diff --git "a/resources/ars/ars_magna_ramon_llull.txt" "b/resources/ars/ars_magna_ramon_llull.txt" new file mode 100644--- /dev/null +++ "b/resources/ars/ars_magna_ramon_llull.txt" @@ -0,0 +1,34567 @@ +DTE + + +NDI lVIli!, + + +i V + + +M. RAYMV +viRi illvminAti, sacrae +' paginae profelTdris ampliC + + +ARS MAGNA, + + +V! + + +; GENERALIS ET ; + +VLTlMA: + +QvaRVMCvnQje artivm et + +feten tiarum ipfius Ravmvndi Lvllii aflecutrii & +clauigcra: & ad eas aditum faciliorem prxbens: ante- +hac nufquam arti imprefloria? emun&iusconimcndata: + +, , atque per philofophumquendam huius £Uiexifiiium, ar- + +tis illius fideliffimum ihterprexem climata : vna cum fi- +guris fuo fitu detentet in textis, & totius operis enti* +cleatiuis. Intextis praeterea cuilibet partu + +capinilo & rvibric*, titulis & v + +annotationibus. + +* . C r * - , ' i + +Accessit demkm index ele- , t + + +fatu & lotufles }fintcnttM elefttorei +tompitSenf. + + +rRANdOFVRTI. + +Typis loaniSauiii.impenfiiCotnelu Satorii + + +.Ir.A. + + +REVERGENDO, + +ANTIQVifi NOBILI- + +TATIS SPLENDORE, O M- + +VIRTVfVlM '6 E N £ II £ CLARIS- + +fimo Viro, Domino Ioan.Schvvighatdo aCron» +bergk, Metropolitanae Ecclctfx Moguncmx +Decano drgnifBmo, Domitio +-s fuograriofow + +Vnt qui ih Deorum templis , quiq^ +in rebus facru dedicandis conjecran- +dify occupati , Vir tum dt aditatur* +fajiigiis, Natalium 'mobilitate gene», +rifque Jplendere atque antiquitate > +tum vero pietate religtofa , doftnha excellenti, om- +nium virtutum ornamentis AmpliJJim evertis cere - +moniis attils fuos magna cum fotenn itate &deuo* +tione conficiunt , litant ‘Dus ad aras potant, vocant * + +iyiuocant,ncminantq3Patroncs4ant,donant,dicant + +confecrant eorum tutela, quodcunque wftitiierant. +Haud abjtmilis confuct ud o , tum ab antiquo, tum +hocnojhoftculo apud eos invaluit, qui in auftori - +bus, vel recens edendis, vel recudendis operam Citam +. ' X i + + +i + + +* f + + +EPliTOtA + +iccantfidque more Jane pcrnecejfario honeftijfimoq^ +Namq^Vt inuidta , qua npn minus hac tempcfiate +atque olim apud Tjranf.os Siculos obtinuit, plac an- +da, Patroni aliqui prsftantes ncmina fuaautonta - +, temquepratendant , vtque fauorem & applaufinnu +Jcriptis jttis concilient», alterum equidem maxime +necejjanum ,altertim laudat ijjimum exifiimo:quid +enim tam circum JJcblc a quoquam fieri dicive pof- +fit,quod obxrcRatorum latratus effugiat? quid ge* +tuo tam vegetabili vi biuroque elaboretur,quod Pa- +troni fiu (plcndorc & exifiimatiotie noti illufirari +magis commenddrique queat. Pio dem nunc coufilio +panfi fiducia jprajens quoque hoc Raymur.di Lul- +lii opus plane admirandum,Reuererid.(ji Nobil.f'’* +Ampl.injcribere facrumque facere inanimum in- +duxi meum , quo videlicet opus nobilijpmum , 'Pa- +trono & Meccenati notii minus nobili,gauderetfrue- +returque,adhac vt optimorum doltifflmorumque +i Virorum hortatibus , qui id vti facerem ferio mihi +aut ores erant , tandem modefle acquiejcerem^.vo/e- ' +bant enim illi opus hoc Jub Claritatis veftra i lluft ra- +tione prodtreforas , non minus atque ante annos ali- +quot, Breuis illa eiufilem a ut oris nofiri Ars,Hentici +Corneli t Agrippa commentariis illujhata ,fub Re- +iiefendi Patris atque Generofi Domini, Domini lo. +Hnnis Laurentini Lugdunenfis, Praceploris prima - +rit Diui Antonii apud RiuUm euerfum ,prouincia +Pedemontium , patrocinio atque tutela in publicum +abitjfet, quod hin 6 inde , tum dignitatis Jumma ejjet +eminentia, tum infiituti ratio non abfinnlts, paribus* +froindc fiudiis ornari quofy opera precium duce- +bant.: + + +6 E D I C A T O R I A. +bant,: Norant enim illi Reu er. 0 Nob.amplitudi*. +nem vefiram maxime laudabile ducere plurima 0 +varia f cire , eandemque*opfimas quafque difcipli- +nas felicijjimi ingenii fauditateprofequt , quin oc- +cultiores etiam abfirufiorssd fcienttas dihgcnti in - +uefiigatione perfirutari , adhac quodvfitm harum +rite fecum perpendens *debitum honorem liter arum +fiudiis relinquat , adeo que ea veneretur * hterifjue +nihil prius , nihil antiquius ducat; quod 0 omnes +quicunque literis deditos conuiiiis ener are audeant* +eque dignos odio* atque facrilegcs exijhmet, tem- +plorum qf Deum prophanateres. Qlirn ad iJAf iner- +is* partum 0 coelum 0 terra intremuit , Rhodio +rumque vrbs* referente Pindaro* aureis nimbus a +Ione irrigatae fi* vnde incola aram. Dea illi artium +erexerunt* vfum earundem procul djtbio infeUigen^ +tesiverba Pindari Lyricorum Principis propter mi- +ramfuauitatem conuerfa recitabo : Rhodiorum vr- +b em ,tn quit, magnus Deorum Rexjupiter aureis ni - +uihus olim irrigatam reddidit, quando V vicani ar- +tificio areaque bipenni , efummo patris fui vertice +proruens fjfyCinerua ingenti voce exultauit * adeo +vfque vt coelum terraq, mater propter e a inhorrue- +rint.,. Lepidijfimam* iMntyvMalegantifimamque +fabulam \ quam haud dubie nihil quicquam Apol- +linij iJMufarumq^facerdptcs Poeta temere confm • +xerunt: Nam cum Plato dicat , nequaquam Poeti- +cen expertem l» ejje Philojophia * fieri non potefi , vt +nequicquam vel ab Hcfiodq , vel Pindaro, vel qui- +bus tandem cunque literis* citra iucundum fuum a- +fnoenumqfj myfterium tradita fit r Proinde ratio hu-. + +. / y( i + +^ •< X » , 1' ' + + +r + + +ins mythi apertijfima e fi. Quod & ipfum 'Reuer.tf +•Ncbil. V. Ampl. tufla librans trutina, Rhodiorum +vefiigiafiqueus, nonaralh filum Mufis conflit mt, +fid & vntuerfam domum fluam illis aperit ,eas fisfii- +pit, demiratur, fouet, contuetur, cjud potefl benevo- +lentia, beneficentia^ complebitur & exofiulatur : +pro quo beneficia quam fint recico ni fatura Utera, & +difcipltna , non e fi meum nunc tenuibus iciunifque +■verbis exprimere. Qui liter as fouet,in ingratum nt - +bil collocat, nec enim ingrata ejfe pejfunt litet^a qua +•pfagratitudmem docent.. Ha aduerfiustriftia qua - +f/ie Nepenthts fuauijfimum crateribus mifcent , vt +omnis moeror facile euaneficat. Scylla & Charybdu +latrantes rapidi ^ vortices non abforbebuntyin peri * +culorum flubibus sJtyCtnerua fubmergi perinde at- +que Flyffem non finit-, A dira Ciconum vi Uberant j +-vt nec Circe quem vel in fuem horribilem , vel irt, +fauam Leanam transformet, CMoly proflanti (fi- +mum pharmacum Mufa fujficiunt , quo pocula ve- +nefica intoxicata, ipfamque ineant atnecm vinca- +mus : tutum denique ad ipfum Ditis regiam ha pa- +tefaciunt aditum , incolumemque ad fuperos redi- +tum proflant, : Pluta nobis erit impotentior, noflra- +qne provolutus ad genua fi vibum profitebitur, fic^ +uti ncutiquu pe fime cecimtDorciafiflula,hifie mo- +dulis infimans Quos tJfyCufa benignius a flexerint, +jeos nihil qui equam potu vel Circe lafirit. Qui vero +tflud ? cjfytoly «t/ Kdv nihil non aduerfi propul- +fansfubminiflrant, herbam omnium longe pulcher- +rimam, hoc efi prudentiam & vim quandam co- +gnitione rerum inuibanu , qua fi tum pebtu tunt, + +i-fiti/2'''- ccrPw + + +r' + + +illi exitio cffepoflit. Nunquid enim aliud Prtncept +& Corona Poetarum Ho/hejrus nobis pertJMolyk +xJtyCercHno datam ,ceu per tranfennam ofienditjii- +fi munitionem quandam , & Heroicam contra ad- +ner fa fortitudinem, atque Jdpientiam ftudio melto- v + +rum diftiplinarum partam -> ? nec enim abs re perpe- +tuo Tlyffi Mmeruam & Mercurium , hoc genus + +rehquos Desim.; comites ac tutores adiungrt. Ha + perinde ac Peri laus dam- +numJlruttnt , quantumuis enim jkuiant, nocere note +admodum pqffunt ; in tales fejliuus efl Gabria • . • + +po logus t quem Jic ille tradidit pofteris. + +Tauri Cornu fedens Culex ,rogauitnum vellet +assolare fe , cui quemadmodum non cognorit J eden- +tem tjic neque auolantem percepturum, rejponditx +Culices prorfus funt eiufmodt calumniatores, quibus • +fortiores funt litera , quam vt reformident, , robori +diftipltn&runt obejje non pojfunt calummat o\es cu* + + +)K * + + +* + + +/ + + +t + + +EPISTOLA + +lices, nam infiar Tauri neque fintiunt quicquanu , > +neque curant vefltgiorum ruditatem , hoc e fi, con- +tumeliam ludi briaque . • Qualis enim fuperbia in +cornu tauri culicis ? num incommodare vel mole- +jhss ejjepoteft ? Flcifienturfi Mufit,credite 6 Culi- +ces , abjhnete admoneo, priufquam slpelltnts arcum +tJMineruaquc fentiatts vibratam hajl am\non be- +ne ceffit Promethea , neque Gygi centimano , neque +Encelado , fxoni, Tantalo , tJfyCar/ya , & aduerfum +to( exempla audetis Diis immortalibus rcluttan ? +V rflra ttaq1 R euer. Dignitatis, Vtr ampltffime , can- +dorem ergafitenttas agnofiimus ,obuiifque eum vi- +nis ample ftimur. Horutn vero /ludiorum fiientia- +rumque progre/fum ,Lullius nofter non minus at +ityCerctn im olim ingen ioflflim e hoc opere inflituit , +quod vt tllufirius patefiat , licet opus ipfum per fi id +abunde declaret , nos tamen Mercurii rudimentum +eo libentius ex Homeri Hymno repetemus , quod eo ■ +nihil ftiauiits,nihtliucundiu6 efie pojutjnfce itaque +modis Ule cecinit. + +Pofleaquam ex immortalibus matris Jus mem- +bris Mercurius proliliit, non multum porro in /aera +eurapermanfit,fid enim prodiens ante /belunca ve- +fiibulum , herbam floridam ibidem depafientem i» +tefludinem lenta gradu it er faciet em inuenit, quam +ybicon/pexit , riflt domumque retulit, cani ferri la - +mina pellem detraxit , animam in montibus ver- +fantitefludini demit, fettos calamos per dorfunu +nares infixit , bouis pelle non infiite circum eH e an p +Amplexus, feptem confinAs ouium ch er das /uperin- +duxit, tandem periculum eius faciens sJATercu- + + +K l I ^ + +. * 4 + + +/ + + +DEPICATORU + +fiHfi pulchre fub manu eius Jbnuit tefiudo , vt vel?* +tum Ionem tum tJMaitim ub leti aret zJMercurrus^ +ftoc Hymno maximus States Homerus, quo ordine +' 4* fi u dtts procedatur fubmdtcamt, quod ipfumLul - +Itus nofiertn pnefinti opere affabre prafiitit. tJfyCer* +curtus e membri s Iquts & c JfyCaia immortalium 4 +parentum prodiit , quid aliud eil nife eloquentiam* +eloquentiaque peritor, & ingenuos fi udiorum Pra- +ceptores jdtuina/dpientia coele fit fuperum dono, li- +teris crear 1 prirhunu. eJfyCercunus itaque non diti +in cunis perjeuer at , fid protinus egrejfus foras libe - +Tale fisum officium exequitur , id eSl liter a , vt pri- +mum tn lucem fefe dederint, , reperiunt quos inno- +uent, ad meliorem frugem ducant, transforment, , +Quid ? homines ne? Tefiudinem fime non homine* +inquit Poetamur vero Conchis aquip arantur? quod +fyluefirts rudes & inculti, quafi in m entibus inter +arbufia & fiaxainfiartefiudtnis , non inter homine* +verfian videantur .potiffimum fiolida & infcia iu- +uentus teftudine magis agrefiis tardior que extfiens, +(S quantumuis excellentia ingenia nafrantur, ta - +v men tpfif perinde, ac aliis infiitutio primum neceffa- +ria eff , Quidam fit apte (ponte ad iit er as rapiuntur +' quidam ne coalh quidem progrediuntur. Quod fir- +. Mos calamos infigat , bubulaque pelle amiciat ad fi +receptum puerum Mercurius fo vergunt ^quod pla- +ne aliam natur anu , alios, mores Praccptor formet, +eumque ad percipienda humanitatis fi udi 4 prom- +ptiorem aptior emque reddat, donec fiptem intendat +fibras canoras, qua frptemplicem, bonarum difei - +pltnarum orbem abfoluunt, quarum rationem qui +v . , )?( f + + +% + + +! + + +EPISTOLA . V ' + +fibt acquifiucrit , tum demum Iouem & Maiamy +hac e fi fitperos, ccelefiia bona , artes quarum alu- +mnus efit laudat , pr*di$aL , fita quam ajjecutut +e fi do lirina felicitate Utatur & perfiruituryopta - +tam que fibt metam contigijfie exuit at,. Recitaui hae +eoexaftius ,qnod plane eodem pallo Lulltus nofier +fibt cum kJMuJis Atufarumquc alumnis negocium +ejfie intelligens , Chelyn fuam (eptichordem hoc opere +tanto artificio aptant , vt fio lus omnibus aliis pal' +mam ture optimo praripuififi tu dicar i pofitt\ quod vt +planius fiaty vtfi opem huius aliquem gufium gra- +tiorem habeamus , repetam hoc loci ea , qua viro ex * +tra omnem do linna aleam po(ito,Henrico Cornelia +esfgrippa in fiuis in hunc Lulltum noftrum com- +mentariis prafiari vifiumfiuit , verbis tamen adin- +fiitutum nofirum exparte accommodatis. + +Raymundus itaque Lulltus ytnquityfiacr a pagina +profiejfior amplifiimui, artem ad fidentiarum inuen- +tionem compofiuit , quam exeo inuen tinam nuncu - +pauit,& ipfitm qttidemper multos ac vahot tra fla- +tusJparfim ficriptis tradidit , quorum alium vocauif +artem demonftratiuam->, altum de mixtionibus , a - +lium artem breuem , alium artem magnam ,gene- +talem & vltimam >eam quam imprafintiarum lu- +ci refiituimus: astfrtem videlicet eam Diale fiica + + +num poficere a ufius e fi, qua de re quifique audire vel- +let) de quouis [er mone abunde quu valeat dijfierere , +atfeinuenire quadam arttficiofia nominum & ver- +borum dtftafiiione atque in vtramque partem de +i V.( * , amni + + +w nni fermone propofito , hoc plus quam eleganti ar- +• tificio verba facere , concinnaque argumentatione +dtjputare , neque vllum vincendi locum altis relin- +quere , quin imo res velminutijfimasin immenfum +dilatare : quam artem Autor quidem Lugduni fu- +per Ttloodanum inchoauit yAnno Domini /qoj. (fi +eidem poflea Ptjistn Italia , in monajlerio Domini- +canorum Colophonem impofuit, Anno t qog.de qua +quid plenius , quid excellentius dici queat, y quam +cum eam minime vulgarem nectriutalem profitea- +tur, nec circa vnum aliquod obi ellum occupari yfed +artem artium (fi omnium rkginam efle, qua duce ad +reliquas omnes fetent tas (fi artu facile con/cendas, +.ita vt non mode *n illis mediocrem difiiplinam ,Jed +(fi infignem do (Irinam rationabiliter valeas profi* +teri. Ea autem eft artis inuentiua dignitas (fi pr se- +cedentia , ea gener alit as (fi certitudo ,vtfefola fuffi- +ciente f nuda alia fciintia prafuppofita , non vllo in- +digtns forinfeco tuuantine , in fallibiliter cum omni +fectir itate (fi certitudine, errore omni f emoto ,deo - +mni re fcibilfveritatem ac fcientiam fine difficulta- +te (fi labore inuenirenos faciat \fnfuperomnu alias +fcientiasfub fe eamplcttens (fi ad verum ordinans, +' folkens omnes quaftionu (fi obie&tones, qua circa +quodcunffiibile fieri pojfunt , nec vllum fcibileefb% +quod hanc effugiat , argumentatur infuper per ar- +gumentainfallibiliaycertiffima (fi notiJfima,quibtV +nemo potefl contradicere : i deoque non indiget alia- +rum fidentiarum vel feripturarum tefiimoniis ,fed +ipfit omnem aliarum feripturarum ac J ciendarum ^ +. 4 uttoritatcm^tiam ipfam.facram firipturamdtfi + + +EPISTOtA + +ponit, er Mnat 0 probat,. Habet erum principia v* +niuerfialia ,generaliffima 0 notijjima , cum mutua +quadam habitudine , a* artificioso difcurrendi me - +do t in quibus omnium aliarum fidentiarum princi- +pia 0 difiurfus, t an quam particularia in fiso vnd +Uerfiah elueeficunt. ,, + +Itainfiupcr huius fidentiae ft promptitudo , 0 fa- +cilitas, vt etiam pueri impuberes ,hac arte freti, in +amnibus ferme facultatibus doQe dififierere pojfint\ +rpulti etiam qui in extrema frnettute fi ad literds +contulere , hac arte paucis menfibut in virot dottijji- +mot euafire , ita hac ars omnem temporis indigen- +tiam vincit & inopiam-,. Quod ne fabulofium vi- +deatur, extant nofira memoria tefies, cPetrus Da - +guinus Mediatus, 0 Iacobus Ianuarius , viri tota +Italia celebrati i quorum prior tricefimo fieptimo at a - +tis anno, cum vix prima haufrjfiet liter arum elemen- +ta, fieptem duntaxatmenfrbus huic artificio incum- +bens % omnibus doBifiimis viris miraculo habitus +fff, quem 0 tota fere Italia verbo experta ejl, 0 a- +pera eius in hunc diem quantum doftrina prajhtit, +pra fi ferunt,, tsflter autem ( quod magis mirurru, +efi) cumfeptcmperegijfet lufira, k literis penitus ai +Itemus , in tantum hac arte profecit xvt ficut ex (cri- +ptis eius videre licet i nulli doBorum hominum _» Jit +poft ponendus. Notum eft Fer dt nandum Corduam +Ht (panum per cun&a vitra citraifi montes gjmna- +fia,ommb frudiis hac arte celebratifiimum extitijfie\ +atque mundus S abunde , qui librum creatura- + +rum,fiue Theologiam naturalem edidit >eo ipfio pra * +ter reliqua ficripta fisa fatis ofiendit , quantum hac + +i arte + + +DIDICATOTIA. + +&rte valuerit. Prtterea lacobum Fabrum StapU* . +lenfem >*c Carolum Bouillum,apud Partfios diuul- +gatse ptpient ia virosfiaymmdodeuotifiimosfcimuSy +eorumejne [cripta tefiantur. Et vt ad Germanos ve- +' tticim-jy ^AndreaSyPetrusylacobus 6 er mani fratres* +natione FrifioneSy cognomine Canterii , vnica cuuls +prore adhuc pueri decennes , in omni difciplinarum +genere y egregie dtjferqercrftiot non modo Germania +£5“ (jailutyjed tota peni Italia , ippque Roma &no* +uit & admirata e fi. Horum Andreas Cornelio A- +grippa huius artificii Prxceptor contigit. cAtqui +hac quidem ad operis commendatiinem facientia * +hoc loco citata [afficiant, : De cAutore ipfo dequt +[criptis eiufdem breuiter repetam , qua huicinfiitu* + +to feruiant,. . + +RaymundiU itaque Lk!liust tejte Tritbemio,vit +in tJMedtcina eruditus , in peris & diuinis literis +longo (ludio exercitatus i eremita faflus,& poflea +diuini verbi prxdicato* egregius fi np Jit in theologia +l ' multa. Iacobus Faber Stapulenfis tn huius Rgj- +mundi libris vifutefl fibiplurimum proficere , vti- +pfe fatetur in quadam Epifiola in principio Libri +'Rajmundi Eremita de laudibus jAFaria. Scripfit +etiam Lullius in eJ^Cedi cinis non contemnenda o- +pufcula, e quibus vidimus ( inquit GejherUs) opus +mirandum & celeberrimum de Febribus }cum cha - +rattcribtts qutbufdam ($Houis tabulis eligantifii- +mc ordinatis alia quadam qua ad manus nofiras +nondum venerunt,. Claruit anno i}it.Scripfit Me- +tafhjficanoua , & Philo fiphia in Auerroifiasexpo - +i (hilationcm , fui liber alias thfcribitur duodecim „ + + +V + + +principia PhilofiphU aut Phy fica. Item ProtterlieH +rum Ubros tres i qut varia quidem, pracipue autem.* +Thcologicatrattant. Ifsm de arte Cabahfiica , vel +tntrodutt tonem in omnes fcienrias. asfdhac Tfago- +genm Rhetor tcam , qua varias rerum variarum ac +artium diuiftones at tabulas continet : PratereaA- +firologiam . item defieretis natura fme quinta efi +fintia,quam vulgo defiillatione vocant Jibros duos* +item Lilium intelligemia , de nsflchimia ni fallor^ +liber manu feriptus . T ism vero zArtem hanc ma*. +gnam Generalem Vt It imam, Chelyn 'videlicet iU +lam Lullianamfiupendamplane atque inajhmabi- +lem ifiptichordem , canoram , &diutnam prorfus% +Moly & Nepenthe contra prafligi as quafiunque efi +fcacijfimum , abipfi Mercurio ob latum diuinituu +■Quam Artem Rener Nobil. K Amplitudini dL +gn iffimcfane ojferr e voluimus ,qUod ipfa etiam p?a* +ter gener ofamNatahum dignitatem, ampltfmo in- +genio prudentiaque fummd drnatus , nihil eorurru* +quafiiripojjit , ignorare velit, esfecipiat itaq Rc- +eseren. & Aob.f^.Ampl. LuRiaHumhfic arttficium, +fronte Ut a animo % benigni fimo , quodfc imprafin * +tiarum offertur munus , mehercule egregium poif +tnultosnunc demum annos redux fa tinearumdfi +tu vindicat unu , nec non a doilifimo ficuli huius + in dori orum virorum manus + +' venire + + +n + + +PKTMBKSQlHSl 'i ^fh^- » ■ + +,» v *-r- /1 ^ »7 ‘«CmL ' {» V i l , * + +^ ■ "E|)J V * " * ■ • 'l . V + +DEDICATOR IA. +venire placide fnft ineat*. F tlit quoque eadem Re* +ueren.& JVobil.F , AmpJaltem partem nobis in haf +vjfirii declarat Une ejffe reliquam , qua videlicet vo - +lutitatis noflra fignificatio non omnino pefltma om~ +nibus palam innotefiat.. F^os vero omni ope noflra +vtctfim contendemus attenuemur fedulo , vtftu - +dia noflra erga R.($ N.F.A. ab animo beneuolen - +tiflimo omni cum obfcruantia pr ofella inteUigat .* +Hifce eadem feliciter valeat* , & nos noflra q* iudU +cio atque gratia fud perpetuofoueat*. Data Franc- +for dii fmperialium Kal. Scptcmb. Anno i s y4. + +t + +R.&Nob.V.AmpL 1 + +v ojjicioje colent^ . ’ + +aI » Vx . 1 ' . ^ '/ ( * ; * . . Vi + +. \v ^ i - - + +Cornelius Sutorius Bercka- +- rhenus Agrippinas. + +• ? 1 • \ lx A* + +.V„t. .. ; . , . ». + + +^ fi. + + +§ + + +j#' + + +T + + +J + + +ir + + +LAVRENTII THE(% + +BALDI CENOMANI SVPER DO- + +ilS HVIVS ARTtS, V RAYMVNDO L t L* + +Eo, nullius linguae, nullius Ve artis diuitii- +tus experte, excogitatae : adle* + +6torem epigramma. + +I + +Hic quid mejjis habet leftor decsftt libellus: + +Sit tenuit quamquam, rarus Achatit horni. +Explicat hic : claris qua non nudauit A thenit +Doliorum (exemplar Pallados omne)ehorme. + +Quod ne0. + + +Trtvue + +farsprtn- + +f .p— i + +huius o- +perit. + +Expofitio + +alphabe- + +ti. + + +I PROOEMIVM. + +dicantur generaharquia omnes bonitates aliarum fcies^ +tiarum advnam bonitatem generalem funt applicabi- +les. Et 'dem dico deomnijms magnitudinibus advnam +mignitudincm generalem. Et fiede confimilibus aliis, +fuo modo dicendum. Amplius quidem h*c feientia +generalis potell nuncupari: quia quxftiones generale» +habet ad omnes alus quarftiones,qiiaccunque (int,ap- +plicabilcs. Omnes enim in illis implicantur, &funthx, +(ciI.Vtrum fit, Quid cfl;De quo eft;Quarecft; Quantum +eft;Quale efl;Quandocfl;Vbi efl; Qiyamodoefti&Cum +quoell. Et fnntdecem , vt apparet numeranti. Item +ars if>a efl generalis ratione mixronis principiorum & +regularum, quam habet: vt inferius patebit. Nara ficut +propofitio incommuni fumpta, eft generalis ad omnei +propofirionesrficfuomodoifta principia compofira,in +communi fumpta, funt generalia ad omnia principia +particularia compofita. Sed vt dubium remoneatur: +dico quod omnia alia principia funt particularia relpe- +E ALPHABETO». + + +/ + + +E. fignificat Poteftatem. Principium, Quare, Homi! + +• fiem, Temperantiam, &fuperbiam. + +F. fignificat Cipiennam, Medium, Quantum, Imagi- +nationem, Fidem, & aci Jiam. + +G. fignificat Voluntatem, Finem, Quale, Senfitiuara, + +£pem,& inuidiam. + +H. fignificat Virtutera.M liotitatem, Quando, Vcgc- + +tatiuam, Charitatem,&liam. 6 + +I. fignificat Veritatem, Squalitatem, Vbi,Elcraenta- +titiam, Patientiam, & Mendacium. + +K fignificat Gloriam, Minoritatem, Quomodo,* + +Gum quo, Inftrumentatiuam, Pietatem, & lnconftantia. + +Hoc vero alphabetum, cordetenus oportet fcire: quod fi tfatA + +non: artifta minime poterit vti i fta arte fiue iplam prafti- +Care. Et eft pofitttm hoc alphabetum mhacarce.vrpcr +ipfum figmfacentnr principia, &qu«ft.oncs huius artis, + +& ea quae mipfis continentur, & ad propofitum adduca- b,,u ^ + +inKUCa«li. verus, Ccttas>& ^uui + +/'• + +SECVNDA PARS PRINCI- + +PALIS HVIVS OPERIS: QVS EST +defiguris: & primo de prima figura per +A.fignificaia. + +, ' v x ' + + +S E C V N D A PARS " +PRIMA FIGVRA. + + +guatutr 'pleurxfiintquatuorrvtpatct in prxlenti pagina Prima +JtgurA. JT hgura e (Vdefignata per A:&eft circula ris,diuifa in no- + +t>e pri- ucm cameras.ln prima quide camera cofiftit B:in fccuda +ma /■>»- vero C:& fic de aliis. Et dicitur circularis: quia fubie&u- +r a , qua mutatur in prxdicatu, & e conuetfosvt cum dicitur : bo- +eftctrcu- nitas magna, magnitudo bona , magnitudo aeterna, /£- +r. lari*. ternitas magna. Deus bonus; bonus Deus, & fic de aliis: +Circula- fiio modo. Per talem circulationem quide poterit artifta +/i* pnma cognofeere ea qux conuertuntur,& ea qux non conuer- +fgura ad tuntur:fitut Deus eft bonus, & huiufmodi : qux poflunt +rjutd pro- conucrti. Non autc Deus & angelus conuertunturrncq; +dtft. bonitas & an gelus: neq ; fua bonitas & magnitudo : Sc fic + +de aliis terminis. In ifta figura implicatur omnia, ficut +quando dicitur: Deus efi bonus, magnus, xtcrnus,5^ita +„ dc reliquis. Angelus eft bonus,magnus, durabilis: & reli- + +qua. + + +DE FIGVRIS. y' + +e- tum, eft ficutlinea in medio duorum pundorum. . Su- +Jtnu. pra angulum finis fcnptafunt: terminationis, pjriuatio- +nis &caulx finalis ad denotandum quod funt tres fpecies +finis. Eft enim finis terminationis, ficut terminus regni +vel campi. Item eft finis priuationis : ficut mors quae finit +vitam. Et eft finis caufalis, ficut Deus, qui cft finis & cau- +la omnium rerum. Supra angulum maioricatis: &fic +de angulis aequalitatis & minoritatis feripta funt: inter +fubftantiam &fubftanriam ad fignificaudum quod vna +fiihftanna cft maior alia: ficut lubftantia hominis quae +maior eftiif bonitate vel virtute quam lapidis fubftaiia. +Item lnterlubftantia & accidcnsad fignificandum quod +. lubfbmia eft maioraccidente,velutilubftantiahpminis +quar maior eft quam fua quantitas &fimilia. Erinter +accidens & accidens, ad denotandum quod vnum acci- +dcnseft maiusalio, ficut imclligerequam fentiie. Et fic +luo modo dici poreft de minoritace,cum tclanue (c ha- +J>caut.tt uner iublUuua & lubftantia eft aequalitas, ficut + +hom® + + +9 + + +de riGVRis. r * + +fcomo & Iapis, qui xquales funt in genere fubftaori». Et +o *nt€t accidens & accidens cft aequalitas, ficut intclligere +k amarc>quz aequalia funt ingenere accidentis: & mtee +fiibftantiam & accidens efta:qu*Jicas: ficut quantitas & +fubicaum fuum qu* fun t atq ualia per exten fion em & fu- +perheiem. Angulus viridis qui eft dcdifferentia,con- sfngttU +cordantia & conirarietate cft generalis ad omnia. Nam Sindu. +quicquid eft, vel eft in differentia , aut concordantia, vel +conttarietarc. In ipfo autem trianguloquicquideftim- +plicitam cft. Differentia tamencftgcncraliorquam con- +cordantia flccontrarietas. Plurcscnim tes poliunt effe +differentes quam concordantes &contrariantes. iicuc +Petrus &Martinus qui differunt, & lj>cciec6ucniunt,fei. +xitatis, aequalitatis & minoritatis, & etiam quo ad genus +fubftantiale & accidentale. Et ifte afccnfus &dcfccn- +fus eft valde artificialis ad acquirendum fcientias. + +Diximus dc fecunda figura» quae inftrutncn tum eft in- j Ifilogm. +telledlusjcum quo agit in prima figura,quoniam per dif- +ferentiam diftingui t inter bonitatem & magnitudinem, +&huiufmodi,& cum concordantia concordat: Etficde +aliis fuo modo.Itcm diftinguitcumdifferetia inefientia +bonitatis per bonificantem, bonifieatum Scbonificarc. + +Et cura concordantia quidem cocordat, quod fintidem " + +per eftentiam naturaliter: moraliter veto non , quoniam +differentia non innarafcdacquifita efteoqubdoccafio- .:V. +ne funt principia. + +DE TERTIA FIGVRA EX + +PRIMA ET SECVNDA COM- + +POSITA. + + +BC |CD[DE | EF |FG|GH HI |IK| + +BD|CE + +UF|EG|FH|Gl |HK| + +BEjCF + +DG|EH|FI + +GK | + +BF|CG|DH|bt |FK + +1 . . :..~x + +BG!CH|L)I |EK{ + +BH CI + +|DK| • + +H. :S t. + + +.ni >d.i. !><".) +'rffciib CJ1JC. +smiatyt + +m < + + +.. *' : j j i« La.1/ 1 > *ij - + + +. .vl 3>i.S • + + +. f + +rjsdcrl k + +. ndlfnijial + + +‘h o i2 G.Uxhiiiej + + +( + + +Q Varta figura tres habet circulos,vt in ipla apparer, De +& comprehendit pumam figuram, lecundam& ter- / % +tiam:& in ipfa colliguntur illa principia, ex quibus tabu- . ™ + +Ja eft compofica. Quoniam camera de B.C. D. facitco- / » +lumnam in rabuladeB.C.D.compofitam. Et camera de te * ** +15. C. E.facit columnam compofitam de B.C. E. Inten- 0' +tio, quare h*c figura eft polita in hac artejeftvtexipfa h**# +Hac tabula perordineni , Scquod homo mujcas rationes si^ +^cmultas conclufiones (ciatinuenire, praedidis rajtioni- /** >n +busad vnam condufionem applicatis, refpiciendofigni- UCarte +.ficata lirerarum , &applicando adpropofitum talimo- +, do,quod nonfequatur inconucniens neque impoffibilc^ + +Contra prxdidla fignificata. Circulus mediocris do,- +c cc inuenire medium conclufionis ficutC.&ficde aliis: +quod cft medium per quod B. & D. participant ma- +gnitudinem. Et fic D.exiftcns inter B. &E, quodnon +permittit participare bonitatem &poteftatem percon- elu,ctPr * +trarxe tatem: idcirco medium concordatiuum fiue po^u- + + +ta. + + +Ctrculm +medio- +cre ad + + +Tertia +fors prin +tipalu hu +in» «fer it: +tj na eft +de diffini- +tiBMtbut. + + +P*.^ n +■ * ' +v + + +ti TERTIA PARS + +latiuum eaufatcoclufionem affirmatiuam:& contraria-’ +tiuum (iue difiun(ftiuum,ncgatiuam. + +Finis lecundx partis priivdpalis huius operi;. + +DE DIFFINITIONIBVS: ET + +EST TERTIA PARS P R I N- + +C 1 P A L I S. + +ISta tertia pars eft de diffinitionibus principiorurorvt eft +diffinitio bonitatis,quxefthxc. Bonitas eftens ratione +cuius bonum agit bonum.*N magnitudo eftens ratione +cuius bonitas, duratio & reliqua, funt magna. Et iftud +vocabulum & reliqua fignificat alta principia, non tame +fimpliciter , ficut dicere , in Deo eft bonitas.magnitudo, +&c. nonintelligitur, quod ideolint maiotitas, minori, +tas , neque contraiietas. Duratio, eft id ratione cuius +durant bonitas, magnitudo, &c. Poteftas,eft id ratione +cuius bonitas, magnitudo & homini poliunt exiftere & +agere. Sapientia, eft proprietas ratione cuius lapiens in- +cclligit. Voluntas, eftid per quod bonitas, magnitudo +& fimilia,funt deliderabilia , & per quam fuppofitum +bonum, magnum &c.cft volens. Virtus, eft origo vnio- +nis, bonitatis, magnitudinis, k huius genens fimilium. +Veritas,cft id quod eft verum de bonitate, magnitudine +& fimilibus. Gloria, eft ipfa dele&ario in qua boni- +*as,magnitudo & alia quiefeunt. Differentia, eft id per +quod bonitas, magnitudo & fimilia, funt rationes claras +Icinconfufx: &etiabonificans,bonificabile &bonifica- +fcfuntinconfufa. Concordantia, eft id ratione cuius +bonitas & magnitudo & reliqua in vno& pluribus con- +cordant. Contrarictasjcftquorundam mutua reliftcn- +tia propter diucrfos fines. Principium , eft id quod (e +habet ad omnia ratione alicuius prioritatis. Medium» - +eftfubiciftum perquod finis influit principio, &principi- +nm refluit fini lapiens naturam vtriufque. Finis, eftid, +in quo principium quiefeit. Maioritas.eftimagoim- +snenfitatis, magnitudinis , aeternitatis & reliquorum. +jEqualitas,eft fubie& qux alio modo ne le poliunt habere. +Vltecius ficut dicitur, boniras efiens ratione cuius bo- +> nus agit bonum, ficdici potell de niagnitud, ne, magni- + +tudo ell ens ratione cuius mogn us agic magnum, & xccr- +nfias producit xternum:&fic de aliis. Amplius ad ex- +planandum diffinitiones principiorum, poteft aitifta ex- +planare & declarare cum natura eorum, quoniam boni- +tas non haberer naturam fine innaro bomficance,boni- +ficato & bonificarc. bfeq; magnirudo abfq; magnifican- +te,magnificato & magnificare , neq; xtermeas fine xrcr- +nance, xternato&xceruare: &fic de aliis. E clina fCTram +principia non haberent, bonicas quidem non cllecens +» xationecuius bonus agit bonum naturaliter. Neq; dura- + +tioeilct ens ratione cuius bonitas, magnitudo & reliqua- +durant. Etidcodeftrudisdi/fiuitiouibus, principiaqui- +dem nulla e irent: neq; ena totum vniuctfum eflet quod . +falfum ell, eo quod devniuetlo experientiam habemu» +quod eft. Item per hoc principium lapientia, inteibgen- +dum eft, quod deintcllciShi intelligitur, &in omni alio +enteprxter fubftantiam taticmalem,pcr(apientiamin- +'Cantra ftin&us,& per voluntatem appetitus intelligitur. Am- +amuU- piius aliquis forte habens dentem caninum & linguam +ftres bu- lerpecinain, principia noftr3 Sceorum diffinitiones fper- +jfft artu. net & calumniabitur.Arsautem vuh.quodvnu principi- +um adruuetaliudjlicut fi diceretur ; pofito quod magni. + +tuda + + +DE DlFflNITrONtBVl + + +tudofitensrationecuius bonitas eft magna: & quodo* +nncs bonitates fintmagnxaequaliter: negandum eftper +irincipmm maioricatis & rrynoritatis & contrarietatis, +|U3? quidem non permittunt1? quod omnes bonitates +tntmagme aequaliter. + +Finis tertiae partis principalis huius operis. + + +2VARTA PARS PRINCIPA-? + +LIS, EST DE REGVLIS. + +) Egulxfunt decem: fcilicetvtrum,quid,& reliquae, rfi Quarta +rn alphabeto iam lignatum eft. Iftx rcgulxfuntdc fartis htt +:m qua ftiones generales, per quas omnes clTe omne tus «pe, i* +uxfitum,& quomodo id de quoquxritur, p0mrur,ii> qua eft +fis eft iucefa&um Sccoloratum & etiam fignificatum deregu - +telleclui fecundum eflintiam & naturam regulse, ficut lis , Rt*- +itet rnGrammarica.NamficHtomniavoeahuladeclt- brttA. +ibdia nominalia includuntur in quinque declinationi- +is: & poiTunt declinari pertpfas. Sic luo modo omnes +x quarftiones prxter iftas huius artis (qua: fieri pof- +it}rncluduntur in ipfisdccem, &ad ipfasquidcm re- ~ +cuntu‘,& etiam per i pfas regulantur ratione generali,- +isquam habent, btficuthxquxftionesluntgcneva- +: fic&lpectes earum. Sicut enim bonitas omnino elt +icralis cumfuis generalibus, bonificatiuo, bonificabi- +5t booificare: finequibusnon poteft elle omninoge- r ' +■alis, fic de quxftionibus decem huius artis, qux cum +ciebus generales funt. + +DE REGVLA B. + +Egula de B eft nrum, & eft de polfibilitate, vtrtim QueJfU +l hoc de quoquxriturlu,velnon fit: & talis poffibilt- i deregu*. +caulae fidem, fiuc credulitatem, fiue fuppofitionem: laB. +a lupponicquod vtraque pars lirpoffibilis, videlicet +mariua&negatiua. lfta quidem regula de B. habet I/laregte. +Ipecies:. qux funt dubitatio, affirmatio, &negatro. Iu tres ha +arimamlpeciem oportet fupponere.quod lirant no, Xt Jpeci. +tclletflus non fir obftinatus & ligatus , fed imteftiga- 1 es. +t ,tc tranfire poffit ad arringendain affirmatiuam x + +egaciuamcfie veram. Et hoc cum tali conditionem ; + + +A 'T* + + +X + + +•f. + + +\ i + +’ fi + + +\ + + +r + + +Xm + + +• • + + +x. dert- +gula C. +ejuA ha- +iet quat- +tuor fpo- +etes. +Primu +j (pectet. +Secuniu +frtcttt. + + +•U QVARTA PARS + +femper concedat hoc quod magis recolibile eft, in tclligt- +bilc, & amabile, in conclufionc ede verum adiuuandoic +cum principiis & eorum diffinitionibus, &cum aliis re- +gulis:vcfiqu$ratur,vtruif (Tcintclleftus.Ec videtur quod +iic,quonia magis recolibile eft intdligibile & amabile, +ipfum e (Te, quam non c(Te. Et hoc fecundum prxdicatam +. inucftigationem principiorum. Quando dicitur, qubd +hoc quod eft magis recolibile & amabile eft eligendum:' +intelligcndum eft, quod eligatur cum maiori incclligibi- +litate & non cum minori. Qu,oniam quando affirmaciua +aut negatiua eligitur cum minori rccolibilitare & ama- +bilitate fubiefta : talis quidem eleftio non eft de gmere +philosophiae fiue feientix: fed potius de genere bdei SC +credulitatis. Quonia autem eleftio cum maiori rate in- +telligibilis xqui pollentis maiori recolibilitati & amabi- +litati,generatur quidem vera (cientia&ncceftaria,inqu< +intelleftus vere quiefeit: quod vere attingi t obieftura.Ec +iniftopaftu confiftit tota virtus huius rcgulx. + +DE R E G V L A C. + +R Egula deC.eftdequidditate: eo quod eft fubieftunf +& fons diffinitionum entium, (icut fupra in diffini- +tionibus principiotum figurautm eft.Ipfaquidem regula +habet quatuor fpecies. Prima fpecies eft de diffinitione, +& diffinito quod cum ipfa diffinitione conuercitur, vt +cum dicituruntelleftus eft ede fux edentix.Iterum & eft +illud efle cui proprie competit intclligere,& fic de aliis +iuo modo. Secunda fpecies eft, quando quxritur dee» +quod habet in (e edencialiccr & naturaliter, fine quo ipfa +res noti poteft cffe,ficut cum dicitur, intelleftus quid ha- +bet irt fe eden tialiter & n aturali ter, fine quo ipfa res non +poteftede? Etrefpondcndumcft,quod habet innate in- +tellcftiuum,intelligibile,&: in lelligere.Et innato intelle- +ftus per intelleftiuum eft agens & intelhgerts, & cum fiio +proprio &innatoinrclligibilicft intelleftus poflibilis,ia +quo intelligit intelligibtlia peregrina,quxnonfuntde +fuaeflcntiar&fuurtiintelligcreeftaftusinaatus&intrin- +fecus. Et omnes tresfunt vnus intelleftus & vna edentia +indiuila: &in ipfo quidem intelligcrc intrinfeco ipfiu» + +intcl- + + +i + + +DE REGVLIS. + + +ntclle Aus caratherizatur intelligcrc peregrinum. Sicut +cacach c rizatur intelligibile peregrinum , in in celligibili +mcrinfeco. Et hoc quidem neceftanum eft, vt pallio cum +palfione; &adus cumada libihfisadinuicemcorrelpo- +deanc & decenter fe habeant. Hoc cantura dico quan- +do intelledus cftpradicus: quando autem theoricus +nequaquam. Sed iple intelledus cft id quod cft li.n- , +plicitcr,ticut rotura quod cft per luas partes libi eocffien- +tiales. Per hoc quidem quod didurn eft de intclledu +intelligitur per quem modum intelledus eft vniuerfalis +& particularis: vniuerfalis quidem eft in quantum po- +tcft intelligere hoc vel illud. Et fic defuo intclligibili, +€utnquoeft vniuetfahsad recipiendum hoc intelligibilo +vel illud fuccelliue. Etficdcaduintiinfcco:lcilicet intel- . ,\ +ligerccum adibus peregrinis fuccelliue. Quod autem +verurti fit quod didum eft de intclledu , latis quidem cft +probabile per diffinitiones principiorum & regulam de +B. Nam fi non effiet verum , intelledus quidem no habe- +ret imaginatiuam bonitatem, neq; durationcra, 6cc. ne- « +que etiam haberet naturam, cum qua fit vniuerfalis & +particularis: neque criam regula de B. omnino effiet Vera* +quod eft irapoflibilc. Tertia fpecies : cft quando quae Tertid +titur, Quid eft res in alio? Etrelpondendum eft, quod eft Jpeuei* * +fecundum genus qualitatiS: ficut intelledus, qui eft adi- +uus per filum inrellediuum, quando attingit obicdum, + +& eft palfiuus, quando reciptc fpecies. Et eft magnus, +quando habet magnum & di fficile obiedum:& cft verus, +quando vere i ntcliigir: &falfus, quando falle. Ectftliga- +tus & necelfitatus per memoriam , quando credit: in li- +bertate autem &m quiete cft, quando veraciter intelli- +gi:. QUirca fpecies eft quando quaeritur, quid habet +tes in alio, (icut quando dicitur quid habet intelledus Jptctcs. + +, Jnobitdo? Eteftrdpondeiidum.qu^dhabetadionem +, &padionem,vt in tertia fpecieligmficuum ett habet +4 adionera in Grammatica, Log-ca & Geometria: &paf- +jj fionein iu (cicntiis politiuis, & habet bonitates permo- +8, tales virtutes. & culpa, n per peccatum :&lic dc aliisqua- i + +0, liutibus. Diximus dc regula C. Sc fuis I pccicbus. Et fu +jjj • + + +DE REGVLIS: j9 + +iinc,S£C.qu£ quidem quo ad Tuum genus primitiua funr. +Per' fecundam fpeciem huius rcgular bonitas quidem eft +de bonificatiuojbonificabili^bonificare: & magnitudo +de magnificatiuo,magnificabih Se magnificare , vniucr- +falibus,& fic de.caEterisfuo modo ex eo quod partes eius' +Tunc. Et hoc idedicipoteft de omnibus boni tatibuspar- +ticularibus,magnitudinibus,&ficdecxteris.Qtiaeboni- +tatesdefccndunt abonitatefupradieba: & magnitudines +a. magnitudine antedifta,& fic de aliis: firailuerdcele- +mentis & elementa tis fuo modo. Sic tamen non eft dein- +de de homine perfecundam fpeciem, compofitus namq; +eft exanima Sccorpore, quae differunt genere & natura, +ficut corporea fubftatia & incorporea,& fic de fiibftantia +& accidente: ficut quantitas non eft de cffehtiafubftan- +tiar,fed eft habitus eius ratione cuius eff quanta. Et fiede +qualitaterationecuiuseftqualis,&fic de altis acciden»- +bus. Veruntamcn fubffantia & accidens componuntur +in corpore, fine quacompofitione n6 poteft effccorpus. +Per tertiam vero fpeciem huius regula: accidentia lunc +fubftantiaejperfeipfamquidemnon cxiffunt,fedper fub- +ftai am. Ratio huiuseff, quod vnum & idem accidens +noi cftexhoc&illo. Subftantiavcrofic:cumficexhac +materia & exilia forma conftituta, rationccuiuscftper +fcexiftens ,& accidens eftfimilitudo & figura &inftru- +mentum cius. Amplius accidens ficut quantitas cftdo +feipfaquo ad primam fpeciem cum qua eft primitiua (in +quantum eft generalis) omnesalix quantitates funt ex +ipfa & defccndunt de ipfa. ipfa vero eft indiuila in quan- +tum eft primi tiua :fed eft diuifa inpluribusqualitatibus +' particularibus, ficut qualitas generalis eft diuifa in pluri— +’s busqualitatibusparticularibus. Hxcvcrodiuifioeftpet +" accidens, videlicet per diuifionemfubftatialem;qusqui- + +■V dem diuiditur per fra&ionem & generationem, fpccics, +differentias & numerum. Vlierius funt alia accidentia +& exquibus funt fcicruixrquod apparetin Logica quxcft +I51 de lecundis intentionibus iuntftis primis. Etficdeacci* +dentibus mechanicis: ficut figura archx quic eft figura +t'J ligni: Et figura ruriis ex lapidis figuris; Et fic de aliis fuo +nii^ nodo. Per hanc regulam inquirit artifta in arte ifta +# B i + + +»• Q^V ARTA PARS + +primiriuiratcs&fimplicirates per primam fpeciem. ftt +fecuodamautcm compofitionem. Per tertiam vero do- +minationem & poflclliapcm. Ipfa quidem regula cft ge- +neralis ad omnia, diximus de regula D.&hoc quod +▼erum eftper fe patet : & per omnes diffinitiones princi- 1 +piorum &perrrgulasB.C. Suis quidem ed probabile, +quoniam Ii bonuas fubfbntialis & (ic de intelb diu &hu- +iufmodi noni liet per fecundam fpeciem hu;usiegulx, +careret quidem ipfa fpecie, &fic non haberet exquoef- +fet ,vndc (equeretur quod non ciTet per fc extdens, led eA +(et ficut accidens; quod carciet fecunda fpecie D. Neque +etiam ipfa bonitas cdcrratiofubdantialiter, neq; bonus +produceret bonum lubdanrialiter de edentia boniratis: +& fic boniras abqua non cdci fibltantiafedaccidens: Et +iic diffinitio magnitudinis, durationis & exterorum eA +(et dedrn&a , & iic de aliis. Amplius quidem quia o- +mnia edent actiden ia: quod eftimpodibiIe& contra re- +gulam B C. Er in idop.idu daturdo&nna per quem mo- +dum artifta huius artis probet vnam veritatem cum alia, +applicando diffinitiones principiorum & regulas B. C» +quodadhoedidtumedde D. + + +umet. + + +QVARTA Q^V j|STIO QV JE + +eft de quare. + +Qidjfi» Vartaquarftiocdde quare; qux duas habet fpecfes: + +4 judeff V^vna cd perexilteotiam, alia vero cftperagrntiam : +1^**0*' ^cur Pcr exi^c,,t'arn quxrcre quare edintcllecalcfaciens,calef3& vna in alia vc fupra di&ura +eft. Vlrerius intclligcndum cft , quod differentia cau- +■ fat differentias: & lic clVmodalisad diftinguendum res. +Er concordantia concordarplures tes in v no coni polito. +Et ficut eft modalisconiungcndo. Et fiefequitur modiis, +» perquem pars eft in parte, & totum in panibus fuis. Si- +cut in denario in quo aurum cft in argenro: & argentum +in auro, qnohbet remanente iu fua edentia & luo ede. +Talis modalitas cft ens generale, fub qua funt omnes +modalitates particulares, &ftibiedumeft fimilirudoe- +ius. Sicut figura qua: cft limilicudo (ubftantiar:& color +colorati &huiufmodi.Et modalitas moralis, cftlimiliru- +do naturalis modalitatis. Et quod hoc quod dictu cft dc +modalitatc.lit verum: probabile videtur ede ratione dif- +finitionum principiorum: & per iltas regulas fcilicet B. +C. D. E. F.G.H.1. Et hoc patet artiftx huius artis bene +intuenti. + +v DE REGVLA K: QJV JE EST + +dc inftrumentalitate. + + +" t "TNEcima regula eft deinftrumcntalirateihoceftqu*- + +i&ecima JL>/rcre cum quo re» funr, fiue cum quo agunt ? Et ha- +quafiio bet quatuor fpecies fimiles illis qute iunt de regula mo- +effdci»- dalitatis. Prima fpecics eft, ficut quaerere cum quo in- +Jirumcn- tellc&useftparsanimae? Et refpondcndumcft, quod in- +tahtate. telledtiis cft pars animae, cum differentia, concordantia +Trtmti & poteftatc; & fic de cztcris principiis excepra contra - +J fteciet. rictate. Secunda fpecics eft, cum quo intclle&us alia a +Secund « fe incclligttJ Etrclpondcudunteft,quodintelligensm- +Jptcict. tclligic + + +DE REGVLIS. t7 + +telligit acqiiirendo,& mifcendo vnam fpccicm cum alia, +& ponendo ipfas in proprio in tclligibili: ficut oculus qui +in fpccdlo fiiam fimihtud^em attingit. Tertia fpe- +cics elt,quando quxritur cum uo intelle&us eft vniuei- +lalis & particularis? Et refpondendum eft, quod eft v- +niuerfalis in quantum habet vnam potentiam actiuam, +intdlcdiuam , formalem, cum quaplurcs res attingit in +vno intelligibili vniuerfali: quod eftde edentia iphus in- +tellcdus,cum quo &inquo fcilicet intelligibili vniuer- +fali plures (pectes funt intclligibiles , ficut in vno fpeculo +plures imagines funt vifibiles. Et eft particularis, quando +deferndit pradicando fcilicct intclligcndo aliquam fpc- +ciem fpecificutain quam acqujliuit , & in memoria +conferuauir. Quarta fpeciescft.quandoquiriturcum +quo intclledus extra fe fuam tranfmittit fimilitndinem? +Etrcfpondendum eft quod cum proprio intclkdiuo, in- +telligibili & intelligcre.cum quibus facit fpecies efle in- +tclkdas: & per memoriam rccolibilcs,& per volunta- +tem intclligibiles ad amandum vel odiendum. Per +hanc regulam quaeritur dcinftrumentis rerum fpir/tua- +lium fiue corporalium. Vlterius inftrumentorum a- +liud eft fubftantialc, ficut mafculus &foemellaqui ha- +bent inftrumentum fubftantialc cum quo generant ge- +nitum. Aliud eft accidentale, ficut ignis qui cum fuaca- +lidirate calefacit calefa&ibik. Et ficut homo qui tum +iuftitia facit fe iuftum. Aliud eft vniuerfale ; ficut intel- +le&usquicum fuo intelligibili facit intclligibilc peregri- +num hoc 5c illud. Et ficut mafculus'qui cum vna &ta- +dem virga generat plures filios : & ignis cum frta ca- +lidicate calefacit plura calefadibilia. Et ficut faber, +qui cum vno & eodem martello facit plures clauos, in- +ftrumenta verb particularia funt iftud & illud, & reli- +qua, cum quibus dotnificator conftruit domum. Et +ficut duae propofitiones cum quibus fit condufio. Et +fic de aliis fuo modo. Aliud eft intrinfecum inftru- +naentum: ftcucintelligibile, quod eft de edentia intel- +letftus. Aliud eft cxtrinfecum, quod eft peregrinum, +cujn quo docens generat fcientiam. Et ficut martellus +cum quo faber fabricat dauum. Quod fit verum quod + + +Terti « +(pectet. + + +QuurtA + +(pectes. + + +Dtuijio + +tnJirM- + +mentorit + + +M QVINTA PARS + +diximus deinftruincntalitate: omnes diffinitiones huiuf +arcis principiorum & omnes reguler atterantur &pro> +banr. Et fimiluer quod de decem regulis di&urn cft; qu* +regulae liwt vafa ad omnia i .Kiic£ibilM& propoitioua- +biles intellcdui liu nauo. + +Finisquaitae partis. + + +JV tt. ». a. o o + +“ n r. '■ rl n + +n ° TT1' T + +R- R- R- o o. «u + +•7 n n o e» o + +O" rt <■» *» r» r, + +«fttrTfs" + +O n o n n n + +r r> + +Q, « « k « •. + +o n 5- -3- r, rr + +•n ° **'■> — * + + +n o o r» ct* cr* + +Q. CL- CX- ^ + +cr ~ n 57* + +o a. n cro-a. + + +n o n n q- q- +^ r. n +onneronCTr, + + +n n fi qt cr + +2. '»»'*> *r» •- « + +7n n — o CT* + +r* "f) O C »f) pt) + + +tra^Terr + +r. o + +CT* « r, ” ■* " + +o n O” o + + +a* cr +n o +" "» +CT rt + + +*» cw tn m o n +o- ^ *- - ■ ” +r» o O* O" ° CT* +trc ac ao r. cw cro + + +«■* r» o o ct* 3* + +o S* + +nn n crerq cn + + +«r er cr cr a* o* +-13 03 03 0 ° + +Q* « n n n « + +pm n cren o + + +?sr + +"03 + +CT r( + + +r* y 3- tr O O +CT* rt rt n r* r* +n !T O" n CT + +pr 3* sr o 3" ar + + +c* o " n <7* CT* + +■ t r cr” ” + +«f n ^ r fl O* + +o 3-0 cr 3* — + + +crcrcrcrcrcrcra* + +r. JJ-ET3“*> fl O O +5Tn " " " fi " B* + +o cr o cr cr n cr r» + + +n «*• w n O + +. n r, f* r, r, + +o o o* cr n ct* + +H* m< O m • »*• + + +O ^ ft q* n* + +*"* *-• M< n n + +O" ** *■* cl ° o* + +o o 3^ — • ... + + +cr cr cr a* a- a* + +n *■» O rt rt + +o* ^ « « « " + +O ... O w O + + +a* «r + +n o + +" M." + +O* rt + + +-> pr pr tr « « + +. Q. rt o « rt + +n n o* r p cr + +rr pr pr o rr rr + + +n n p p 77 + +” pt rt* rr « <-■ + +o* k " n e + +o rr o o* ?r rr + + +crcrcrcrcrcrcrcr + +'• frrrrrri o o o +CT*** r, ^ r, r’rl pC- + +ri rr o cr rt* o t n + + +« n « n q. O. + +cr" - - " „ +o- a. er o* a- cr +n n a a>n o + + +O- n. a. R- cr cr + +n ft ^ ^ a rt + +g-n n « CL(T + +0-0 O- 3" O O + + +O- 3" 3* 3* CT* 3* + +" O P P &.B. + +7 r, rt « « + +a- n o- cr o o- + + +cr a* +a- cu + +cr r» + + +cr*n n " « « +p-a^^Ttr cr + +►t) rtT*> •tj O- »T) + + +o- aouft.c'^ +^ ^ rt ” +CT* rt rt **• R. 3* +R- rr> R- 3* -o r» + + +CT* CT* 3* 3* O" 3* CT* 3“ +<- -n ti o. a. &• cu + +CT* r. rt rt ^ rt n — rj + +P- p. cr ^ a. 3 r* + + +■ :•* + + +, -:t - . + + +"13 03 03 D- R- + +' ST n n — n r +O. O- CT* 3* Q- CT* +*3 03 13 R-13 13 + + +a. O- O- •- 3* 3* +2.13 »3 cn « 2- + +CJ - n i. O. CJ + +o-an o- crero ao + + +CT* 3* CT* 3* O- 3* +2.CT3 0313 o- a- + +T « r »- r» n + +0.03 o- ct*03 a. + + +ct* cr + +O- +" 13 +3* rt + + +** D- B- 3* o- R- + +O-p n n - r + +o- R- ct* cr R- i* +r 3- srvo. 3* ST + + +O- R- R- R. 3* 3* +r. T T r " <*» +CT” -t rt -t R- CT* + +O. 3* CL. 3* 3* 3* + + +3* 3* CT* 3* CT* QT* 3* 3“ +« 3*ct*3-0-0-&.R- + +O* P n n " « n £3“ + +o.p*o-CT*sra- a*rt + + +r + + +icbi kibk f i b f gtbg htbh icbi kcbk gibg hcbh i tb i ktbk htbh» + +medi ktcik ftcf greg hreh itei ktek gcfg htfh icfi ktfk htgh + +«bdi cbdic tb cf tbcg « bch tbei tbck t bfg tbfh cbfi tbfk tbgk + + +" Y4 *. + + +DE tabvla; + + +. V L' + + +1» + +"•Q.a.xfl.o.o.trcra'0'0,o‘o‘cr‘a'c* + +Z. « « " M' m. m • rt n <■ *f ■ h* ■ rf p. (L CU + +r^SuCT®7" " n Q. O* O* rt " fi O. fi " + +t*- »-• ~ . a. ». p. o* — . ... p. - p. a* eu. er r» + + +(ro.pft.o.a.u.j. a"ercro"^'o'erc"t7' + +" 2" " (rrr; « "prprpra-a.p.o- + +^ ^ Crf n n n CL- q- n #i »i *-t m ^ + +o.prpro.pro-o*prpro--prp-o*>ro-a‘.i +o « r» o n cro-a*o,o*o*o‘o*o*a* + +r* n r» ^ T> « r* t-t O ^ n rt + +T O* fi fi fi n er CT* fi " " n " + +"J **> o m-. f» o- ^ ^ n fr> f» tr >*» « o* n + +n « n o f» n o arQro*o*o-o*o*CT'a“0’‘ + +Z. " " "Cnenon « « *i en en en «00« + +er«crcrr,„r.rttrtr„rtfi"r. " o f-. o o* f.. f.. o f ■ r» o* i*, o O* fi + +pr o o n o o r* "i*n*n'no*o*o*o*o*o*0*o*o*a“ + +fi »• fi f* Gn Jfq CTQ n fi fi £fg efQ ffQ .-r, H-, ff» f»» + +o* "» °* o* " fi " o* or m fi fi n "en + +^cn en fr.cn n-. o*cn en ^ o-cn rr> o* « + +sr"^fi^fn"T^»"->o*o*o-o*o*o*o*o"0*o* + +fifi""0“3“o*fififi ~ 3- x “n f^ *n "■» + +3“ "■> O* {x o n i> T x " „ f> " .i " O* + +rrj O* O* rr. O* rr» O* O* ST .f. 3“ .r. O* O* frj O* f» + +— |-n"->"->*n'r1-ficro*o*o*o*a*o-o,o*0“ +"fi " " “•"■**■ fi fi fi — • — f fi» ff» "» ff» + +ff» O* O* fi n 3" ^ x T n " " n ^fi^ " 1 ■ + +ff. — • ff» — ■ fr» n ff . — ■ fr. — • *r» O* f*ff^ O* n + + +pr»r>-f>">—i>T>"rlo“a*a*o*o*o*o*o*o*cr +fi fi « " pr pr pr - fi " >r }r p* f?. ^ m +er "*■ o* o* - _"*no*o-f „ i - fi -i x* +ff> pt pr -i-. Pr ^ o* pr pr ^ pr ^ o* pr .r. er fi + +o-cn ere en en en en o‘o-o*~ero*o*o*a-o* +" ” " " 0*0*01** — i 3*3“ 3*tj en en en +o-cn o-o--„ijea*T-fin"--i 3* +n o* o*cn orn o* o* o*cn o*cn o* o-cn o* n + + +•ST + + +j« QVINTA PAlS + +ri -• — *-'09 09 oq 09 09 09 oTcrtro* o* o* cr o* o- +g-n n " «-» r» rt ” ” -• ”09 39 09 09 + +wcr cr ^oq cr cr « n ” 09 cr o* « « ” n ” ” . -. + + +09 - „ + +M • M* M JP + + +.-.09 ~ 09 cr - 09 «• 09 cr -.09 cr « + + +” pr pr ?r39 wwwka crcrcrcrcrorcrcrcrcr +cth -i n n ^ " " rr pro9 99 09 09 + +pq 09 cr o"CTQ cr o*" "> ”09 cr cr — — - n r» 1 J + + +« smrrrrrrrcrcrcrrTcrcrcr-rcr +cr .-. ri r* — r, pr pr pr ^ r “* r cr + +crcrcTcrcrcrcr-" m t c* cr « r. — r-. <-> ” pr + +prprpro-prprcrprsrcrprprcrprcrcrprsrcr <-» + +*» pr ?r pr ”• ”■ **• “• “•“•cncrcrcrcrcrcrcrcrcr +or rt 2.« ” " " pr pr ?r „ *-• r* pr 5>r tr -■ — *-• ”* + +pr pr pr — pr pr pr a* pr cr i. pr _. cr pr — cr r» + + +n n o n 0.a,a.a.a.a,i'' nnnftnnnnn +rtrtrtr*” — ,-,^,,^^,,,-, — o(-,fJd-O-d.0U +£LQ.ftna-n''r,ct„and-rtoO-r>P-r>rjo U-n &-o n P-n rt< + +rt ti *n itip, a. " d. d. d- rt n r» n n o o n « r> + +n " ” £ &• -n tr, ttl fl rt rt rt-, it, >TV O. &* ft, Oi + +_rir^rna.rr1r^P-H^P-n ^ ^ ^ ^ d- rt „ + +”09 0909 d- Q- d- d- d- a- rt n n n o r> ( n n r» r» + +!? 2 ” " £? " 09 09 09 " ” ”09 09 09 O-O-O-O. + +P- Or o o — *■* C^ 9 n rt r, CL Oftrtit_nttM oo + +09 09 09 0-09 09 0-09 Ou n 09 39 O-09 d. rt 09 d- o r» + + +” rrr&.d-a.a.a.o.n n n o rt rt rt n r» r» +cif,rtnit(‘rn5*r3‘fin”5‘ nr cr* d- o- d. cu + +O- d- A O O- O o rt rt rt O- f~’Cp1r_(rt^_(r^rtr^ »j— + +r r r d.r r puc-p-n rr o.o.r o d* d- o ” + + +V', + + +rt »•• q. d- O- d. d- d- <9 o d d r» a o rt + +9 ” rt rt n ^ . — • — . rt rt ” — • ”• — • d- O- + + +rt rt +O- d- Ou + +O- d. rt rt d- ^ rt rt rt rt d— f, rt ” ” ” ” ” rt — » +”• ”• ” • ►** ”• r-. O- -• C- rt G- -. O- rt -• O- rt r» + + +” r V !T O. a, d. a. ft. d 9 n n rt rt r> n rt rt + + +- . . r , i t-W t-fc + +’ ^ ^ r-t n »-r rr r-t + + +r*T D- Q- + + +w- pr d-ipr prd-pro-o r fro-tra-n pr o- r» + + +n + +cu + +pr + + +f V + + +-w • + + +””-,<-rt>-r,rtrtOrtrtrtrtrtrtrtrt + +,rr>rt””i-rt”9 + + +n n n rt + +- . . ►t^-r>”9rt”i-t-r>”9'rtrtf»rt + +rtOrtitnrtdrtrtrtortrtrtrtdrtx”” +rrj rt-) rt-) rt it, rr, 9 i-r^rt O rt^ rt-, rt ”90 rt rr> rt rt + + +n + +”V + + +V; + + +'7‘f + + +DE tabvla; + + +» n n « + + +’**9CW W onnnn»*nfinnnnnnn + +° <■> <■> <■* « n ^ cn cn cn ” ” ^ cre cn cn n n n + +f»f»<’>rtf»on<-»„„f*nr»r»rl.n— <■*„ + +•n cn cn n Cn Cn rtOQ n n Cn Cn r* cn n cCR f» f» + +"imronnnnn nhnr>r»r»r»o + +n -i n n n " n ^T^*" « " 5'£rrn n + +(lnflnnflfi"n"nnn"n»-~l>i'i + +cT1 3“ 3“ n 5~ ~ n 3“ n n Tyn ET o n 3* n n + + +J* + + +n ft ■■» n r» -» “*• *•• n n n ... — • ft n T. + +<•• »»• »• <• **•►*• n n + + +npfprprrte^nnnrinnnrtnnnrin + +Ct rl -I «t <* •■» r* ^r*^*^*n <-1 n pr» fl + + +’ * ’ • r* * r-T 1 • n ri «I ^ ~ “ + +tr^JTn ** K* » P!*n o frvn tv n o Wrt n + +•* Cn Cn Cn r'r'nnnnr>nn + +r* ri rt «-» ^ £ *"» CTS CTQ CTQ <■* ^ *-* 3Q 3 O 3Q *+**+) + +tn cn cn "v» ►*> n cn cn ^cn ^ c cn ^ o + + +r> r> o o +D" ST *f> -»*> ~r> + + +« n n r> o + +"'•nl" Zi 2- ° 2. ” " Z; 2. o " - r, - • - .. + +fi - ''l^noonn + +IT? -• »n — -• >n — o -• -• ►t-, ^ o ^ n + +z ^ 2 « 2 s + +*-* + +« sr =r =m CnCnCnCncnoonnrtooonr* + +« 2 2 o srr®^»^ + +.-ertrsraq cr :r« sj^ n - ^ ^ ^ o ff* + +«cn c£* "i’-» s s :*r:«»w« + +. cn — -cn -Cn n ore — cn O 2cn o 2 + +2 « * * Cn cn cn Cn Cn Cn ononnnnnnc, +en cn o a cn -> n „ _ * cn n o * 2 * w + + +JtC + + +cegt echt ccit eckt cfgt cfht efie efre + + +h + +fp* +|; +Ii » • + +i + + +'IS + +I?. + +W: + +it py» + +w + +i + +3 ; + + +Jm + + +\t OJTINTA PARS + +rt **x-X*srs"=r3':r:r'' n n £. 2. ” + +- rt I. r. rt !, r . + +cr=rr,n=rnr)^ " ZL T' + +^-?rsr?r - n x* + +. <* ^Tjr^Tr, « « x" x- ^ ~ ** x- "• + +*- PT X“ — X" X* <-• X" -• A X* PT ^ ~ « X* + +«i Kt-, --r, r» fi n n a a cu &• cu a- su a. a. + +p rt rt rt ,-, n >-> t -r* rt-, „ rt £ rt* .-t* -t* a + +M* ^ ^ jr rt-. rt* A rt*A P- rt* -T* A rt* A P- rt* + +*■• crc cn cn « rt ° ° ° ,2 fr-o- ^ ®-,°* *■* ~ + +• p n n - x w "W:ra-^ " " "KWK f» + +n n Q_ a- A Oua-rt r-l <"• A “ O- rt n n rt + +w cn cn o cis cn a cn a P-cn w nu? n c*-0ra + + +fi + +S“ + + +fi fi + +er Sf + +X* + +fi rt t + + +n fi f» +— • “ • ■«• +-t 7? +fi " + + +cu n. + +f» A + + +fi P* rt + + +o- du +a n +" CTC + +o- <•» + + +3- + +rt + +B" + +r-t + +tr;rt +r» rf + +A A +rt rt + +rt + +sr + +rt + +cr + +a a- + +er rt + +cu cu + +rt rt + +a + +cu + +Cu O + +CU CU + +rt + +r» + +rt rt + +p- cu + +P“ + +rt ^ + +er o + +U A + +P- P" + +Cr a + +rt + +A A + +rt + +rt + +o CU + +tu cu + +rt + +n + +rt rt + +rt r. + +H * + +M • + +r» + +rt rt + +a + +CU + +CU rt + +a. P- + +rt + +rt + +p _ Pr + +-• + +rt n* + +— A + +r* + +rt + +P- r-* + +r-. rt + +p»- + +W ^ + +A A + +rt + +rt + +rt CU + +P- CU + +rt + +rt + +rt " + +rt rt + +rt + +rt ^ + +O + +Cu + +cu rt + +cu a- + +rt + +rt + +n O + +cu eu + +X + +7 -5 + +O X + +pt n + +W + +rt + +P- W + +Pi rt + +rt w ■ + +'n P*^ + + +CU Sm + +O A + +~ er* + +CU r. + + +a_ + +o + + +cu cu +n a + + +A a- —• A £U rt + + +X K X A O A A + + +ct cn cn en *i **> ”*> P-eua-tua-cuo.cucucw + +p_ „ « " 3^ cn cn ^*i rr» "i "i + +■x)ir)aa"^CL!:Lr’ " n jjp, cu^rtrt^rt ijq + +cn cn i-r-(T5 cn n*:n .-«* p-cn cn ^ a-cn rr,o.n + +rt rt- —p rrj ►*% -i-* rt* rt* rt-* a» O— a- O— cu a- cu cu cu cu + +a. „ a n " " " “ ~ ~ " - — c- a- ^ -n -r, + +rt^rt*a-o_rt-ia-a.rt „ r* ^ a. ^ „ o. ” « -t & + +5rp-CTrt-*!3'~ rt*5“ •-•* cu cr -- -t* — n-, r» cr n* a- n + + +rt*rt*rt*rt*rt*a-a.&-cucucucucucueu + +n rt r» m. h* pt) »-r% +t> CU CU rt rt rt rt CU + +r> M. rr> »-• rr^ rt r* + + +H*^a6-rt*o.Q-rt „ P- ”* +rt- rt* rt* — rt- rt* rt- rt + + +Mas, + + +rt hr- rt- p* rt* rt* rt* rt* rt* rt*a.o.CUCUCUSUCuCU cu O* + +P,rtnrtrt,’"X!lx'it«n»>l«rt*niw*'t* + +rt*rt*=ua-rt*a-a-'-> n r. -n cu a. « „ -t « „ « » + +pr* 5*T ?»* rt* rt* P<* rt, ?! rt* P- ^ ^ rt-* >1 rt* CU pi rt* CU rt + +r» rt- cr ne tn tn en tn ctq a- cu eu cu o- cu cu cu cu A* + +eu.- « « n « „ yj-jj-n « rt p-y 3-cn en en en + +(#o tq tu tucn cucurtrtrtCncua-rtrtrtrtrtrt d* + +o* er crcn b* crcn phjq cu p- crcn =rcn eu btps cu r» + + +rs + + +f + + +* + + +«f DE fABVLA. + +i Z' m‘ JTtre cre cre oq cre cre p. p. p- p- + +»•" " " n n n »• — fi rt r» — • — • + +09 09 P- P-OQ P.P-rr " "CPJ P-P-rt « + +**• **• —cre — —cre — cre p. — -re -re + + +ii + + +P- P P- P- P» + +- cre cre cre cre + + +P. —.09' P- m + + +" ** pt wn cre cn cw cre Cre p-.vp-p.p- + +M-» n r» n n n rt {r* hf jr- n n n — nm +0Q9Q OuPigq Pttn 22 CM P- P. JT +PT PT PTOTQ PC PTCT5 PTCre P- PT PTC» PTCTQ + + +Pa P- P- P- P- + +im cre cre cre + +rt rt «1 n >T + +pu prCN rt + + +^-D-^-crsTtro-pud-o^fi. + + +- ,p- p- p. po p* p. p. „ n n _. p-„ + +— P" — p- p- d. ~ p- cr + + +P. P. P- P- P- +-• p- p- sr P* + + +p. — p- p. „ + + +^ST2T?f‘tr:rs"er' o* 3“ p- p- p. p- p- + +” n n rt ft hr- hr* Jc- rt rt rt 9T* fc* + +i-» rt E*- P- A- rt rt + +K*?rK*p-f>r?rp-^p-p-^crB"trP- + + +p-p.p-p.p- + +pTP-p-p-p- + +p- pr p* p. Sf + + +" — — -•-•p-p.p-p-p-p-p-p.p-pat + +Jr 2. £ 2 -.2 ” Pf* Pr P>* « « r. s»r sr pt - — r; + +, B;P- P-P-« r. rt -• P- p. r- „ r. n „ r. PT + +^ *• ^ ^ pt — pr -. p- }>r pr — ?r — p- pt — p- « + + +” cre cre cre •■•i *,i‘» — >-rj o n « + +.nwftnf,r,n(rerm[raonni + + +» n n o <> n + +1 cre cre ", " « cre cre cre ,_r> —y --i + +cre cre cre -y«ra crt) -ycra —> « ore cre —.cre -r» n ere n V» + + +n n n n n n + + +n " rt r» rt p-jj-p-n r- n 3- p- p- ,4y I4y + +22" ° Z.» * 222-« 2 - « « « + +^P^^rryP^Cr.— jP^— yf» ^ *T »f> P" p- -ry r» vr + + +A — — . P- »♦» i-T) it» « r» n r» n r» r» r» r» ni + +o 7 ry rt r-» rt rt »-• rt rt rt m* m. r-> rr Vy i— «. -rv + +^ ^ rt rt >T> ^ n ^ rt rt rt rt rt rt ^ r, M, + +m.#-. tr^M. tryf. tf^rt n. t-. tr> rt r-mO n + + +n o + + +** prjrpr 000000« + +O rt rt rt « rt rt “ PT rt rt rt PT PT PT ^ ^ ^ + +^T> rr> O f| rt-j OO rt rt rt ^ O f^ *-t ^ _ rt ^ rt ir* + +{r?r Iv^Sver-T,^ -n" Pr !»r ^ pr o ?r 2y « « + + +rt p* p- p“cre cre Cre Cre Cre re «oonnnnrtnr» +” 2 cr=rsr(ro 2 " s" p- p-cre re re cre + +p-p* p-cre erprtn Cnw o P* P*w p-^ n p-cp, n ^ + + +f.-. -• - cre re cre cre cre re nannriinnonn +2' " 2 n *~ >- cre cre cre re + +— ■ — • r- cr5 — —®t - cre o — . - cre -.re « - re n <-» + + +r >r sr fere cre cre re re cre (*nnonnnnh/$ +£ " Z 2^2” " ^ ^ pt " " « pr pr *rxre cre cre m + +r T ST B* T T o r» o n r» n A A A A + +n « « " « « « a. — — « « 2 — cr er ©• »• + +H- N’ *■• P" »• w P” jh" o »m *•• P“ >.• P" o a- 3* a A + +« PT PT PT »* ar 5r sr - _ n A O « « a a n o A + +" " « ” E-" " Pr PT " " Z ** *" *r sr tr g- tr + +*rprprsrpep-prprsr« pr pr 3^ pr sr o pr sr rt „ + +« prprPr----'-'“:“:ti:A a a ao a a a a a + +n rt-c* ri rt rt n PTW^PTrt rt n pe PT PT «-•«-•»». a. + +A- A- O ° A rt f-> <-> — *» {, aa a, rt n a M M + +pr pt a— Pr pt a. tt o ?r pr t*r a pr **. « « + +rt sr 5r CTOO 09 00 09 00 00 ^ rt-> pp, pp, + +►f,n P n n n " rr er rt rt Er 3- 3-00 aq m oo + +aooo rt^^crj -n ^ " 4- Z^Z " ™ « ar + +p- p- p“CTQ J7- SJ"CfQ PTW rr* ** 5^CTQ U \j SH3W i-r> rt + +. •'. j ' , . • + +_ a- a- a-pa no 09 09 09 09 rt, rt» pp, pp, H, pp, pp, a, rp, Pf^ + +£,rt „ „OQCW^^rt « a, -oo 09 oo oo + +pa 09 rt, rtr peOO W 00 00 +CfO 00 ”, rtOO pp» rt, rt pp p, 09 ,rl|P)rfnn'i"fi rt* + +ye pr s«r09 ptptoo proo pp, pt ptoo proo pt, proo pp, a + +”, a rt-»*. X. Srcr3rlrs*ff‘rt,pp,i-p,pnpr,pp,pp,p»f,rt,rt» +pp, rt A rt p, p, p, _. aa. a-, rt p, n rt" A. Jr sr D" BT + +trcrpp>n2!?'Kr»l^" " " 3" pp, ", p, « „ „ „ „ ... + +pa. a*, rt. rt rt. rt, P* A. rt PP. rt. ... 3- aa. P* PP, ... »* pp, A + +a t*rprto*s~g“Pr*g‘3"s~rt,pp,pp,pp,pp,pp,pp,Pp,A,Pt> +rt» rt A rt rt n rt p- ^ ^ rt a, rt^t^-^-pp-aj-Bf* + +r3"3“PP,rt,S"PP>PPlp, p, n " rt, rt, p, p, n a, a at PS* + +PTPTPrsrprPrrrBrSrppjprprcr^rsrp^prSrAtA + +'rt >r PT PT rt- rt. pa. aa. aa. aa. pp, pp, Pa, Pa, ppj Pp, ar, pp, A, PP, + +pp, a a a rt a „ pr pr pt rt a n >r pe p-. — v + +pa. ... pp, rp, rt- A, a,, a „ p, “•n,'»," p, A rt a a PC + +»e t«r fo* A. pt pt a. pr a. p», s>r pt a. >r p-- pp, pt rt. ►*, a + +rt rt. rt* p- q- 0- »y- 5- 3“09 OOOOOOOOOOOOOOOOOO + +00 rt a rt pi a a a. rt. a> a a rt a.— - a. et s~ cr g* + +P" ErOO 00 3-Qg 00 A rt rt J3”(J9 09 „ rt a „ rt rt aa. + +»a. h* y »*• £5" m> CnjQ £T h • P^TTQ M* w uw rt + +rt Brprprars-trsrp' rroo aooooooooooooooooro + +osrtArtAAAA-yeprrtAA^r^^cprrD-D'* + +cr B“ao 30 crero 00 „ a a ctoq +N >rpri»rcrprprp-pr sn^ prprfrpr croo w otio a + +« * * * >-. a. a. a. a. P. ero oooooooooooooooooq + +00«rtArtArt***a.rtati>1W*A.a,. rf. rt. + +p-. rt-00 00 >“0Q 0O”rtrta.ooOqrtp,ArtArt« + +P1PtPlrt.KP4rt.pl rt-00 PT P1 A" Pt rt.00 P! rt-00 — + + +4 + + +V + +*. r' '.V /•> j -V + + +t>E TABVLA. + + +V + + +— r* EJ- £T « n rt r» rt r» + +I-.TW pr r» + + +DE TABVLA RVBRICA. + + +Abula ifta compofitaeft cx lxrxiiij. columnis, vt di- + + +^c^intPa“cntcs:&Per • *- , > ' 7 \ + + +DE TABVLA. 4, + +pft tenenda; &in ifto paffu apparet quod inipoffibile eft, +quod muudus fitabxtcrno. Ad ocfauam cumquxri- sfdofl*- +?ur, vtrum bonitas contincatin fe differentiam & con- unmtjut +cordanuam? Eefpoi,u-m u. -ftquod lic. Qu.od patet (l tonem. +per eorum diffinitiones. $i enim bonitas non haberet res +differentes & concordantes ; non-poffet efferatio bono, +quod produceret bonum, & concordantia non poliet cft +fcabfquedifferentiarcrum. Et priuata differentia cflet +confufio & occultatio inter bonificantcm,bonificatum, + +{Sc inter concordantem & cocordatum. Im mo dico quod +cffctimplicitacontradi&io, quareft impoflibilis. Item +frima fpecies rcgulxC. dicit, quod aeternitas cft enscui +proprie competit aeternare. Hxcautem proprietas efle +non poteft fincconcordantiaxtcrnantis, xteroati &at- +cernare: quae concordantia eft naturalis necefiatia.vt per +fecundam fpeciem eiufdem regnis fignificatum eft. Et +per tertiam fpeciem videndum cft, quod xtemans in ae- +ternabili eft agens :&aeternatum fiue srernabile pati- +ens,& aeternans habet adum fcilicct xternate; vt per +quartam fpeciem rcgulx C. fignificatum eft. Ad no- 4d noni +nam quaeftionemquandS quaeritur, vtrum bonit^scon- qu*jho- +tineat in fc differentiam &contrarietatem? Refponden- nem. +dum eft quod fic in aliquibus fubiedis: ficut in demen- +tato, in quo ciementa differunt & contrariantur: ficut +ignis St aqua per calidum & frigidum, & ficut aer & terra +per h umidum &ficcum. Ethoc bonum eft, qui4abfquc +tali contrarietate dementatum efle non pollet. Vlte- +rius regula B. ad hoc quod diximus confentit. Item per • +primam fpeciem rcgulx D. negatiuadequxftionecft tc- +nendaihoc eft quod in efTentia bonitatis fun t bonificans, +bcnificatum &bonificarcnon po fiunt contrariare: quia +fi fic, per fecundam fpeciem eiufdem rcgulx bonitas quiT v + +dem non haberet ex quo cfTct, Et per tertiam fpeciem +fubdita eiufdem cfTct malicix: neque etiam haberet na- +turam quod eft impofiibile. Ad decimam quando quxr j4d dcci. +rirur, vtrum bonitas contineat in fe concordandam & mi +contrarietatcm ? Refpondendum eft quod fic, in aliquo Jlionem. +fubiedo.quod eft habituatum bonitate :ficut dementa- +tum quod cft bonum per bonitatem, in quo dementato + +C J + + +«Fr ' + +M- + + +iri + +jPg + + +I + +i + + +ihi - i-* + +m'’- - + +V - 'J > . + +• ** 1 +,V F 0 v . + +- + +fep* + +Kri : + +Ad 5»de + +eimttm + +ijHAji to- + +nem. + +• + +I + + +A% QVINTA PARS + +aer & ignis concordant per caliditatera , & aer & aqua +per humiditatem,& aqua & terra per frigiditatem, & ter- +ra & ignis pet ficcitatcm. Et ignis & aer per (iccumSc C +humidumfunt contrarii: aU & aqua per frigiditatem Sc +caliditatem funt contrarii, & aqua & terra perhumidi- +tatem & ficcitatcm funt contrarii, & terra & ignisin +motu per leuitatem & ponderofitatem. Et quod dixi- +mns manifeftura eft per diffinitiones concordantis 8c +bonitatis atque contrarictatis. Quoniam elementans +non pofTet efle ratio in fubicdo quod produceret bo- +num elementatum: & etiam diffinitiones concordantis +&contrarietahseffent diftin&ae. Amplius regula B. ad * +idem confentit affirmando : & etiam prima Ipecies re- +gulae C. Elementatum namque eft fubiedum bonum in +quo concordantia &contrarietas aliquam conuenien- +tiam &contrarictatem habent, ficut ignis & aer qui in +elemento concordant per caliditatem & ficcitatcm, fei +per humidi tatem contrahantur; &fie circulari ter vt fu- +pra diftum eft. Vlterius per fecundam fpeciem regulae +C.affirmatiuaefttcnendarficut elementatum quod con- +tinet in le innatam concordantiam & con trarietatem,vc +fupra di&um eft. Et per tertiam eiufdem regulae fpeciem +eft in aere concordans: & aer in igne concordabilis, quo +ad genus calidi tatis: fcd quo ad genus humiditatis & fic- +citatis contrahantur: eo quod ignis ratione ficcitatis eft +contrarians aeri , & aer igni per humiditatem. Adhuc +per quartam fpeciem patet, quod quodlibet elementum +habet a&ionem&paftionem in alio circulariter; ratio- +ne cuius elementa funt remif!a,&confra&a, vt ad mi- +xtionem &compofitioncm venire poffinr, exiftenre de- +mentato bonitate habituato: & etiam de concordantia +& contrarietate. Ad vndecimam quando quaeritur, +quid eft magna differentia aeternitatis ? Refpondendum +eft, quod eft forma neccffitans aeternantem, aeternarum +& aeternare in aeternitate; vt magnitudo fit ens, ratione +cuius differentia & aeternitas fint magnae. Et aeternitas +fit ens ratione cuius magnitudo & differentia durent. Ec +differentia eft ens, ratione cuius vnus fit aeternans , & a- +iius aeternatus, & aliud aeternare. Vlterius quod fit ve- +, rum + +* / + + +DE TABVLA. + + +4*. + + +rum qnod diximus; regula quidem B. hoc teftatur. Et +etiam prima & fecunda fpecies regulae C. Et fimiliter +tertia fpecies regulae C. vt aeternans fit in xternitate, ma- +gnitudine & differenti». ag. .as Se producens producum +jpfo habente in aeternitate, magnitudine & differentia +naturam; & hoc ratione quartae ipcciei. Item pdmafpe- +cies regulae C. hoc idem concedit, vt magnitudo primi- +tiuae & aeternae habeat aeternantem, alternatum & aeter- +nare. Et fecunda fpecies regulae D. hoc idem ponit , vt +aeiarnitas habeat ex quo fit. Et ad hoc tertia lpecies e- +iuTaem regulx concordat. Ad duodecimam quando +quaeritur, quid eft magna &xrerna concordantia ? Et eft +dicendum quod eft forma neceflicans in xternirate & +magnitudine concordandam inter aeternantem, aeter- +narum & aeternare. Et htoc per primam fpeciem regulae +O. & D. fatis eft videndum. Et etiam per fecundam fpe- +ciem C. &D. Et fic de tertia fpccie regulae C. vt aeter- +nans fit in magnitudine, & aeternitate & concordantia, +magnificans & aeternans. Per quartam fpeciem regulae +C. vt habeat naturam aeternandi aeternatum, magnifi- +candi magnificatum, concordandi concordatum. Et +adhoctertiafpeciesregulaeD. concordat. Amplius eo- +rum diffinitiones hocidem approbant & teftantur;quo- +niam magnitudo abfque concordanda aeternantis. & +alternati & aeternare non pollet effe ens, ratione cuius +aeternitas & magnitudo eflenc magnae. Neque etiam +aeternitas haberet natuTam cum qua durarepoflet} at- +que fine ipfis concordandam habere. . Nequcfine con- +cordantia diftarc a contrarietate. Ad deermamtertiain +quando quaeritur, quid aft magna & «terna contrarie- +tas ? Refpondcndum eft, quod eft aeternitas mundi : po- +lito tamen quod mundus fit aeternus. Ethocparecpet +eorum diffinitiones & per regnlas eorundem. Quo, +niam diffinitio concrarietatis ponit , quod aeternitis +Dei & aeternitas mundi magnam habent conrrouer- +fiam ipfis exiftentibus primitiuis per primam fpeciem +regulx C. & D. Quoniam aeternitas Dei non eft lin- +gularis : & ptiuata fua finguladtatc magnitudo qui- +dem uon eft ens , ratione cuius aeternitas fit magna. + + +j4d duo- +dectmam +c/uxjl to- + + +nem. + + +j4i deci- +ma m ter - +tia ejuA- +fl tonem. + + +i + + +Ait deei. +m.tcjuar. +t*m que. +fttonem. + + +'•vnb M- + +-Sf»|T Vii + +Ad deei- +mam- +qutntam +ejueft fi- +nem. + + +n QVI N T A PARS V + +Et eft ens, ratione cuius contracietas magna eft magna +inter sternitatem Oei & aeternitatem mundi, eo quia +aeternitas mundi ponit aeternum malum non quieta* +tum:&zternitas Deixternu.n bonum quietatum: &x- +tcrnitas Dei ponit sternum malum elle durabile : Sc +xternitas mundi ponit bonum efle durabile, quo ad dif- +finitionem aeternitatis: & fecunda fpecics reguls D. po- +nit,quod sternum bonum & sternum malum funt con- +iundta in compofito. Et diffinitio quidem magnitudinis +poni t magnam coniundhonem : & tertia fpecics reg^t +D.pouit fubieftionem ab vtraqueparte. Et fecunda fpe- +cies reguls E. con trariantem & con trariatum & contra- +riarr. Et xternitas quide cftdeuiansinxternitatc Dei & +in xternitasc mundi, ipfa habente in vtraqj dominium, +producendo sternum contrariarum inquietatum, quod +eft impoffibile: ratione cuius impoffibilitatis mundus +non poreft e fle stemus. Ad dccimamquartam cum di* +citur, quid eft magna differeQtia$ concordantia? dicen- +dum eft, quod in eflentia magnitudinis eft magnificans, +diftinguens & concordans vnam perfonam eandem nu- +mero: & quod magnificatus,& differentiatus, & concor- +datus fit alia pertona: & magnificare, differentiate 8c +concordare aliapeifona : & quod omnes itis tres perfo- +ns fint idem per effentiam , naturam , magnitudinem* +differentiam & concordandam; & hoc videndum eft per +eorum diffinitioncs.Et per primam & fecundam fpeciem +reguls C.& D.& per tertiam C.vt magnitudo, differentia +& concadant ia fint in adtu agentes & concordan t es, & +it vacuitate & peiofitate difparats : & per quartam fpeci- +em C.vna habet altum in alia, fine quibus adiibus diffi- +nitionis eorundem non effient verx , quod eft impoffibi- +le,Yt regula B. teftatur. Addecimamquintam qusritur, +quideft magna differentia & contrarietas? Retpondcn- +dum eft, quod eft illa caufa caufans vnum cortratium in +alio: ficut in elemento in quo ignjs& aqua funt mixta: +fimiliter aer & terra: & inter bonum naturale innatum +ic malum morale ; videlicet peccatum & hominem. Ec +patet par diffinitiones magnitudinis, differentis, con- +trariccatis. Et differentia quod declaret & diftinguit ipfa + +con- + + +o + + +!;:$■ + + +Du TABVtA. 4j + +Contraria. Et contrarietas in fubie&o priuarconcordan- +tiam,& generat contrarios appetitus & fines. Etper re- +gulam B.fignificatuo- rft: per primam &fecinidamfpe- ■ +ciem regula: C.& D.&per tertiam fpeciem rcgulx C. Si- +militer eft fatis planum , quod vnum conrrarium eft a- +gens&patiens in alio. Etper quartam fpecieinregulx +•C. habet vnu^in alio adtionem : per tertiam vero fpeci- +cm regulae D. fubiedlionem. Et in hoc pallii figurantur +magnx poenx infernales. Per quartam fpeciem C. vna +habet a dum in alia, fine quibus a&ibus diffinitiones eo- +rum non ellcnt verx:quod eft impoflibile.vt regula B.te- ^ec,m + +ftatur. Addcciniamfcxtam quxftionem cum qutrritur, rt'un,fe' +qutd eft magna concordantia &contrarietas?Diccndura *:am +eft quod eft illud ens , quod pouit in eodem fubicfto res +concordantes & conrrariantes, generando & corrum- nem' +pendo in elemenro: ficut ignis & terra qui habent con- +cordantiam per generationem cuma«fre,ipfoexiftentc +calido & ficco, & recipiente ficcitatem a terra, & dante +caliditatem adri: per tertiam fpeciem regulae D. ipfe qui- +dem eft exiftens dominans ficcitati & humidirati.in qui- +bus ponit magnam conrrarietatcm corrumpendo. Et +ficutdiximus de igne: trapoteft dici dealiiselemenris fe- • + +eundum qualitates eorum : & fic videndum eft per pri- +mam & fecudam fpecies rcgulx C, D.& per diffinitiones +magnitudinis & concordantiae &contrarietaris : &per +quem modum elementa intrantmixtum,& componunt +elementatum. Et per tertiam fpeciem regulxC.& D. v- +mim elementum eft in alio agens & patiens. Et perquar- +tam fpeciem rcgulx G. vnum elementum habet a&io- +nem & partionem in alio: & etiam motum generando . + +& corrumpendo. Addecimamfeptimamqoxftionem •dAatci- +quando quxritur, differentia concordanti® xternitatis ****"‘fi- +dequocft? Refpondendum eft.quod eft de natura & re- +latione. Differentia enim ponir res diffindas & relatas y**/?'»- +naturaliterpcrdiftinguentem,diffindum &diftingucre nern' +in xrerna concordantia, qux quidem fecundum fuam +diffinitionem ponit concordantem , concordatum & +concordare; St vnam eflentiam & naturam : in qua aeter- +nitas ponit aeternantem,® tctiiatum & xternare, ratione + + +i + + +I + +i + +(i- + + +4 i QVINTA P AR S> + +fux diffinitionis; &hoc eftmanifeftum per regulam 8« +&per primam & fecundam fpeeiem regulae C. &D. Es +tertia IpeciesregulxC. ponic asionem & paffionem fi- f +ne materia. Et quarta fpciics eiutdem regulae a dtus ae- +ternos nacurales. Ec ad hoc tertia fpccics regula: D. non +potelt contradicere :co quiadidilparataapriniitiuis a- +Cdibus differentibus & concoidantibus.f^d dccimara- +odtauam quxftioncm quando quxritur, differentia ae- +ternitatis & contrarietatis de quo eft ? Dicendum eft, +quod eft de Deo &mundo , polito quod mundus fit ae- +ternus: Et hoc patet per eorum diffinitiones. /Eternita» +enim ponit innatum bonum, sternum bonum, & ma- +lum morale: & differentia diftinguic ipfa. Et contrario- +tas pome xcetnos fines & contrarios abfquc quiete. Et +hoc per regulam B. clarum eft. Ecper primam fpecicm +regulat C. & D. dicendum eft effe differentias contrarias) +&tccundafpeciesearundem regularum: ipiatamentali» +compofitio impoffibiliseft. Et tertia lpccies regulae C. +dicit quodmunduseft infinitus per infinitam bonitatem +innatam; fed l'ua moralis bonitas, malicia,funt fimul du- +ratioxtema. Et mundus habet infinitatem per xterni- +4 „ tatem innatam, & omnes alis fux partes inndt*,l'unt fi- + +nit*: eo quod caelum eft corpus finitum per quantita- +tem,habitum & fitum. Et tettia fpecies regulx D. dicii +piimitiuas dominationes & iubicdtioncs contrarias, +jid dect- quod eft impoffibiliffimum. Ad decimamnonam qux- +masToio- itionem quando quxritur: concordantia contrarietatis +ttamejuA & sternuatis de quo eft > Kefpondendu eft, quod eft d« +fhonem. duabus sterilitatibus, lcilicct desternitateDei&xter- +nitate mundi, polito quod mundus fit stemus: quq qui. + +* dem concordant & difeordaur in duratione infinita. +Deus namque habet rubftantiam infinitam, & mundas +finitam: &sternitasDeifimplicitercftbona: & sterni, +tas mundi bona & mala moraliter. Et diffinitio concor- +dantis deftruitur. Et diffinitio contrarietatis eft sterna +&neccfiitata. Et diffinitio sterilitatis eftdeftru<£ta, eo +quod non prxccditdurationcm magnitudinis, bonitas +tis , virtutis, ad dura t ionem magnitudinis, malicis & vi- +tiorum. Et hoc per prunam regulam videndum eft. Es + +fic + + +1 + +w. + + +«r H + + +DE TABVLA.' 47 + +£c patet quod concordantia cft primitiua bonitate 8C +malicia: vt patet per primam fpcciem regulae C.&D.& +per fecundam fpcciern C.'&D. Et cft compotita cxcon- +-ia—isprimitiuisaeteni—.i... extra fuum genus. Et ficeft +in fiiis contrariis concordantia nabens nomen per con- +tradictionem implicatam , vnde eft sterna concordan- +tia^ aeterna conrrarietas per tertiam fpeciem regulae D. +&fubdira,&non fubdita,quodcftiropofiibile. Advige- +fimam quaeftionem quando quaeritur : differentia, con- +cordantia &contrarietas de quo funt? Rcfpondendum +eft, quod funt de feipfis, eo quia funt genera generalifli- +ma,vt patet per diffinitiones eorum. Et hoc regula B.tc- +{fatur: & prima & fecunda fpecies regulae C. &D. tamen +non dico quod contrarietas cadat, fiue fit in fpccie fecun- +da regulae C. vel D.co quod eft accidens : & accidens non +habet materiam ex qua fit (impliciter. Nam fi haberet, +iamefietfubftantia compofira ex forma 5: materia, quod +eft impoffibile.Et hoc pater per tertia fpccicm regulae D. + +Diximus de prima columna, & dedimus doCtrinam de +ipfa, perquemmodum qusftiones extrahuntur ab ipfai +& folutiones earum per diftiniciones & regulas. Et ficut +fecimus de ipfa, ita poteif fieri de aliis columnis fuomo-v +do. Et quaeftiones quas fecimus deipfa,funt gencrales:& +po (Tunt applicari ad quaeftiones particulares, defeenden- +do per fcalas trianguli viridis: per quas intelleCtus eft +difcurfiuus, faciendo fcientias differentes. Et dchocda<* +mus exemplum in eadem columna ad foluendum quae- +ftiones per viginti rationes differentes ratione diftarum +camerarum, a quibus extrahuntur. + +. VTRVM MVNDVS SIT + +aeternus. + +SOlutio huius quaeftionis patebit per prima columna +tabula; : & poteft fieri per alias columnas, eo quod co- +lamus funt colligatae. Et primo perprimam cameram +columnae: &dcindcperfccundam; &fic per ordine vfq; +ad cameram vltimam, multiplicado viginti rationesad +eandem quaeftionem, tenendo de quseftioncnegatiuam +per diffinitiones & regulas io ipfa columna implicatas. + + +fimum +cju&fltt- +nem . + + +tpiltgm. + + +4« QVINT A PARS + +De dcfiri Do&rina huius actis eft, quod accipiantur termini ejf- + +n* huttu plicati,quifuntmquaeftionc:ficut quando dicitur, vtru +urtii. mundus fit aeternus. lnirtaquaeftioneeftaetcrnitas.quae +eft terminus cxplicatusjcur. uti» prima figuta. Et pc*.i- +ternitatem requiritur L>. & per D.acquiruntur termini +pcripfumD.fignificatfi £t fcalaquae eft in atiguloD. vi- +delicet concranetas, qux eft inter fcnlualc «St icnfuale,& +inter fcnfuale&irftelle&uale,& inter intclle&aalc&in- +telle&uale. Item per vtrum acquiritur B. & per B.acqui- +v , runtureaquxfub eo exiftuntivr patet in alphabeto. £t + +quoniam volumusapplicarc in quxftione C. ipfo impii, +cato in quxftione, acquiritur quicquid C. concinet. Et +iic datur do&rina ad applicandum primam columnam : +ad foluendum qu^ ftioucm antedi£lam:ad mueniendum +terminos explicatos & implicatos, applicando i pios ad +propolitura: videlicet ad folutionem quxftionis cum ta- +limodo,quod diffinitiones principiorum ®ulxre- +mancancillcfz;adiuuando fe cumfpecicbusaliartimre- +gularum: ad dandam do&rinam quomodo homo poteft +ic iuuare cum aliis. Er primo per primam cameram fic. + +DE PRIMA CAMERA B. C. EC-. ,* + +Quajlti /^\ Vando quxritur, vtrum mondus fit xtcrnus?&dici- +i. Uec*- vanius per B.C.D. quod non. Quoniam fi eflet xtcr- +mer*B. nus,liia ratio cflctab aeterno producens xternumbonu: +C.D. & magnitudo magnificarec illam rationem bonam ab +aeterno, & in xterno, vt patet per fiuam diffinitionem : & +xternitas ab aeterno & inaeterno, ipfam produ&ionem +durare faceret : & fic nullum malum cfTet in mundo, eo' +quod bonum & malam (unt contraria :led malum eft in +mundo: vt patet per experiemiam. Concluditur ergo +quod mundus noneftxternus. Vlccrius regula B.ppmt, +quod de quxftione negatiua cfttencndafccundum diffi- +nitiones lupradi&as, & fecundum quod proponimus di- +cere per i egulam C.D.d icendo fic : fi m undus eft xcernus, +fua xcernitas eft caufans tantum durationem malicix, +quantum durationem boni, quod patet per primam fpe- +ciem regulae C. &per piiniam fpccicm regula: D. malum + +tantunl + + +* ' + + +DE TABVtA, + + +t i + + +49 + + +tantum primitiuum, quantum bonum. Nullus enim +-dies eftprimiciuus neque vitimus. Etper fecundam fpc- +ciem regulae C.& D. mundus quidc eft compofitus dc bo- ' +noecmaloab aeterro &inxi:nif>. Etper tertia fpeciem \ ; . +regul* C.muridus cftin^ternitateinfinitus,&in bonita- +te & malitia finitus. Et per quarta fpeciem regula: C. ha- . + +•betquiereingcnerabilibus&corruptibilibusjingencra- + +bilibus ratione boni &ia Corruptibilibus ratione mali. +EtperlecUndam fpeciem regul* D. diuina aeternitas & +lua bonitas neceflitant malum, & quieteCaufando xtet- +nitatem mundi, &cum omnia iftafint impolfibilia,pa- +tet quod d^quxftione nega tiua tenenda clh + +t>E CAMERA 6. C. T. B +{^lirtUnduscftxrcrnus.funt duae aeternitates differetes; Qua fit, + +Y fcihccc aeternitas Dei &*ternitasmundi.Etficdiffe. i.^e fe- +rentia qu£ eft ittterfenfuale & fcnfuale, inter fenfualc& mer*8, +intellectuale, inter intelledluale & intellectuale ponit C.T. B. +quidem tresaternitates generales difFcretes. Et bonitas +ponit ipfas bonas; Scmagnitudo magnas; fcd hoc eft fal- +fum&impoHibile; eo quia differentia ponit iplas malas +fecundum quid‘.&hc deficit magnitudo bonitatis;& pet +Copfcquens bonitas magnitudinis ponit confufioncmt + +qupdeft irapoflibilc- Concluditur ergo quod dc quxftio- + +lic negatiua eft tenenda . + +\ • » . ■ * + + +• V., \ be Camera b. c. t. c. k + +SlmundaseftfftcTnus, concordantia innata quae eft dc +cftentia mundi inter (enfuale & fcnfuale, &C. cftxter- 3 .dcca* +na : & fic funt tres concordantia: & tres gtetnitates fub- rnera 8, +. alternatae generales cura magnitudine bonitatis & x- C.T.C* +temnatis: & cum duratione sterna magnitudinis & bo- +nitatis: quod fal furti eft & litipo ili bile, eo quodfunt tres + +cbnrrarierapcsfubalcernatx&eisoppofitxeum magni— \ + +tudine malicix Sc aeternitatis. Vlterius per regulam B. + +Sc per hoc quod de diffinitionibus diximus, negatio eft +tenenda: & hoc idem patet per primam fpeciem regulae +C.& Ef quoniam concordantia generaliffima per luani + + +/ + + +D + + +5* QVINTA PARJ + +fcatam ponit, quod aeternitas Dei&xternitasmandiin +' vno bono cum magnitudine concordant, quod falfum +eft : quod contranctas ma^n» aeterna hoc imnedi +Item ad idem fecuudafpc icsugulxC &D'.'pomt,quv.ii +(i mundus eft aeternus, quod concordantia bona, magna +& aeterna ambit totam eflentiam mundi djTparatatn ab +omni contrarietate, quod falfum cft. Vl tetius per ter- +tiam fpecicm regulae C.pofito quod mundus (it aeternus, +«deflentia mundi aetefnacum magnitudine aeternitatis, +quod falfum eft: cum in inundo nt corruptio &culpa, +quae funt efFe&us magnitudinis & contrai letatis &raa- +liciae. Ad idem per quartam fpecicm regulae C. concor- +dantia habet magnam bonitatem & xt Aiitatcm ia +fubirtfto in quo cft, quod falfum eft: cum lubieftumfit +habiruatum de magna malicia & aeternitate per contra- +rietatem. Ad idem per tertiam (pcciem regulae D. (igni, +ficatum eft,quod mundus (it zternus , & cft tantum (iib- +dirus malicix .quantum bonitati, quod non eft dicen- +dum, vtmanifefturo eft per diuinamxternitatem,quab +prima caufa eft cum magna concordantia boni tatis +lationis, &c. + + +-V + + +DE CAMERA B. C. T. D. + + +SI mundus eftxrerrtus , (equitUrquod eft bona &m£ +gnacon trariecas xterna inter fcnfuale & (enfuale,&£« +quod eft impoffibilc. Quoniam contrarii fines non po£ +funrefle boni curo magnitudine xterna. quod (i fit bo- +nitas.eft & ratio quod produceret bonum & malum. Et * +magnitudo magnificaret bonum & malum infiniie Curti +xterna contrarietate. &xternitas taceret durare illam +contrarietatem magnam, boDam & malam* quod cft +impoffibilc. Regula B dicit, quod mundus non eft ae- +ternus per hoc quod diftum eft de diffinitionibus. Et +prima fpecies regulx C D. ponit pumitiuascontrarieta* +tes bonas, magnas &xternas,&(ccufldx fpeciesC. & D. +ponunt compofitionem bonitatis & malicix, magnitu- +dinis & paruitatis, xternitatis, &tempons & contrarie* +tatis, atque concordantix, quod eft impoffibilc. Ad +idem tertia lpeeies regulx C. ponit , quod contrarie t*t * +^ , N • «ft + + +f + + +DE TABVLA.’ ,i + +' «ft bo&a & magna in aeternitate, &per confequensbo- +nitiirf & malicia lunc bonae & magns in aeternitate, quod +•-—^'ofPKiJc. Ad ;J : per quartam fpeciem regulae +C.ctiam tertia fpecies reguls D.fobent dominium in x- +temitate: & bonitas & magnitudo habent pofleflione* + +«ternas fuper xterha contrarierate, quod eft impofli- +bile. Concluditur ergo per prsdi&a, quod mundus non +«ftxteinus. , . + +DE CAMERA B.D. T. B. " K' T + +. ^ " * + +T^Olitd quod mtlndusfitxtcrnus, differtatia quidem +J- qus eft int«t f?nfualc & fenfuale,&c. ponit quod $ <****• +fune tres Acerbitates bonsr& aeterna?, in quibus bonitas mtraB* +eft ratio producens bonum inco.nfufum & sternum, O.T.S» +q,uodfalfum & inopinabilecft. Differentia quidem ffi- ~~ : + +ftens inter fcnfualc & intellcduale, fcilicet in forte & 5 + +platone , non fuit produda ab aeterno & iaxtcrno.eo * +ijuod non eft Et fiinilitnodopoceft dici de brutis cor- +ruprts.ele^cn ratis & vegetatis, Sed polito quod mun- +dus non fic «ternus. Differentia quxfuit interfenfuale , + +& intel^duale, & ftc de aliis hominibus defundis, po- • +teft quidem reduci in sternitatem per refurredionem +cum habitu bono & xuiterno aDco per meritum datos +I tem regula B. hoc idem affirmat, & prima fpeciasremi- +Ix C. nam Deus eft ens remunerans in sternum, Adime +prima fpecies reguls D. dicit, quod sternitas Dei fim- y, ~ + +, pliciter eft primitiuapersternirarcmdiffcrcntemab o- + +mni tempore. Et bonitas quidem ponit talem differea- +jj t*am bonam. Secunda fpecies vero reguls C. ponit, +i quod ip sternitare mundi non eft innatum xternarei ’ + +I quia fi effet multiplicaret extenfiue infinitum sterna-. + +! tum, quod eft impoffibile. Ad fdem fecunda fpecies D, ■ vi +i potiiriqnod fi mundus eft sternus, quodefteum difFe»’ - . + +rentia,ipla tamen sternitatecontinenre in festernan* / + +| tem, «ternarum &xtcrnare: ex quibus xternitas mundi +l eft,quod eft impoffibile. Ad idem poteft dici per fecun- +I dam fpeciem reguls C.& tertiam D. quod differentia in +Sternitare Dei & mundi eft bona: quod falfiim cft,ed j +quia fubjnitttit stermtacem Dei in quantum aufers +' ' • D % + + +TgrV 7 + + +Vti + + +Wf f + + +Vi + + +>v’ + + +rv ? + + +,M upi ^ ™ aJBLa^^ + +-JX QVINTA PARS + +ab ipfa fingulariratc sternam. Vlterius quarta fpecief +regulae C. ponit, quod fi mundus cftxternus/quod hn- +bec nimis dc fimilitudine nimn-o perinfinitvmdur +tionem^quod eft malifn- -ternum & cof ulum ; ergo,».— + + +M + +\ + +i + + +Qttxftio +6, de c/t- +mer*B. +D.T.C. + + +DE CAMERA B. D. T. C. + + +X + + +Wi + + +rp?* + +w4L + + +:*Jl< ^ ' X' +Pf*5*r ;*7-- + + +•vvvr + + +m + + +r*; + + +ii + + +F' ? + + +T}Ofito quod mundus fit aeternus, 'sternuas Dei & x- +X terniras mundi bene quidem concordant, quod eft +impoftibile: cum aetetnitas mundi in ic contineat ster- +nam maliciam per corruptionem &pcccatum:& hoc ap- +paret latis per regulam B. cum diffinitione bonitati;, x- +ternitatis & concordantis. Vltctius prima (pecicsregu- +JxC. ponit, quod fi mundus eft sternas, {equitur quod +fua sternitas eft ens, vitra quod non cftaliudprsiacens +per durationem,quod eft contra xcernitatem Dei: vt pa- +tet per tertiam fpeciem regulx D.qu C., +vicimus erit. Ec fic mundus eft fubic&ura confufuin, in +quo bonitas moralis non haberet concordandam abs- +terno , neque concordantia in ipfo haberet concordan- +tiam ab sterno, neq; concordanti^ in ipfo haberet fiiatn +diffinitionem:quod patet per suitcrnam corruptionem, +priuationcm & culpam , quodcft contrapriraam regu- +lam. Et pcrprimamfpccicm reguls C. mundus cft iub- > +ie&um in quo bonitas non habet concordant iam neque +ejuietem. Et per primam fpeciem reguls D.bonitas , ai£. +ferentia, concordantia funtprimicius forms &innats +a perfectione feparats : &mundus eft confufus* pcr ic- +eundam fpeciem reguls D. Et per fecundam fpeciem re- +gnis C, habet innatos , confufiuum, confufibile & con- +fundere. Per tertiam veto ipeciem reguls D.eft aliquod +ens dominans quod ponit mundum cpnfufum. Adhuc +per tertiam fpeciem reguls C. prijna caufa mundi cft +mala , ipfa quidem habente in mundo dominium. Et +hoc ratione quartsfpeciei reguls C.quod eft impoflibi- +leicrgo concluditur quod mundus non eft stemus. + + +4^: t? + +i {Virajjr + + +• /• + + +■IV, + + +Si + + +DE CAMERA B. T. B. D. + + +Sl-mundos eftstermis,contrarietas fuaeftinnata&s- + +in kAiii,MrA molirti 1 J + + +O terna &fuftentata in bonitate &malicia,contra clara *^dec*~ +differentiam : & hocper stitfiam & vniuerfajem fcalam mera -s +exiftcntcm inter fcnfualc & fenfualc.&c.Talem quidem .T b D +fcalam contrarietas nequaquam fuftitjprc poffet. Vite- > *. +iius prima regula confen tit omniniode,& affirrriat quod +dequsftioncnegatiuaeff tenenda. Ad idenj prima ipc- ^ x + +• D j; ■ + + +h +3 1 + + +F-*.* -*• + +■d> + + +ver + + +u + + +.jrA* + + +r. i + + +B-v: + +f ’ dwjv y -' + +- A'. .« • ■ + +8W»5jm **.< 3 + + +- c + + +PARS + + +Ka&raB + +ft- rtJS.WI »4 + + +V4L, + +* , ■ + + +$. + + +R. Ss + +K¥ * «O* £*$**_<*> + + +V jt + +mr\* + + +54 QVINTAj + +cies regulae C. ponit quod fi mundus eft aeternus: quod +concraiietas eft impediens omne bonum diuifum per +fenfuale&fenfuale,&c. Et bonitas quidem aeterna eft eris +perficies (calamexiftentetr 1 k v* *w*i .uale&'». ..w- +Et differentia exiftcnsCnter fenfualc & fenlualc, cftcns +diftinguens inter bonum &inalum.Et iterum per fecun- +dam lpeciem regulae D. mundus eftcompofiths expri- +xnitiuis contrarietatibus bonis & differentibus. Quod +quidem eft faifum & mariifeftum per primam fpecrem +legulae D. Per fecundam vero fpeciem rcgulaeC.&tcr- +«iam lpeciem ciufdcm regulae : & tertiam ipccicna regu- +- laeD. patet, quod mundus cfifubditus filii partibusinna- + +tis. Adhucper tertiam fpcciem regulae C. eft in fuis patti- +■ bus innatis cortuptibihbuSjipfo habente ratione quartae + +fpeciei habitum «ternum. Et ciim omnia fintimpoffi- +bilta: ergo, &c. + +DE CAMERA B. T. C. D. + +Ql mundus eft aeternus, fua bonitas quidem aeterna & +lo.de c *• Oinnata eft per fcalam de (enfuali & fenfuali, &c. ipla +enent B. fcala extente habituata de aeterna concordantia atque +3T.C.D. contrarietate, quod eft impoflil»ilc,ex eo quod eft con- +tra diffinitiones prardi&arum rationum. Vlterius re-. + +' gula B. idem tcftaturncgatiue. Adhuc prima (pecie$rer +gulae C. dicit, quod munduseftfubftantiacompofita ex +contrariis sternis ipfo exiftente corruptibili , cum fit ae- +ternus: quod eft valde impoffibilc& diflonum ratiopi. +Itero prima fpecios regul* D. ponit quidem primitiuam +corruptionem, ratione primitiuaecontrarietatis exiften- +tis inter bonitatem & maliciam. Concordantia autem +primitiuae ponit oppofitum, & fecundae fpecies regul* +-■ C.&D.ponunt,quodmunduseftcommirtttsexcoutra- +iiis.vnopofnoinalio. Amplius tertia fpccies regulae C. +dicitquod mundus efteorruptibilisin fua contrarietate, +& incorruptibilis in fua concordantia, & bonus in fua +j _ bonitate, & malus in (ha malicia. Vlterius regula D. +/ ponit , quod mundus eft fubditus fu* impcrfc&ioni per +aliquod ens exiftens extra fiiam eflentiam. Et etiam eft +4 Deo in tantum feparatus , quod Deusbonusnon eft; + +w , > i :r ’ fcd + +.... y. .... \' >• . ‘ . • V . ■ + + +!E|V. + +r.% + +V + + +fit* + + +Ai + + +,«rv + + +* DE TABVLA. JJ + +* > f, \ : \ + + + + +Si mandus eft xternus: quxritur quid eft magna con- +cordantia xterniratis fux ? Et refpondendum eft per +diffinitiones magnitudinis, concordanti* & aeternitatis, +pcrfecundam fpcciem regulx C. quod eftens habens in +feinnatos*ternantcm,xternatum & xternare. Adhuc +per fecundam fpeciem regul* C. & perprimam &fccun- +dam fpeciem regulae D. quod fit deipfi^ab omnicontra- +rietate remota, & quod habeat permagnirudinemfic +extcnfitatem,ficut habet per *tetnitatcm infinitam du- +rationem fecundum quartam fpeciem regiilxC. &pee +tertiam quod fit in magnitudine infinita, ficutinxtce- + +nitateatertia fpecie rcgulxD. feparata, quodeftfalfum} + +jt patet per fcalam dc fenfuali & fenfuali, St c. + +D 4 + + +-gs + +T* + + +Quejfie + +n. de t*~ +mtr* C . +D,T. C. + + +■r^3 + + +\ : -v> + + +1 * U ’ + + +vtvX + + +■ r; - ^ + + +Qufh* +}}. de ta- +mera C, +DT.D, + +f. , + +, - ,m, lj • ♦* + + +sa •. ' f-u « • + + +<« + + +gutflte +J+ frf- + +jw«r< <7. +T.S.C. + + +■ IJ. +mera C. +T.S.D. + + +■ • - v- ^ .tjf.- + +j* ''•■ ■ qvinta pars + +DE CAMERA £. p. T, D. + +/"'QncefTo quod mundus fit aeternus: quaeritur quiV +V-yeftmagnacQntrarictastrt^^nirudinis t’ aeternitatis' +Etrelpodendumeftpei^r namipecicm regula: ^.quoa +cfl infinita refiftentia interdiuinam magnitudinem &ae, +ternitatem. Etadhoc teftatul prima lpecies regulae D; +nara drnina aeternitas caufat infinitam duratiopem fibt +fimilem: & magnitudo caufiit magnitudinem caeli fini» +tam fibi diflimilem,& per tertiam fpeciem regulae D.ma- +gnitudoDei eft impedita in fuoefFc£luagendo:aeterni- +tas vero nequaquam, vpde fcquitqrper accidens magna +& aeterna comrarietasinterdiuinam aeternitatem & ma- +gnitudinem per fecundam fpeciem regulae C. & D. vnde +lequitur quod magnitudo Dei eft in (uaztcrnitatecon- +trarians, & econuerio. Et etiam videtur, quod diuina ae- +ternitas habeat altius pofle & vigorem, quam magnitu- +dofuarquodcft falfum & impoilibile, & hoc probatur +per regulam B.& diffinitiones magnitudinis, bonitatis & +feternitatis:crgo,&c, + +. DE CAMERA C. T. B/ C. + +DAto quod mundus fit aeternus: quaeritur quid fi( +magnitudo fuae differentiae &concordanriae JEtrc- +fpondendum eftper primam fpeciem tegulae C. D. quod +{untpriraitiuzeflentiae& aeternae ab omni contrarieta- +te fepamtae,& per fecundam fpefie regulae C.D. cftcom- + +{>oficu$ exipfis abfquc contrariccatc:quod eft impofiibi- +e,vt apparet per fcalam de (enfuali&lenfuali,$cc. Qu* +quidc fcalacft propria paftio mundi cum tertia fpecie re- +gulae D.quae ponit, quod m udus fit fubditus corruptioni +tacione contrarietatis habentis in mundo magnam Sc +aeternam a&ionem. Haec autem regula B.& diffinitio- +nes praedirorum principiorum fuftincre non poflcuu +ergo, &c, + +DE CAMERA C. T. B. D. + +SI mundus eft aeternus : quaeritur quid eft magna con- +trarietas fux differentiae ? Et eftrcfpondendum pec +primam fpeciem regulat C.D. quod eft, illa fcala exiftens +" * eft + + +t + + +. VW** » tJt -fjf ^t>y J / -p-y i’ * T v* * % • r. >V|> . -f • * \ i + +TABVLA. 57 ' + +«ftinter fenftlile & fenfiple, &c. habituara (impliciter de +coDcrarictacc compotita per fecundam fpcciem reguljc +O.D. SolutioquadifFcrcnciacocliemiahs mundi elifub* +b.M>. Ok^wi u uaiui^Mvui . gula; C. D.contrarietaseft +adiua in difFeientia. Et per Quartam fpccicm.con trarie- +tas habet aftus sternosfimpliciter: quod eft impoilibile, +vt eft mamfcftum pcr fcalam fenfualis&lenfuahs.&c.iSc > +etiam per regulam b . $c diffinitiones di&orum principio- +rum. ergo, #c, . ' •. J + +DE CAMERA C. T. C. D. + +POfito quod mundus fit aeternus: queritur quid eft Qu^fHo +magna diftaqtia exiftens inter fuam magnam oon- is.de c*m +cordantiam &contrarietatem? Etrefpoodcndiun eft per mera C . +primam fpcciem legulae C.D. quod eft illa forma qus. t.C.D. +caufatcontradiiShonem: quodapparetperfcalamster- +namcriftenteintcrfenfuale&fenfualc.&c.eoquodcon- +' iungitfcinaetcrnitatequ^eftfimplcx principium, in quo >. • + +funt compofita per fecundam fpcciem regula C. D. £.c +ypum qqidem principium eft fiibditum alteri,, per ter- +tiam fpcciem regulae U. & fecunda & tertia (pccies regu> +lae C.pon.unt magnam difiantiam & sternam: cum con- +cordantia & contrarietas fintoppofitzipfubie&o.vna +habente in alia contrariam naturam per quartam fpeci- +em regulz C.& qnod srernitas mundi ponit fibi coeflcn- +tialem concradidtioncm, qus quidem contradiftiomi- -t: ' • + +nimepoteftefle. Concluditur ergo, quod mundus non 1 \ + +eft» ternus. . x: ' + +. PE CAMER/f D. T. B. C. + +DAto quod mundus fit sternus : qusritur de quo eft Qutftio +fua sterni tas? Refpondendum eft per primam fpc- i y.deau +ciero C. D. quod eft de primitiuis infinitis & finitis diffe- mera D. +rentiis,concordantiis in fcala fenfualis &fenfualis,&:c. T.B.C. +fubftenratis. jEcernitas quidem quo ad fuum genus, eft +infinita duratiodiftcrentisatq;concorda»tis, qus (unt +in (cala quo ad genus earum:&funtfinitsin extenfitate, +qqantitate atq; habitu &fitu:& in xcernitatefuut ster- +p{. rnde fcquitur per fecundam fpeciem rcgut$ C. IX + +* d s ' + + +i + + +.. j* QJINT A PARS + +y quod mundus cft compofirus «partibus infinitis defi- + +nitis , «cernuate habente dominationem per quartam +(peciemregubeC. per omnes alias partes innatas, quae fi- +nirxfunc. Adhuc habet fiib' .^ucioucm per tertiam iu»- +ciem regulzD. quod cft falfum Scimpoffibile,& etiam +comprobatur per regulam R,& per diffinitiones antedi- +> «ftorum principiorum, ergo, &c. + +DE CAMERA D. T. B. D. < + +Qy mundus eft «ternus rquaritur de quo funt fu«con- +\% de ta- ^trarictates &diffcrenti«innat* & fibi coeflentiales, +mer * quxfunc propri* paflioncs eius in fcala fenfualis & fen- + +T. B.D. fi,a|jSl&c. fubflentatx? Et refpondendum eft per pri- +mam fpecicm rcgulxC D. quod funt deprimitiuis& ae-‘ +ternisdifferentiis , &conttatietatibus^ qu* componun- +tur per fecundam fpecicm regulae C- D. ipfis habentibu» +dominationem &fubiugatronenr per quartam fpecicm' +k . . f C. & per tertiam fpecicm D. vna ratione fiuc principio +, exi flente in alto fubicfto «terno , ficut vnus pundlus na- + +turalis in alio pumfto; ex quibus linea cft continua 8C +compofita: quod eft falfum & impoffibile, & etiam eft +•- manifeftum per regulam B. & per diffinitiones princi- +piorum: ergo, &c. ■" 1 1 1 + +, DE CAMERA D. T. C. D. + +~ght/tJHo T^Ofito quod mundus fic xreinus : quxriiur de quo +1 9. de en- JL fundux naturales & fibi coefTcntiilcs concordanti* +mera D. & contrarietares per (calam de fenfuali & fenfuali Stc.de- +T. C.D. fignaex : & fimiliter quxrimr, de quo funt fuz morale» +concordantix Sc contrarietares ? Et refpondendum eft +. perprimam fpecicm rcgulx D. quod funt de fciplisr$C +per primam fpecicm regulxC.iEternitascft ens excon- +trariis compotitum: quod patet per fecundam fpecietp +tegulx C- D.ipfa habente in feipfa concordante, contra- +tiantem & zternantem : & concordatum, contrariatu & +«ternarum: concordare, &con tranare &xternare:quod +quidc eft ponere oppofi tum io obiedto. Et mundus eft in +. ' partibus fuis corruptibilibns & incorruptibilibus, vc cft +manifeftum pertetua fpecicm icgul^C.ipfa habeo tepet +.. * ■ quartato + + +DE TABVLA. + + +1* + + +Ib + + +quartam fpeciem eiufdem regula: infinitas in numero +rcuoluciones, multiplicando mfinitum numerum &x- +remnm , mundo ex'ften re in infinito, quiete & labore, > \ ; +uuvjuo- uuum ot imponi uU^: & hoc probatur per regu- +lam B & diffinitionem aternititis & copcordantix & +contrarietatis. Concluditur ergo fatis manifefte , quod - - +mundusnoncftxtcrnus. + +DE CAMERA T. B C. p. + +QI mundus cftxternus: quxiiturvtrumfusdifferentiq, Qutifii» +Oconcordantix&cotrarietarcs fintacternx?Etrefpon- to.de c*- +dendura eft quodfic,vt patet in fecunda figura per trian- mera T. +gulum viridem. Nam priuata vniuerfah differentia, B.C.D. +concordantia atque contratictate, mundus quidem non +haberet ex quo enet. Et fic patet per fecundam fpeciem +regulae D.&C.qaod mundus eft ex partibusprimitiuis ad +aliquem i^nem aeternum ordinatis per differentiam & +concordandam, &noncxpartibur. primiriuis ordinatis +adaliquem finem aeternum per differentiam & contrari- J. • \ +cratem. Et fic diuina afternitas^eftcaufa mundi &non , :- +caufa. Etpcr fecundam fpeciem regula: C.D.munduseft +compofitus & no corapofitus.ipfo habente per quartam +fpeciem partes innatas & non innatas. Et per tertiam +ipeciem regulx C. eft in fine & non in fine. Et per tertiam +fpeciem reguix D. mundus eftfubdicus Deo & non fub- +dirus, necellitatus & non neceffitatus, & a contingentia +remotus, & cum contingentia coniundus: &ficeft& +non eft. Et cum omnia iftafint contradi doria, falfa & +itnpo(fibilia:quod patet per regulam & diffinitiones an* +tedidorum principiorum. Demonftrarum eft ergo fatis +cuidenter,quodmundusnoneftxterqus. Probauimus +jpundum effenouum,per quam probationem eft neceC. +larium Deum effe, cum mundus non poffit leipfum cau- +lare atque deducere de non ciTe in effe: quia fic, iam edet +antequam effet, quod eft contradidio. Inucnimus er- +go Peum effe cum fua gratia & benedidione , ex qqa in- +uentione gaudeamus valde, ex eo quod habebimus effe +poft mortem ratione fux magnae bonitatis &iuftitix & +charitatis. < . ' v + + +« + + +9$ + + +f. + + +Correi +tutum . + + +rV' + + +Ceclufo, ' + + +60 SEXTA PARS ■ + +Data eft ergodo&rina pra&icx illius artis, videliecl +per quem modum intellediusdcfcenditad particularia, +multiplicando viginti rationes ad vnam 8c eandem ron- +clufionem , mifccdo principia wt ipw.ic6 rc^uua,Cbm +quibus mixtionibus & fnucntionibus fiunt folutiones +quxftionum. Et hoc exemplificatum c(l per primam co-' +s lumnam : & fimilitcr cxcmplificari poteft per fecundam +Generale &tcrtiam,&c.per ordinem. Et in illo pallii apparet, per +lubtelli* tlucrn modum intcllcdlus habet generale fubicdlum,fci- +umuear- liccr tabulam huius artis ad inueniendum media de qua- +cuna; materia fint, polito quod (ciacur, quod dicitur pec +nomen , de quibus & cum quibus fcilicet mediis fit con-- +clu(io,qux quidem media funtfubiedlum huius artis. +Finis quintxpartis principalis huius operis. 1 + +SEXTA PARS PRINCTPA- + +lis DE EVA C VATIO NE TER. + +T I AB F I C V & AB. + + +tH. + + +Rubrica +Jixt* far + + +tH. + + +Euacua- +re qutd + +•n. + + +Trtma + +camera + +9u*eif + +MC. + + +V ’’ + +>njuM + +l /V +T ' + + +'"T^Ertia figura clldiuifa in jtf.caineras vtiniplapatet^ +A &in qualibet camera funt implicat* ix. propofitio- +nes & i4.qu*ftiones & folutiones caru. Ec vocamus cua- +cuare, quando extrahimus pvopofitihnes.&quxftioncs, +& lolutioncs earum: & de implicatione ad explicatione +ipfiun deducimus do&rinam, dando artificialitcr& pra- +Iticam huius artis. Sicut enim has folucmusquxliiones +cum principiorum diffinitionibus dc fpccicbus regula- +rum , fic potell artilia huius artis cum ipfis quxllioncs +folucre peregrinas , fuppofito tamen quod artilia levat» +quid dicitur per nomen. + +DE CAMERA B. C. + +IN cameraifla primo faciemus propofitiones mutan- +do fubie&um in prxdicatum : deinde faciemus quae- +lliones & ficut exemplificabimus dc duodecim pro- +pofitionibus camcrzB. C. ita potell excmplificari de +aliis cameris comentis in illa tertia figura. Et pollmo- +dum folutiones faciemus probando per tres propoli trt>- +nes in qualibet camera. Et ficut de illis exemplum dabi- +mus,ita potell dari dc aliis propofitionibus contentis in + +cifdcm + + +tfcfc + + +: - > + +a i . ' + + +DE EVACVAT. TERTIiE FIG. <1 +«ifHem 'cameris. Dcprimoigitut dicendum cftfic. Vn- +defcicndumeft quod in tertia figura intcllc&useuacuat +<-* *>rrns -honhabftrahir ab ipfis tantum quantum po- +telt, rccipicnao a quabocc ^ameraea quaelitcraefignifi- +canc,&appIicetillafignificataadpropofitum.Ec licipfc +intclledus facitfe appheatiuum, lnucftigatiuum &in- +uentiuum. Et deboc dabimus exemplum devnacame- +ta continente duodecim propofitiones fupradidas. Et +ficucfequiturdeilIa,itafequcturdcaliis.Et hoc fic. De +camera B.C. intellectus haurit duodecim propofitiones +dicendo fic. Bonitas elt magna.boniratf eft differens, bo- +nitas eft concordans. Magnitudo e(t bona, magnitudo +eft differens, magnitudo elt concordans. Differentia eft +bona, differentia eft magna, differentia eft concordans +Concordantia eft bona, concordantia elt magna, con- +cordantia eft differens. Fadtis i Ais duodecim propofi- +tionibus mutando fubicCtum in prxdicatum & ccon- +. uerfbjhxc camera eft cuacuata ipfis propofitionibus.De- +inde euacuet eam duodecim mediis, eo quodconfilHc +inter fubicCtum &ptacdicatum , cum quibus cdueniunt +genereaut (pecte. Et cum illis mediis intclleCtus faciet fc +difputatiuum &dcterminatiuu. EriftamediafupradiCta +exttahuntur a duodecim propofitionibus fupr a diCtis: vt +cum dicitur omne id quod magnificatur a magnitudine, +eft magnum ;fed bonitas eft id quod magnificatur a ma- +gnitudine: ergo bonitas eft effe magnum, & fic de aliis. +Fadta ifta euacuatione.imcllcdtuscuacuctipfam came- +ram viginti quatuorquxftionibus: eo quia in qualibet +propofitionefunt duae quxllioncs implicatae. Et hoc fic. +Bonitaseft magna. Vtrum bonitas fit magna? Quid eft +bonitas magna? Bonitaseft differens. Vtrum bonitas fit +differens ? Quid eft bonitas differens ? Bonitaseft con- +cordans. V trum bonitas fit concordans ^Quid eft boni- +tas concordansl Magnitudo eft bona. Vtrum magnitu- +do fic bona? Quid eft magnitudo bona ? Magnituaoeft +differens. Vtrum magnitudo fit differens? Quid eft ma- +gnitudo differens? Magnitudo eft concordans. Vtrum +magnitudo fit concordans? Quid eft magnitudo coa- +cordans? Differentia eft bona. Vtrum differentia fitbo- + + + + + +* + + +T>E EVACVAT. TERTIA FIG. €\ + +ficante rn,bQnficatir^‘& bonificare ; qui quidem fiint de +lua edentia & natura, cum quibushabet per quartam +frecicm propr-isadfones. pailiones &a£ EVACVAT. TERTIffi EIG. + +ddniras cft differens. Dc ifta autem camera iamfuperius +ilicum cft in camera B.C. Bonitas durans de quo eft? Ef +cfpondendum cft per fpecies regulae D. vt fupra fignifi- +mu i»**» wtk Cuutr2ri2ns> Vtrum bonitas fit +contrarians? Et rcfpondendurn c.l.quod fic : vt patet per +fcalam dc fenfuaii Sc fenfuali,&c. Et ad boc tcftantur di£- +finitiones bonitatis, differenti* &contratietatis, Scpet +-regulam B. Ad idem bonitas contrarians de quo eft i Et +1 relpondendum eft quod eft de pluribus habitibus bonis : +ficut de caliditate, frigiditate, humiditate & ficcitate, +ponderofitate & leuitate, generatione & corruptione, 8C +huiufinodi. Et hoc per primam (pedem verum eft. Pct +fecundam veto fpeciem regulx D. bonitas contrarieta* +tis eft per accidens, ficut io elemento in quo elementa +Contradantur per contrarias qualitates. Per tertiam ve- +ro fpecicm vifum eft, quod contrarieras qu* eft accidens* +cft fiubdica boni tati fubftanciali, ficu tinftrumcntum caU- +fx efficienti. + +DE CAMERA B. E/ + +"DOnitas eft potens. Vtrum bomtas fit potens ? Et rc- +JOipondendum cft per diffinitiones bonitatis atq; po- +teftatis quod fi c, eo quia poteftas cft ens ratione cuius +bomtas poteft exiftere & agere. Et nifi bonitas effet +potens ,iam non poftetefie ratio, quod bonus produce- +ret bonum. Et etiam regula B. affirmat, quod bonitas +potens eft. Bonitas quare cft potens? Et relpondendum +cft per primam fpeciem regulx E. eo quiaeftdecoeftcn- +tialibus bonificatiuo , bomficabili & bonificare. Ec fic +bonitas vtagens 8c potens bonificat bonificabilia pere- +grina i o fuo bomficabili in trinlcco : qtlx quidem bonifi- +cabilia peregrina non funtde genere, neque natura bo- +nificabilis intrinfeci ipfius bonitatis. Pct iecundam veta» +fpeciem , bonitas eft potens vt alixeffedtix cxipfafinC +habituatx: & hoc pcrregulamB. vifum eft. Bonitas eft +differens; ad hoc iam relponfum eft in camera B. C. Bo- +nirascftprincipians: vtrum bonitas fic principians? Re- +fpondendum eft quod fic , per fuam diffinitionem! eo +• quia cft ratio bono, quod producat bonum: Schocprtf* + +: ■ 'r ' • '/•" B + + +wr + + +Tertid + +cametd + +dtB.& + +/ i. + + +; \ - + + +u + + +r + + +i Ifttrt* +Cutner* + +dcB.F. + + +o. + + +A ■ + + +ii SEXtA FAE.J + +bat diffinitio principii & differentiae per fcalam de &H- +fuali & fenfuali.&c. in quibus bonitas eft principium ge« +neralc,a quibus defeendit bona d'^r«*ntia exiftens inter + +iftam plantam & illam. Ftiipaebono pnutipiu 1 + +& accidentali. & hoc affitmat regulaB. & prima fpecic* +regulx E. ex eo quod bonitas eft per fuum bonifjcatum, +bonificabile &bonificare. & per fecundam fpeciem bo* +citas eft: vt alia principia fint fub ipfabona habentia bo» +nos habitusper ipfam bonitatem. + +'i ^ f + +DE CAMERA B. F. + +BOnitas eft fcibilis. Vtrum bonitas fit fcibilis? Et re^ +fpondendum eft quod fic: quod patet per regulam B» +&pcr fcalam differentis exiftentis inter fenfuale &fcn* +fualc, &c Sc etiam per tres fpecies medii dedu&as in efi. +fentiam bonitatis, cum quibus intelle&us cognofcitdif- +cretas relationes naturales.ex quibus bonitas habet con- +tinuam quantitatem:& diffinitio medii hoc probat. V. +trum bonitas fit differcns?Et refpondendum eft quod fiet +vtptobatumeftincameraB.C. Bonitas cftmediabilis. +Vtrum bonitas fit mediabilis?Etrefpodendum eft quod +fic: quoniam differetia declarat, quod in bonitateeft bo* +nificare medium exiftens inter bonificanrem &bonifi» +tabilc. Aliterenim bonitas non pofTet effc ratio bono» +quod produceret bonum, neque haberet motum natu* +talem, neque etiam relationes reales. Et hoc eft fatis pro* +babile per regulam B. Bonitas quantum eft fcibilis ? Et +refpondendum eft, quod tantum quantum medium na- +turale fiue morale intrare poteft ipfam bonitatem pet +fcalam exiftentem inter fenfuale Jt fenfuale cum diffini- +tione boni tatis, differentis, fapientis & medii : & hoc te* +flatur regula B. Bonitas quantum elldifferentiabilis! +Et refpondendum eft, quod tantum quantum ipfa eftdif- +fufa per cameras tertis figurs ratione mixtionis princi- +piorum habituatoru de bonitate. Bonitas quantum eft +media bilis? Et refpondendum eft.qnod tantum quanta +medium ipfam intrare poteft quo ad diffinitione medii, +bonitatis, lapientis & differentis, rt probatum eft per + +regulam + + +13E EVACVAT. TERTIdE h& 4 7 + +•gulam B. Et per primam & fecundam fpecicm regula* +Ft eo quia bonitas quo ad Tuam cfleotiam, babst conti- +nuam quantitatem : & quo ad fuas relationes habet +quanuiAics uiiaiwi.w a dirrergntia caufatas. + +DE CAMERA B. Q. + +BOnitaScft amabili*. Vtrutn bonitas fit amabilis? Et +refpoiidcndum eft quqdfic: vt patet per diffinitio- +nem bonitatis &fini$, & regulam B. ficfcalam fcnfualis +& ieufualiSjSjc. Vtriim bonitas fit different iabilis? Et +tcfpondendiim cft vt fupra ditftum cft. Bonitas eft fini- +bilis. Vtrum bonitas fit finibilis? Rcfpondcndum eft +quodfic. Nam fi nOneflet finibilis, iatotion eflet ratio +bono, quod produceret bonum, neque per differentiam +iffiet ratio clara habens rationes naturales Stintrinieeas, +& morales extriufcca$:&fui termini eflcnr malicia &pti- +Uatio.quod eft falfum & impoftibile. & hoc affirmat re- +gula B. cum diffinitione bonitatis, differentiae aeque fi- +nis : & fimilitcr fcala dc fsnfiiali & fcnfuali,&c. Qaji- +lis bonitas cft amabilis & diffcrcntiabilis & finibilis? Et +refpdiiciendun^tft, quod bonitas fubftantialis cft ama. +bilis per fuas proprias palliones innatas & relatas, & pcf +differentiam dcclafatis , &pcr finem quictatas; Et eft +alia bonitas moralis fiue accidentalis, ficut bonitas vo- +luntatis, magnitudinis, &c. Et fimilitet bonitas iufti- +tlx, fapientix.&fc. Qualis differentia bonitatis eft aa, +hi .bilis ? Et rcfpondcndum eft , quod eft illa quaepo^ +hit in bonitate intrinfccas telationes & pafliones. Ec +extra ponit telationes morales, & hoc per fcalam fen- +ffialis & feufualis probatum cft. Qualis finis eftatn*. +bilis ? E5.rcfpoh.lendum eft, quod cft fummus finis qui +tft prima eaufa & proprius finis bonitatis naturalis &' +etiam moralis. Et fic de fin« differentiae, finequa fca- +la fcnfualis & fcnfualis, &c. vniueifum quidem rfle noti +poteft : & eflet priuatio , difparatio, ratione cuius pri mu- +lionis mundus quidem non haberet efle. Namadde- +ftruiftionem partio m fequitut deftru&io totius. E* +hoc^cr regulam B. figmiicatum eft, & etiam per regu* +law G. + +B i + + +Qttintd + +cAmerd + +JcB.Qi + + +d + + +<1 + + +SEXTA PARS + +DE; CAMERA B. H. + +BOnitas eft virtupfa. Verum bonitas fit virtuofa ?TEi +rcfpondendum eft quod L.-.qUv~ t - ^ , iicic- +nem bonitatis, vircuirVs iC maioritatis, & per fcalam dif- +ferentis exiftemis inter fenfuale & fenfuale, Scc. Et fimi- +literper fcalam maioritatis exiftemis inter fubftantiam +& fubftantiam, &c. & hoc per fecundam regulam B. af. +firmabile eft. V trum bonitas fi t differens? Et rcfponden- +dum eft ficut prius. Bonitas eft maior. Vtrurabonicas +fitmaior? Et rcfpondendum eft quod fic: nam bonitas +magis bonaeftpcr fubftantiam quam pcraccidcns,&pcr +relationes fubftantialcs minores quam accidentales; & +bonitas maior eft in vno fubiedoquam in alio,ficut in +fcalafenfualis & fenfualiSj &in fcalamaioricatis exiften- +tis inter fubftantiam & fubftantiam, &c. Bonitas quo- +modo eft virtuofa? Et rcfpondendum eft, quod eft virtu- +ofa tunc quando fuum effecit, fed moraliter eft virtuofa +tunc quando eft habituatahabituiuftitiar& prudentiae, +&c.& hoc per diffinitiones bonitatis, virtutis , maiorita- +tis,diffcrcntiat:& per regulam B.demonftratum eft. Bo- +nitas quando eft differentiabilis ? Rcfpondendum eft +tunc, quando eft fuum efTe;& hoc per differentiam quae +ponit reales relationes, fine quibus non poteft habere +naturam. & etiam tunc eft differentiabilis, quando eft +moralis. Vnusnamque habitus eft per iuftitiam: alius ve- +ro per prtidentiam, &c.&perdiffinitiones an tedi diorum +principiorum probatum eft. Bonitasquandoeftmaiorl +Et rcfpondendum eft, quod tunc quando fubftantialtter * +&non moraliter. Adhuc cftmaior tunc quandocftha- +bicuata de virtute morali cxiftence in praftica, quam +quando non eftin pra ^hftamiali&fub- +ftantiali,&c. Bonitas ouid-sm eftminor iu lapmc quam +in planta, & in planta eit minor quam inbruio,& in co- +lore minor quam in videre, & invidere minor quam iq - +intelligere,&fic de aliis: Et hoc per regulam B. K. alfir-V +xnabile eft. Bonitas gloriola quomodo oft?Ecrelpon- +dendum eft, quod bonitas gloriofa habet moduro per +differentiam quz ponit, quod ipfa fit vna eflemiaiub- +Hantialis ab omnibus aliis diftm&a: &quodhabeatrcs +differentes fubftantiales quz fityi de fuo genere & natu- +ra, cum quibus habeat naturam uminfecam& in quieto +politam. Et hoc quidem gloriofum eft ci, ipfa exiftentein +gloria, & gloria in ipfa bonitate, & habet modum mora- +lem in caufando habitus morales diftin&os, bonos Sc +gloriofos. Et ad hoc teftantur rcgulz B.K. Bonitas cum +quo differens eft ? Refpondenduin eft, quod differens eft +per feipfam, & cum differentia quz ponit quod ipfa cf- +/entia fit diftinfta ab omnibus aliis eftentiis, quz no fune +de fua fpecic & natuta. Et eft alius modus cum quo boni- +tas eft differens: videlicet cum fuisrclatiuis fibicoclfen- +tialibus&fubftantialibusjcmn quibus caufat bonitates +accidentales. Et hocfignificatum eft in fcalafenfuali Sc +fenfuali, &c, & in (cala fubftamiali Sc fubftantiali,&c, + +DE CAMERA C. D. + +\ A Agnitudo eft zterna. Magnitudo zterna quid eft} +lVlRefpondendura eft per diffinitionem magnitudi- +nis, zternitatis, concordantiz &contrarietatis: dicen- +do fic. Magnificatio zterna eft ens habens in fc per pri- +mam & fecundam fpeciem rcgulz C. D. concreta ma- +gna, infinita &zterna,atqucprimitiua. Et per tertiam, +fpeciem rcgulz C. D. dida concreta fune exiftentia cum +infinita magnitudine concordantiz & etiam conrrarie- +tate,atq; ab omni fubiedione feparata, & quolibet con- +creto exiftente in alio concreto. Tota quidem eflenti* +zternitatis exiftit in quolibet przdidorum concreto- +fum, &fimiljccr totum cfTc concordantiz, Sc quodlibec + +in + + +DE EVACVAT. TERTIA FI G. + + +7i + + +X + + +•aaliofuum numerum diftinftum habet ab alio, tribus +v oneretis elidentibus pro vna edentia, & non pro pluri- +bus. Magna concordantia quid eft? magna concordan- +tiaeftilla edentia, qus dat per fecundam fpeciem regulae +C.D. & per tertiam fpeciem rfgu.xC. eftin alio tota ef- +fcntia concordantia;, & quodlibet concretum concor- +dantis edtota edentia concordantis. Et etiam eftdo- +mina omnium aliarum cocordantiarum accidentalium +iiuc peregrinarum. Magna contrarietas quid eft? Re- +fpondendum cd, quod ed illa forma, quscaufat corru- +ptiones in eleuatis, &caufat habitus priuationis,videli- * +cetiniuria, luxuriam, &c. Queritur, magnitudo sterna, +magnitudo concordans & magnitudo contrarians de +quo funt ? Et refpondendum ed per hoc quod didum ed +fuperius:vt patet bene intuenti. Et hoc facimus ido mo- +do caufa allcuiationisj St vt tzdium non generetur in ia- +tclle&u addifeemis, propter replicationem, + +DE CAMERA C, E. + +\ /f Agna poteftas quid eft? Refpondendum ed, quod Decima +XVleftenS jin quo magnitudo & potedas conuertun- camera» +tur.Et hoc perprimam fpeciem regulz C. fignificatum qua eft +■ed. Et perfccundam fpeciem regulz C. E. magna pote- c.E. +das eft, eo quia habet concreta formalia &fibicoeden- * ' +tialia; fcilicet magnificantem, polfificancem, magni- +ficatum , podificatura , 8c magnificare & podificare. Et +hoc per fecundam fpeciem reguls C. fignificatum eft : +etiam pet primam E. Per tertiam vero fpeciem reguls +C.cd in aliis effentiis ad hoc, vt peripfampoffintexifte- +re & agere. Per quartam aurem habet a& loncs 8f paflio- +aes agendi & patiendi in fubie&o appropriato. Adhuc +per fecundam fpeciem regulz E. magna poteftas eft.vt o- +mnia alia a fe fint poffibilia magnifice: & hoc proba- +tur per diffinitionem magnitudinis 5c potcftatis Ma- +gnitudo cdconcordans, quid eft magna concordantia! +Refpondendum eft per hoc quod diftum ed in camera +C. D. Magnitudo eft magnum principium. Quid cd +magnum principium ? Ad quod dicendum ed, quod ed +cas,iu quo magnitudo & principium cpucrtunturab% + + +\ + + +Vndeei- +pt* came + + +F. + + +7l SEXTA PARS + +ppani materia & accidet» te;& hoc per fecundam fpeciem +) regula C.dr per primam E. fignificatumeft. Sedraagni- +Beans principians eft, vtfitmagnificatum principiatum ; + +& quod ab vrroque procedar magniucaiy, t .incipiafc t +cum diffinitione magnitudinis , poceftatis , concordans +tia & principii. Magna poteftas, magna concordantia +& magnum principium quare funt? Et refpondendum +eft, quod funt per hoc quod figujficacum cft pcrfpecics +regula C. E. dc per diffinitiones anrcdifftorum princi- +piorum. + +DE CAMERA C. F. + +M Agnus jntellc&us eft. Quid eft magnus intelleflus? + +Refpondendum cft, quod cft ens in quo magnitudo +dc intclle&usconuertuntur. Ethoe perprimam fpeciem +eft de C. regula fignificacum cft. Adhuc magnitudo intcllc&ua +eft, quod habeat concreta fibi coellentialia & relatiua, +fcilicet intelligentem , inrclligibile & intelligere, cum +quibus habet naturam difcrcciuam : dc quod (ua cftcntia +fit continua &indiuifibilis. Et hoc per fecundam fpeci- +em regulat C. fignificatum eft., Vltcrius magnitudo in- +tellcdus eftj vt ip fua eflep tia fint omnia iutclligibilia , d£ +hoc per tertiam fpeciem regul«j C.fignificatum eft,vt ipfc +intelle&us magnifice fit prafticus. Adhuc per quartam +fpeciem intelle&useft, vt habearrelationem generalem +omnia , ficut intclledus qui intelligit hoc £c illudi & +quod habeat intelligibilc.in quo intelligat hoc & illud,; +dccum ipfis fit pratticus dc particularis & fucceffiyus, dc +perfcalam de fenfuali dc fenfuali, dcc. &pcr fcalam medii +coniun&ionis, & c. Magnitudo concordans quid cft? +Refpondendum eft per hoc quod di&umcftin camera +C* D. Magnitudo eft medians. Quid eft magnum me- +dium? Ad quod refpondendum eft per fcalam medii & +per fcalam concordantia; : & per primam & fecundam +fpeciem regula C. F. Sine iftis namque, medium ma- +gnum minime pofTetefTc:& etiam abfq; tali medio, ma- +gnitudo effer vacua dcociofa: dc fimiliter fine tali ma- +gnitudine, medium non pofleteffe magnum. Et quod +▼erum fit quod antedi&um eft, probatum quidem eft per +diffinitiones principiorum &fpccics regularum, dc etiam + +pC5 + + +yBL •*. f .. , — r- + +DE EVACVAT. TERTIA FIG. ' '< + +pfcr fcalasfapradictas in quibas intcllettuscft fucceffi- +uusalcendendo & dclccndcndo,fcientias acquirendo & +habituando. Quaeritur. Magnitudo intellc&us quanta +eft?&quuuc-yu.^. .oncurdantia& ficdefuo medio? Et +eft dicendum quod tantus c.t, nuamus fignificatus eft. + +Per hoc autem quod dtdum eft de fua magnitudine Sc +concordantia, & medio in paragraphispofitis in camera +C.F. dimittimus homini bene lpeculanti anredi&a, & +fcienti artem iftam. E t hoc facimus caufa brcurloquii. * + +DE CAMERA C. <3. + +\ /fAgpa voluntas quid eft ?& per primam /pedem re- Duodeei L +AVAgulaeC.relpondendum eft ; quod eft ens, in quo o- m*c*~ +mnia magna funt amabilja: & per fecundam fpeciem re- mer* 704 +guUeC& per primam G. habet magnuamaptem, ama- tfldeC. +tum & amare formalitcr: in quo amato, eft a&iuus for- <7. +maljtcrcnm amare.& per quartam fpeciem habet omnia +amabilia in fe.& per fecundam fpeciem G.caufat habitus +emafiiles appropriatos de genere qualitatis. Et probabile +fetis eft per diffinitionem magnitudinis, voluntatis, con- +cordantis atque finis: & pericalas C. G. in fecunda figu- +ra pofitas. Magna concordantia quid cftrEtrefponden- +dum eft per hoc quod fuperius ditium eft de ipfa. Maf- +gnus finis quid eft? &rcfpondendum eft perprimam fpe- +fietn regulae C. quod magnus finis eft illud ens quodin +efTentia magnitudinishabctfuas proprias relationes, vi- ' v +delicct quictanrem, quietarum &quietarc : in quo quie- +tato proprio & intrinfeco, omnia quidem quiefcibilia +peregrina fiueappropriata funt quietata: & hoc per pri- * '* + +mam & fecundam fpeciem regulse C. fignificatum eft : & J + +ftiam pet diifinitipnes principiorum camerae C. G. + +Qualis voluntas eft magna, & qualis concordantia & +qualis finis ? Ad iftam quaeftionem refpondendum cftper +hoc quod fupraditlum eft. Solutiones enim in hoc quod +ditium eft fupra, funt implicat*, 8( artificialiter poffunt +explicari ad propofitum . + +DE CAMERA C. H. + +\ A Agnitudoeftvirtuofa. Quaeritur. Quid eft magna Decima. +J LV JLvirtusJ&refpondcndum eft quod eft ens diftintlum terte* m. + +E 5 + +i ■ J' { \ . i 1 > \ - ' \ + +\ / '( • • » + + +V ■■ + + +MK. + +i + + +merat +qua eft- +dtC.H. + + +99 b + +ift. ' j + + +k-Vt + +-i: ... + + +i..N- + +/ + +■c;. + + +'w *\ + + +74, SEXTA PARS + +magnifici a corruptione & peccato : & hoc perprimam +fpeciem regulae C. fignificatum eft. Adhuc per fecundam +fpcciera. Magna virtus cft illa, quae h ^het in fe virtuofos, +magnificautcm, magnificarum &magniucare naturali* +ter & fubftantialiter rinaros extra iplum & in iplo ^xi- +ftences. Per tertiam srdtem fpeciem, virtus magna eft il«< +la, quae eft caufa magnarum virtutum in tempore poli- +tarum. Amplius per quartam Ipeciem , virtus magna +«ftilla.quat habet dominium fupra alias virtutes ,quat +non funt de fuo genere & natura. Magna concor- +dantia quid eft ? Refpondcndum eft ficut fuperius di- +&um eft Magnitudo eft maior magnitudo : maior + +Suidefti Refpondcndum eft,quod eft illa fubftantia quae +iftat magis aparuitate & minoritarc & accidente. Ad- +huc per fecundam fpeciem regulae C. eft ens habens in +(e maiores, magnificantem, maguificatum & magnifi- +care. Amplius per tertiam fpeciem cft in aliis cflea- +tiis maior dominus, in quibus per quartam fpeciem ha- +ber, quicquid vult. Etnocquod di prius + + +DE EVACVAT. TERTIA FIG. 7j + +i prius :fcd fi qusratur quid fit concordantia maior? Re- +fpondendum eft, quod eft fubftantia maioi habens in fc +fubftantialcs maiores relationes ab omnibusacciden- +tibus remotas. Magna squalitas eft. Qu:d eft magna +«qualitas? Refpondendum wft, uodefiiubftantia ha- +bens in fe fuarclatiuaabomni m-ioritate, &mtnorita- +te fegregata. Adhuc pcrfccundamlpeciem eftcaufao- +mniura maioritatum & minoritatum relatarum, ip(a +exiftente in loco , non collocata & extra locum infinita. +Adhuc per quartam fpeciem habet in loco quicquid +vult. Et hoc probabile eft per regulam & per diffinitio- +nes principiorum camers C. 1. Magua virtus, magna +concordantia, magna squalitas vbilunr? Rdponden- +dum eftquodfunt uifcipfispcr fecundam fpeciem regu- +lx C. Et per tertiam funt in aliis fubie&is caufatis ab +ipfis. Et fic de prima St quarta fpecie fuomodo. Et hoc +idem intclligendum eft per Ipecies regulx L fuo modo. + +DE CAMERA C. K. + +\ Jl Agna gloria, quxritur quid eft ? Refpondendum eft +IVlquod eft illa fubftantia qu^ magi s diftar a prauitate +& poma: & eft ens habens in fe per fecundam fpeciem re- +gulx C. gloriofos, magnificantem, magnificarum & ma- +gnificare. Per tertiam fpeciem eft caufa in omnibus fiib- +ftantiis & accidctibus peregrinis. Er per quarta fpeciem +habet magna gloriam in magno gloriato: & econuerfo. +Et fic de magnificate & gloriari. Et hoc per regulas C.K. +& diffinitiones principioru camerx C. K. affirmabile eft. +Magna concordantia quid eft? Refpondendum eftficut +prius. Sed fi qusracur : magna concordantia glori* +quid eft? Refpondendum eftper omnes quatuor Ipecies +regulxC. quod ipfa eft hoc quod per ipfasfignificatum +eft. Et ad hoc teftantur diffinitiones magnitudinis, +concordantis atq-, gloris. Magna minoritas quid eft? +Et refpondendum eft, quod eft accidens magis circa non +ens quam fubftantia. Item eft ens non habens relati ua fi» +bi coefTentialia per fecundam fpeciem reguls C. Sed pet +wcideas tamen funt aliqus magnitudines fubftatialcsi + + +Decimsm +1] utut + +camertt +dtC.l Q + + +7* SEXTA PARS + +vt patet in fcala fenfuali & fenfuali, &c. fibi coniun&a +(cala de fab flant ia &fubftantia,&c. Et hoc probatum cft +per regulas C.K. & per diffinitionem, minoritatis. Ma- +gna gloria quomodo eft? Et fic de magna concordantia^ +Refpondendum eft per teuiara fpecicm regulae C. ipfis +relationibus exiftentiLus vnain alia magnificando, glo- +rificando & concordando ab omni minoritate fegrcga- +tis. Magna gloria cum quo eft. Et fic de magna concor- +dantia? Refpondendum eft quod cft cum magnificante, +glorificante, &concordaucc, magnificato, glorificato & +concordato, magnificare, glorificari & concordare : & +etiam cum conuerfione identitatiscflcntix,fubftantix +& naturae, ipfis tribus relatiuis per fecundam (pedem re- +gulae C. & quolibet per fediftin&oabaliopcr fuum nu- +merum. Adhuc eft magna gloria, & fic de magnacon- +cordantia cum fcala fenfuafi & fenfuali, &c. &fimilitcr +cum fcalafubftantiali&fubflantiali,&c. . Sedifta non eft +in tanto magna ficut prima: eo quia prima caufa cft, alia +vero fecunda. + + +tam*- t-v yrati0 potens per primam fpecicm regulx D. de +jext* c *- _L/quo cft? Refpondendum eft, quod eft de leipfa, cum +quo ad fuam eflenciam & poccflacem , qux + +* ' * dat ei potie vt poffit cxiftere& agere. Et per fecundam + +fpeciem regulx D. quxritur, duratio potens de quibus +eft? Refpondendum cft: quod eft de fuis relatiuis & de re- +latiuis poteftatis. Et per tertiam fpeciem ciufdera regulx +quxritur: duratio potens cuius cft? Dicendum eftquod +eft fubftantialis, dura tionis & poteftatis cum fit habitus, +cum quo duratio &poteftasfubftantialcs potiunt dura- +re. Duratio contrarietatis de quo eft, quod cft deprimi- +tiuis qualitatibus & veritatibus & vitiis qux durant, eo + +* . y'j quia potiunt durare. Duratio principiorum de quo eft» + +dicendum, quod eft de primitiuis durationibus ,& pri- +. mitiuis principiis duratione communicante fuam etien- +tiam principio, & principio communicante fuam egen- +tiam durationi. Poteftas quare durat ? refpondendum +cft, quod durat ex eo quod eft de potente, durante, & du- +rabili + + +DE CAMERA D*. E. + + +r + + +DE EVACVAT. TERTIA FIG. 1 rj7 + +& po/Iibili durare, &poflc in fubiedto compofito, +in quo fune. Contrarietas poteftatis quare durat?diccn- +dum eft ex eo onod cftdcconrrariisrclatiuishabituata, + +& de durarionc <>c potcftatr in fubie&o compofito,in +quofunr. Principia poreftauiqi >re durant ?Diccndum +«ft , quod durant ratione rclanuorum fubftantialium +kabicuatorutn de genere durationis &potcftatis. + +* C i + +DE CAMERA D. F. + +DVratio fcibilis de quo eft ? Et refpondcndum eft,' Dtcim a- +quod eftdeduratiuointclle&iuo, durabili & inte(- (ipttma +ligibili, durare & intclligere. Duratiocontrarietatisdc camera, +quocft?& dicendum eft, quod eft de durare, coniungcre cjua eft +&menfurare, ratione continua: durationis. Duratio D.F. +quanta eft? relpondendum eft, quod e ft tan ta, quanta eft +ftia e flentia, & fune fua concreta. Duratio conttarietacis +quanta eft? Refpondcndum eft, quodeft tanta, quant* +iunt contrarictates flue moralitates in fubicdto in quo +funt. Duratiomedii quanta eft? dicendum eft, quod eft +tanta quanta funt durare & mediare exiftentia interdu- +tationem mediantem durabile & mediabile. + +DE CAMERA D. G. + +T) Vratio amabilis de quo eft ? Refpodendum eft, quod Derim 4. +^ eft de Ipectebus peregrinis in durabili &amabili de- oflau* +dudtis &ipns. Duratio con trarieta tis de quo cft?Et eft re- camera, +fpondendum ficut prius. Duratio finis de quo eft ?& re- aua eft +fpondendum eft, quodcftdequictantc fiuequietare,& o.C. +durare vitra quae non extenditur appetitus. Duratio vo- +luntatis qualis eft? & refpondcndum eft, quod eft talis +qualis eft per corrdatiua fubftantialia: qua: quidem fune +de generedurationis voluntatis, ex quibus oriuntur pro- +priae pafliones: appropriarar vero paflionesfuntiJIac.de +quibus fubie&um eft habituatum &afliruatum. Con- + +traria:durationes quales funt?& eft dicendum quod fune + +tales quales durant in fubic&o contrariando. Du rabiles + +fines quales funri &eftrefpondcndum, quod funttales " +qualis appetitus peripfascfthabituatus, in tantum quod +extra ipias non appetit habere quietem. - *> + + +7* + + +SEXTA PARS ' + +DE CAMERA D. H. + +becim a- TNVratio virtuofa de quo eft ? EtrefponJendum c{ly +nona ca JL/ quod eft de feipfa & de virtUtc fco^.antialiter aue +mera , accidentalitcr. Durariot; mtrarietarisdequocft?Ereft +yuxcft dicendum ficut prius Duratio maioritatiS de quo eft! +D. H. Ertdpoudcndumcft, quodcftde maiori duratitc,dura* +' bili & durare: & maioriHcante, maiorificabili &maiori- +ficare. Duratio virtuola quando eft ? & dicendum eft, +quod eft tunc quando cftinfpeciebus D. &H. realitcr. +DuratiocontrarietatisquandoeftiEt eftrefpondendum,- +quod eft tunc quando funt generatio & corruptio fiutf +con trariae qualitates , fiuc contrarii mores in fubicdo ia +- 1 quo funt. Duratio maioritatis quando eft ? Refpondetr- +dum eft, quod eft tunc quando potentias flue fubftantUB +habent adus + +DE t A MERA D. L + +Pigefiihd V'\Vratio eft vtra. Quaeritur , duratio vera de qdotftf +tante; 4, JL^Etefl rcfpondendum perprimam fpecitm D.quod +tfua eft eftdefeipfa,eo quod duratioeftprincipium primitiuunfy +D.I. & veritas fimiliter quoad faum genus per fecbridam (pea + +ciein D. eft de ibis correlatiuis. Duratio cbntrarietatis +de quo eft? & eft dicendum, quod eft ficut prius. Dura- +rio xquaiitatis de quo eft? & eft dicendum, quodcftde: +durante cosequantc3& durabili coxquabili,& durare co- +aequare. Duratio veritatis vbi eft? Et eft respondendum,- +quod eft in omnibus ipeciebus I. Duratio contrarie tatis +vbi eft? Et eft dicendum quod cftin fubicdo in quo funt +contrariae qualitates habentes contrarios adus. Et eft ini +difputatiorie inquafuntdiTputantcs. Duratio aeqoali-s +fatis vbi eft? Et refjpondendum cft.ouodeftincorrelaci- +uis per fecundam Ipeciera C. &D. ngnificatis. Ec cftixf +modalitatc & infttumcn tali tate. + +\ ( DE CAMERA D. fc + +. • i 1 \ ' i + +Meejima T"\Vratib cftgloriabijis. Duratio gloriande quo eft?Ei +frtma ca rcfpfidcndum eft, quod eft de durate, durabili & du- + +meradi rare,&gloriantc>glorubili & gloriari. Duratio contra- +D.Kj rie tatis + + +f + + +I o + +tW**&*v* < • v * *" C' + +DE EVACVAT TEftTtyE FI G. 7f +rietatisdequoeft?Dicendum ficut prius didum eft. Du*. ^ + +«cio minoritatisdc quo eft ? Ei eft refpondendum, quod +de durate, minorificantc, durabili, minonficabiii, & du- +rare & minorificare. Duratio glori* quomodo eft? Et +dicendum, eft quod eft per n..xi ‘tr. pei quem duratio & +8^pr|aagunt in durabili &glori6v. ibili &ipfa intrante a- +«iuis. Si durabile & gloriabile habent modum palfiuum +Fub duratione itgloria. & durare & gloriati habent mo> +dura neutralem proceflum ab a&iuis&palEuis. Dura- +tio contrarietatis quomodo eft? Et relpondenduro eft* +quod eft per modum quem habent qualitates, vnaexi- +ftenteinaha. Duratio minoricatij quomodo eft ? EtrC- +fpondendum eft, quod eft per modum durationis,diui* • - + +«OnisJc corruptionis. Duratio glori* cum quo eft? Di* +eendumeft, quod eft cum relatinisdurationis & glori*. + +Duratio cotrarictatis cum quo eft? & dicendum eft, quod +eft cum partibus contrariantibus luas fimilitudines in- +fluentibus. Duratio minoritatis cum quocft?&eft di- +cendam,quod cum relatiuis diuiliuc in fubic&o de cor- +ruptione habituato. + +DE CAMERA E. F. + +POteftas eft fcibilis. Quare poteftas eft fcibilis? Re ylufimM +lpondendum eft exeo quia intelletftus habet fua cor- r 'tc,,nd, 4 +rclatiua , & poteftas fimiliter: & ita vno principio com- emmtrM +municante alteri litam eflentiam & naturam, inde fe* dcE F +quitur quod poteftas eft fcibilis. Quaeritur, quare pote- +ftas eft principium ? & dicendum eftad hoc, vt alia prin- +cipia poffint exiftere & agere. Quaeritur» quare eft me- +diabilis? & refpondendum eft, vr luum polle fit in me- +dio potentis & politi, cumquopofTefinr coniumfti. Sa- +pientia eft potens: quantum eft potens? Ad quod dicen- + +dum eft, quod eft tantum potens quantum poteftas Cc +communicat & le diffundit in ipla. Principium quan- +tum eft? & refpondendum eft, quod eft ranium, quan- +tum medium intrat. Qmeritur : medium quantum cftf +Dicendumeft , quod eft tantum , quantae fuut fu* fpg» +cies in fiibic&o in quo fune* + + +/ + + +1 + + +to + + +SEXTA PARS + + +- , DE CAMERA E. G. $ + +Vittflm * T) Oteftas eft amabilis. Quare eft am ibilis ? Dicendum +terti* c ■*- X eft ex eo quod caufat,quod voluntas (i^otens in exi- +mer*de ftendo & agendo. Poteftrs quare eft principium? & re- +JE.G, fpondendura eftficut’ cius, potcftas quate quiefeit ? & +refpondcndum eft ex eo, quia quo ad fuum genus poreft +exiftere & agere. Potcftas qualis eft? Dicendum eft quod +vna eft propria, ficut fua pollibilitas, alia eft appropriata» +ficui fua amabilitas. Principium quale eft ? Refponden- +dum eft quod eftvnum principium quale, fubftantiali- +, ter, aliud vero accidcntalitet; &fubftancialchabituatunx + +eft de accidentali. Finis quatis eft ? Relpondcndum eft, +' ■ quod vnus finiseft perfc&iuus, alius terminatiuuS,& *- +liuspriuatiuus, vt patet in fcala fecunda; figuret, + +DE CAMERA E. H, + +Vicejlm* T)Oteftaseft virtuofa. Quare eft vir tuo fa? Dicendum +quart* X eft ex eo quod in virtute eft alfituata & ex vircute ha« +c*mer * bituata. Poteftas eft maior. Quare eft maior ? Dicen- +dt E.H. dum eft ex eo quia habet maiora relata &in maiori fide +quiefeie, Poteftas quare eft in tempore ? Dicendum eft» +quia in tempore & cum tempore fuit creata & in tempo- +re eft fiius adlus. Poteftas quando eft ? Dicenduroeft^ +quod eft tunc, quando eftcaufavt alia principia poflint +exiftere & agere. Principium quando eft? Dicendum eft» +quod eft tunc, & quando fua pi imitiuiras eft, & quando +habet fua correlatiua, &c. Maioritas quando eft? Di- +cendum cft,quod eft tunc quando potentiae habent m*» +iorcsaiftus fiue cffc&us. + +DE CAMERA E. I. + +Vigefim* T)Otcftaseft vera.Qiiare eft vera? dicendum eftquiad« +quint* X veritate & fuis fpeciebus eft habituata. Poteftas qua- +t*mtr*, do & quare eft principium? dicendum eft ficut prius. +jud eft Poteftas quare habet xqualitatem ? Refpondcndum eft» +E.L quod habet xqualitatem, cum infuiscorrelatiuis fit fi- +tuata. Potcftas vbi eft? dicendum eft, quod eft in fui* +corrcletiuis & in veritate ex qua eft habituata. Princi- +pium + + +amam#'* .«■nmji . + +DE EVACVaT. TERTIA FIG. tt + +.p!um vbieft? rcfpondendum eft, quod eft in fuis correla- +tiuis: &eftinpotcftate,cumperipfampolfitcxifterc&a- +gefc. Et cft in veritate, eo quia in veritate cft habituata. + +- Ut cft in squalitate, cum fiia correlatiua fine squalia. +iEqualitastbi cftr dicendum tfft, •\uodcftin fuis correi*- +tiurs intrinlccis poteftatis, principff 8c veritatis. 1 + +DE CAMERA E. K. + +POrcftas eft gloriola. Quxritur, quare eft gloriola f rigefim* +Relpondendumcft, exeo quia habet fua correlatiua pXta +iiibftautialia, in quibus gloria cft imprefta & habituata. mer + + +v: + + +I + + +/ + + +‘V + +i»'-’ + +Trtgeft- +ma (i eun- +da came- +ra , qua + +tft C, I. + + +Tngefi. + +materna + +camera, + +luaeft + +C7,<. 1 + + +Trige/l +manuar- +ia came +ra , ^«4 +e fi HI. + + +«4 + + +SEXTA PARS +DE CAMERA G. I. * 1 + +/~\Vxritutqua lis voluntas cft vera» Et rcfpondendttrf + +I v A i ! 1 1 _ L . L u4r4 Xr + + +/ m Y dCIliUL IJUaU* fUIUlUM vii w + +V£eft,quod cft illa qijx habet fua correlatiua vera St +veram bonitatem ,^niagniiudinem,&c. Voluntas io +quali fine quiefeit? dicendum cft, quod in fine perfedio & +veto. Squalitas voluntatis qualis eft? dicendum eft» +quod eft talis qualiafunt fua correlatiua aflituata& fiabi- +tuata. Veritas vbi eft amabilis? dicendum eft,quod cft in +amabilitate,qux eft propria pallio voluntatis. V oluntas +vbi eft aequalis? dicendum eft.quod cft iu fuis correlatiuis +St in correlatiuis xqualicatis. Voluntas vbi quiefeit? di* +cenduru eft, quod cft in fuo fine,& in fine voluntatis. + +DE CAMERA G. K» . + +VOluntaS cft gloriofa. Quxritur qualis voluntas eft +gloriola?diccndu eft, quod eft illa qux habet COIt^m +latiua ex gloria habituata. Finis voluntatis qualis eft?di- +ccuclu cft, quod fuus finis eft bonus. Minoritas voluntatis +qualis eft?Diccndu eft, quod eft talis quale eft minus velis +habituaru de minori veritate & gloria. Volutas quorao- +do cft vera?& rcfpodcudum eft, quod eft per modu quem +liabct in diligendo veritatem. Voluntas quomodo qui- +efeit in finc?dicendum eft,quodeft per modum quem ha- +bet in diligendo verum & gloriolum finqm. Voluntas +quomodo le prolongat a minoritate ? dicendum cft, +quod per modum obic&andi amatum, maiorem verum +&gloriofum. Volunrascum quo eft gldriofa? & rcfpon- +dendumeft, quod cft cum fuis corrclatiuis ex gloriaha- +bituatis. Voluntas com quo quiclcit ? Eteft refpondcn- +dum quod cum volente & volibili inttitifeco: & cum vel- +ie ponit vohbilitates peregrinas in fuo proprio volibili. +Voluntas cum quo eft in minoritatc?dicendum eft, quod +cum miuorrvelle & cum miuori bonitate,&c. + + +DE CAMERA H. I. + +I Tlrruseftvera. Quaeritur, quando eft vera? Scdicetf- +\ dum eft, quod eft tunc quando caufat veras virtutes- + +'irtus quando eft maior? &eftdiccndum,quod tunc eft, +nando caufat maiores virtutes. Virtus quando eft re- +nalis ? dicendum eft, qdod tunc cft, quando caufat «T- +J - tuofuns + + +. - + +• luntas quomodo eft minor? Refpondendum eft, quod eft +per modum quem habet in caufando minorem aftum. +i •. F 5 .... + + +\ U SEPTIMA PARS ' + +Veritas cumquoeftgloriofa?dicendura «ft.quod cftcum +quiete quam habet in gloria & in fuis corrclatiuis. Ve- +ntas cum quo eft squalis? & cft rclpondenduni quod • +cum squalitate fuoruro corrclatiuorum & fuorum ha +bituum. Veritas cum rue; cft minor? dicendum eft, quod +cft cum accidente, ficut cft maior cum (ubflantia. 't + +Conclu • Diximus de cuacuatione tertis figurs, & ficuc eua- + +ftoy cuauimus ipfam cum proportionibus & qusftiombus +in ipfa nominatis: fiepoteft artifta huiusartiseuacuarc +cameras per omnes propoli tiones & quqftiones implica- +tasin cameris, de quibus non fum locutus ratione proli- +xitatis, quam cuitare volumus. Nam qualibet camera +habet ii. propofitiones & 14. quaftiones. Vlteriusdixi- +mus, quod qualibet camera eft generalis adquaftiones +particulares: videlicet ad quaftioncm faiftam de Deo, de +angelo, &c. Vlterius dicimus, quod qui bene fciret do- +tfhinam quam dedimus inifta tertia figura, per totam +quidem artem generaliter Icirct pradicare. + +Finis fextz partis principalis huius operis. / + + +Septi m « + +f artit +frtncip a~ +Itt Rh~ +brteu. + + +De multi +flicatio- +utflmtu +rutt e MU, + + +SEPTIMA PARS PRINCI- + +PAL1S DE MVLTIPLICATIO N E + +QVARTAB FlGVRAE. + +T^Tguram quidem iftam quinque modis traftabitnus. +JT Priraomultiplicando plures rationes ad eandem co- +clufionem. Secundo ad inueniendum plura media, cum +quibus fiunt condufioncs (yllogizando. Tertio modo +trafiabimus de propofitionibus maioribus & minori- +bus. Quartus modus eft de cognitione fallaciarum. +Quin tus modus eft, quomodo per iftam fcienriam faci- +liter addtfcuntur alis fcienrix,& veriori modo. Etpriuc +deprimo modo dicendum eft. + +DE MVLTIPLICATIONE PLV- + +R1VM RATIONVM. + +IN tabula datur exemplum de columnaB. C.D. per que +modum dantur io. rationes ad eandem conclufionemr +quando qu*ritur,vuum mundus fit s ternus i Similiter + +ia + + +- W' V: ; ■••• .j r:* t .•/> + +"DTE MVLTIPLICAT. QVART/E FIG. S? + +in ifta quarta figura in camera fadta de B.C.D.& in came- +ra B.C. E. vfq; ad cameram B.C.K. Vlterius cameris fa- +&i8fcificeiB.C.E.&B.C.F.vfq»ad cameram B.l.K. Pof- +funt igitur fieri viginti rationes in qualibet camera.Et fic +tot vicibus volueudocirculos vfq; quo finto&usginta- +quatuor columna in tabula, SeaVjlc ifta materiainta- +,bulaquartq figurat dnftum eft. Vlterius fit multiplicatio < v +de camera in cameram, ficut de camera C.DE.& camera +<£. D.F.&cameraD. E. F.& camera D E.G.ficfc habent +feut camera C.D E &ficde aliis fuo modo vfq; ad camc- +tam H. i. K* Et fic de multiplicationibus per reuolutiones +circulorum.Etiftamultiplicatiocftjquiavnumprincipiu +eft habituatum & multiplicatum cum alio principio & +cum propriis palfiouibus & appropriatis. Vlterius eft +quarcamultiplicatio. Quarta enim figura continet in (e +tertiam figurara,ficut camera B.C.D.cottnet in tertia fi- +„ cura cameram BC.& cameram C.D.fimiliter camera C. + +D.E continet in tertia figura cameram C. D. & cameram +D.E.&jficde aliisTuo modonu iftis quatuor modis confi- +itit multiplicatio. + +DE INVENTIONE MEDIO RVM. + +INcameraB.C,D.Etficde aliisfuomodocofiftitincir- De irine Lv +culo mediocri: eo quod eiiftit inter B.&D. Et quod C. tienemt - +coniungiturcum B ScumD. per aliquas politiones: fci- diorum. +licet habituationes &fituationes exiftentes inter fubie- +£kum & pr^dicatum.Et cum artifta vult medium,femper +inueftiget in medio circuli. Nam ficutanimali competit +ftarc menfuratiue & coiunftiue intef fubftantiam & ho- +minem,quando concluditur quod homo eft fubftantia : +ficliteraquqeftin medio citculi,dcbetftareintcrlireram +exiftente in fuperiori circulo & lit era quae cftin inferiori +ciicaloificutquado argu tur fic : Omne C.eft B.&omnc +D.eft C.ergo omne D.eft B. Et-ficut neceflariu eft per ali- -x ^ \ +quas coicduras & partiones, quod animal fit fubftatia & +homo fit animal: ficartifta huius artis debet c6ie£urare +pcrea^uxB.&C.fignificant.videl.fuaprincipiafubalter- +nata ficut B.quaefonatfiucfignificat Bonitate, Differen- +tiam & v.r um. E.C.fignificat Magnitudine.Concordaa- + + +$J • $(EP T I M A PARS + +- tiam &quid EtDfignificar Durationem.ContrarietatS +& dc quo. Et in ifto lonarc fiuc fignificareconfiftunt diffi- • +imioncs principiorum &fpecies regularum, cnm quibus ' +artifta debet conie&urare mediu cum litera fuperiori & +cum litera inferiori nfodo.Et in ifto pafluintellc&ds +facit (cientia de vniucrfali affirmatiua , & vniuerfali ne- . +gatiua,&particuUri affirmatiua, & particulari negatiua; + +& de inftantiis&demonftratione & manudu&ione: 8c +etiam depoffibili&impoflibili. Dciftis quinque modie' +habituat fe intelle&us; &hociftomodo: quando dici- +tur : omne C. eftD.& omne B. cftC. concedatur diftin- +guendo. Sicut magnitudo quae cft bona perbopitatenV +& bonitas magna per magnitudii»cm,& bonius^u?r ha- +bet magna corrclatiua per fecundam fpecicm C. fignifi-' +caca, & magnitudo qus habet bona corrclatiua per bo- +nitatem per fecundam fpecicm C. fignificata: & ficdc +magnitudine &duratione fuo modo. Vltcrius quando \ +dicitur: omne C.eftB. & omne D. eft C. oriuntur vniuer- +falis affirmatiua &vniuerfalis negatiua: &hoc ratione t +differentiae in B. lubalieinara,&in D. contra rictas cft +fubalterna: & ficut quando dicitur: nullus Iapis cftani- ' +mal, omnis homo eft animal, ergo nullus homo eft la- +pis. Ratioenim huius cft, lapis enim non baber fenfum, +&c. Omne animal eft fol-ftanria, quidam homo eft ani- +mal, ergo quidam homo eft fubftantia. Etfic: omneC, +eft B. quoddam Q. eftC. ergo quoddam D.eftB. Ratio +huius eft, quia contrarietas quae eft fubalterna in D. non +poteftefle concordantia quae cft lubalcernata inC.neqj +magna maliciapofiet efle magna bonitas: quia fi fic, cu- +let quidem ponete oppofitum inobiedo;quodeftim- +poftibile & contra corrclatiua fecundat fpecici regulae C, + +Et cum dicitur : nullum animal eft lapis, quidam homo +eft animal,ergo quidam homo non cft lapis. Sicut quan- +do diciturmullum C.eft B. quoddam D.cft C.ergo quod- +dam D. non eft B. & ratio huius eft fuo modo, fecundum +hoc quod di&ura cft in tertio (yllogifmo, in quo conclu- +ditur particularis affirmatiua. Per hoc quod di +rale,neqi omnino fpeciale,ficut differentia quas cft prin- +cipium generaliflimum , fiue omnino generale , contra- +hitur ad differentias quae cft inter fenfuale & fenfuale, + +3u*non funt gcncraliffim* neq;fpecialiflimx.Et quan- +o contrahuntur ad fpccialiftimas fiue omnino [peda- +les, ficut ad iftud animal, vel ad iftam plantam, aut ad +iftura lapidem indiuiduoex ipfisdifferentiisconftituto, +fubftan tiali ter & etiam accidcntaliter per propriam qua'- +titatem, qualitatem ,&c. etiam ipfo indiuiduo in propria +fpccie pofito: tunc ipfx differentis funt medium inter +principium generaliflimum & fpecialiflimum. Ec ficut +diftum eft de differentia : ita poteft dici de bonitate, &c, +Bonitas enim eft principium omnino generale fiue ge- +neraliflimum, & quando contrahitur ad magnitudi- +nem, $cc. tunc non cft principium generaliflimum , neq; +fpecialiffimum. Sed quando cohtrahitur bonitas magna +adiftud concretum de ipfabonitate magna conftitututh +quo ad fuam formam &fuam maceriam, &etiam quo ad +luam quantitatem &qualitatem,&c. quodfit in propria +fpccie po(itum,vtfubipfa fit indiuiduatum: tunc bonitas +magna qus non eft generaliflima neque fpecialiflima,eft +medium exiftens inter abftradhun & concretum fapiens +naturam extremorum. Perquam naturam poteft artifla +' jnuenire medium , exiftensnaturalitcr inter propofitio- +nem maiorem & minorem : & per tale medium fiunt de- +monftrationes ex primis & veris neccfTariis principiis, +cum quibus nulla inflantia inuenitur. Vlterius inueni- +fur medium per propriam literam & per proprium cir* + +F 5 + + +fo SEPTIMA PARS + +culum,videlicetperF.quarfignificat medium & perefiv +culum mediocrem ficutpouercF. fub B. & fuper C.qux +cft inferius, confiderando quod per B. habet bonitatem +&6 ffirentiam,& per C. magnitudinem & concordan- +tiani. Et fic cofiftimr intcr£.&C. ratione cuiu C. tranfic +ad B.prrmedium.ficucquando dicitur: omncF. eft B.6C +omne C. eft F. eigo omne C. cft B.lcdhoc quoad gehus^ +medii tantu. Et ficui diximus in camera B.F. C ita poteft +dici in camera C F. D. & in camera D. F. E. &c. Pet hoc +quod ditium « ft de med o, poteft attifta habere materia +valde generalem ad inueniendum plura media. Er hoc +clarum cft cum diffiniciouib.us principiorum ^ & cum +(pcciebus regularum. + + +EE MODO PROBANDI. + +• * . r’ »,• + +PRobatio eftgenus: & fu* fpecies fun t per demonftra- +tioncmptopterquid &pei dcmonftrationem arqui- +paranciae: & perquod dmif*: &pei lftum lyllogifmum +ptoponimus dare exemplum. Omne animal cft fub- +ftanMa : omnuhomoeft animal : ergo omnis homocft +fubftantia. Et primo probabimus maiorem: deinde mi- +norem. Et primo perdrmonftrarionem propter quid +animal rft conftirucum ex fenfuah & fcnfuali,co quod cft +dementatum , vegetatum & fenlatura & imaginatum. +Et fic frquiturquod fit fubftantia, eo quod de partibus +fubftantiahbus cft cora pofitum. Et quod fubftantia eft +fuperius, &animal inferius: animal quidem habet cau- +las fuperiores: videlicet formam & materiam , exquibus +eft conftitutum : & ftiar partes funt inferiores.coquod +funt caulatar aforma &a materia quz funt principia ge- +neralia. Et fic vere concluditur propter quid,quod ani- +mal eft fubftantia. Perdcmonftrationem sequiparantiae +probatur fic: Generalis forma & generalis matciia «qua- +liter funt caufir primitiu*. Et hoc patet per prima fpecic +regul*D. &quod animal cft caufatum ex fua propria +forma & materia difcurfi* per elcmcntatiuam.vegerait- +uam.&c. funt aequalia principia ipfius animalis ratione +cuius lequitur quod animal lit fubftantia conftituta ex + +fua + + +DE MVLTIPLIC AT. QVARTjE FIG. 91 + +fua propria forma & materia, qux sequaliterdcfccndunc +ab aequalibus principiis generaltftimis, fcilicet a prima +forma & a prima materia; & hoc patet per fecundam fpe- +ciemrenilxD. & perprimam E. & per regulam B. Per +demonftiatioucm,quod probatur fic.anunal eft:& quia +,eft, fu* quidem caufae fune, videlicet forma & materia ex +quibus eft, fine quibus cfl? non poteft. Ecquod forma & +materia conftituuntiubftantiam, vere fcqumirquod a- +nimai eftfjbtbmia. Modo intendimus probare inino- +xcm per eafdem tics (pecies. Ec primo propter quid, +quan io embriv eft confti tutus in matrice , ex dementa- +tura, vcgetatiua.&c.&in ipfo lineato, &mebi is humanis +formaro: & qua do anima rationalis quae eli liibftantia in +i.jjfuni embriouemeft introdufla ; tunc de feipfa& parti- +bu fuis inferioribus conftituic hominem :&fic animal +quod cftembrio.tianfm uratur in hominem perfpccieru +humanam,in qua eft pofitus cum omnibus fuis partibus +coeflentialibus. Et fiefequitur , quod anima eft cauia, +quare homo eft fubftantia: &hoc per primam lpeciem +tegulae C clarum eft. Per aequiparantiam probo fic: +Anima rationalis habet partes coeftcntiales squales, vi. +dclicet intelledhim , voluntatem & memoriam: &per +conlequens embrioqui aequaliter eft conftitutusexele- +mcntatiua,vegeiatiu3,&c. &quiafua principia funtfub- +ftan cialia.xqualiter tft totus homo per fua principia liib- +ftantialia coni unda animae racionali cum corpore ho- +minis. Er hoc per regulas B. C. D.E. clarum eft quod ho. +mocft animal. Per demonftrationem, quod probarur +ficVfottes eft, quod animal eft, fine quo (brrcseftenon +poteft. Probara eft minor per tres fpecics fupradidas,per +quarum duas fpcciesjvidclicct propter quid: & per arqui- +parantiam fiunt conclufiones potiflims: non autem per +quia: cum in plus fc habeat caufa quam etfe&ust Vlte- +rius ficut dedimus exemplum jje homine , quod fit fub- +ftantia par animal, fic poteft dici de bruto, deplanta & +de lapide Et ficincellcitus facit Icientiam probando ma- +iorem &minorem perartemiftam,cumqua intellcdus +eft difpofirus ad omnes conclufioncs, vt patet per hoc +«quod dtdum eft. + + +? + + +§5 + +.•i + + +'i + +•Q-f + +' 4 • + +t + + +K*V +uA C' + +«i + +rkfc + +IMr.' '.< + +ii + + +. ' .JV • ! + +Jit SEPTIMA PARS + +DE COGNITIONE FALLACI ARVM, + +fallacia Tpv Ivcrfitas medii eft gemis fallaciarum : & quod F. fi- +yuomedo JL^gnificat medium F. qua; in medio circulo eltinftru- +mentum ad iuueniendum & ad cognofccndum Falla- +cias,ponendo &volu^.iddfub literis, quxfunt infupe- + + +tognofiu +mr. + + +mt. SM + + +v>: *- + + +mStf, + +^WPC^r + + +riori circulo, ponendo fuper literas qux funt in inferiori, +componendo cameras: ficut ponere F. fub B. fuper C.re- +fpicicn do quomodo fe habent B. C. in fallaciis cum F. 5c +econuerfo. Poftmodum B.fub F.&c.mulciplicando rcuo- +lutioncs.tuncapparebit variatio mediiin quo peccat. Ec +de hoc dabimus exemplum io fallaciis. / + +DE FALLACIA >£QVI VOCATIONIS. + +fallacia 7T7 Qujuocatio,cftvnius&ciu(3cm nominis diuerfafi- +aqtsiuo- -^*-'gnificatio,qus prouenit ex eo quod vnura nomen +talionis plura diuerfa figmficat. Et fit vuus paralogifmus fic : O- +quidcjl? mnis canis eft latrabilis: coeleftc fydus eft canis ; ergo cce- +Icfte fydus eft latrabile. Etafiignamusiftam cameram B. +F.C. Per B.intelligimus differentiam inter .corpusani- +matura & corpus inanimatum. Per F.mtelligimus, quod +corpus animatum & inanimatum non coniungumur ra- +tione ciufdem fpecici. PerC.intelligimus,quodcorpus, +animatum habet correlatiua fenfibilia,& inanimatum +non habet fenfibilia correlatiua. &ficartiftacognofcic +per quem modum peccat reducendo ad impoftibilc: ra- +tione cuius cognitionis cognofcitintellcttus, quod lo- +gicus coram naturali ftare non poteft, & maxime per ar- +tem iftara reducendo ad impoftibile, ficut fydus.quod eft +ens, in quo eft impoflibile quod fit de genere & natura +latrabilitatis. Vlteriuspercaraeram D.F.E.& fic de aliis, +cognofcitur in quo peccat paralogifmus. Quoniam ifte- +canis quieft de elementatiua,vegetatiua & fen fitiua , per +fecundam (peciem regule D. poteft latrare : fed fydus fi +non habet talia principia correlatiua, non poteft latrare: +quia non eftconftitutum de ipfis principiis.Et hoc pacet +pet fecundam fpeciem regulx D. & per primam C. &r f' +' etiam per fcalam medii. + +... DB + + +DE MVtTIPLICAT. QVARTjE FI G. 9} +DE AMFHIBOLOGIA. + + +A Mphibologia, cft deceptio proueniens crco quod AmphU +JTxvna oratio penitus eadem pluralignificat;&forma- boUgia +' turficparalogifmus: Quicqqideft Arittotelis4 SEPTIMA PARS + +matus non poteft ede de nigredine. Per F. cngnofciraf» +quod albcdo Sc nigredo nou fe coniungunr, nec (c men- +furant, neque etiam conftituunt medium extrcmitamra +continuum : quia ii fic, e lier dare obie&um iri oppofiro* +PcrH. cognolcimus/juod habituatusde albedineinifto +nunc: fieut lfte pannus albus, polfibilc eft quod fit habi- +tuacusin alio nunc futuro de nigredine. + +DE FALLACIA DIVISIONIS. + +■T*U*ct4 T^A!laciadiuifionis,eftdeceptioproueniens expoten* +dtuifio- JL tiali multiplicitatcalicuius orationit.cuius orationes +nu (juid ad inuicem polTunt diuidittfocmacur/icpatalogifmus: +Omne animal eft rationale aut irrationale Mcd iioii o- +mne animal eftrationale:ergooinneanimaldt irratio* +nile. Adiftam deceptionem illam cameram applicamus +C F.G 1'crC cognofcimus.quod quando vnldxflioeft +in vnofubiedlo cum concordantia correlatiuorum fub- +ic&i.pei fecundam & tertiam fpccicm regula? C. (equicur +▼num fignificarum. Sed quando poniturin contrario li- +ne relatiuii fubierfli, variatur diuidendo lignilicatum: +▼t patet per fcalam B.C in fecunda figura. PcrF. cogno- +fcimtis quod cnriarationalc fcil. & irracionale, non fune +coniun£h: neque menfurant fein eadem fpecie per me- +dium continuum. Per G.cog tofcimus quod enti ratio- +nali proprium eft rifibiliras, non autem irrationali. Per +cameram E F.l &c.cognofcirur deceptio. PerC. F.vtfu- +pta di£tum eft. Per 1. cognofcimus,quod veritas non po- +nit in vero, quod diuerta fint idem :ncque aequalitas po-. +nitjquod fiotxqualesinfpecie ; neque in eodem loco ad +v. . inuiccm. ~ * + +DE FALLACIA ACCENTVS. + +FnSacia T^AlIacia accen tas, eft deceptio proueniensei eo, quod +accentus X aliqua diiftio diuerfimode pronuneiataUiuerfa figni- +tjuUeft. ficar. Et formatur licparalogifmus: Omnis populuseft +arbor :(cd aliqua gens eft populus: ergo aliqua gens eft +arbor. Ad iftam deceptionem applicamus cameram B* + +. F.C. Per B.inteiligiraus differentiam mter vnum accen- + + +DE MVLTIPLICAT. QVARTiE FIG. 5| +tum &aliuiq accentum,&perF.coniun&ionem&mcn- • +furarionem,& per C. concordant ad vnum fignificaiura +fecundum vocem. Populus cum prima (yllaba longa fi- +gnificat arborem j &cum breui gentem. Per cameram +B F K. &c cognofciturdecep*tio) Nam contrarictas eft +inie» tylhibam logam & breucm Per F intclligitur quod +non coniunguurur nec menfurantur, ficin voce quando +intclligitur de arbore.ficut de gente. PerK.intdliguniuc +modi acccntuandi , quod non producit fimile fignitica- +tum cum mixtione (yllabarura. + +DE FALLACIA FI G V R +Dictionis. + +TpAlIacia figurae di£Vionis,cft deceptio proueniensexeo +X quod aliqua didlio (imilis eftal teri didVoni. Et forma- +tur lic paralogifinus : Quicquid heri vidifti,hodie vides: #“** +fed heri vidifti album: ergo hodie vides album. Adiftum +para logi fmum applicamus cameram B.F G. PerB intel- +ligimus differentiam inter quod & quale. PerF quod +non fe coniungunt.neq, fe menfurantad idem obietf utn ^ + +invno.poftquam diuerfafunt.PerG intelligimusquod +proprie quid requirit fuum fignificarum, & quale fi mi ii. +ter: fed in appropriatione in qua principium non quic- + +fcir, confiftit deceptio. Per cameram DF H.cognolcitur + +deceptio. PerD cognofeuntur contrarii fines, eo qui» +quicquid mutatur in quale. ErptrF.cognofcitur priua-. +tio cotinuitatis inter nunc praeteritum, &nuncpr*fens: + +Per H. cognofcitur,& per quartam fpeciem regul* C. & +pe? primam D.vnam fignificarioncm habet perquid , 8c +aliam per quale: eo quia quid, dicit fubftantiam: quale +wo accidens. * + +DE FALLACIA EXTRA +Dictioni m. + +FAllaci* extra dicionem in hoc differunt a fallaciis in nf ftffs- +didione, primum moriuum eftfrne cauta apparente ciu extut +ti parte vocis. In fallaciis autem extra di&ioncm cx pat« didtwe, +terci. r + + +,4<- SEPTIMA PARS . 'V. + +DE FALLA.CIA ACCIDENTIS. + +DefitU* Allacia accidentis eft deceptio prouCniens exeo, quoti + +tta acci* x aliquid {impliciter ineftrtriq; cotum , quar atiquali- +dtntH , ter per afcidesvnumfunt. Et formatur fic paralogiftnus: +Cognofcocorifcum:l/,dcorifcuscft vcnicns:ergo eogno- +fco venientem. Ad ilfam deceptionem catneraraB.F.C. +aflignamus. PerB. incelligimus differentiam inter lenlU +biie Sc fenfibile. nam vn us eft conicus, & alias eft veniens. + +Per F.cognofcitur quod veniens &Corifcus non luntia +medio coiinuo extremitatum. Per C inrelligimusquod +conicus poteftdfcin via fedens &aliushomo /it venies. +Amplius per cameram GFHLcognoicitur deceptio. Pef +• G.intelligimus quod conicus habet fuum proprium nu- +merum & alius homo veniens : fimiltccr quod nomen eft +eiappropriatum cum deceptione. Per F. cognolcitur* +quod conicus non eft coniuntftus cum aliquo homine +•' , Veniente in vna&. eadem menfura. Per H. cognofcitur, +quod corifcus iedens non eft in illo tempore quando eft +• veniens. + +DE FALLACIA SECVNDVM QVID + +IT S IMPLICITER. + +£>e falla* Allacia fecundum quid & fimpliciter eft deceptio prd>* + +tia fccurt F ucnicns ex eo quod di&um fecundum quid fumimuS +du ejutd acfiefletditftura limplicitcr. Et formatur iic para logi* + +£< \ fim- fmus: Omnishomo cui ineftalbedo,eftalbus:fortes eft +flicittr. albus quo ad dentes: ergo fortes eft albus. Ad iftam de- +ceptionem applicamus cameram C.F.I. Per quartam +tfpeciem regularC. intclligimus quodaethyops habet aL +bedinem in dentibus & in oculis & in vnguibus:& iri cor* +porc nigredinem. Pct F. intclligimus quod illa albedo +non eft continuata per totum corpus. Per I. intelligimns +quodeftalbus in vno loco, & niger in alio. Amplius per +cameram G F.K.Per G. intclligimus quod proprie eftai- +busin dentibus :&appropriatar quando concluditur fal* +si quod eft albus. PerF.cognofcitur quod aethyops eft * +lubic«ftum,in quofunt plurcs quantitates diferet tr. Sicut +quantitas dcntts: quantitas pedis, dente exiftentehabi- +tnato de albedine & pede de nigredine. Per K. intclligi- +mus. + + +De mvltiplicat. qv*ar.Tj£ fi& p? + +• mus^quod xthyops eft coloratus tantum albedineia +dente, & nigredine in corpore. + +DE FALLACIA SECVNDVM IGNO* +rantiam elenchi. + +FjAllacia fecundum ignorantiam elenchi i cft deceptio +A proucnicns exeo quod non obfcruaniur eaquz Iu ne +Acccffana ad diffinitionem elenchi,# praecipue exparte +contradictionis. Eft anrem elenchus fyllogifraus con- +tradictionis qui quandoque eft vnus fyllogifinus: quan- +doque duo. Vnus quidem cft ,quanao fy I logi finus con- +cludi: contradictionem alicuius propoficionis prius da- +tae: ficut fi detur aliquod animal quod cft incoiruptibi- +lc & procedatur fic: Omne compotitum ex contrariis* +eft corruptibile: omne animal cft huius : ergo animal +cft corruptibile. H*c cft contradiCtofia conclufio prio- +ris propofitionis datae, duo enim fyllogifmiconftituunc +elenchum. Quoniam ex duobusfyllogilrais contradicto- +rie concluditur: ficut in pratdiCto (yllogifmo contrapo* +flatur alius talis (yilogifmus: Nullum beatum eft corru- +ptibile: aliquod animal eft beatum: ergo aliquod animal +Aon cft corruptibile. De ratione igiturelenchi eftfyllo- +gifinus & contradiClio. Quicquid ergo eft coUtradiifini- +tionem fyllogifmi & contradictionis, etiam eft contra e- +lenchidiffinuionntn. Et formatur fic paralOgifirius : dud +lunt duplum ad vnum:duo non funt duplum ad tria:ergd +duo funt duplum Si non duplum.Non valet, quoniam d- +tniffio huius quod eft cftc idem, non eft contradictio, St +hoc per fecundam fpeciem regulx C.denunciatum cft* +Adi ftam deceptionem applicamus 6.F. C. Per B. in telli» +gimus quod duo differunt ab vno dccconuerfo. Per F. iri* +tclligtmus quod plus funt duo quam vnum inquantita* +tc dilcrcca. Per C.intelligimus,quod duo concordant iri +pari numero, & tres in impari numefo cocordanr. Ani* +piius per cameram D.F.E. Per D. incclligimus quodnti* +jncrus par, videlicet dup cft conftitutus ex duabus vnita- +tibus fecundum fecundam fpeciemreg^Lx D. Vnum eft: +principium numeri fecundum primam fpeciem regula! +D. F«(f .cognofcimus,quod duo & vnum nonfuat mert- + + +Defetld* + +Cia JecUrt + +dtim ignA + +ranttArn + +eltnchii + +t.lench*$ + +futdjit* + + +1 + + +jg SEPTIMA PARS + +furati arqualiterin numero perprimam fpcciem regulat +if.quia duo fune duplum, & vnus non eft duplum. + + +DE FALLACIA PETITIONIS +^prfticipii. + + +Pefalla +eia pen- +itam* +princi- + + +. T^Alfaeiaprincipii,cftdeceptio proucniens ex eo quod +JT idem fumitur ad probationem fuiiplius fub aliquo +vocabulo. Et formatur lic paralogifmus : Animal ra- +tionale currit: ergo homo currit. Ad iftam deceptio- +nem applicamus cameram E. F.H. Per E. intelligimus, +quod principium non probatur in maiori propolitio- +ne, fed fupponit tantum. Per F. intelligimus, qpod ma- +ior propolitio & minor non funt coniun&e, eo quod +maior propolitio. cft politiua. Et minor quidem indi- +get probatione maioris. Per H. intclligiinus, quod ani- +mal rationale non omni tempore currit. Item per ca- +meram G F. I. cognofcitur deceptio. Nam pcrG. co- +gnofeimus quod vero lyllogifmct competit, quod pro- +politio maior lit probata. Per F. intelligimus, quod +maior propolitio & minorcum probatione line coniun- +mcnfmatae. Per I. cognolcimus, quod non fune +«qualiter in conclulione. + + +DE FALLACIA CONSEQV ENTIS. + +Ve f alia- 'TAllacia confcqucntis, eft deceptio proueniens ex eo +eta con- JT quod confequcns exiftimatur omnino idem antece- +fccjuen- denti efle. Et formatur lic paralogifmus : Si afinus eft, a- +tu. nimaleft: fed tu es animal: ergo tues alinus. non valec. + +Non enim conlequentia primo polita conuertitur. Ad +iftam deceptionem applicamus cameram B. F.D. PerB. +intelligimus alihum & animal rationale differentes fpe- +cie ,eo quod differentia quas eft inter lenfuale & fenfua- +le, non eftillaquaeeftinterfenfuale&iutelle&uale. Per +F. intelligimus, quod lenfuale & intelle&uale conjun- +guntur in homrne&non inalino. Per D. intelligimus, +quod in homine coniunguntur lenfuale &intcllc£hia- +lc , in confticuendo ipfum hominem : in ahno vero no». + + +DE MVLTIPLIG AT. QVART£ FIG. 99 + +Fer cameram D.F. E. PciD. intelligimus, quod fuppo- +fitum quod cft de fenfuali 8c fenfuali , nonconuerticur +cum fuppofito de fenfuali & intcllcftuali. ParF. mccl- +ligimus.quod homo&afiuws non intrantfub vno me- +dio continuo extremitatum. Per £. intelligimus, quod +homo eftvcintclligu :&afinus vero non. + +DE FALLACIA SECVNDVM NON +caufam vr caufain. + +FAllacia fecundum non caufam vt caufa, cft quando +inter przmifTaSiaquibus Sequitur conclufio, ponitur +•liqua propofitio quarnihilad conclufioncm operatur, +& fic non cft caufa. Caufa autem hicdicitur, quod eft +caufa, inferendo fecundum quod prarmifHe dicuntur efle +caufxconclufionis.Etformaturfic paralogifmus:Vcani- +ma & vita funt idem :& mors & vita funt contraria: Ge- +neratio & corruptio funt contraria : fed mors cft « orru-> +ptio:rrgo vita eft generat io: &viuere eft generari, quod +cft impolfibilc. Ad iftam deceptionem applicamus B. F. +C. PerB. intclligimus differentiam iiyer animam & vi- +tam, quae vita eftfuperius,vt patet in brutis per animam +vegetatiuam & fenficiu^m continuatas: & per animam +ratiocinatiuam continuatam de fenfuali & intcllcftuali +intelligimus differendam. Per F. intclligimus vitam a- +nimx rationalis non continuatam vitae bruti. Per C. in- +telligimus,quodinanima rationali vita eft magnitudo +continuata deintellc£tu,voluntatc& memoria: In bru- +tivvero & in plantis nequaquam. Amplius cognofci- +mus deceptionem per cameram D.F E. Per D.cogno- +fcimus,qnod vitam plantis fiue in brutis eft dc£orre- +Januis corruptibilibus; in anima vero rationali minime: +cum non fit ex contrariis. PcrF. cogaofcimus, quod +caufa&non caufa nonconiunguncurm fuppofito. Pes +»' Ji. cogaofcitur, quod anima viuir quiefccudo ia +fine, fcilicet in Deo : mors +autem noa. + +'-«• G i + +. * • + +**.*> . • f r* ia r: .TOlk * j * • . ..» + + +De futim. ' +«4 fecum +dum nem +cuufam +%tlAuf+ + + +Iqo IEPTIMA PARS + +DE FALLACIA SECVNDVM PLVRES + +INTERROGATIONES. + +De T^Allacia fecundum pluresinterrogationeseftdeceptio +da fecun A proueniens ex co qu^,d ad interrogationem vifibilitas non cft +propria pallio hominis:,fcd per accidens vifus appropriat +ei vifibilitatem : co q> color, figura,(i tus, funt fua obiedta. + +Per F. inrelligim us, quod lapis non eft cu fenfitiua.Per H. +intelligimus, quod lapis aliquado eft vi libilis,& aliquan- +do no eftvifibilis. Diximus de fallaciis applicatis regulis +vt cognofcantur decepciones fallaciaru,Et per h'oc quod +dixunus, cognofcitintelleiftus, quod logicus cum falla- +ciis non cft aufusftare coram narurali,pofitoquod fit ita +ficuttu logidus dicis hoc quideimpoffibile& illud & ex- +tera fequerentur in natura rerum: vt patet in natura dif- +finitionum principiorum & regularum. Et in ifto pafla +Cognofcit intellectus, quod in difpucatione aliquis logi- +cus cum alio logico non quiefeit in fine, 'eo quia non ue- +Icendunt ad veritatem rei: fed tantum ftant ad nomen & +adfimilitudines rerum per diffinitionem contrarietatis. + +Sed fi logicus difputat cum naturali, cito inquiritur veri- +tas rei & in fine cito quiefeunt. Quia logicus experientias +minime negate poteft, quas attingunt cura fenfitiua, +imaginatiua & ratiocinatiua: vt fupra didtum eft. + +PE MODO DOCENDI. * + +T)Er quartam figuram veriusqukm per alias daturmo- De modo +X dusquxalixfcientixpoffunt faciliter &breuitcr ac- docendi. +quiri: ficut Theologia, Philofophia, &c. Er hoc inueni- +endo medium non exiftens generaliffimum, neque fpe- +cialiffimum. Rario huius eft: quod ifta feientia habet +'principia ^encraliftima;& etiam regulas generaliffimas. + +Alix veto fcientix habent fubaltctnata principia: &fic +medium carum cft imperfectum fine ifta (cientia. Et fic +cum difficultate homines addifeunt longo tempore. Et +■ quando dubitant, non habent principia generaliffima, + +G i + +' t + + +ni S8PTIMA PARS + +ad qux recurrant artificialiter: ficut facit artifta huius a f. +tis. VUerius docebuntur aliae fcicotia: per artem iftam, +ponendo cameram m quafit F.pro medio in audoritati» +bus aliarum fcientiarum exponendo attdoritates inca- +mera.fecundum illum malum per quem F.poflct intrare +iplas audoritates, expouendo & reducendo ipfasadfyU +logifmum fecundum illam dodrinamqux iam liiperius +dida eft. £t de hoc dabimus exemplum. Sic legitur m +Theologia, quod Deus efl purus adus. Illa audontas eft +probabilis per iftas duas cameras, videlicet B. F. C. & per +cameram D. F.E.Et hoc ifto modo perB habebimus bo- +nitatem & differentiam. Per C. quod bonitas efl magna +xatio habcns*in le correlatiua magna & bona & diftiuda. +Per D. aeterna & primitiua. Per b. funt quietataratione +£nis:& per fecundam lpeciem rcgulq D.& per primam E. +funtneccfTaria,& perF.funt coiuuda &nicnfurata bene, +infinite & aeterne ab omni accidere feparata. Etficfada +ifla expolitione vifum Sc claru efl, quod Deus purus adus +«ft in exiftendo Sc agendo. Vltenus legitur mPhilofo- +phia,quod de nihilo nihil fit. Ad exponendum & expla- +nandum iflam audoritatemafiignamus camera D.F. E. . +Per D.exponimus quod nihil non efl principium : quia fi +iic, nihil iam aliquid cfTct. item per D.quod nihil non eft +materia ad aliquid.Namfidciplopofl'ctfienaliquid,iam +«liet aliquid hoc. Idem intelligitur de tertia fpecic D. Si +enim eflec nihil fubditum alicui, aliquid quidem cfTet. F. +enafonat fiue fignificat.quod de nihilo non fiat aliquid* +Neque nihil medium habere potefl: quod fi haberet me- +dium,iam effer aliquid. Per E intelligitur, quod nihil 116 +poteft effe caufa materialis, formalis, efficiens 8c finalis: +atq; de nulla potcftate poteft efTchabituatu,quia fi eflet +in oppofi to,iam fcq ueretur,quod cfTet aliquid. Et fic ex- +planata eft &expofitaprxdidaaudoritasper antedida +cameram. Non tamen dico , quod mundus fitaeternus, +imo eft nouus& inceptus, vt probatu cftfuperius: fed illa +audoritas qux dicit, quod mundus creatus eft ex nihilo, +exponi poteft per didam camera. D. quidem ponit, quod +Deus eft primitiuus per aeterni tatem.poteftatem & intcl- +Icdiuiuuem. Et per tertiam fpecicm D.non eft fubditum + +fuum + + +A + + +DE MVLTI PLICAT. QVART^E FIG. rof + +Tuum pofle:& ficpotcft intclligcrc & producere quod +mundus qui nd erat adu,neq; potentia in nihilo. Sequi- +turergo quidem mundus adu per crcatioucm Dcomen- +furantefuam infinitam potcftatem,«intellediuitatc,pri* +mitiuitatcm,&c. Vlteriu' legitur, quod ens & vnu con- +nertuntur: & veritas &vnum:&bonu & verum :&huiu* +audoritates iftae poflunt exponi per camera B. F. C. & fit +de aliis cameris, ficut de camera B F G.Quonia per B ha- +bemus differentias, ficut inter fenfuale & fenfuale. Quo- +niamin lapide vnumeftens:& in plita aliud cftens, &ift +fenfato aliyd,&c.& fic de vno & v$ro,& bono & vero. Hiat +bonitates, vnitates & veritates non couertuntur: quod fi +fic,dcftrudaefTet differentia,& per confequens medium. ' + +Et fic de concordantia , quod cit impoflibile.\NamVna +menfuratio eft in lapide: & vnum medium cotinuUm: 8C +▼na quatitas in lapide, alia in piata, &c. Et fic quo ad lite- +ram, audoritates ftarc non poflunt:eo quod camera non +poteft intrare audoritates fecundum expolitionem lite— +rarum,fed intrat cum fenfii alIegorico,& hoc cum regula +<3. Quoniam correlatiua-quoadvnitatem, nofunt pro- +priat quo ad entirateraatq; ad bonitatem & veritate: fed +appropriatae fic , eo quia quodlibet principium fe com- +municat alteti. Et fic remanent principia differentiabi- ) +lia,& concordabilia, & mediabilia, & rationes quales: & +quodlibet principium habet fuam quietem propriam +per fuam propriam efientiam & adum,& nullum incon- +ueniens lequitur. Et ad hoc regula B. confentit cum o- +mnibus aliisregulis. Secundum quod de Theologia & +Philofophia dedimus exemplum, exponendo & decla- +rando cum cameris: ita poteft fieri dc aliis fcientiis, vide- +licet de medicina, iure & moralibus, 3cc. Quoniam fi +audoritas continet in fe veritatem camera: quartar figu- +rat,polfunt ipfam intrare audoritatem cura luis diffini- +tionibus & fpeciebus affirmando vel negando. Et fic nen +impoffibile eft, quod audoritas fit vera. Nulla enim au- Regul* +doriras conftituta ex primis veris & neceflariis princi- irntr** +piis contradicit rationi. Et ifta regula cft infallibilis & lu. +neccflaria. + +Finis fcptiip* partis principalis, ’ ’ + +V G 4 + + +IP4 OCTAVA PAR$ + +OCTAVA PARS PRINCIPA- + +US DE MIXTIONE PRINCIPIO. + +Rvm# bt rbg uarvm, + +08*u 4 T)Ars iAa in duas partes jliuiditur; videlicet in mijtior +fertur* r X nero pnncipiorum deductorum vno^lcdufto cum a. +bru*. lip. Secunda pars eA de principiis deduCtis per regulas. + +In parte iAa datur doCtrina, quomodo vnum principium +cognofeatur per alia principia deducendo ipfum per ipla +principia & per omnes fpecics regularum. Ideo quando +pft dubium fuper aliquo principio, recurratur ad iAam +partemiibi quidem poterit inuenire veritattrn de ipfo +cum praediCtis principiis, & defpeciebusrcgularu|ji»£cu$ +£ quaeratur vtrum aliqua bonitas fu eus fubflantiale. +Iterum vtrum aliqua bonitas moralis fit habitus icens +jealc. Et tunc temporis recurratur ad capitulum bonita- +tis dcduCta? per alia principia & per regulas :& teneat id +quod magis videbit rationale per regulam B. mixtis aliis +Centrum regulis ci$f diffinitionibus principiorum. Et iAa mixtio +(Sfubie- eftcentnjm &c fubieCtum huius artis. Verunt.-.men io +#um hu~ tertia figura factaeA mixtio regularum principiorum. +It* §edin parte i(ta declarabimus per ordinem, vno princi- +pio deduCto per omnia principia & per omnes regulas +per dcduClionem continuam: vc intelleCtusfirdifcurfi- +, Uusfingulariter per quodlibet principium, Et primo dc + +. prima parte dicemus. + +' P5 Bonitate per princl + +/pu dadufta. + +Pe toni* T> Onitas per fc eA ratio bonoqpod agat bonum fine +ttteptr XPproducat: & qupd e A magna per magnitudinem , eft +frtncrpt# ratj0 jppjjCata bono quod producat magnum bonum. +4euuefu, Uonitaspetdurationem eAdurabilisi&ficcAratiobonq +quod producat bonum durabile. Er quod eArnagna per +magnitudmemj vj diCturo eA:eA ratio triplicata, vtbo- +’** /’ pum agat bonum magnum & durabile. Bonitas per po- +•* teAatcm poteA cxiAerc & agere : &fic bonitas per hoc +quod per fc habet, & per hoc quod haber apoteAate# +r per hpc quod habet a magnitudine, & per hoc quod ha- + +bet + + +' n \ 4 + +, \ *h • + +DE MIXTIONE PRINCIP. ET REG. ioy + +bec a duratione,eft ratio quadruplicata bono quod pro- +ducat & agat bonum, inagnum.durabilc & potens : & fic +de aliis principnscum quibus podiint multipliciter com- +inilccri tenendo modum quem dedimus. Tamen exclu- +dimuscontrarietatem &min»ritatemrcum quibus npn +poteft habere multitudinem. Et quodeuitamus prolixi- +tatem, volumus exemplificarc quod fit quintuplicata& +fcxtuplicata, &c, Sed cxemplificabimus &oftendcnius, +quomodo eft per omnia principia combinata. Bonitas +pcrfapientiam eft fcibilis. Et ficcft ratio bono fcientifice +quod agat bonum fcitum aut fcientificum. Bonitas per +Voluntatem eft amabilis , ergo eft ratio bono per amo* +rem quod agat bonum amabile fiue amatum. Per vir- +tutem bopitas eft virtuofa : Et fic eft ratio bono virtuofb +quod agat bonum virtuofum, Bonitas per veritatem eft +vera, & fic bene & vere eft ratio bono quod agat bonum +▼erum. Bonitas per gloriam eft gloriola: Si fic eft ratio +bono quod agat bonum gloriofum, Bonitas per diffe- +rentiam eft clara & non confufa : Et fic bcnfc diftinde & +piare eft ratio bono quod agat bonum clare ^ leipfodi- +ftin&um. Bonitas pet concordantiam eft concordabi- +lis, & fic ben^jc concorditer eft ratio bon® quod agat +Concorditer bopum concordatum. Bonitas eft contra +maliciam quzeft fuum contrarium. Et fic concordantia +«ft contra contratietatem.eoquodfiint contraria; & fic +bopitas ben£& concorditer eft contra m a liciam&con- +trarietatem. Bomras per principium habet rationem +principii, & fic eft ratio bono bcne,& principiantur quod +producat bonum principiatum. Bonitas habet ratio- +nem medii per medium: &: fic bene & median ter eft ra- +tio bono quod cum medio agat bonum. Bonitasperfi- +nem habet rationem finis: & fic bene & finalitcr fi ue per. +fc&e eft ratio bono, quod agat bonumpcrfe&um & qui- +etarum. Bonitas per maioritatem habet rationem ma- +yoritatis,& fic bene maionfice eft ratio bono quodagac +bonum maiorificatum. Bonitas persrqualitatem eft de +ratione squalitatis: & ideo bene & «qualiter eft ratio +bono quod producat bonum ex pluribus rebus xqualifi- +Catum. Bonitas quae minor eft habet rationem minori- + +G s + + +•r + + +V + + +to* r OCTAVA PARS v - + +tatis per minoritate : & ideo eft ratio bene grminorifiee +bono minori quod agat bonum minorificatum,& hoc +dicitur refpe£tiue fiue cortiparatiue. Didium eft de bo- +nitate dedutta linealiter per omniaprincipia.Et quia ge- +neraliter de ipfa locuti fufnus, poteftarcifta in linea bo- +nitatis multa ad placitum inuenirc. + + +DE MAGNITVDINE +per principia. + + +DEDVCTA + + +\ + + +De 4u fti $ "V £ Agnitudo eft bona per bonitatem , & bonitas eft +magmtu ivlmagna pertnagnirudinem. Et fic ex iftis (equitur +dinis per concreuun, quod eft magnum bonum. Magnitudo eft +frmet - durans perduranonem,& duratio eftmagna permagni- + +pi*. tudinem : &cx iftis 1'cquirur concretum magnum & du- +rans. Magnitudo prr potcftatem poreft exiftere & age- +re, & poceltas per magnitudine eft magna: & ficmagni- +1 tudo cum poteftate eft ratio, quare eft magnum concre- + +tum habens magnam poteftatcm exiftendi & agendi. +Magnitudo eft (cibilis per (apientiam, & Capientia per +magnitudinem eft magna:& iftaduo caufant concretum +magnum S4 fcientificum habens magnum (cire. Ma- +gnitudo eft amabilis per voluntatem, & voluntas eft ma- +gna per magnitudinem :& (i caufant magnum concre- +tum amatum, inquofubftcntationem habent. Magni- +tudo per virtutem eft vircuofa, & virtus per magnitudi- +nem eftmagna : & ex iftis caufatur magnum concretura +& virtuofum , in quo habent fubftentationem :& ipfona +concretum eftefle, & ipfarfunteflcmiae. Et iniftopaffii +apparer, quomodo pluresellentiar componunt vnum ef- +fecum fcipfis. Magnitudo perveritatem eft vera, & veri- ' +tac per magnitudinem eft magna: & ex ipfis fequi turma- + +fnum concretum verum, in quo fubftentationem ha- +ent. Magnitudo per gloriam eftgloriofa,&permagni- +tudinem gloriaeft magna.Er ex ipfis fcquiturfubie&um, +in quo magni (iecnriam & delegationem habent. Ma- +gnitudo per differentiam eft diftm&a, ratione cuius di- +ftindlionisin elTemia magnitudinis diflinguuntur , ma- +gnificans, magmficabilc & magnificare : & differentia + +eft + + +X + + +r + + +DE MIXTIONE PRINCIP.ET REG. 107 + +eft per magnitudinem mcgna,& ideo in eodem fubie- +£0 participant per magnificare & diftinguere. Magni- +tudo perconcordantiam cft concordata, concordan- +tia per magnitudinem mngmficaca: & ideo in eodem +fubie&o participant per munificate & concordare. + +✓ Magnitudo eft contrariabilis per contratietatcm , m +quancumcft per traufmutationein ; fed naturaliter non +eft contra fe. Et contrarietas per magnitudinem ma- +gna eft : ficut ignis & aqua quae per magnitudinem ha- +bent contrarictatem magnam, calefaciendo &frigefa- +ciendo. Magnitudo peruaturam Principii habet in fe +principia fibi coeflen tialia, fcilicet magnificatiuum, ma- +gnifkabile & magnificare: & principium per magnitu- +dinem eft magnificarum , habens in fe naturahterma- +gnum prmcipiatiuum,principiabile & principiare. Ma- +gnitudo per medium habet rauonem mediandi :& me- +dium per magnitudinem habet rationem magnifican- +di, fuppofito tamen quod fint in eodem fubiedto. Ma- +gnitudo eft caufa, quare finis eft magnus , & finis eft +caufa, quare magnitudo eft in quiete, & hoc in eo- +dem fubicdo. Magnitudo per maioritatem eft ma- +ior : & maiotitas eft magna per Magnitudinem : & hoc +eftnecefte vtinfubie&o quodlibet habeat a&um fuumi +ici icet magnitudo , magnificare , & maioritas , ma- +ionficare. Magnitudo per rationem aequalitatis ha- +bet in fe res co«quali:er , videlicet magnificatiuum, +magnificabile & magnificare, quae «qualiter funt de +magnitudine : Sc «qualitas ratione magnitudinis in +Cc habet res magnas fibi coeflcntiales , fcilicet ma- +gnum , «qualificatiuum , xqualificabile & aequaiifica- +re. Maguitudo quo ad maius, eft difparata a mino- +ritate: quoniam cum ipfa non pofTeteflc hoc quod eft: +xatio huius cft,quod paruitas & minoritasconucrtun- +tur, fcilicet quo ad fubie&um in quo funt : ficuc pec- +catum quod non eft aliquid i & fic de acci- +dente quod non poteft per (c +exiftete. + + +IO* OCTAtVA PARS + +DE DVRATIONE DEDVCTA +per principia. + +Vedur *- F^Vratio eftbonaperboniratem,&bonitasduratpet +tione de- Et ideo duratio redlc caufatdurationcm:bo- + +duSaper n‘tas veroindire&e, hoc cft, per accidens; &cft ratio bo- +prtmct- no quod agat bonum durans. Duratioeft caufa quare +magnitudo durat, & eft magna per magnitudinem : & +ideo i» fubic&oin quo funt, participat per durare & ma- +gnificare: fuppofito tamen quod non fit aliquod praia- +cens , quod impediat a&us eorum. Duratio efteaufa +quare poteftas durat : & poteftas eft caufa quare duratio +poteft exiftere & agere; & fic in fubie&o in quo funt.par- +ticipanr per durare &pofte. Sapientia durat perdura- +tionis rationem :& duratio eftfcihilis per fapientiam; & +fic in fubi:&o in quo funt,participant perdurare & (cire. +Duratio eft amabilis per voluntatem : & voluntas eft du- +rabilis per durationem: & ideo in fubie&oin quo fune, +conueniunt per durare & amare. Duratioeft virtuofii +per virtutem : & virtus eft durabilis per durationem: 8c +ideo in fubic&oin quo funt.duratio diftat a vitio per vir- +tutem^ virtus a prius^ione pet durationem. De ratio- +ne durationis eft durare. De ratione ventatis eft verificap- +re: & veritas durat per durationem :& duratio per verita- +tem eft vera. Gloria durat per rationem durationis :& +duratio eft gloriofa per rationem gloria; &ideo duratio +diftat a poena per gloriam : & gloria diftat a priuatione +per durationem. Durario eft clara & inconfufa per dif- +ferentiam^ differentia durat per durationem : & fic du- +ratio per differentiam habet duratiuum, durabile & du- +rare differenter &diftincr virtutem cft virtuofa: & virtus per poteftatem poteft +exiftere & agere: &iic fubicclumm quo fune, potenter & +virtuosc poteft eflecxiftendo & agendo. Poteftas per +veritatem cft vera:& verita? per poteftatem poteft exige- +re & agere. Et ii in iubiedoinquofunt,nonconucmin- +tiu: priuatiocohueriiouis ponit quod fubicdumm quo +funt, poteft clle mendax &ociofum. Poteftas per glo- +riam cft delectabilis : & limiliter gloria per poteftatem +poteft exiftere & agere. Et fi in fubicetoinquo lunt, con. +uertuntur: ncccllario potcftas diftat a pcena>& gloria ab +impotentia. Potcftas per differentiam cft ratio incon- +fula & clara : & differentia per poccftatem poteft exiftere +& agere. Et ii in iubie&o in quo iunt, conuertuntur: fe- +quitur denecdlitate, quodfubieduin iicaduin polle & +in diftinguere bene ab ipio. Potcftas per concordan- +tiam cft concordabilis: & concordantia per poteftatem +poteft exiftere & agere. Et ii non conuertuntur, priuatio +conueriionis ponit impollibile cftc in fubiedo polle Se +concordare. Potcftas per contrarictatem non potefteil +ia contra ie: neccontrarictasper poccftatem potefteile +impotens. Et quod non conuertuntur.priuatioconber- +iionis poni t ,quod potcftas aliquaeft a contrarietate dit +parata. Potcftas per principium habet naturam princu +piandi& principium per poteftatem habet naturam poC +fificandi: & ii conuertuntur, pofle & principiare fun t dit +parata a cotingentia & nouitate. Poteftas per medium +habet naturam mediandi:& periftam naturam, pofle cx- +iftitin medio potentis & poiliti. Et medium pcrporefta- +tem poteft exiftere &agrre:$£ ideoraediu pqnit influen- +tias a fine, & refluentia', a pifncipio, & naturam eorum +fapere. Poteftasperfinemcftquicfcibilisr&finisper po. +teftitem poteft exiftere & agere. Et iiconuertuncur,im— +poilibile cft quietem non efle infubiedo, in quo iunr. +Poteftas per maioritatem habet naturam maiorandi: 8c +maioriras perpotcftatcm habet natura poflificandi. Et +quod non conuertuntur, piiuatio cduerlionis facit ipiaa +cfle limitatas in fubiedo in quo funt. Et in ifto paflii ap- +paret , quomodo entia eicfcibiliacrcfcuac vfque ad ter- +minum + + +I + + +DE MIXTIONE PRINCIP. ET REG. n* + +minum determinatum a natura: & in feneftute ad cor- +ruptionem inclinationem habent. Poteftas per asquali- +tatem habet naturam coatquandi inter potentem, poflu* +tum & pofle. Et squalitas per poteftatem habet naturam +pollificandi : & fi conuertuntur, impoflibile eft pofle, & +cosquarc aliter fe pofle habere. Poteftas per minonta- +tem eft circa nonefle: & minoritas per poteftatem cft +circa efle; & ideo poteftas & minoritas non conuertun- +tur. Ec ficonucj tercnrur.cUc&non cfleeflent conucr- +tibiliaiquod cft impoflibilc. + +DE SAPIENTIA DEDVCTA +per principia. + +QApientia eft bona per bonitatem, & bonitas per fapi- Defitpifr +Oeneiam eft fctbilis. Et fi conuertuntur in fubie&oin + +3uo funt, funt ei rationes bene agendi & bene intclhgen- +x,& aliter non poliunt fe habere. Sapictiapermagnitu- +dinem eft magna: & magnitudo per fapientiam cft fcibi- ' +lis. Et fi conuertuntur, lubie&um in quo funt , confiftit +perinuenire&intelligerc, dealiternopofluntfc habere. + +Sapientia per durationem eft durabilis; & duratio per fa- +pientiam cft fcibi lis: & fi illa duratio eft sternitas,fcire +& sternare in fubie&o in quo funt, funt de ^eceflitate;& +oppofitum eorum eft impoifibile. Sapientia eft potens +per poreltatem , & poteftas fcibilis per fapientiam : & fi +conuertuntur, tantum eft de pofle quantum cft de intcl- 1 +ligere& in ipfis magis & minuseft impoifibile. Sapien- +tia eft amabilis perVoluntjtcm , & voluntas cft lapiens +per fapientiam: &fi conuertuntur, tantum cftinlubie- +£to dc amare, quantum deintelligere. Sapientia eft vir— +tuofaper virtutem: & virtus fcibilis per fapientiam. Et fi +nonconuertunrurin fubielkoinquofunt, eftignorantia +polfibilis & etiam vitium. Sapientia per veritatem eft +vera; &Veriras per fapientiam eft fcibilis. Et fi non con- +uertuntur, veritas eft credibilis; & intclligcrc poteft efle +mendacium. Sapientia per gloriam cftdeledlabilis;& +gloria per fapientiam eft Icibills: & quando non conucr- +tuntu>,fcire poteft efle cum paflione,&dcledhtio cuna +ignorantia. Sapientia per differentiam cft clara,rauono + + +/ + + +in OCTAVA PARS + +cuins habtft inceiledum,incelligibilc&incclligereintcf +fc diftinda:finc autem diftinttionecflccconfula. Et dif- +ferentia pcrfapicntiam cftincclligibilis: qus taracnfine +diffcreiuiaciuo, diflerenciabili & differentiate, non cllct +intcliigibilis. lapientia per concotdanciam habet in le +res concordantes, fcilicct incelledhuum, intclligibilc Sc +intelligere: qus concordant in vna cifentia qus eft ex +ipfis.bt concordant inexiftendo plura, co;quod vnuitt +non cft aliud. Et ipla feilicee concordantia per fapien- +tiaincft intcliigibilis. Per contrariecatcm ignorantia +cft, mimica lapientis, co quod impedit ei intelligere : led +fapientiaquscum concordantia conucrutur, non timet +contrarietatcm, eo quod ei non poteft intelligere impe- +dire. Sapientia per principium cft principium mtclli- +gendi. Etprjncipium perfapientiam eft intclligibilc. Ec +ii conueriur.cur in lubie&o in quo fune, fune de necelfi- +tace: & non poliunt aliter fe habere. Intelligere per na- +turam medii confifticiu medio incelligentis&intellc&i. +Ec medium cft intclligibilc per fapien tiam : fapien tia pcc +finem eft quielcibilis : & huisper fapien tiam cft fcibilifc +Et in fubicdo m quo func,li non conucrtuntur,poreft cf- +fe intelligcrcfine quiete & quies line intelligere. Sapi- +entia ratione maioritatis poteft in le recipere maius in- +telligercded quod cum maioruate non conuertitur.non +poteft infinite raaioraie:led finite, vitra quod finitum +non poteft fe extendere. Sapientia ratione squalitatis +habet in le rationes elientiales squales: videlicet inna- +tum, intclJctSkiuum, intclligibilc & intelligere: & squa- +litas per fapientiam cft intelli^ibilis, qus imciligibilicaS +eftdcdu&a per squatiuum, squabile & squate obiedti- +ue. Sapientia fiue intcllcdus cum minoritace non coiS- +uertitur: quoniam fi conuer(eretur,lcmper haberet mi- +nus intelligere, & magis competeret ei ignorare quan# +intelligere, quod eftimpolfibile. + +DE VOLVNTATE DEDVCTA + +per principia. + + +De Sali- \T Oluntas per bonitatem cft bona, &bonitas pef v< +Mede. V luacacera eft amabilis : & fi conuertuentur, fubi + + +fubic* + +dtunS + + +DE MIXTIONE PRINCIP. ST REG- nj + +dum in quocffent femper effer bonam agens&amans, +& in contrarium non potfec (e habere. Volunt at per ma- +gnitudinem cftmagna:& magnitudo per voluntatem «ft +amabilis: &ideo amabilitas voluntatis cft magua: dea. +mabilicas etiam magnitudinis*!! magna. Et fifonuerte- +rentur.effent amatiuitas & amabilitas in tnfinitode ma- +gnificabili,magnificatiuo& magnificare & amate. Vo- +luntas per durationem eff durabilis. Ec duratio per vo- +luntate cft amabilis; Sf fi duratio qux cft xtetnitas & vp- +luntas conuerterentur, de ncceflitace st ternarc & amare +edent ab xterno & in xternum. Voluntas pet poteftaccm +poteft exifterc & agere. Et potcftas per voluntatem cft a- +inabilis:£tinfubic&oinquononconuertuntur,volan* +tas poteft effc impotens & potcftas non di leda. Volun- +tas per (apientiam eft fcibilis:& lapientia per voluntatem +eft amabilis. Et fi hoc cft cum magnitudine Sexternuate, +fequitur quod intelligerc & amare furit dcnecedicate. +Voluntas per virtutem eft vutuofa,& virtus per volunta- +tem eft amabilis, fcd fi non conuemintur, virtus poteft +ede odibilis Sc voluntas viriola. Voluntas pet veritatem +cft vera. Sed vbi voluntas & vericas non conuertuntur, +veritas poteft efte odibilis Sc voluntas falfa. Voluntas +per gloriam eft dele&abilis; & fic gloria per voluntatem +•ft amabilis; &ficvoluntas per gloriam diftat a poena; St +gloria per voluntatem diftac ab odio. Voluntas per dif- +ferentiam continet in fcdiftin&ioneminteramabtem, +amabile & amate: &funt in ipfa clare&nonconfufc. Ec +differentia per voluntatem eft amabilis. Voluntas pet +concordantiam habet in fe res concordantes, vidchcec +amantem .amabile &amare:&concordantia pet volun- +ratem eft amabilis. Etquodeftamabilis cum bonitate; +magnitudine, duratione, po teftare,# c. !y nr in ip fa am a- +fcilia, concordans, concordabile Sc concordare. Volun- +tas cum contranetate odit vitium Sc peccatum: Sc fi vo- +luntas &contrarictas conuertefentur, nunquam volun- +tas chm concordantia poffet diligere virtutes. Voluntas +per principium eft principium diligendi. Ratio huius eft: +quia omniaamabiliafunt amabilia per rationem volun- +tatis. Ynde (equitur, quod principium quo ad rationem +t ; H + + +dttQAfer +frtnct. +/**• . + + +A + + +r + + +t>e virtu- +te dtdu. +3* per +frincim + +f*4r + + +; ; ■ I +\ '• + + +■ < < i. + +«4 y' OCTAVIA PARS + +voluntatis c ft amabile, & in ifto paflii apparet quomodo +vnum ens caufat aliquid ez fe, vt atjjpio aliquam vtilira* +tem accipere poflic. Voluntas ratibne medii habet in fc +mjedium. videlicet amare : Ac medium ratione voluntatis +eft amasie. Voluntas latione finis cftpetfclla quiete, +.cum.vidctfe habere in ipfa quietem bonam, magnam A? +durantem, & potentem amare, fine quo finis non poteft +fibi fufficere. Voluntas cum maioritate eft in maiori +«lluamandi: & rt maiorem alium babere pofiit, maiq. +fitas eftamabilis. Voluntasqqoad rationem arqualita- +rtis habet naturam coaequandi per amantem, amabilem +Ac amare. Et arqujfitas per voluntatem eftamabilis. Vo- +luntas cum mino. itate eft circa nihi! & cum nihilo eft +extra vacuitate’, ociofitatcm, & fi voluntas Ac minorrta* +(conuei terentur, non effit eflet magis defiderabile quam +efle, quod eft impoflibilc. > + +."DE VlRTVTE DEDVCTX + +per principia. - , + +TJTIrtus eft bona per bonitatem : Aebonirase^firtnofil +V per virtutem, Ac fic virtus mediante bonitatecft ra« +tio bono quod agat bonum, & per Te quod agerefitvir* +tuo fum. Virtus per magnitudinem eft magna:& magni* +tudocftvirtuofa per-vinutem, quod non ellct fi nonhav +betet virtuificantem, vittuificabile Ac virtuificare, quas +efient de (ua eflcntiaAc idem cum ipla. Virtus duratpeC +durationem, Ac fi eft idem numero cum durationc,lena- +per durant in fiia cftcntia virtuificans , virtuificabiltf 8C +virtuificare. Virtus eft potens per poteftatemjAcfic poteft +cpntra vitium Ac peccatum, fcd non poteft quando no- +mo non vult agere de potcftate : Ac ratio huius eft , qui* +vitiofus Ac ociofiis eft. Virtus eft fcibilis per lapiemiam» +AcfapientiahabctfcireTirtuofum pervirtutem, fuppofi- +to tamen quod tranfeat alius voluntatis, qui caufat a- +man tem. Et in ifto paflti apparet quomodo vna vii tus +eftcoadiuuatiua alterius. Virtus eftamabilis per volun- +tatem;*: voluntas eft virtuofa per virtutem, Ac ficconue- +niunt peramare Ac virtuificare. Virtuseft vera per veri- +taccin,& veritas vutuola per virtutem, AcfiinfubieUb ia> + +quo + + +% DE MlXtlONE PRINCIP. E*f RE$. irf + +quo flxnt , edent idem; nunquam edet in ilio filfificar* +aut peccare» Virtus eft deletfabilis per gloriam , fic illa +dele&atiocft per virtutem virtuofa. Et in ifto pallu ap- +paret.quomodo virtuofuun deledtand* appetu ga-tia. + +-Virtus per diHtrcnciam eft cllra non conf.ifa,eo quia +differentia ponit diftincft.onem inter virtuificarttern.virfc +tuificabilc fit virtuificare, fic fune idem per^flentiam: fic +virtus ponit quod differentia habeat virtutem adhoc fa- +ciendum. Virtus per concordantiam habet in fe rescii ' + +(en tialcs concordantes, ex quibus eft vn^ edentia , fic vio- t + +tus ponitquod concordantia fitvirtuofaadhocfacien- +dum. Virtus eftcontrafuum contrariam/cilicct vitiura +. fic peccatum: fit eft contra ipfum cuin bonitate, magni- +tudine, fite. Contrarietas eft contra virtutem cUip pri- +uacioue fui habitus & cum pnuationc habitus volurua- +-tis^magnitudinis.&c. Virtusperprioritatcmeftptimi- +riua ,eo quiaquicquideft prnniriuum ,cft perpriorita- ‘ • + +tem prinmiuum: & quicquideft vittuol'um,pet virtutem +eftvirtuofunii&idcopnncipium eft virtuofumper virtu- , + +tem. Virtus per medium mcdiabilis: fit medium peS +♦irrutemeftvirruofum. Virrus pet finem eftpcrfc&afie +in quiete: fit lic iufti cum virtute tendunt ad quietem. + +Virtus per maioriratfm habet naturam maiorem: fit ma- +ioritas per virtutem hjbetclientiam virtuofam. Virtus +per srqualitatem habet naturam co&quandi iufticiam +cum prouidentia,&rc; Et ficdeintelligcre & amare, quatf +quandoque aequaliter funt virtuofa. Virtus ratidnemi- +noritatisquandoqueeftminor, ficut quandoque cftma* , +ioc. Ec fic quando eft minor, conuenit cum non ede, licui +quandoeft matbr, conuenit cumcfle. + +DE VERITATE DEDVCtA * + +1 per principia + +\ 7"Eritasper bonitate eft bdna: Et bonitas pef verita- t>i $tr:* +V tem tftvera.ficficouucrtumur, (nut idcmfcrnper /.aede- +bonus. fit vcrfts. bcdft)uandom aliquo iubietftofton cqn- d*d*[*t +uertuntur .aliquis optat h*bcrc bonum rallo modo,& +non vere neque vixruofe: fit m iftp paffu appatet^quod iu +itooruie bomtas & vcut*» non coni'cjtuniur. Vernas +ru 'r ' # * + + +i + + +H6 OCTAVA PARS + +eft magna permagnitudrne*m: &ma'nn non elTet nifi +haberet vcrificantcm,vcrificabilcm,vcrificarcc(rent ali- +ter in fe. Veritas per dura tiohem durat, *o’ quia du: mt +inipfa verificatfs, vcrlficahik & vcrificarc. iumlucr fle +quandoque moralitcr agendo «utra , cflm hoc quod eft +extra, (icut in lentato humidum radicalecum nutrimen* +tali, veritas ger potcftatem eft potens : & fi eft idem cum +poteftate, nulla fallitas contra ipfara poteft. Vcrirascft +fcibilis per fapientiam :,Et lapientia optat veritatem vc +▼ere fe habere ppffit ad (citum. Veritas eft amabilis pec +voluntatem , vt voluntas vere poftit habere futim ama- +tum. Veritas per virtutem eft virtuoia:& virtus per veri- +tatem eft vera: &ideo participant per vcrihcarc contra +fallificare& peccare. Ventas per glorum cftdelc&abi- +lis:& gloria per veritatem eft vera. Ecliciufti verc&glo- +tiofetendunt adglonam fcmpiteinam. Vetitas per difo +ferentiam eftclara & a confulione difparata. Ht differen- +tia ponit, quod in ventare vnus fit venneaus , alius verifi» +cafus,&altusverificare,&vcritasponithocin vero. Ve- +ntas per concordantiam habet in fe res coeftcntialef +concordantes fcilicet verificatiuu , vciiticabilcm & veri- . +ficare , quar concordant in edentia: & concordant quod +iinc pluia : & veritas ponit , quod Concordantia habeat +▼ere quod habet. Veritas eft contra fallitatcm: & efteo- +tr3 ipfam cum fuo venficatiuo,vcrificabili & verificare;flt +ideo eft ab ipla (impliciter difparata. Veri tasfier princi- +pium habet naturam principiandi.ficut principium pec +naturam veritatis habet naturam verificandi : & ideo vo- +titas eft principium, quia quicquid eft verum fub ratione +vernatis eft verum. Veritas per medium habet verifiesre +^n medio verificantis &verificabi!is;& veritas ponit hoc +invero. Vetitas per finem eft in quiete: & finis per veri- +tatem eftverns, &in fubie&o in quo fune idem, veritae +uunqDaeftcum labotc netj; finis in efrore. Vna veritas +eft maior altcta:& vna maioriras verior eft alia:& hoc eft, +quia nofonuertumur. Veritas ratfoneaqualiraris, ha- +bet in fe aequaliter per veritatem verificantetn.venficabi- +lem & vciifica re:& arqnaliras habet vere hoc quod habet. +Vna veritas eftminoralia;& illa qu; minor eft, participat + +cum + + +DIT MIXTIONE PRINCIP. ET REG. 117 + +1 1 + +Caro non efle; co quia minus habet de efle, & veritas +pontt hoc in vero; & minori tas etiam hoc ponit in fuo +genere. , + +DE GLORIA 1JEDVCTA +per principia. + +V^ Loria per bonitatem eft bona. Edic ratione bonita- Deghrik +VJtis quam habet, eft bono ratio, quod agat bonura & dedutlX f +perfe :&quoJillid agerdugloriolum. Giotiaperma prtn» + +gnituJineni eft magna: & magna non clt fineproptio +glonancc, gloiiabiii & gloriare: & Ii fu a magnitudo eft +infinita in luo gloriari, eft infiaire. Gloria per duratio- +nem durat: & u eft aeternitas, fuum durare eft per actetna- +rein quononpoteft eflcinnouaiio. Gloria pcrpotefta- +tem eftpotensagendo‘&exiftendo:&fieftidemcumpo- * + +teftjte,im polii bile eft ipfam efle m dcfetftu & ociolitate. + +Gloria per fapieutiam eft fcibtlis,& lapientia per gloriam , + +eft delcttabilis, & lic conuenilint per deledare & fcire. + +Gloria per voluntatem eftamabilis, & voluntas per glo- +riam delectabilis , & fic voluntas delegando appetit a- +matum : & fi in fubiedto in quo funt voluntas & gloria +non funt idem: voluntas quandoque habet tiifti(iara,eo +qnod non habet amatu. Gloria pci virtutem eft vir:uooria +chm differenaa eft clara a.cbnfofionedifpaiata. Quo- +niam differentia ponit, quod vnus fit gronofus.al us glo- +riatus,& fic dc gloria ri:& gloria in-hoc ponit per delega- +tionem. Gloria per concoidannam habet res concor- +dantes in vno & in pluribus (c.ilicct glonatiuum, glona- +bile & gloriari. Gloria cum gloriare diflat a poena (ui +contrarii, fine quo nonpoffet perfc&c d ftnre. Gloria +per principium habet rationem principii , & in fubie&o +. in quo funt idem glorians & principians, dc feipfo princi- +piant gloriatum & vnirum : & fimiliter glorificant & +principiant gloriari & principiare, fpirandofii amando; +vt apparet indiuims. Gloria per medium eft influziua + +H i + + +< + + +II* + + +©CTAVA PARS + + +I' + + +&refliuiua:& mediam per gloriam eft in delegatione de +glorificatione. Gloria per hnera cftiu quietefdc finis pet +gloriam in glorificatipnc. Et ideo glorians fine gloriato +‘\ & gloriari non poteftcllc inquiete. Gloria quanto ma. + +„ ior cft, tanto magis in Relegatione eft: & maioritas +quanto maior cft, tanto magis imago delectationis cft. +Gloria fine arqualitat e fibi eilehtiali non poteftcllc per fi) +in quiete, eo quia deficit in habendo «qualiter glorian- +tcm,gloriabilc & gloriari. Gloria cum minoruate eft +circa pernam & noneffe: ergo cum maioucatc diftat t +pecua & non eU„. + +DE DIFFERENTIA DEDVCTA' +per principia. + +Dt dtffc- IfFcrcntia eft bona per bonitatem: & bonitas eft di» + +tenua, de ftindta per differentiam. Et ideo differentia &bo- +duttaper nitas fune rationes fubiedo in quo funr,vtbene &dU +frtnct - ftinileagatfiueprodjcat*bonum diftindum. DifFercn- + +pin. • tia eft magna per magnitudinem , eo quod caufat diffin- +itionem inter gcnus:& genus inter genus: & Ipecies in tec +fpcciemr&indiuiduum inter indmiduum:&indiuiduutn +inter indiuiduum &fuum adlum. Et ficdiffcrentiaeftita +* magna quod in (e continet omnia: magnitudo veto pet + +differentiam cftdiftin&a, eo quia ponit eam in fuo pro- +prio numero fiue genere : & m ipfa ponit diftin&ioneni +inter magnificatiuu,magnificabilc & magnificare, quae +deellcntia funt& natura magnitudinis. Differentia pet +Rurationem durat, &duratio pet differentiam habefin +fe res diftindas,quacfuntde fuaeflcntia.fcilicet durans, +Q, durabile & durare. Et differentia per durationem durat ; + +fliftin&io quae cum aeternitate conuertitur ab aeterno in +aeternum durat diftinguendo inter aeternantem, aeterna- +bilem & aeternare: & noc fignificarum eft per bratiffima +trinitatem. Differentia eft potentia innata abfolurc; Se +cft porens per potcftarcmj eo quia caufar in potcftatc di- +ftindlionem inter potentem, pofitum&poffe.Etporeftap +potefthoccum diffeientia. Differentia eft fcibilis&per +fapicntiam, & fapientia per naturam differentix poteft +imclligerc diftin&ionca inter intcllc&uuai,incelligi- +< Wq + + +\ DE MIXTIONE PRINCIP.ET REG. ti* + +bile&inteUigere,vtfin(?ince!ligibilia: cjuoniam (ine dif- +ferentia non poflcntefTc obiecfabilia fiueintelhgibiha. +Differentia per voluntatem eft defidcrabUis , vt voluntas +poflitin (e habere naturam amadi{ &exiftcre clara ratio +inter amantefti, amabilem &acpaie>hne qua diftindtions +ellec ratio confufa&imporens ad amadum. Differentia +j»er vcriratenveftvirtuofa:& virtus perdifferentiam habet +iu fcrcsdiftindfas, in quibus habet ageniiarp &exiftca- +tiam: & virtus per differentiam cft dilparataft vitic^imo +fine ipfa omnia eflent idem numero. Differentia per vc- +xitatem eftvcra, Severitas per differentiam" res veras po- +nit,fleurvorum cft diftincf lonem e(fc inter verificantetn, +▼erificabilem Sivcrificare: inter in tcUigentem.intclligi- +bilem & intelligere. Differentia per gloria cft dekdfabi- +lis: & gloria per dtfferetiam poteft habere deletftationent +pcrglotiantcm,glonabiIe& gloriarijquq finediftindlio- +ne in gloria non pofteot e fle. Differentia per concordan- +tiam habet in fe res cocordantes, quas in fc recipit diftin- + +Suendo inter concordantem, concoid ibiiem & concor- +arc.Et hoc facit differentia cum fuo differentiatiuo,dif> +ferentiabih & differen tiare: & in fimul differentia Sc con- +cordantia in fubiedt# in quo funr.ponuntipfum fubie- +dum vnum in communi , quod habet in fe plues res +concordantes Sc differentes, ex quibus eft conftitutum, +ficuc vnafubftantia.vnus homo,&c. Differentia Sc con- +trarietas innata d eferunt. Et hoc quod quandoque dif. +.ferentia concordat cum concordantia innata dtftin- +gucndo,concordando Sc generando. Etquandoque dif- +ferentia eum contrarietate agit contra concordantiam +diftinguendo , contrariando & concordando, Sc hoc vt +corruptio vnius fit generatio alterius, Sc econuerfo. Et +hoc ftmili modo fit in moralibus , vt fignificabimus» + +• Differentia per principium habet rationem prioritatis, + +- txfit principium generale ad omnes differentias: & hos +cum fuo proprio aiffcrcntiatiuo,differcntiflbili Sc diffe- +tentiare: fine quibus non poflet efle in ifta altitudine, +neq; rationem principii habere. Differentia per medium +habet naturam medii, & in fc habet medium fcilicct dif- +ferre, cum quo dtftinguit vnum ab alio, fcilicct ipfura + +* 1 H 4 + + +( + + +* + + +• u» OCTAVA PARS + +' * ' — , + +differre, & ipfum cxiftic inter diffcrendaduum & diffe- +rentiabilc. Differentia per finem eft in quiete: &(lu +quies eft diftinguere inter vnum&aliud, vt habeat fub- +ieda.in quibus Iit, Scagendam habere poflit. Differentia +ratione maioritacts cft maior invno fubtc&o quam in +alio. Qupmain clfentiis Utbihntialibus maior cft quam +in accidentalibus. Vndcdifteretuia maiorem adiouem, +habet diftinguendo bonitatem fubftantialcm a magni- +tudine accidentali, & maiorem adionem habet iu dltin- +guendo iu eadem ellcntiaplures reiconftitucm.es ipfam +cilenciam,quam indiftingucndo cftent am ab effentia: +vt figuificatum eft in incclltdu, in quo differunt pcrdif. +fcrentiam,intellediuum,intclligibilc & intclligerc: qu* +innatae & aequaliter funt partas intellcdus. Vetun tamrn +inter eflcntiam & effentiam magis ponit fe extcnfiue. +Differentia per squalitatem habet in fe res arquales:ficut +aequalitas per differentiam habet in fe res diftindas. Et +ideo in fubicdo in quo fun r,fe corAmunican t per differre +Atcottquare. Differentia per minoritatera eftmrinor, fi +per maioritatem eft maior: & quia minoritas eft paruum +fubicdum fiue paruum quid, differentia non poteft in- +trare ipfam-cum fua magnitudiqp, nec poteft multuiq +‘ differre per ipfam ; & fecundum quod paruum intrat» +paruum diftihguit. + + +tu * fer +frinci - +ft*. + + +DE CONCORDANTIA DEDVCTA : +per principia. * + +£>cduch» /'"''Oncordanda cft bona per bonitatem, & bonitas eft +concordi concordata per concordandam: & fic in fubicdo in +quo funt, participant bonificando & cocordando. Con- +cordantia per magnitudinem eft magna ; &magna non +eflet fi careret cocordaduo, concordabili & concordare» +qus funt de fua cflenda: imo contrarietas. eflet magis, +'magna, quae hocimpediret,imo concordantia eft magis +roagnaquam contrarietas, eo quod impedit ei quod non +fit principium fubftantiale , vt in arte maiori proba4tum +eft. Concordantia eft durabilis per Jurationem, duran- +tibus in ip(aconcordaduo,concordabili&concoidare; +ex quibus cft. Concordanda per poteftatcpotcft exi ftere + +• & agere» + + +• DE MIXTIONE PRINCIP.ET REG. m + + +& agere, & poteftasper concordandam habet res con- +cordantes:^ ideo in quanto concordantia & poreftas ia +fubietfoinquo funt, iccomungunc.m tantoacontrari- +ecace le prolongant. Concordanda eft fcibilis per fapi- +endam liueintdlcftum:&qu^ndoince!le<£tus lpiatT» ob- +ied*at intelligendo luam eUentiam , & fuura eflennale +concordaduuna,cocordabile & concordare, magis ipfara +ojjie&ac & attingit quam obie&ando iplam pctellcn- +tiam tantummodo, & concordantia magis.intellc&ui (e +communicat concordando. Concordantia per volun- +tatem eft amabilis) eo quod concordantia ponit in vo- +luncateadum fuum; vt amans* amabile &amare , con- +tieniant in identitate ciTenti*. Concordanda cocordat +virtutem cum virtute in fubic&o in quo furtt: & hoc facie +infua cflentia, & in dlcnda virtutis, quoniam extra non +pollet hoc facere , eo quia fuus a&us non haberet-fubie- +dium, in quoellet fubftentacus. Concordanda per veri- +tatem eft vera ) Sc veritas per concordandam eft concor- +data: & ideo in fubie&oin quo funt pet concordare Sc +verificare, didant a contrarietate & faHitate. Concor- +dantia pet gloriam cft deleftabilis, & gloria per concor- +dandam concordabilis: & ideo vna ratio appetit aliam. +Concordantia non poreftede line differenda:difterencia +vero poteft ede line ipfa, fecundum quodeonuenit cum +contrarietate, & in ifto padu apparet, quod differentia eft +principium magis generale quam concordantia. Con- +cordanda &cotranetas funt oppolita, eo quia hoc quod +concordanda conftruit,cqmradetas deftruit,& econ- +uerfo: fed concotd an da eft altius principium quam con- +crarictas,eoquia conuenircum ede concordando : con- +trarietas vero cum nonelje in contrariando. Concor- +dantia per rationem piincipti eft generalis ad omnia +concordabilia; eo quia principium ponit, quod concor- +danda habeat vnum principium aftiuum, & aliud padi- +num,& aliud neutrale; cum quibus continet in fe omnes +concordandas inferiores contentas fub ipfa. Concor- +danda per medium eft influxiua & refl uxiua,per eoncot- +daduum , concordabile, & cconuerfo : & concordare «ft +medium inter ifta. Concordanda quiclcitper concor- + +H f + + +V • + + +€ + +c + + +m + + +OCTAVA PARS + + +darc.concordatiuum & concordabilcrextra qu; non poC +• Jct quicfccrc , neque finis fine cpncordanita ptffietcrtc. +quies. Coaco dantia quandoque eft maioi, quandoque +mino?, ftitio haiuscfbquod m aliquo fubiceduflto /"''Ontrarietas quandoque eft bona per bonitatem, +V^/quandoquc'mala per mJiciam. Pcrbonitarem :fi- +cut homo qui cum virtute contradicit vitio: & ficur con- +trariecas elementorum, fine qua non elfet generatio. +Mala , per inaliciam : ficut liomo iniuftus, qm cum vitio +contradicit virtuti: Si ficur infirmitas qua eft contra fa- +nitatem,& morscoima vitam. Contratieras c*ft magna +per magnitudinem , quoniam magna eontrarictas eft +inter Deum & peccatorem , & inter aquam Si ignem, +& inter bonum & malum,& iuter verum &fjtum;&hu- +jufmodi. Contratieras durat per durationcru, nonau- +tem perfeipfam,coquodcftaccidcns quod perlc non eft +exiftens: fcd durat per accidens cum Iit habitus priuati- +uus inclinans crtcad non erti&doiat rquodentiafunt +contraria, ficut iuftus & iririuftus.vifus & caecitas, intelli- +gere & ignorare, calefacere & fiigsfaccrc , larriria&tri- +ftitia; &lic dc aliis. Contrarietas per poreftatcm poteft +exiftere &agere, quoniam vna coptranetas cft innata, +tc alia moraiu in-n.ta , ficut percaiulicatetn & frigidita- +tem. Moralis : ficut pollibil^cft peccare, tamen contra- +rietas in peccando per (e non habet contranandipote- +ftutem; fi.4 cft habitus acquiiituspex homincm>cum quo + +homo + + +eonrrsrt + +etMuptr + +frtnct- + +fia. + + +i + + +*. DE MIXTiONE PRINCIP.ET ICEG. nj + +homo pcccat. Contrarietas cft fcibili* ratione fapien- +tixobielhux: nou qubd contrarietas caufctlcrre, nno +cft contra fcircper ignorantiam. Contrarietas vno mo- +do eft dclidcrabilis ,alio modo non defiderabilis: ficut +contrarietas elcrocutorum , contrarietas per quam +vircOs cft comta vitium ; contrarietas non ddiderabilis: +ficut contrarietas perquam mors eft consta vitam , & vi- +tium contra vircucem. Contrarietas inter vitium i vir- +tutem fc ponit & communicat, vt homo per ipfam fit +contra vitium, aut homo fi vult per vitium fit contra vir- +tutem : non quod ipfa cogat homin*em qd agendum de +ipfa: eo quod habee liberum arbitrium ad agendum cum +ipfa , bene aht male. Aliqua contrarietas cft vera, alia +ialfa. Vcra,ficutiuftiria contra iniuftuiam. Falfa, ficui +iniuria quae vere cft habitus cotra habitum iuftitix. Ali- +qua contrarietas eft, per delegationem, alia per rrifti- +tiam. Per dele&acionem ; ficut homo qui in commit- +tendo vitium, per virtutc^n gaudet. Per trifticiam; ficut +qui habet dolorem de commi (Iis. Contrai ieras habet +tres modos*difFerentes,vt in capitulo fuo ditftumeftiti +prima Parte primx di ftin&ionis. Contrarietas cum iui$ +modis eft contra concordantiam , & cconucrfo : vt in ca- +pitulo concordantix ,& in capitulo contrarietatis ap- +paret in prima parte primx diftindhonis. Contrarie- +tas ratione principii na'turahter eft innata, vt omnes con- +trarietates naturales contineat in fe: tamen contrario- +tas moralis eft habitus acquifitusper hominem,' vt fu- +pradi&um eft. Cotitrariecaseft mediabitis, &hocducv +bus modis, (cilicet naturaliter & mora liter. Natura- +liter, ficut calefacere, quod contradicit frigefaccre, & +cconucrfo. Moraliter, ficut bene agere, hoc eft, quod +vnus homo qui bene agit, & alius qui tnalcaagit, per +contrarietarem quodammodo con cratiantur. Con- +trarietas nunquam per (e eft in quiete : quod fi cUct, +(ua quies eflTct perfc&a, & fic contrarietas eum per- +fedionc , conucniret cum non effer & efle cum non +efTe , quod eft impolfibile. Contracictatum vna eft +maior , alia minor. Maior ficut vitium contra vir- +tutem» Minor , ficut xalcfaccic contra fs^gciascre. + + +I + + +«4 + + +OCTAVA PARS + + +Contrarietas vno modoconuenit cum «qualitate, alio +modo non : ficui patet in quntu6r elementis. Ablolute +lionconuenit cum irqualuatedicutin vinurc & peccato, +qux nullam coaucnien.ii liabcnt. Contrarietas fempet +conueuit ^um minori tate^atione fui generis Ratio hu- +ius cft quod inclinat efTead nondjf. htideo qui magis +pungit: pungit peripfam,cft magis puudtus, & in pericu- +• Jo & tribulatione politus, & a patientia prolongatus. Et +h tali contrarietace, velit nos omnipotens Deus liberare. + +DE PRINCIPIO PER PRINCI- + +pia dedudto. + +. • * + +Dciu/lto T)Rincipium eft bonum per bonitatem, & bonitas per +frinctpn rationem principii acquirit nome principii. Quonia +fer pnn : 'guicquid eft bonificabile vel bonificatiuum, eft per rari- +tifia. onem bonitatis. Et ideo principiare bonum, cft bonum. + +Er bonitas eft ratio, & principium bono quod agat bo- 1 +i num. Et fi bonus non bonum agictagit malutn,eo quod +cft contra fuam rationem, & contra rationem boniptin- +cipii. Principium eft magnu permagivicudfnem. Quo- +’ niamquicquideftprincipiabilcfiueprincipiatum.eftkib +ratione principii. Et quod tor & tanta funt magna prin- +cipiabilia & principiora: ergo principium eft magnum, +tamen non eft magnum, fi no principiat magnum, poft- +quam principiare poteft magnum. Etfi magnitudo 8c +principium conuertuntur in lubieifto, iu quo funt: ne- +ce (Te eft quod in iplo fiibicdto fint,infipire & principiare. +£t in ifto paftiia jparct, quod de neceftitate incile Dei +eft, producere per mfinire & principiare. Principium eft +durabile per durarionem : &c fi d aratio eftsrernitas , & +principium eft idem cum aeternitate, ncceflarium eft, +quod finp principiare ^ +ioritas cft vera per veritatem, & veritas maior per verita- +tem, vndcfcquitur quod aliqua veritas cft fubftantialis, +quia fi non, lam non poflet efle maior quam accidens: +neq; maioritas poflet efle vera per veritatem fubftantia- +lem. Maioritas cft delciftabilis per gloriam, & gloria per +maioritatem habet maiorem deledtationem: ergo opor- +tet dare de ncccftitatc aliquam maioritatem fubftantia- +lcm,vt fit maior gloria per fubftamiam quam per acci- +dens. Maioritas eft inconfufaper differentiam quae df* +ftinguit inter maioritatem fubftantialem & accidenta- +lem, finequa diftin&ione maioritas cflccconfufa. Ma- +ioritas fine concordantia non poflet efle imago immen- +fitatis, virtutis, magnitudinis, &c.quy concordantia po- +nit, quod aliqua maioritas fit fubieftum exiftendo &a- +gendo. Maioritas vincit minorem contrarietatem cum +maiori concordantia:maioritas vero cum maiori contra- +rietate non poflet vincere maiorem coacordantiam.Ra- +tio huius cft,quia maioritas cft de luo genere. Et iff® +paflii apparet, perquem modum peccant peccatores 6c +habent culpam, eo quod virtutes funt maiores pofitiuar, +& vitia minora priuatiuae. Maioritas ;perrationem prin- +cipii eft principium, & principium permaioriratem ha- +bet rationem fubftantis: quod fi non ,non poflet efla +maius ad hoc quod princip. um fit tantum maius, quod +non poteft plus, oportet quod habeat in fc partes coeC +fcntialcs ex quibus fit : quia fi non poflet efle maius po- +tentialiter&no adfuali ter, & maior maioritas poflet efle +in potentia quam ina&u.quodcftirupoflibile. Maiori- +tas fine medio fibi coeflentiali fcdicet maiorificare, no» +poflet efle in fuo genere: neque medium fine maioritate +poiret efle ens fubftantiale. Maioritas caufar maiorem +quietem, vnde (equitur, quod aliquis finis fit fubftantia- +lis ratione maioritatis (implicitcrrquodquics non fit rc- +fpe&u minoihatis, fedrdpciftu clTc maioritatis. Ratio + +huius + + +I + +mixtioMe prVncip.e': reg. tj* + +huius eft,vt quies fit feparata a fuperbia & inuidia,& hu- +iufraodi. Maiorirasfinexqualitatenon poffet efle ima- +go immenfi tatis, bonitatis, magnitudinis , & extera, eo +quia non haberet cum quo habet: ergo res squales fibi +coeflenrialcs fcilitetmaiorifitans, maiorificabile&ma- +iorificare» Maiotitas 3cminoritasopponunrurinfubie- +fio io quo fune rcfpe&idx, ficut fubftan tia & accidens: +tamen non naturaliter, eo quia fubftantia & accidens +conueniuntin conftituendo vnum terminum ficut cor- +pus: & ideo maioi itas per fe conuenit cum effc : & mino- +ritascum non cfle. Tamen aliqua maioritasconuenie +cura non efleieoquiacaufat peccatura fiue corruptio- +nem. + +DE jEQVALITATE PER PRIN- + +cipia deducia. + +Q]X?htas bona eft ratio bono quod xqualiter agat Dea»*** +bonura.Et ifta diffinitio cft fons, a quo oritur iufti- litate pet + +Cia naturalis & moralis. vEqualitas cft magna per ma- princtpt4 +gnitudinera; & magnitudo ratione aequalitatis habet rts dedmfttt +«quales fibicocflentialcs infe: xqualitas vero non o0£ +fer efle magna per magnitudinem fine natura coarqua- + +tiuapcreo*quamcnn,co*quabiIcm&coxquarcfibico- + +eflentiales & naturales. ^Equalitas durat per duratio- +ncra, eo quia duraciuum de durabttl fufficit coxquati- +uo,eo quia facit durare eexquabile &coxquarc. Etfli +«qualitas &*ternitas cflent idem iu inferioribus in x- +temo: &ab xterno, durarent in ipfis coxquare.xter- +toare line corruptione vnius & generatione alterius, +quodeftimpoffibile. Et fic patet, quod mundus fit no- +uus , eo quia in ipfo xqualitas & xternitas non con- +uertuntur. >£qua, eft potens per poteftatera , pote- +ftas per xqualieatem habet in le res coxquales fibi Sc +cocflentialcs. Et ficin fubiedloin quofunt caufantco- +«quarc Sc pofle. Et fi cflent idem in inferioribus , ef- +ient coxquare & pofle de ncceflitate in ranto, quod +euacuarent omnes imequalitates de mundo : & o . + +& s-quxpotentix, quod cft ira- +pombilc : Et in ifto p^flu apparet , quomodo vntf + +Ii + + +i + + +>j)i OCTAVIA f/ARS + +impoflibilitas adducit aliam. /Equa, eft (cibi Iis per fa- +picntiam , & quia fapientia eft magna per magnitud> +ncm,8f (imilicer squalitas: (equitur ergo de ncccflitate, +quod squalitas fit a&u percocdentialesjcosquantejco* +aquabilem & coaquartf: Gt (i xqualita?eft idem quod +intellectu*, (equitur quod inipfo (unt femper coaequare +&inrelligcre. /Equa, eft amabilis per voluntatem : ratio +huius e(t vt voluntas pofiet eam habere peramantem, a* +mabilem & amare. Et quia voluntas &xqualirasfu&t +magnae per magnitudinem , potentes per pdtcftatcm, +quiefeentes per finem , funt a£tu de neccflitate. /squa, +cft virtuofa per virtutem;& virtus per aequalitatem habet +in (e res aequales. Ec ideo in iito pallii apparet , quod vis» +tutes funt coxquabilcs: & quod illa coxquatio eft vir- +tuofa. /Equa, per veritatem cft vera : quia non podex +reciperchabitum veritatis fine fua natura; oportet quod +imprimat in veritate fuum habitum &fuamnaturam;vC +veritas per rationem squalitatis habeat in fe res cox* +quales & coedentiales. ./Equa, per gloriam eft deleftabi- +lis,& gloria per xqualita tem coxquabilis; & ideo in glo- +ria glorians delcftaturin coaequando fibi gloriatum & +gloriabilc. /Equa, per differentiam eft ratio inconfufa, +oftenfiua& clara. Ratio huius eft: quia differentia ponit, +quod vnus fi t coaequans, alius coxquabilis, alius cof qua- +re: fcd remota differentiaabxqualitate edet squalitas +euacuata a claritate, & edet tenebris obumbrata & reple- +ta. /Equa, per concordantiam habet res concordantes! +& concordantia per aequalitarem res coaequantes. Et fi +conuertuntur, femper funt permanentes per coaequa- +re & concordate. Et contrarietas & aequalitas non pofi- +funt cum ipfis principiare. /Equalitas & contraris- +tas non filnt amicx , eo quia squalitas & concor- +dantia funt amicar : & in ifto padu apparet, quod iu- +ftieia oritur de squalitate & concordantia, & iniu- +ria de contrarietate & inxqnalitare. /Equa , eft prin- +cipium per rationem principii : & principium ratio- +ne squalitatis habec in fe re< squales fibi coedentiales. +Et fi conuertuntur, femper funt permanentes per princi- +piare & cosquarc. /Equalitas per medium habec me- +diati- + + +/ + + +* . . m + +'ft* MIXTIONE PRINCIP. ET Rtj. ij, + +diatiuam naturam & medium per squalitatcmcoxqua- +tiuam : &ficconueniunt inter te pcreosquare&media- +rc. /Equa, cft fubicduni in quo finis concordantis qui- +efeit :8c in ipfa quiete cft maioritas, vtquies non fit fine +maiorirate squalitatis difpara^fimplicicer a minorita- +te,quxnon eftde genere quietis, ./Equa,permaiorita- +tem cft maior Se squalitas quo ad fuam eflentiam & na- +turam requirit resxqualcs fibicoeflTcntialcs,vrcommo- +dofit difparata a minoritate fua inimica. Ec in ifto paflu +apparet , quomodo maioritas .extra animam ens rea- +le& naturale. /£qua,& minorrtaslunt inimicx. Ratio +huius eft: quia v.bi eft squalitas, non poteft effc rainori- +tafceo quia fi cflct.dcftrucret squalitatem: vciuntamen +in quantum aliqua squalitas eft minor alia cum mino- +titate, habet aliquam conuenientiam per quam conue- +ait cum non ede. + +DE MINORITATE PER PRIN. . " + +cipiadedu&a. i + +X ^Inoritas per bonitatem non cft circa nihil, e o quod + +-^-bonitas femper cft circa aliquid: fcd bonitas per rtt*te ftr +minoritatem eft circanihil,& ideo quando bonus non fr,nc,Pl * +attingit bonum, eftociofus : dc bonitate bonitas cft mi- dtfdstZ*. +nor & circa nihil,fcd hoc eft per accidens. Minotitas n6 +eft derationcmagnicudinis rcfpe&umaioritatis,quxcft +fuum contrarium: tamen cft magna, in quantum cft fub- +ftantia, &eftfubftantiavt entia fubftantialiafpccialitet +differant per maioritatem^& minoritatem. Minotitas +durat perdurationem in fuo genere, quod cfletimpoffi- +bile, fiefTerdexcernitatc qus noncftde genere minori- +tatis. Et in ifto paflu apparet, quod mundus non cft xter-, +nus: quia fi fic,eflct de genere xternitatis, qus sternita? +eflet minor quam sternitas Dei : ficut bonitas mundi +qus eft minor quam bonitasDcL Minotitas per pote- +ftatem poteft elfc hoc quod cft: fed non vitra hoc quod +efts&ficde fua agentia. Minoricas rationcfapieotixcft +feibilis; &fapientiarationc minocitatiseftminorrminoi: +dico , quando eft in potentia aut ociofa, co quia effc in + +I i + + +Demm*. + + +f + + +t + + +I + + +44 OCTAVA PARS • + +potentia te ociofitas,cum minori cate conueniunt:A£taS +vero & agentia cum maioritarc. Minoritas pervolun- +tatem eft amabilis, non vt voluntas dirigat ininorita- +tem in fc : fcd vt diligat in aliquo obiedo ruinoriiatem, +▼tpoffic diligere maiorit^fcm ,ficutinaqua inquadili- + +fit caliditatcm , quae caufat minaritatem in aqua : vt +omo per aquam litcalefa&us&balncatus. Minoritas +per virtutem eft virtuofa : quoniam virtus rcftaurat hoe +quodfubicdum minoritatis habet per paruam quanti* +tatem,ficut granum iinapis habet magnam virtutem pet +guftum Se acutam, & multiplicat multa grana- Minori* +t as per veritatem eft vera: ratio huius eft,quod veritas vc* +ze ponit quod ipfa fit circa non effe; & minoritas mino- +rando ponit quod vna veritas fit minor alia. Gloria per +cninoritatem eft minor; Se fic gloria per minoritatem +non eft quies, (ed gloriarationefuaeabundantiae multi* +plicaret luam deledationem in fubie&o in quo eftmi- +noritas,nifi minoritas hocimpediret& impedit: quia in +lc magnam dcledaiionero habere uon poteft, Minori- +tas per differentiam eft ratio inconfufa:fed fecundum ga- +nus,fua charitas parua eft. Minoritas participat cum +concordantia, vt ex pluribus concordantibus fit confti- +tuta. Sed illa concordantia parua eft , eo quia minori ta~ +temnon poteft intrare cum magnitudine. Minoritas +cum contrarietateeft contra maioritatem : & minoritas +cura contrarietate contra minoritatem. Et in hoc pallii +apparet, quomodo minoritas de facili poteft vinci. Mi- +noritas per principium eft de ratione principii: & fic eft +principium fub quo funt omnia agentia minora &parui +valoris. Minoritas per medium eft mediabilis, videlicec +eft medium aequalitatis & maioritatis,pcr quod tendunt +ad non effe in quo non funt , quoufque tranfeant per +ipfam minoritatem & fuam naturam recipiant, Se ad +nihil eueniant. Minoritas quo ad (e, nunquam eft ia +quiete. Ratio huius eft, quia eft circa non effe: fcd ma- +Joritasquiefcit, quiaipfa eft circa cffe,&demaioritate +ipfam ancillam facit. Minoritas &maioriras no pofiunt +effe id{,co quod maioritas dicit effe, minoritas non effe: + + +£ + + +J ^ ' ** + +' j&E MIXTIONE PRINCIP. ET RtG. ijj + +(ed beaeconucniunt quo ad vnum finem, ficut domina +tc ancilla. Minoritas & squalitas no poflunt c(Te idem +fpecic. Ratio Huius eft, quia minoritas confiftit inter*- +qualitatem & non eflc;& squalitas inter maioritatem +fc minoritatem. * + +SECVNDA PARS OCTAVIE + +PARTIS PRINCIPALIS IN QVA +principia dcdu&a funt per regulas. + +L/ret principi* di/curfa fint in terti* figura-per came- Secunda +r*t: hic $ero dtfcurfu* er/t continuus ftr regulas , $t p*rs etl* +intellcftu* per reilam Irneam de quolibet per regula* nots- ua partu, +ctam habeat. Viter tu* tn parte tjla intendimu* probare Contra +quodlibet principium effe gener ale&t cognofcatur quod ars amulatt • +tjla generali* per pradift* principia probat a ejfe genet*- res hutut +lia, &• fimi liter propter hoc,' +fione przdicatum eft deduiftumj fine quo fubiedbum efla +pon poteft, ficut animal de homine. Adhuc per fecun- +dam Ipeciem quzritur: bonitas qualis eft? Et dicendum + + +i + + +I + + +f r» + +>* 7* + + +*J7 + + +MICTIONE PMNMf,* + +pH, quod eft talis quali!» e A habitus bonus uyfubie&odc +iplo habituato : ficuc dulcedo mellis qua: bona eft,& iu- +fticia iufti. Per omnes fpecies regulae H. quxritur: bont- +tas quando eft? &ielpondendum eft* quod cft cunctem* +pops, quando ipfum bonum eft , tempore extftenteiii +inotu bono & cpotipuoluccffliue, per fcalam fccupdx +figurx,iu hac quidem refponlionc fune implicatae omne» +regulae H-*n lemporc habituatx. Sed applicationes di- +mittimus homini bene intuenti habituato de iftaarce,$ +hoc facimus caula brcuiloquii.Et in ifto paflfu in tdlcdf ut +pft valde oneratus. Veruntamen quanto magis eft one- +rat ps, tanto magis altus & generalis cft. Quaeritur per +pranes fpecies regulae 1 bonitas vbi cft? &reipondendp +elt, ficut prius dc tempore didu eft, videlicet eft in (eipla: + +. yt per (ccundam fpccicm C.manifeftum cft, & per prima +fi Iccundam regulam D.E.&per principia primae figurae +qux de bopitate habituata & fituata funt, Per primani +legulam K.qua?titur: bonitas quomodo cft? & refpon- +dendura eft, quod bonitas eft pars fubicifti in quo eft , vt +patet perfcalam differentia:, & per fccupdam fpeciem re- +gulae C.& per primam G.Vlterius per fecundam fpeciem +legulae K-quaeritur: quomodo cft bonitas in aliq princi- +pio ? $ rcfpondendum cft perfecundam fpeciem regulae +C. Et hoc patet in prima parte mixtionis principiorum. +£c in prima fcalatertixfigurx per cameram B. C. &pex +Cameram B.K. Amplius quarritur per ccrriam fpeciem +K. quomodo bonitas eft in toto,& totum cft in ipfa ? Er +$ft diccndum,quod cft in toto, ficut habitus in habitua- +toj vt ppr fcalam foptadi&am fignifieatum eft. Pcrqnar- +tam fpeciem K. quaeritur, quomodo bonitas tranfmittit +fuam fimilitudinem extra? & rcfpondendum eft per mo- +dum quem habet in fecundam fpeciem regulae C. in qua +bonificans in fuo bonificabili generat bonitates peregri* +nas fiue accidentales de ipfa habituatas: ficut dulcedo eft +is meile qux bonaeft; &iufticiaeftiniufto. Quxritur +per omnes fpecies rcgulxK. bonitas cu quo eft? ad quod +rcfpondendum eft, quod cft cum icipfa & cum aliis prin- +cipiis,ac etiarp cum iuis correlaciuis,fine quibus efle non +polTet, u patet in fecunda fpecic rcgulx C. cum quibus + +1 5 + + +1 + + +13« OCTAVA PARS + +generat&imprimitbonitates peregrinas, & eft cum pri- +ma & fecunda fpeciercgulx D.Etfimiluercum (cala tcr- +tix figurx determinata perB. C. &pctB. K.in qua fcaU +diffundit fc, dando cis (uas (imilitudiues. + + +Deduftit +tnagm +tndiriii +fer te£H- +Im. + + +DE MAGNITVDINE PER RE- + +gulas dcdufta. + + +VTrum magnirudo (it principium generale ? & re- +fpon Jundum eft quod (ic, vt paret in fcala tercix fi- +gurx terra' nata pei camerapi B. C. &C D. v(q; ad carae- +rain C K. Quoniam mfi magnitudo cllct principium ge- +nerale^ bonitas, diftercutia, concordantia, &c. non ha- +berent de quo clTntmagnx , vr per regulam B proba- +tum eft. Per primam Ipccieuwcgulx C. quxritur: quid +eft magnitudo? Et reipondendum t ft quod eft illud prin- +cipi>im,cui propriccomperit magnificare, (iuc cum quo +magnum caufat magnificare: Et hoc per regulam B.vi- +fuir. rft. Per fecundam Ipeciem quxritur, magnitudo +quid habet in (e?& reipondendum eft, quod iu rebus cor- +poralibus habet magnificantem, magnificarum & ma- +gnificare eicoe(Temialcs,cum quibus caulae extenfitates +fubftantialcs in fulsie&o, ex quibus caulantur quantita- +tes, cum quibus mefuratfeipfam &alia pi incipi a infuW- +ieilo corporali in quo cft.In fpirituali vero magno caufat +a&us magnos, videlicet magnum intclligere, recolere 5C +amarecx magnitudine fpirituali habituatos,ipfa magni- +tudine exidente in fpiri tuali principio. Et hoc idem cl|de +magno fpirituali bonificare, durare, iudicare,&c. vtpcr +regulam B. probatur. Adhuc per tertiam fpecicm ma- +gnuudoquid eft in alio? Eteft dicendum .quodeftfor- +ma formans magnum formatum & magnum materia- +tum, vt perprimam fpeciem D. fignificatum eft. Am- +plius per quartam fpeciem quxritur , magnitudo quid +habet in alio ? Refpondendum eft, quod habet magnam +a&ionc & palfionem in fubiecto magno in quocft>Cum +quibus eft naturalis : Et hoc per primam regulam D. (I- +gnificatumeft. Perprimam fpeciem regulxD quxticur, +magnitudo de quo eft? Refpondendum eft, quod cftde +feipla,vt (it primitiua in a&il magnificandi; quod fi nen + + +magnw + + +j '.DE MIXTIONE PRINCIP. n , KEv3. ij, + +r magnificaret, non haberet dequoelTct;ncquepercon({}.. +{ queus magnificarum quod eliet, quod eft lmpoflibilc : +hoc autem patet per rcgulaip 8. Per fecundam fpcciein +quxritur, magnitudo de quo eft? Et refpondcndum eft, +quod eft de (uiscorrelatiuis naturalibus in fecunda fpe- +cicC. (igniheatis. VltcriuspA tertiam fpeciem quxii- +tur » cuius eft? Etre(pondcndumeft,qoodeftfubic generalem intelledus humanus eft valde generalis ad +caufandum fdientjas magnas & multas & faciliter ia- +pootas? + +' PE AETERNITATE PER RE- + +gulas deduda. + +De d/er- Vaeritur,vrrura fitactcrnicas ? Et refpondeturquod +mirate v^/f,c : quod ‘fi non mundus feipfum principia (Tcc, & + +fer regu~ nouum fc feciflet,&eflet antequam eflet: &fic fequere- +Us dedu- tut contradidio quae eft impoftibilis, & hoc per regulam +B. probatum eft. Perprimam fpeci em regulae C. quaeri- +tur,quid eft aeternitas ? Refpondendum eft, quod eft ens +quod cum fua infinita bonitate, magnitudine , poteftate +& virtute conuertitur. Et hoc per primam fpeciem &fa- +cundam D.E. F. probabile eft. Pct fecundam fpeciem + +quxritiu» + + +DE MIXTIONE PRINCIP. ET REO. t4f + +Quaeritur , xternitas quid habet in (e ? Ec refpondendum +cft,quod habet fua correlaciua fubftantialia &ptimitiua< +Tt per primam (pedem & fecundam regulat D. E. proba* +tum ed. Per terciain fpeciem quxntur , quid xternitas +ed in alio ) Refpondendum od.quod edens amc tempus +exidens ,& hoc per fuam diffinitionem fupradi&am, 8c +per primam fpcciera regulx D proba bile ed. E c per quar- +tam fpeciem quxntur, xternitas quid habet in alio i tt +refpondendum ed, quod habet potedatem annihilandi +quicquid ed,eo quia fua potedas infinita cd. Per prima +1'peciem regulx D.quxritur, xternitas dequo ed} Ec re* +frondendum cft.quoded defcipfi.eo quod primitiua& +lingularis cft,& hoc patet per regulam B. htperfecud- +dam fpeciem quxntur, xterni cas de quo ed ? Ec ref pen- +dendum ed, quod eddextetnante, xternabili &xterna- +re.linc quibus non polTet ede hoc quoded; & fine ipfis +vacua quidem & ociofa edet , & etiam fuum ede in non +ede poliet contingere , &hoc per fecundam fpeciem re- +gula: C. & per primam D. & E. manifeftum ed. Adhutf +per tertian^fpccicm quxritur, xternitas cuius ed? Ec re- +fpondendum ed, quod ed nullius : quia ens infinitum +lub aliquo alio exidere minime poted. Per primam fpo* +ciem regulx E. quxritur, xternitas quare ed?& refpon- +dendum ed, quod ed de infinitis ptimitiuis &fubftantia-v +libus, & (ibi cocdentialibus fcil. de xternante, xtema- +bili &xternare, fine quibus non poflctcde hocquoded, +neq; per fe exidere pofTet: & hoc per omnes lpecies regu- +lx C. & B. fatis euidenter probabile ed. Per fecundam +fpeciem quxritur,xtcrnitas quare ed ? Refpondendum +ed , vr fua bonitas, magnitudo, potedas fint primitiua St +ante omnia inchoatiua. Et hoc per regulam B.manife- +dum ed,&per primam fpeciem D. fimiliter. Pet prima +fpeciem regulx F. quxritur,xtcrnitas quanta ed? &ed +refpondendum, quoded tanta quanta extra tempus exi- +dere poted, alioquin non elTet infinite primitiua atque +continua & lingularis finetempore, &hoc perregulam +B.& perprimam fpeciem C probabilecd. Per fecundam + +3uxrimr, xternitas quanta ed difcret£? &: rcfiondcn- +um cd, quoded tanta quanta odenfa ed per fecundam . + + +14» * r OCtAVA PARS . r + +fpcciem regulx C D. E. Perprimam fpeciem regulx G. \ +quxricur,xternitas qualis eft? Ad quod diccndu eft, quod +eft talis quales lunclua diffinitio Se fignificatiodedu&z +per fecundam (peciem regula: C. & per omnes (peciesD, +E.F. Per fecundam fpeciem quxricur,xcernitas qualis +cft?Etcftrcfpondendum, quod efteaulanoui temporis, +fieexrra tempus & motum exiftens &prxcedcns, ficut eft +fuafubftantiacxtraquatitatcm mundi intcnfa & exten- +fa : Et hoc per omnes fpecics regula: C. D. E. F. & etiam +pcrreguIamB affirmabilecft. Per omnes fpeties regulae +H.quxritur, xternitas quando eft, fiue quando fuit, Si +quando erit? Ad quod dicendum eft per fpeciem regulae +C. D.K. videlicetquod fuit antequam tempus fuiflec.vt +prxcedcret ad tempusquoadfuam dura tionem sterna: +ficut (uamagnicudoinfinitaprxceditquantitate muniti +finita. Vltcriusxtcrnirascftnuncinquofuitabxtcmo, +&in quo nunc erit in aeterno, & hoc line motu &fucce£. +fionej& in tali nunc tempus exiftere minime poteft, nun- +quam etiam poteft efle de genere aeternitatis. Vlterius +Ktetnitas erit tunc, quando tempus non eritjn fubiedtf +ifctcrno. Ratio hniua eft, vt immobilitas «terhiratis fio +menfuret & com prehendat mobilitatem mundi: ficut in +fubftantia Dei immcnfa & infinita quantitatem mundi +finitam, & ad hoc teftanturomnes regulx cum (pedebas +earum. Per regulam 1. quaeritur, vbieftaerernitas?Etre- +fpotfdcndum cft per regulas C. D. K. &pcr alias regulas, +videlicet quod iplacft ita extra coelum cum fua imeneofa +Infinitate: ficut cum fua infinitate Se immobilitate extra +tempus & motum, &ficut eft cum fua bonitate infinita +extra bonitatem finitam. Vcruntarncn diuina aeternitas +eft in mundo &in omnibus partibus cius, non quod fit +Colloeata.coquiainfinita&indiuifibilis cft,vt patet p et +fecundam fpccicm regulae C D. & etiam per regulam Eh +probatum eft. Pcrrrgulaitidc modalicatcquxritur.ae* +ternitas quomodo eft ? Etrefpondendum eft, quod mo- +dus dcfigmtuscftin fi eunda fpccie regulx C. D. E. fina . +quibus xternitas non haberet modumexiftendi atque a* * +gendi in fua natura, &hoc quidem omnes rcg ilxa.fc- . +tant. Per regulam de infttumcn tali tace quxruur, xcot- + +/ % ttitao + +\ + + +, . DE MIXTIONE PRINC1P. Ef RDG. i4| + +/ sitas cum quo cft?Et rcfpundendumcft', quod eft cum +I fuis coclTcntialibus rdatiuis in regula C.D.t. de lignatis, + +Eclic eam fua infinita lingulari bounare, magnitudine, + +Eotcftace, & e. ficuc cum lua lingulari duraaone. Ratio +uius cft, cum quicquid fit.lit comprchcnlum per hoc +quod iptacft. Namens infitiiiura limplicitcrconiptc- +hcndic linitum. Et ad hoc omnes regulz teftan tur & coa- +lentium. Didum cft de retetuitatcdilcurla per regulas, +ratione cuiusiplam artificialiter inuenimus &cognoid- +mus adiuuante fua gratia: tpfam quidem aeternitatem +Deum vociyuus, cui lit laus & honor in «ternum. + +DE POTESTATE PER REGV- + +las deduda. + +QVaeritur, vtrum fit aliqua poreftas infinita/ Et re- De fote* +fpondeudumeft quod lic,& hoc protcftatumeft per frute fer +capitulum de xternuate. Nam fi non elfet aliqua pote- re^ulju +ftas infinita, lam aeternitas quae cft infinita non haberet, deduStu +cum quo pollet cflcinfiuita: &hocper regulam B proba- +tum eft. Item per tertiam (pedem regulae D. nilienimed +fet potcftas infinita, fequeretur quod potcftas finiti im- +pediret ipfam cllc. vnde fequeretur, quod poteftaseflcc +habitus priuatiuusfubditushabitui infinito & pofitiuo, +quod eft lmpollibile. Quxriturpcr primam fpcciem re- +gulae C. infinita potcftas quid eft ? Et rcfpondcndum cft, +quod eft ens, cui proprie copetit infinitum polle, & lftud +per primam fpcciem regula; D vifum eft, & etiam regula +fi.ad hoc teftatur. Per lccuudam fpeciem quxritui, po- +tcftas infinita quid habet in fe? Et dicendum eft, quod ha- +bet naturales & eften tiales relationes,cum quibus potefl +cffc hoc quod eft; Et hoc per regulam B . & per fecundam +& tertiam regulam D.E. demonftrabilceft. Pertentata +fpecicm quxruur. Quid cft pqtcftas in alio? Ec dicendum +cft, quod eft ens caulans adioncs & paffiones in fubiedo, +ratione cuius fubiedum poteft habere adioncs & pallio, +nes : &hoc per regulam B. aftiimabilc cft Per quartam +Ipecicm quaeritur, quid habet potcftas in alio? Et dicen- +dum eft.quod habet adioncs, licurcaufaih eftcdu habet + +palliones ialubicdoinquocft, ipfa potcftatc eriftente + + +c + + +i* + + +* OCTAVA PARS + +habicuata debonitate & magnitudine, &c. Et hoc per re- +gulam B.vifumeft. PerprimamfpecieinrcgulxD.qux- ; +ritui, potcftas dequOelbDiccndurti cft, quodclt de fcipfa, +coquod principium generale cft. Et hoc per regulam B; +probabile eft. Per fecundam fpeciem quxritur, potcftas +de quo eft? Dicendum eft, quod eft de poilificancc, polii- +ficabili Sc polfilicare. Et hoc per fecundam fpeciem C. E. +probabileeft. Adhuc pertertiam fpeciem quxritur , po- +teftas cuius cft?Ad quod refpondcndum cft, quod eft fub- +in quo eft: quod quidcmcumfuapoteftateagicinl +patiente, & hoc per fc patet. Per primam fpeciem re- +gulje E. quxritur, potcftas quate eft? Dicendam eft, quod +cft ex eo quod eft de poflificantc, pofti ficabili & p olli li ca- +re ;fed aceidentalitcr cft habitus m fubie&o in quo eft: +licutalbedoqux eftcoquodfuum fubiedtum albumeft. +Amplius per fecundam fpeciem quxtitar, potcftas quare +cft? Dicendum cft, vtalia principia per ipfampoflint hsf- +bere exiftentiam Sc agantiam. Per primam fpeciem rifi- +gulx F.qu^ritur, potcftas quanta cft?Diccndum cft, quod +cft tanta quantum intrare poteft fuam naturam, & hoc +per fecundam fpeciem C.manifcftum eft, vt ex i piis (it V- +na continua cxiftcntia,& ad hoc regula B. St prima & fe- +cunda fpecies regulae D.teftantur. Adhuc pcf fecundam +fpecic quxritur, poteftas quanta eft?Diccnium eft, quod +eft tanta quanta funtfua concreta relata per fecundam +fpeciem regulx C.& per primam G.& per regulam B. vi- +tam eft. Perprimam fpeciem regulx G. quxritur, pote- +ftas qualis cft? Dicendum eft, quod cft calis qualis eft pro'- +prtapaflio fubietii : ficut infinitas & xternitasDei, finC +quibus Deus nonpoffet elfe hoc quod eft. Item per fe- +cundam fpeciem quxritur, poteftas qualis eft?Diccndum’ +eft, quod! eft talis qualis eft habitus in fubletfto, ficut bo- +xnt.as,mag1iitudoyquq poffuntelfc hoc quod fune per po- +teftatem , & iudex poteft effe per poteftxtem , & hoc per +/egulam B.manifeftura rft. QitxritUrpcr omnes fpecic* +/egutx H. poteftas quando eft? Et dicendam eft per pri- +mam fpeciem regulx quod eft runc quando fera' diffinitio +e ft,& per fecundam enlfdem eft, tunc quando habet cor- +larida fibi cocflcmialia. Adhuc per tertiam eft tunc + +quando + + +f CE MIXTIjONE PRINCIP. ET RES. ili + +/ . T » . + +quando in fubiedo habitus eft. Amplius per quartani + +eiufdem cft tunc quando habet a ' + + +I + + +ut + + +OCTAVA PAlCS + + +tcftas quomodo eft? Et refpondendum cft, quod modus \ +poteftatiscft fecundum quod ^bet modum eflendi&a- +gendi in fubieifto in quo cft,& fubiedtum in ipfa , haben- +do per poteftatem aftiones & paftiones. Et hoc perlinet +continuam in fpecicbus Egularum cftfubftentarum.Sed +; hoc declarare eflet prolixum :tamcn ipfa declaratio pof- + +fibilis & facilis cft, tenendo modum huius artis. Qjjae- +ritur.potcftas cum quo cft per regulam infttumcntalita- +tis?Et «licendum eft, quod eftcumfuiscoeflentialibusre- +. latiuis,& cft cum omnibus fpcciebus rcgulatu, fine qui- +bus ipfa efle non poteft,neqiiplc fine potcftare. Et hoc +fatis cft declarabilc habituaris de ifta arte. Ethqc de po- +teftate fufficiant. + +DE SAPIENTIA PER REGV- +las dedu&a. + +, /'“"'VVaeritur vtrum aliqua lapientia fit habitus? Itdi- +Deaucho \ l ccn(jum cft qUOd gc. Nam fi non eflet aliqua fa- + +fit' ,enu* pienua habitus, iam intelledus non haberet cum quo +ter rei *- obiedarct veritates rcales & neccflarias: & ficeflet nudus +^ & impotens, quod eftiropo flabile, Sc hoc per regulam B. + +probabilceft. Perprimam fpecicm recula: C.quxritur: +lapientia exiftens habitus quid eft ? & eft refpondendum, +quod cft inftrumentura cum quo proprie & bene intclle- +. &as agit, ex quo itabenc eft habituatus: ficut ignis dc ca- + +liditate,& cappatus de cappa,& iuftus dc iufticia. P er fe- +cundam Ipeciem quaeritur: quid habet in fe lapientia co- +eflentialiter? &refpondendum eft, quod ipfa habet fua +correlatiua.fine quibus efle non poteft. Per tertiam fpe- +ciem qusritur: quid cft in alio ? & cft dicendum, quod eft +habitus exiftens iri alio. Per quartam fpecicm quxritun +lapientia quid habet in alio ? & cft dicendum, quod lapi- +entia exiftens fubftantia habet habitum in fubie&o,cura +quo fubicdlo bcneintelligit. Perprimam Ipeciem regu- +lat D. queeritur: lapientia de quo cft?Dicendum eft, quod + +eft de leipla,vt principium primitiuum& generale ntad + +omnia fcibilia. Per fecundam quaeritur: de quibus eft? «£ +dicendum eft, quod eft dc luis rclatiuis eflcntialibus :illa +quae eft fubftantia, & qux eft accidens fiuc habitus, non + +r - habet + + +» ». + +D£ MIXTIONE ERINCiP. ET* RE (2. i 47 + +liabet de quibus fit: cum 'fit forma fimplex. Et hoc per re- +gulam B. & per fecundam fpecicm C. & per quartam K. +manifeftum cft. Adhuc per tertiam fpcciem quxriturt +tuius cft fapientia? ad quod dicendum cft, quod cftfub- +ictti in quo eft: ficut cappa ca^pati, &huiufmodi. Pet +primam lpccicm regula: E.quxritunfapicntia quare cft? +Steft dicendum, quod lapientia exi ftensinfubie£to,eft ex +fco,quod cftdc intclledtiuo ,intdligibili & intelligere, 8C +fieftaccidens, eftexco,quiaincelle&us cftdcipfahabi- +tuarus : ficut logicus de logica , & huiufinodi. Amplius +fer fecundam quaeritur: quare fapientia eft ? &rcfpon- +dcndumeft,quodvtfapicnsbeneSiprudentcrhabeatfci- +entiam , &hocperrcgulam B. probatum eft. Per prima +fpecicm regulae F. quaeritur: fapientia quanta eft? Sceft +rcfpondcndum, quod cft tanta quantus efthabitus exi- +ftens in fubiedo in quo eft. Adhuc per fecundam fpcciS +quaeritur: fapientia quanta eft ? Et eftrefpondendurn, +quod tanta quanta fua concreta funt ex ipfa fapientia +habittlata, ficut funt calefa£liuum)calefadibile& cale- +facere: quae quidem exiftunt habituata de caliditate. Per +primam fpecie regulae G.quaeritur: fapientia qualis eft?fli +di cendum eft, quod eft talis qualia funt fua concreta rela- +tiua innata per ipfum habituata, & per fecundam fpecicm +C. fignata. Amplius per fecundari fpecicm quaeritur: +qualis eft fapientia! dicendum eft, quod eft talis qualis +poteft habituare fua concreta relatiua, fcilicet bene, ma- +gni fice, &c. vc per regulam B.manifeftum eft, St etiam per +tertiam fpcciem regulae C.& per quartam fpcciem regu- +lae K. Per omdes fpecies regulx H. quaeritur: fapien- +tia quando cft? & dicendum eft, quod cft in illo nunc in +quo cft, veruntamen in rno eft in potentia & in alio ia +3fpeciesrcgula:H.quatritur, veritas quando, +eft? Et refpondendum eft, quod eft tunc quando tempus +eftinipfisfpeciebusfubftcntatum &difcurfum : cuius ra- +tio eft. Nam fine ipfa veritate tempus quidem &(peciei +cius vere nequaquam efle poflenc. Per omnes Ipccies +rcgulsel. quaeritur, veritas vbieft ?Et rclpondendum cft, +quod eft extra falficatem, &cft per omnes fpecics ipfius I, +qu? quidem ipecies abfque veritate minime cflepoflent. +Vltenus cft in omnibus elementatis, vegetatis, fenlatis 8c +imaginatis: Et in omnibus quae per animam funt obie- +Aata,&ficdc angelo. In Deo quidem eft infinita & aetqr- +na veritas per exiftere & agere : & hoc per regulam B.ma- +nifeftumeft. Per omnes Ipccies moderitatis quaeritur : +teritas quomodo eft? & tclpondcndum cft, quodeftpcr +illum modum quem habet differentia, concordantia Se +alia priqcipiaiquomam differentia ponit in creatis, quod +perita» fit vnum principium , bonitas aliud , magnitudo +aliud, & fic dc caeteris,& quod in eflentia veritas vnus fit +yt$ificans>aliusvecificatus>&alius verificareEt quod vna +^t veritas fubftanrialis & alia habitualis : proprietas au- +Sem ponit quod veritas fubftantialis habeat proprium +habitum,vidciicet veritatem accidentalem, cum qua po- +nit alia,efTcntiainvcro,Etadhoc eft coadiuuatiua con- +cordantia, vc veritas multiplicet fuas fimilicudines;# +hoc pet regulam B. vifum eft. Per omnes fpecies jpftru- +jnentalitatis quaeritur: veritas cum quo eft? Et refpon- +dendum eft, quod eft cum fuis correlatiuis, Et veritas +quae eft habitus, eft cum fuo fundamento quod cft veri- +, * . ; + + +W + + +• ' «> + +D MIXTIONE PRINCIP. ET REG/ iyj + +tas fubftan t i alis. Er veritas q uz eft moralis, elt cum boni- +tace & virtute. Nam cum malicia& vitiis eife nonpotcft, +cum liut habitus priuatiui.cura quibus falfitas eft, in qua +£alfitate nulla fimilitudo veriratiscxifterepotcft: quod fi +•fic : iamefict compofnacxcomrarns,&irnplicaret con- +tradictionem quod eft impoifrbi Ie. + + +K + + +DE GLORIA PER REGV- +las deduCta. + +PEr regulam B. quaeritur : vrrum gloria lit principium Deducia +generale & realc? Et refpondendum eft quod fic:quia gloria. per +fiuon, rniuerfumefietcuacuarumin fecunda fpecie re- regula. +gulx E. & omnia principia eflent fine delegatione & +quiete; quod eft impoftibilc. Perprimam fpeciem regu- +la: C. quxritur, gloria quid eftJEtrefpodcudum eft, quod +eft cflcntia vitra quam nulla deleftatio efte poteft. Pcc +fecundam fpcciem quxritur : gloria quid habet in fc co- +eflentialitcr & naturaliter ? Et refpondendum eft, quod +habet lua eorrelatiua fcilicet gloriantcm,gloriabilem 8c +gloriari: cum quibus ficinquibus omnia funt gloriabilia +atque delectabilia, & hoc per primam fpeciem D.fignifi- +catum eft. Per tertiam fpccicm quxritur: gloria quid eft +in alio ? Ad quod refpondendum eft,quod gloria exifteus +habitus, eft inftrumentaii ter in gloria fubftantiali: cum +qua gloria fubftantialis ponit alia principia in appetitu +delectationis Sc quietis. Per qpartam fpcciem quxri- +rux: gloria quidhabetin alio?Et refpondendum eft,quod +habet infubiefto in quo eft, adtiones &paffiones, &de- +leCtando & quietando.Et iu ifto pafTu apparct,per quetu +modum fedcleftat in agendo forma, &ln patiendo ma- +teria. Ethocpatetpcrmafculum & focm ell a m, & per fe- +cundam fpeciem rcgulx C. Perprimam fpecicmrcgu- +lx D.qustirur: gloria de quo eft? & refpondendum eft, +quod eft de feipla, vt fit principium primitiuum,in qut» +fint deledabftia, alioquin appetitus &dele0 + + +DE MIXTIONE PRINCIP. ET REG. 161 + +tura, quod eft impoflibilc. Amplius per fecundam Ipe- +ciera quzricur: concordanda dequibuscft?&eft dicen- +dum, quodeftdefuiscorreladuis, vrex ipfisfubftantiali- +terexiftcrepoflit. Et per tertiam (pcciem quzricur: con- +cordantia cuius eft? & eft refppntrendum, quod concor- +danda cxiftens habitus tft concordantixfubftancialis,(i- +cut cappa cappari & huiufmodi} & hoc per regulam B. +demon ftrabilc eft. Per primam fpeciem regulz E. quz- +ricur: concordantia quare eft formaliccr ? & eft dicenda, +quod eft perfuacorrelatiuar&inifto paflu enucleatur, +quodfubftantia eft propter quid fubftantialiccr. Item +quzntur: quare eft concordantia? & dicendum eft, quod +concordanda quz eft habitus, eft eo quod concordan- +da (ubftandalis habicuat fe de habitu ipfo,ficutcappacus +de cappa : & in ifto paflu cognofcit intclle&us propter +quid, quid eft, & quod quid eft i & de hoc fcien tiam facit. +Amplius per fecundam (peciem quzrirur: concordantia +quare eft finaliter? & tefpondendum eft , vcalia principia +in ipfa concordantia quiefeere poflent , & hoc per regu- +lam B oftenfum eft. Perprimam fpeciem regulz F.quz- +ritur: concordantia quanta eft? & eft dicendum, quod eft +quanta duobus modis. Primo modoeft tanra quanta eft +fuafubftantia. Secundo autem modo eft tanta quantus +eft fuus habitus: ficutcappatus,qui eft tantus quanta fua +fubftantia eft. iterum eft tantus quantus cappatus eft. +Vlterius per fecundam fpeciem quzntur , quanta eft +difcrettS?&rcfpondendumeft,quod eft tanra quanta fune +fua correlatiua,& hoc per regula B. manifeftum eft. Per + +{irimam fpeciem regulz G quxritur: concordantia qua- +is eft ?& dicendum eft, quodeft talis qualis eft propria +paflio fubicfti in quo eft. Ec in ifto paflii cognofcit intel- +le&us magnum & nccaflarium ligamen cxiftcns inter +fubiedium& przdicatum. Amplius per fecundam fpe- +ciem quzricur, qualis eft appropriat& ? Et eft dicendum, +quod eft talis qualis eft per fuam bonitatem, magnitudi- +nem, &c. Et hoc per fc clarum & manifeftum eft. Per o- +tnnesfpecies regulz H.quxritur:concordantia quando- +eft ? &cft refpondendum,quod eft tunc, quando difcurfk +eft per omnes fpccics regulz H. &fic concordantia eft in + + +IM + + +OCTAVA PARS + + +ipfo tempore : ficut tempus eft in ipfa concordanda ftb- +ftentatum & difcurfum concordando. Et hoc per fe patet +artiftxhuius artis bene intuenti. Per omnes fpctiessc- + +SulxI. quaeritur : concordantia vbi eft? Ecrelponden- +um eft,quod eft in oMnntbus fpeciebus I.& eft ibi vbi dif- +fini bilis eft, & eft in fuis cdrrclatiu is : & eft ibi v bi contra» +dicit contrarietati, & eft ibi vbi fuum adum habet. Ad- +huc eft ibi, vbi primi tiua eft,& eft ibi vbicoaftiruta'eft. +Amplius eftibi, vbieftfubicdiuamodalis & inftrumen- +talis. Per regulam modalitatis quxritur, concordantia +per quem modum eft ?& eft dicendum, quod eft per illa +modum per quem difcurfa eft in fubiedis , in quibus eft, +videlicet in omnibus fpecicbusificutcriftallus politus fu- +prafubicdu viride , recipit inde colore viridem : &fupia +rubeum, colorem rubeum :fic concordantia pofitain bo- +nitate recipit vnum modum ,& in magnitudine alium +m«du,&c. Et fimiliter dici poteft de fpeciebus regulari)} +. : & hoc perfc planum eft. Per regulam inftrumcntalitatis + +quaeritur: concordantia cum quo eft? Et rcfpondendum +cft,quodeft cum fuis cbrrclatiuis cx quibus cft,& eft ci) +omnibus fpeciebus regularum:& eft cum bonitate bonar +tc cum magnitudine magna, &c. Et hoc oftenfibitceft. +Didum eft de concordautia, & fecundum hoc quod de +ipfa didum eft, homo cum concordantia contradicere +. ( . poteft contrarietati, quae vitium cft:& hxc regula eft val- +de generalis & moralis contra peccata. + +DE CONTRARIETATE PER RE- +gulas deduda. + +DeduSio /'"NVxriturper regula B.Vtrumcontrarietas fit princt- +tontr V^jjium fubftantiale? Er refpondcndum eft quod non: +rietAtit (ed potius accidentale; vt in principio capituli concor- +fer reg/t- dantix didum eft: nam fi edet fubftantiale, impediret +Ut. concordatniam, quod non edet prima in coniundionc +formae & materiae ipfius fubftan tix; & in fecunda fpecie +E.nuilum principium. quiefeere pollet, quod eft impoffi- +, bile, vr per fecundam fpeciem regulae B. patet. Per pri- +mam lpeciem tegulx C. quxritur:contrarictasquid eft? +Ad quod rcfpondendum eft, quod eft iliaeflcnria, extra +quam nullum ens contranare poteft. Per fecundam + +fpccicm + + +t>£ MIXTIONE PRINCIP. ET RE€. t6j + +fpeciem qiferitur: contra rictas quid habet in (e edentia-. +lc?&refpondendumcft, quod habet fua correlatiua ac- +cidentalia, fcilicct contrariantem, contrariare & con- +traria bile, fine quibus eiTe non potedi ficut habitus, qui +*3iiierfimode confidit in fuis fqbic&is. Per tertiam fpc- , +ciem queritur : contrarietas quid cd in alio ? &ed dicen- +dum , quod ed in concordantia contrarians, impedien- +do ei concordare cum contrariare : ficut concordantia +in contrarietate ed concordans impediendo contrarie- +tati fuum contrariare. Perquartam fpccicm queritur: +quid habet in alio? & ed rcipondendum, quod habet +naturam corruptionis, ficut concordantia habet natu- +xam generationis. Et hoc per regulam B. patet. Perpri- +mam fpeciem regule D. queritur : contrarietas de quo ' +ed?&ed dicendum, quod eddefcipfa:eo quod primitiua +*d, nifi enim primitiuaeflet , edet quidem deriuatiuade +concordantia fibi piaccntc,quodeftimpoflibile. Per fe- +cundam fpccie queritur: cotrarietas de quibus ed ? &eft +sefpondendu,quodcddeobicdione&obuiationc qua- +litatumdicut fiintcalidiras, frigiditas, fiecitas &humidi- +tas, leuitas&ponderofitas, luciditas & tenebrofitas, fa* +nitas & infirmitas , mors & vita , iudicia & iniuria, affir- +matio & negatio, generatio & corrupcib, & huiufmodh +Per tertiam fpeciem queritur , cuius ed contrarietas ? & +cd refpondcndum , quod cdfubic&i in quo ed: Et hoc +per regulam B.manifcdumed.' Per primam fpeciem re- +gule E. queritur: contrarietas quare ed? & dicendum +ed, quod cd ex co , quod fubie&um de ipfa habi tua tum +ad , ficut caiiditas ed, quod (ubie&um calidum ed, & fic +dc ipfa habituatum cd,& furditas cd.quod homo aliqui* +furdus ed,& iniuria ed, quod iniuriofus aliquis ed , & hu- +iufmodi. Per prima fpeciem regule P. queritur: contra* +rictas quataed? & dicimus, quod ed tanta, quantu fubic- +&um de ipfa habituatu ed. Amplius pet fecundam fpccie +queritur, cotrarietas quanta ed? & eddiccndu, quodeft " +tanta,quatafiibie&aex ipfa habi tuatafuntdifcretiue:fi- +ent igniens, ignitu & ignire fiftot de ipfa habituata:& hod # +per regulam B.videdum ed. Per prima fpeciem regule G« +queritur: cotrarietas qualis ed? Et refpondenducd,

+ +t * - + +\ * i *, * " + +•' 'kim ; + + +i\-- + + +* ■ * + + +DE MIXTIONE P^INCIP. ET.REG. idj + +* tur.quid cft principium? & eft dicendum quod cft ens ez- +‘ tra quod nullum ens poteft principiare. Per fecundam + +* fpeciem quaeritur: quid habet eflcntialiter infe? Et cft + +'i respondendum, quod habet fua correlatiuafubftantia- +:• Jia, in quibus omnia principia,percgrina funt principia- + +* lia. Adhucpertertiam fpeciem quaeritur: quid eft in a- +U lio? Et refpondcndumeft, quod principium quod cft +'3 . agens cft in principtabili agens, & principiabile eft in +i.l principiante patiens, & ambo funt coniunfta inprinci- +b piare. Et principium quod eft habitus, eft in principio +i * fubftantialihabituatodeipfo,, &inprincipiabiheftmo- + +* tus. Item per quartam fpeciem quaeritur : quid habet in + +i £ a!io?Et refpondendum eft,quod principium eziftens for- + +3 malitcr habet asionem in materia, & materia abipfo +is paffionem,& ab agente mobilitatem , & in fine quietem, + +f & hoc per regulam B.manifeftum eft. Per primam (pe- + +0 cicm regulae D. quaeritur: principium de quo cft? Et eft + +1 dicendum, quod cft de feipfo, vt poftit cfle primi tiuum, + +$ alias ipfum non eflet generale principium. Per fecun- + +ti dara fpeciem quaeritur, de quibus eft? & eft dicendum, + +ili ' quod eft de efficiente forma, materia & fine. Principium + +p vero accidentale, eft de fimilitudinefubftantialirer>& in- +is ilicem componunt principium corporale per quantita- +ti tem , quantum : & per qualitarem, quale, & huiufmodi. + +ii Amplius per tertiam fpeciem quaeritur: cuius eft? Re- +is fpondendum eft , quod principium eziftens habitus cft + +i > principii eziftcntisfubftantialiterjficutcappacappati.Ec + +s omnia ifta funtneceflaria, vt per regulam B. videndum + +is cft- Per primam fpeciem regulae E. quxritur: princi- + +pium quare eft? & cft dicendum quod dupliciter. Primo +xnodo:ez eo eft quodde principiate, principiabili & prin- +cipiare conftitutum eft. Secundo modo : eft principium +accidentale, quod de ipfb principium fubftantialehabi- + +t tuarum eft. Et in ifto paffiz facit intelle&us fcientiam , & + +» etiam cogoofcit demonftrationes propter quid, & quod;. + +t a quo oriuntur. Adhuc per fecundam fpeciem quxritur: + +< quare eftfinaliter? Et dicendum cft,vt alia principia fint + +i fubaltcinatafub ipfoquodcftgencraliflimum.&bocde + +t Ic planum cft. Perprimam fpeciem regulx F. quxritur. + +\ v; - L, I ' + +.. ta'... - •; + + +y\ g \ - + +\> * + + +, OCTAVA PARS + +principium quantum eft ? Et cft refpondendu, quod eft +tantum, quanta eft fua cflcncia, vt per medium extremi- +tatum manifeftum eft. Adhuc pec fecundam (pecicun +quaeritur: quantum eft? &refpondendum eft, quodcft +tantum quatafunt fuacojrrclatiua, per differentiam dif- +ferentia, &per concordantiam concordantia, & funt ide + +ret e(fentiam,& hoc per regulam B. probatum eft : & de +oc experientia habemus dehomine,in quoelcmcnta- +tiuaeftvnutn principiu, vegeta tiuaaliud,(enfitiua aliud, +imaginatiua aliud, &ratiocinatiuaaliud,& omnes quin- +que iub quinario numero funt vnus homo. Perprimam +ipecicm regulz G. quaeritur: principium quale cft?&eft +dicedum, quod principium proprium eftgeneraliffirau, +quodinueftigamus:appropriatum autem eftprincipium +peregrinum acquifitum &fubalternatum, vt per fecun- +dam (pecicm regulz G.fignificatum eft. Per omnes Ipe- +cics regulz H. quzriturrprincipium quado eft? &rcfpon* +dendumeft,quod eft tun&quado fuerunt fua correlatiua, +cum quibus generalifGmum eft; & fuit tunc quado prin. +cipia lubalternata fuerunt: ficut quantitas, qualitas, &c. +przdicamenta:& et ia eft tunc, quando curfus eft fub quo +iiint mouens, mobile & mouerehabituata: &funt tranf- +euntes de vno nunc in aliud fuccefliue per vnumlocu: & +de vno nunc in aliud, nunc per alium locum generando +motu cum curfu couerlura : & hoc planum eft per omnes +fpecies regulz H. Per omnes fpecies regulz I. quzritur, +vbi eftprincipium ? Et relpondendum eft, quod eftin (ilis +correlatiuis ex eo quia in ipiis eft; & eft in omnibus +principiis fubalternatis : ficut caufa cft in cfFe&ii fub: +& eft in motu, eo quoddeipfo habituatum eft, & eftin +fituquodinipfoaffituatueft: &boc modalicer& inftru- +mentaliter:& hoc per regulam B. probabile eft. Per regu- +lam modalitatis quzritur, principium quomodo eft? & +xefpodendum eft, quod eft principiu caufaleper modum +dorrelatiuorum , ex quibus eft : & principiu habituale eft +permodumquehabetprincipium caufale.in habituado +alia principia peregrina cum quo habitu proprio, vt fint +principia, multiplicando inipus luas fimilitud; + +3^ + +3 + +8 + +:i + +D . + +8 + +» + +P + +8 + +i* .v + +0 - + +1 + +* + +8 + +::l + +3 + +8! + +8 +i +b. +ir . +p + +5 + +? + +Di + +r + +tf ■ + +il • + + +DE MIXTIONE PRINdP. ET REG. 17* + +»*% • ' +taris quaeritqr, principium cum quo eft?& refpondendum - + +eft, quod eft cum fuis corrclatiuis.ex quibus eft:& cft cum +fua natura, fine qua efle non poteft: & principia quae fun* +generalia, funt cum principio generablfimo fubftantia- +li,in quo funt affituataz&pedecundamlpcciemrcgulse » M +C.manifeftumeft. > + +DE MEDIO PER REGVLAS DEBVCTO. + +VTrum in fubftantia mundi fit dare vnum medium Zfemedi» +gencraliftimum? Et refpondendum eft quod fic:a- per rejiu~ +lioquin no effent media fubaltcrnata:& fic mundus efiet ^i^Aed* +euacuatus de medio continuariuo,roenfuratiuo,&con- +iunttiuo: nec concordantia haberet cfie: neque princi- +pium haberet fubie&um per quod tranfiret ad finem +inquo quiefceret:&ficnondTetmotus:6cmulcaaliaia- +conuenientiafcquerentur,quod eft impolTibilc,vt per re- +gulam B. patet. Per primam fpeciem regulae C. quaeritur, +quid cft medium ? Et eft dicendum,quod cft fubiettu in +quo principium &finis ad inuicem fibi obuiant, & fe in- +uicera c6iungunt,vt principium in fine quiefeere poflit : + +& medium gencraliffiraum efteaufa omnium medioru +corporalium. Per fecundam fpeciem quaeritur, medium +quid habet in feeflcntialitcr? Et cft dicendum, quod ha- +bet fua correlatiua fcil.coniungcre,& extremitatem cum +extremitate applicare & continuare, vt in angulo F. in fe- +cunda figura fignificatum eft. Per tertiam fpeciem quae- +ritur, medium quid eft in alio? Et refpodendum eft, quod +cft couiun&io in forma & materia, vt in igne ignire, & eft +in calore calefacere, & in planta vegetare, & in fenfufen- +tire, &inimaginatiua imaginari, & raiiocinatiua ratio- +cinari,& in motu mouere, & in generatione generare, & +huiufmodi. Per quartam fpecie quaeritur, quid habet in +alio?Etrefpondendueft,quodhabct habitum ex quo eft +iiabituatu: & cum quo a&us fecundarios caufat,qui non +funt de fuo genere, & haec omnia per regula C. manifcfta +funt. Per prima fpeciem regulae D. queritur, mediu de quo — +cft priroitiue? & refpodendum eft, quod de feipfo eft,vt fic +principiu generale per fe. Per fecundam fpecie quaeritur, +dequibus eft? Et refpondendum eft, quod eft de efTentia V +formae &materiz in qua cft: & eft de motu & huiufmodi, s + +i. 4 + + +I + + +»J4 + + +OCTAVA PARS + + +ptio habitu cllhabituata, cum quocaufat acias peregri- +nos. Et hoc per regulam B. patefaciam eft. Per primam +fpcciem regulx G quxritur, veritas qualis cft ? Et refpon- +dendura ett,quod ventas propria cft proprius habitus +fubieCli in quo eft cum quo verificat alia principia. Am-« +phus per fecundam fpeciefn quaeri tur , veritas qualis cft t +Et refpondendum cft, quod eft habitus appropriatus,, +cum quo intelledus vete intelligit & attingit ipfa princi- +pia realiai, quxquidcm funt vere intelligibilia , rccolibi- +lia & amabilia, & vere funt,&fic de fenfibilibus & imagi- +nabilibus,&fic dcraoralibus: & ad hoc regula B.teftatuc. +Per omnes fpecies regulx H. quxritur, veritas quando, +eft? Et refpondendum eft, quod eft tunc quando tempus + +eft in ipfis fpeciebusfubftentatum & di (curfum : cuius ra- +tio eft. Nam fine ipfa veritate tempus quidem & fpecies +eius vere nequaquam cfle poflent. Per omnes fpecies +regulx I. quxricur, veritas vbieft ? Et refpondendum cft, +quod 'eft extra falfitatem,& cft per omnes fpecies ipfiusl. +qu$ quidem fpecies abfque veritate minime effe poflent. +Vltcnus cftin omnibus dementatis, vegetatis, fenfatis 8C +imaginatis: Et in omnibus qux per animam funtobic- + + +jn alio ? Ad quod refpondendum eft, quod gloria exiftens +habitus, eft inftrumentaiiter in gloria fubftantiali: cum +qua gloria fubftantialis ponit alia principia in appetitu +deledationis & quietis. . Per qpartam fpeciem qujeri- +tur:gloria quid habetin aliorEtrefpondcndum eft, quod +habet in fubiedo in quo eft, adiones ^ paffioiieSp & de- +ledapdo & quietando.Et in ifto paftu apparetjper quem +modum fedeledat inagcndoforma.&m patiendo ma- +tcria. Ethocpatetpcrniafculura & foemcllam, & per fe- +cundam fpeciem regulas C. Perprimam fpccicm regu- +lat D. quxritur: gloria de quo eft? & refpondendum eft, + +2uod eft de feipla, vefit principium primitiuum,inqu6 +nt deledabilia, alioquin appetitus & deledatio eflent +extra eflentiam gloria:; quod eft impoflibile. Et hoc +per regulam B. manifeftum eft. Adhuc per fecundam +fpeciem quaeritur: gloria de cjuoeft? Et cftrefponden- +dum,quodcft de filis eprrclatiuis,alioquin gloria ejuftjfs + + +S -i % + + +v*,-' + +I- . + +hi.i + +o + + +■ . . , • . + +Ij* ~ , OCTAVA PARS + +habitus non haberctin quo cflet fubftentata. Adhuc pct +tertiam fpecicm quxritur? gloria cuius cH?refpondcndu „ +eft, quod gloria exiftens , habitus cft glorix cxiftentis +fubftantialiter.Pcr primam fpcciem regulae E. quaeritur : +gloria quare cft? Rcfpoqdcridum cft, quod gloria de* +luis correlatiuis conftituta. Adhuc per fecundam fpe- +ciem quxritur:gloriaquarecft?Relpondendum eft, quod +gloria exiftens habitus cum gloria lubftantiali ponit alia +princifiaindclcdationc& quiete. Perprimam fpccicm * +regulae F. quxritur: gloria quanta eft ? Er refpondcndura +eft, quod tanra eft, quanta cft in fuo efle, (icut abftradun» +in fuo concreto. Amplius per fecundam fpeciem quxri- +tur, gloria quauta cft? Et refpondctur, quodeft tanta +quaca funtfuacorrclatiua&fuushabitus cum quo mul- +tiplicat Ipecies quietatas^cut intellcduscum luo habi- +tu ponit fpecies intellegas. Et in ifto £a(Iu apparet, quo- +modo vnumptincipiumfe adiuuatcumalioad multipli- +candum Ipecies. Per primam fpcciem regulae G. quxru +tur: gloria qualis e'ftpropri£?Etrefpondcndum eft,quod +proprie gloria eft propria pallio fubicdi iu quo cft. Et +adhuc per fecundam fpcciem quxritur: gloria qualis eft? + +Ad quod diceudum eft,quodgloria appropriatacft talis, +qualis de ipfa principia funt habituata & quierata Per +omnes Ipcrics H. quxritur: gloria quando eft? Et re- +fpondendum eft,quodeft tunc quado tempus cft difciu- +lum per omnes fpecies H.dc vnonunc in aliud fuccefli- +ue: licutgloriansqui invnonuncledeledat in vnafpc- +cic,& in alio nunc in alia : & hoc in fuo in trinfeco gloria- +bili.in mul tiplicando gloriari peregrinum, cum quo po- +nit fuum gloriari innatum in pradica: & hoc per omnes +fpecies H. probabile cft. Per omnes fpecies regulx 1. +quxritur , gloria vbi cft? Ad quod rcfpondcndum eft, +quod eft infuis correlatiuis & in leipfa, primitiua enim +eft: &eftinfuo habitu exquo habituata eft: &in modo, +quod modalis eft: & eft in inftrumentalitate, cum lit in- +ftrumentura:&eftin bonitate, quod bona eft: &in ma- +gnitudine, nam magna eft: &cft in omnibus fubiedls +cum quibus appetitur,& quies eft. Ethoc per regulam B. +probatum eft. Per regulam modali tatis quxritur, gboria + +quomo- + + +/ + + +DE MIXTIONE PRINCIP. EJ REG. 157 + +* + +quomodo eft? Etrefpondendum cft, quod eft per illum +modum per quem fua correlatiua fune, vno exiftente in +alio: & per quem glorians in fuoglonabiliintnnfeco be- " , + +ne & magnete, ponit alia principia in quiere deleffan- +do&dando eis fuasfimilitudtfies. Et hoc per fecundam +fpeciem regulae C. fignificatum cft. Per regulam inftru» +mentalitatis quaeritur , gloria cum quo eft? Etfefpon- +dendumeft, quod eft cum correlatiuis & gloria qus eft +fubftantialis, eftcumfuo habitu cum quo habituac alia +principia: eft cum bonitate inuaca, eo quod naturaliter +bona eft: & in bonitate morali, quomodo bonas fe dele- +bat in agendo bonum cum iufticia & prudentia, Scc. ' + +DE DIFFERENTIA PER REGV- +las deduffa. + +VTrum differentia fit principium generale & reale? + +Et dicimus quod fic:vt per regulam B. patet: quod re,t-t +fi non, mundus non eflet de fuispatttbus naturahter quq regula* +funt primitiue natutaliter per differentiam, &concor- dedmS4» +dantes per concordantiam : &contrnriantes per primi- +tiuamcontrarietatem :qu* non poftcnteffe fine primi- +tiua differentia, fine qua mundus eflet euacuatus primi- +tiuts concordantiis & contrarictatibus : & etiam in fe- +cunda fpecie regulae E.& appetitu naturali &quietej& +omnia quidem vellent effe idem numero, &fic mundus +non eflet hoc quod eft. Concluditur ergojdc quarftronc +affirma tiua eft tenenda. Per primam fpecicnt regulae C. +quaritur: differentia quid cft? Refpondendum cft, quod +eft caufa plurium entium pcradlum fuum fcilice: differ- +re. Et hoc per regulam B. probatum cft, & per fcalam dif. +fetentur pofitam in fecunda figura fiuc in tertia de came- +ra B. C. vfque ad cameram B. K. in quibus differentia cft +difcurfa & diffufa caulando plura. Per fecundam fpe- +cie quaeritur, quid habet in fe naturaliter & eflcn tialitcr? + +Et refpondendum eft, quod habet fua correlatiua fcil. +differentem, differentiatum &differenttarc, fine quibus +non poteft eflc, cum quibus continet in fe omhes fuas +fpecies diffci entes inter fe. Adhuc per tertiam fpeciem +quzritur,quid habet differentia in alio?Et dicendum eft» + + +1*8 , OCTAVA PAfc$ + +quod eft ens habens in fuo efTentiali differcntiabili diffe- +rentias pcregiinas, cum quibus caufat pluralitatem dc +ipfa differentia habituatam. Adhucpcr quartam fpccifi +quaeritur, difFcrcntiaquidhabct in alio?Et dicendum eft, +quod habet pluralitaterar fic de ipfa habituatam, ficut +Carbones de calidirate funt habituati, <& hoc per regulam +B.monftratumcft. Perprimam (pecicm D. quxritur, de +quoeft differentia primitiux?Etcftrefpodendura, quod +cft dc feipfa: quod fi non omnia appeterent eflcvnumSe +idem numero; quodeft impoflibile. Nam ego non appe- +to te efle,neq; lapidem, &c ncqjeconuerfo. Amplius per +fecundam fpeciem quxritur^ifForcntia de quibus cft? Et +eft rcfpondcndum,quod cft de differente;, difFercntiabili, +&differentiare: qui quidem funt eius confubftaritialesj +cum quibus facit differte omnia cum fuo proprio habitu, + +\ qux fine ipfa non edent per fc exiftentia, neque haberctit + +fundamcntum,nequepofFcnt differre fttbftantia & acci- +dens. Per tertiam fpeciem quxritur, differentia cniu^ +cft ? Et dicimus, quod differentia exiftens habitus cft (Hk- +ferentixfubftantialis;3comnia per regulam B.funtpro- +babilia. Per primam fpeciem regulx E. quxritur, diffe- +rentia quare eft formaliter? Ecrcfpondendum, quod c * +eo quiaeftdefuis cocffcntialibus relatiuis. Adhuc per +fecundam fpeciem quxritur, differentia quare eft finali- +tcr$Jvreftrefpondendum,vtfintplura qux fine ipfacffe +non pofFunt. Etpriuatc. mundo differentia prxdicla,ipfe +quidem effet euacuatus&annullatus, coquianoneffcC +neque finem haberet. Per primam fpeciem F. quxritur, +differentia quanta eft? Etcftdicendum,quod 1'unt duaf +differentix gencralifitmx: quarum vnafubftantialis eft +caufans differentias fubftantiales differentes fubftantia- +liter, eo quod differentia fediffunditinipfis ratione rh i- +Sctionis. Eft & alia differentia habitualisjcum qua differ +fentia fubftantialis facit differre principia adinuicem. +Adhuc per fecundam fpeciem quanta eft differentia ? Ad +quod cft dicendum , quod eft tanta quantum quantitas +rc extendit in fuis correlatiuis : ficut cnira differentia ha- +bituat quantitatem continendo in fuo genere, fic quan- * +titas menfurat differentiam , continendo ip&m in fuo + +genere# + + +DE MIXTIONE PRINCIP.ET REG. + +generi. Et hoc per regulam B. videri poteft. Perprimam +ipecieni regulae G. quxritur: differentia qualis eft? &rc- +fpondendum eft, quod differentia propria cft parsmun- +, di fine qua efle non poteft. Amplius per fecundam fpe- +cicm quxritur:differcntia qur.lis cft appropriateJ Et dici- +mus, quod cftpaflio mundi appropriata cum qua diffe- +rentia lubftantialis habituatalia principia, quxnon fune +de fuo genere, &per regulam B.manifcftu eft. Per omnes +fpecies regulxH. quxritur : differentia quando eft? & eft +dicendum) quod differentia fuit tunc, quando mundus +fuit creatus &inceptus, eo quod primitiua eft. Nam ficut +mundus fuit creatus cum partibus fuis, fcilicet tempore +& loco & motu, &c. Sic fuit cum fua differentia creatus, +vtiamdiftum eft. Vlterius differentia nunc eft, &erit in +alio, nunc in xterno,finc quibus ipfa ede non poteft. Et +hxc fufficiant de differentia quantum ad tempus; quod +per regulam B.patct,& per omnes fpecies regulxH. Per +omnes fpecies rcgulxl. quxritur: differentia vbieft?& +eft dicendum, quod in omnibus iftis fpecicb\is,& hoc cla- +rum cft per fe. Vlterius differentia cft in loco: eo quod +locus differt a quantitate, tempore, &c. Et differen tia eft +in loco: eo quod differentia fine ipfo non portet effc pro- +pria partio mundi. Per regulam modalitatis quxritur: +differentia quomodo eft ? &rcfpondcndum eft, quod cft +per illum modum, quem hahetin fuis correlatiuis, &etia +per illum modum quem habet in habituando defeipfa +alia principia. Nam ficut homo habet modum feribendi +mouendo manum, &cum manu raouendo pennam, & +cum penna mouendo incauftum, &cum motuincaufti +mouendo & figurando literas.Sicdifferetia habet modu +permodum,differentiandovnumabaliofubftamiaIiter. +Et hoc per omnes fpecies regularum dcmonftrablle eft. +Per regulam inftrumcntalitatis quxritur: differentia cu +quoeft?&eftrcfpondendum , quodefteum fuis relatiuis +cum fuo habitu, cum quo habituat alia principia diuerfi- +ficando,& etiam cum bonitate,magnitudine,&c.& cura +motu,quantitatc &qualitatc,&c. &finc iftis principiis +differentia effe non poteft, & cum ipfa differentia princi- +pia funt hoc quod fune : quonia ptiuata differentia prin- +cipia quidem non cflent hoc quod funt. + + +( + + +\6o + + +> + + +OCTAVA PARS + +DE CONCORDANTIA PyER RE- +gulas deduda. ' + +Deduttio 13 Et regulam B .quaeritur : vtrum concordantia fitfuk +(oncor- A» ftantialis?Etrcfpondcndumeft quod ficrvtfubftan- +dnnttjt tia ex partibus fuis fubft^tuialibus edepoflit tota corai +fer regu- pofita,ipfacxifteutc vnafub ratione vnitatis,& cxiftentd +iat. multiplici fub ratione pluralitatis, &hoc rationecon- +cordantixfubftantialis. Nam fi concordantia non edet +fubftanualis fiucfubfta tia, tota quidem edentia formar, +& tota edentia materi.x non clTcntconcordanccs ad con- +ltirucndum tertiu fubftautia!c,&dcipfum tertium fub * +ftantialc eifet cuacuatio totius mixtionis SC compodtio- +nis, quod eft impollibile. Concluditutctgo quod con- +. -. cordantia eftparsfubftantialisin fubiedo in quo cft,& +hocpcrrcguLmB patet. Perprimam fpcciem regula: C. +quaeritur: concordantia quid eft? Et reipondendum efty +quod eft illa edentia cui proprie competit concordare, & + +1 extra quam edentiam nullum ens eft concordatum fi- + +Ue concordabile. Adhuc per fecundam (pcciein quaeri- +tur: quid habet edentialirer & naturaliter in fe ? Et eft di- +cendum, quod habet fuacorrelatiua, fcilicetconcordan- +tem , concordatum & concordare. Adbucpcr tertiant +fpcciem quaeritur: quid eft in alio? Et refpondcndutn +eft, quod eft in contrarietate concordans : dent igni» +in aqua calefaciens, cum dt fuum contrarium; & eft ipf +differentia diftinda : & eft in fuis corrclatiuis fimpheitef +fuften tata:& etiam in contrarietate : & in regula D. ma- +teria liter,& in regula E.formalicet: Et in regula F. quan- +. . y ' tiratiuc:& in regula G.qualitatiue:& in regula H.tcmpo- +raliter:&in regula l.Iocaliter: &i:i regula K.modaliter&f +tnftrumenraluer. Et per quartam fpedem quaeritur f +quid habet in alio? Et tefpondendum eft, quod habet ia +fuiscorrclatiuisexiftentia, &agcntiam Senatuum, &in +tegula D. materialiter, & dede aliis fuo modo, n fupra +>* didura eft in tertia fpecie,& hoc per regulam B.dcmon- + +ftrabilc eft. Perprimam fpeciem regulae D. quaeritor: +concordantia de quocft? Eteftrcfpondendum,quodeft +defcipfa.co quodprimitiua eft, alioquin effet dealiqua +ente fibi pr.xiaccnte, quod non eifet dc fuo genere & na- + + +<0 + + +DE MIXTIONE PRINCIP. ET REG.ldi +• 1 + +tura, quod eft impodibilc. Amplius per fecundam (pe- +ciera quaeritur: concordantia dequibuscft?& cft dicen- +dum, quodeftdefuiscorrelatiuis, vrez iplisfubftantiali- +tcr exiitere poflic. Et per tertiam (peci em quaeritur: con- +cordantia cuius cft? &eftrefppnt MIXTIONE PRINCIP.ETREG. + +ipeciem qifaeritur: contrariccas quid habet in fe eifcntia^ +ic?&refpondehdum eft, quod habet fua correlatioa ac- +cidentalia, fcilicct contrariantem, contrariare & con- +ttariabilc, fine quibus elle non potefti ficut habitus, qui +^iderfimode confiftit in fuis fqbie&is. Per tertiam (pe- . +ciem quarritur: contrarietas quid eft in alio ? &eft dicen- +dum , quod eft in concordantia contrarians, impedien- +do ei concordare cum contrariare : ficut concordantia +in contrarietate eft concordans impediendo contrarie- +tati Tuum contrariare. Per quartam fpecicm quaeritur: +qu>d habet in alio? & eft rcfpondcndum, quod habet +naturam corruptionis , ficut concordantia habet natu- +ram generationis. Et hoc per regulam B. patet. Per pri- , +nam fpeciemregulzD.quxritur: contrarietas de quo ' +eftr&eftdiccndum.quod eft defeip(a:eo quod primitiua +cft, nifi enim primitiuaefict , eflet quidem deriuatiuade +concordantia fibipiaccn te, quod eft impofti bile. Per fe- +cundam fpccie quaeritur: cotrarietas de quibus eft ? &eft +refpondendu, quod cft de obiedlione & obniatione qua- +iitatum:ficut fimt caiiditas, frigiditas, fiecitas &humidi- +tas,leuitas&ponderofitas, luciditas & tenebrofitas, fa* +nitas& iufirmitas, mors devita, iufticia&iniuria.aifir- +njatio & negatio, generatio & corruptib, Si huiufmodi* +Per tertiam ipeciem quaeritur , cuius eft contrarietas ? & +eft refpondendum , quod cft fubicdi in quo eft: Et hoc +per regulam B.manifeftum eft.' Per primam fpecicm re- +gulae E. quaeritur : contrarietas quare eft? & dicendum +eft, quod cft cr co , quod fubic&um de ipia habi tua tum +aft, ficut caiiditas eft, quod fubiettum calidum eft, &fic +dcipfahabituatumeft,&furditaseft,quodhomoahqui« +furdus eft, & iniuria eft, quod iniuriofus aliquis eft , & hu- +iufmodi. Per prima fpecicm regulae F. quaeritur: contra* +rictas quata eft? & dicimus, quod eft tanta, quamu fubie- +dum deipfahabituatu eft. Amplius per fecundam fpccie +quaeritur, cotrarietas quanta cft? Si eftdicendu, quod eft f. +tanta, quarafubicda cr ipfahabituatafunt difcretiue:fi- +cntignicns.ignicu & ignire fifnt de ipfahabituata:& hod# +pet regulam B.videdum eft. Per prima fpeciem regulae G« +queritur: cotrarietas qualis eft? Et refpondendu cft, q> eft +jppeia paffio fubic&i: ficut cotrarietas mudi q innata cft« +r v ' L 1 + + +r + + +OCTAVA PARS + +Per fecundam fpeciem quaeritur: contrarietas qualiseft +appropriatio ? Dicendum cft, quod eft appropriata pallio +in fubic&o in quo cft: licut peccator qui dc peccato fe +habituat contra virtutem: &uelurditas,& trifticia&hu- +iufmodir&hocpec regujara B.manifeftura 'eft. Per o- +xnnes fpecicsregulxH. quxritur: contrarietas quando +eft? & eft dicendum, quod eft tunc, quando fubie&um de +ipfababituatum eft: Amplius eft tunc, quando eius fub- +ic&um eft pra + +tire, &in imaginatiua imaginari, & ratiocinatiua ratio- +- cinari,& in motu mouere, & in generatione generare, & +huiufmodi. Per quartam fpecic quaeritur, quid habet in +alio ?Etrefpondendueft,quod habet habitum ex quo eft +habituatu: & cum quo aftus fecundarios caufat,qui non +(unt de fuo genere, & haec omnia per regula C. manifefta +funt.Pcr prima fpeciem regulx D.quqritur,mediu de quo — +eft primitiue? & refpfidendum cft, quod de fcipfo eft,vt fic +principiu generale per fe. Per fecundam fpecic quaeritur, +de quibus cft? Etrefpondcndum eft, quod cft de effentia \ - + +form*& materiat in qua cft: & cft dc motu &huiufmodi, s + +X 4 + + +i4,M OCTAVA PARS + +Amplias per tertiam fpeciem quzritur, mcdiu cuius eft? +Et refpondendum eft, quod eft totius fubiedii in quo.eft: + +& hoc per fe patet & per regulam B. probatum eft. Fer +'ptimam fpeciem regulz E. quzritur, medium quare eft +formali ter? Ad quod dicimus, quod de Tuis correlatiuis. ’ +conftitutum,vt per fecundum fpeciem regulz C.manife- +ftum eft. Adhucpcr fecundam fpeciem quzritrir , me- +dium quare cftfinalitcr?Et dicimus vt fubiedta plena 8c. +continua fint , &vt przdicamenta poffint habere a dus +fecundarios, ficut fubftantia fubftenrare, & quantitas + +2uantificare:& fic agens agere : & mouens mouere ; & (ic +cczteris fuo modo,ficut lineans lineare, &c.fine quibus +adtibus potentis non pollent efle in quiete, & hoc per fe +& per regulam B. clarum eft. Perprimamfpeciem regu- +JzF. quzritur, quantum eft medium? Et eft dicendum, +quod eft tantum quantum cotinuariuum cft in fubicdo +in quo eft : ficut coniungere in coniundione: & generare +in generatione:& currere in curfu:& componere in com- +pofitione: in tertio modo licut homo qui eft tertium me. +dium conftitutum cz anima & corpore, & huiufroodi. +Per fecundam vero fpeciem quxritur,mediumquantum +eft? Et refpondendum eft, quod eft tantum quanta-eft +pars totius medii : ficut in dementato, ignire, aierificare, +aquzificare & terrzificare: ex quibus eft vnurocomune +dementare; & fic de aliis fub modo, & hoc clarum cft. +Perprimam fpeciem regulz G. quzritur, medium quale +cft? Refpondendum eft, quod eft tale qualis eft propria +paflio fubiedii in quo eft: ficut in igne, ignire: & in curfta +currere, &huiufmodi. Amplius per fecundam fpeciem +quzritur, medium quale cft ? Et refpondcndumeft, quod +cft clauus coniungens duos poftes in medium appropria- +tum; &fimihter calefacere in aqua calida, &huiufmodi: +& hoc per fe patet. Per omnesfpecies regulz H. quzri- +tur, medium quando eft ? Et refpondendum cft, quod +tunc eft, quando fua fubieda funt, ficut coniungere, men- +furare, continuare .& moderare & artificiare : & hoc per +regulam B.vifum eft. Per omnes fpccies regulz 1. quzri- +tur,medium vbi eft? Et refpondendum cft, quod cft iu or. +mnibus fubiedi is, in quibus cft: ficut homo quicflin ani- +ma fic + + +DE IviIXTIONE DRINCIP. ET REC + +ma & corpore :vt ignire in igne: &mouefe in motu: & +modare in modo: & inftrumentare in inftrutneto,& hu- +iufmocli; hoc quidem manifeftumeft bcncintucnti ifta • ' + +arcem. Per regulam modalicatis quxiitur. rnediu quo- +«odo eft! Et rcfpondendum eft, quod eft per modum +quem forma habet in agenda & maceria in patiendo: &' +ignis in calefaciendo:& plantain vegetando: &fcnfus in +fentiendo : & imaginatio in imagiuando: & ratiocinati- +ua in ratiocinando. Et ifta media modaliafunt partes, + +Cum quibus agens habet modum modaliter&mediali- +ter, nue morahtcr:Echoc per fevifumeft. Per omne* + +(pe cies inftrumentalitatis qmcricur, medium cum quo +eft? Et rcfpondendum eft, quod eft cum fuis correlaciuis: ( + +& eftfuro extremitatibus, in quarum medio exiftic:&ge- + +nerare cum generante & generabili : Et bouificatc cum. • + +bonificante & bonificabili,& h uuifmodi: Et currere cum + +' currente dccurribili. Et hoc per fc & per regulam B.cla- + +, rum eft. + +DE FINE PER REGT^ +lasdedudo. + +QVacricurper regulam B.vtrum fit finisvltimus? Et Dtfnt +rcfpondendum eft quod fic:alioquin medium eftet per regu- +determinatum a parte principii, & non a parte finis. Et fic Uu dedu- +eflet motus & proceffus a parte poft infinitum & nun- +quam principium attingeretfinem atque quietemsqyod +tftimpoflibile, & contra primam (pcciem 'regula: D. & +fecundam E. Perprimam fpcciem regulxC. quxritur, +finis quid eft ? Et rcfpondendum eft,quod eftptincipium +extra quod nulla quies eft. Adhuc per fecundam fpe- +ciem quxritur, quid habet effentialttcr in fc ? Et re- +fpondeudumeft,quod habet fuacofrclatiua, Icilicctqui- +etantem, quictatum &quietare, in quibus omnia alia. + +. principiaquicfcunt. Per tertiam fpeciem quaeritur, qui-J +eft inaho?Et rcfpondendum eft, quod cftin bonitate bo- +nus,in magnitudine magnus, in differentia diftcrens ab +omnibus aliis principiis: & in concordantia concordans +cum omnibus aliis principiis, excepta contrarictate. Per +quartam fpeciem queritur, quid habe t in aiio?Et rcfpon- +• L 5 + + +v + + +' E>E MIXTIONE PRINCIP. ET REG. 171 + +dc fine terminatioriis,& percofequens de natura motus +& appeticus, quod eft impoflibilc. Perprimam lpeciem.-- > +segulae G. quaeritur finis qualis eft?Et relpondendum eft, + +«quod eft talisqualis per propriam partionem fubiefti po- +“teft efle. Sicut voluntas qua: eft talis, qualis per amabilita- +tem pocefteflejqux eft propiia partio ipfius voluntatis & +poflibilitatis,poteftatis Schuilmodi. Per fecundam fpe- +ciem quaeritur, finis qualis eft approptiate : Et refpon- +dendum eft, quod eft talis qualis poteft efle perappro- +priatam partionem ,fieut voluntas eft qualis appropriatac • , + +per odibilitatem,& intelleftus per ignosantiam,& fimi- - +liter poteftas eft qualis per impoflibilitatem: cura impof- +fibihtas non exeat a natura iplius potcftatis ; & fic de aliis +fuo modo. Et ficutfurditas homini, &iniufticia,&iniu- +ria,&huiufinodi.Et hoeper regula B.mauifcftum eft. Per +omnes Ipecies regulae H. quaeritur, finis quando eft ? Et +refpondendum cft,quod eft tunc quando eft in omnibus +fpeciebus fuarum regularum, in quibus abfque tempore +nequaquam efle poteft :licut iplum tempus non poteft +efle fine ipfo fine. Et hoc regula B.fignificat intclledui +beneintclligenti. Per omnes Ipecies regula: I. quaeritur, +finis vbi eft? Et refpondendum eft, quod eft in omnibus +fpeciebus: ficut in fua primitiuitate & fuis cortebtiuis:& +eft habitus puerfus in priuatione & in iniuria:& eft habi- +tus redus in termino & iufticia:& hoc pate t fubtiliter in - +ueftiganti. Per omnes Ipecies modalitatis quaeritur, finis +quomodo eft? Et refpondendum cfhquod eft per modum +differenti^ quae ponit, quod fua corrclatiua fiptdiffcretia +ab omnibus aliis principiis &relatiuis illorum. Et eft per +modu concordandae qua: cocordat finem cumomnibus +aliis principiis, excepta tamen conttarietate. Iteru eft per +modu medii, eo quia mediat ipfum finem per omniaalia +princ,ipia:& eft per modum appetitus, quijappetit in ipfo +fine quiefcere,& fic de cscteris fuo modo. Pecomncslpc- +' ciesinlltumcntalitatis quaeritur: finis cum quoeft^Et re- +fpondendum eft, quod eft eum fuis corrclatiuis, & cumo- +mnibus fpeciebus fuaru tegularu , fine quibus efle no po- 1 +teft,&eft cn bonitate bonus : ficut cappatus eft jbonus cu +bonacappa. Et cu appetitu eft appetibilis CchmuGnodi. + + +7 + + +17* + + +OCTAVA PARS + +DE MAIORITATE PER RE- +gulas deduda. + +Demuto- Vaeritur: vtrum maioritas fit principium primiti- +ritutcfcr v^uum quoad fuum genus? Et rcfpondenduiii eft, +regulus quod fic,per primam tegulam B. quod fi non, edet perae-''- + +d dtiQu. cidens&nonpcrfe:&ficfi5bftantiaexiftcnsprimitiua&' +maior accidente , non edet per fe exiftens , fed per acci- +dens, quod cftimpoflibilo. Perprimam fpeciem regulas +C. quaeritur, maiori tas quid eft ? Et refpondendumcft* + +• quod eft ens per fe exiftens extra quod impoftibile eft +maiorificare. Perfccundam fpccicm quarritur,maioritas +quid habet infeedentialiter & naturaliter ? Et refpon- +dendum eft, quod habet fua cortclatiua, ex quibus eft. +Per tertiam fpeciem quaeritur, quid eft in alio ? Et re- +condendum eft, quod eft habitus fub quo maioritatef +' fubaltcrnatz funt adituatx : Sicut maioritas bonitatis +fubftantialis& accidentalis. Iterum eft ens diftin&um ab +omnibus aliis principiis in fubie&o in quo eft , 'fine qua +diftin&ione omnia principia edent idem numero fleex- +tra xqualitatem & minoritatem & relatiouem , quod eft +impoftibila : cum mundus non poditede cuacuatus fu- +pradidis. Per quartam fpeciem quxritur, maioritas quid +habet in alio? Errefpondendura eft, quod habet fuum +a&um.fcil. maiorificare cura quo oritur generate, cre- +Icere, rnouere & huiufmodi. Per primam Ipeciem regu- +lxD. quxritur, maioritas de quo eft? Et refpondcndum +eft, q uod eft de (eipfa , quia fi non, aut edet de xquali tate +aut minoritatcjquod de genere relationis eft. Per fecun- +dam fpccicm quxritur , de quibuseft? Refpondcndum +eft, quod eft de luis correladuis,fciL de maiorificare, ma- +iorificabili & maiorificare: in quibus fua edentia eft fub- +ftentata & fundata. Per tertiam vero fpccicm quaeritur, +cuius eft ? Rcfpondendum eft , quod eft fubiedi in quo +eft, cq quod ex ipfa habituatum eft. Et omnia ifta fune +data & manifcfta. Per primam fpeciem regulx E.quxri- +' tur, maioritas quare eft? Et dicendum eft, quod eft ex eo + +quia »n ea funt fua cocreta relata naturaliter & edentia- +liter. Amplius perfccundam fpeciem quxritur, maiori- +tas quare eft? Etcefpondcndura eft, vt alia principia fint + +fub- + + +DE MIXTIONE PRINCIP. EJ REG. 17) + +fubalternatadc fuo genere & cum ipfo fine quierat*. Per +primam fpeciem regul® F.qusritur, raaioritas quantaj +cfl? Et dicendum eft, quod cft canta, quanta cft con- +tinentia in fubiefto in quo eft. Adhuc pet fecundam +Ipeciem quaeritur, quanta ef|? Et dicendum cft, quod +eft tanta quantae funt maiorirates fubalccrnatae fab- +Sftentescij & hoc per regulam B. fignificabile eft. Per +primam fpeciem regulae G.qu?ritur,maioritas qualis eft? +Rxfpondendutneft, quod eft talis qualis poreftefTc per +propriam 'paflionem exiftentem in fubietto in quo eft. +Iterum per fecundam fpeciem eiufdem regulae quaeritur, +jualis eft? & eft dicendum , quod eft talis qu alis pateft cf- +e per appropriatam exiftentiam in fubietfto in quo cft: +icut aliquis homo eft maior in quantitate , & albior in- +cnfe petalbedincm,& magis ruftus per iufticiam quam +dterhomo. Per omnes fpecicsrcgul®H.qu®ritur, ma- +oritas quando eft?Etrefpondendum cft, quod cft tunc +|uando eft : & realiter in omnibus fuis fpccicbus fuatum +egularum, in quibus eft affituata, & hoc bene inruenti +imm eft. Per omnes fpeeies regul® I.quaetitur , maiori- +asvbieft? Et eft dicendum, quod eft in maiori fubic&o, +labitu, loco &huiufmodi,&hoc per omnesfpccies regu- +z I. clarum eft. Per regulam modalitaris qu®ritur, ma- +critas quomodo eft ? Er refpondcndum eft, quod eft per +aodum differenti® quxcaufatfua correlatiua quod fine +laiora differendo. Irem eft per modum concordanti®, +u® caufac quod fine' maiora concordando. Et eft per +iodum regul® G. ratione maiorum appropriationum +: huiufmodi: iftis tamen maioritatibus exiften tibus fub +iaioritatc,qu® eft genus ad iftas maiorirates fupradi- +:as: ficut particulares albedincsfuntfubvniuerfalialbe- +me,&hoc per fepatet.Per omnes fpeeies inftrumentali- +tis quxricur, maioritas cum quo eft? Et dicendum cft, +zodeft cum fuis correlatiuis & cum fuo maiori habitu, +im quo funthabituatxmaioritates fubalternat®,fiue +aiores aroprier Et dicendum eft, quod eft talis qualis poteft eflc +>erpropriam paftionem fubic +esinnatx entium (enfaalium. Item per fecundam fpe- +iem quxrnur: qualis eft appropriate? & eft dicendum, +,uod eft talis, qualis poteft cilc per appropriatas paffio- +es fubicdlorum peregrinorum in quibus eft: ficur duo +)gici in logica, & duo mdiccs in iufticia, & duo cappati +i cappisj & huiufmodl Per omnes fpccies regulx H. +uxritur : xqualitasquando eft? Et rcfpondendum eft, +uod eft tunc quando vere eft in (peciebus H.ficut in fuis +seretis, &c.& ficur in curfu qui xqualiter confifti t inter +irrent em &curribile: & tempus prxfens inter prxeeri- +im &futurum, & ficdealiis fuo modo. Per omnesfpc- +es regulxl.quxritur,xqualitasvbieft? Et rcfponden- +im eft , quod eft in fcmetipfa : eo quod in fuis correlatio +s eft: in fubiedlo inquoeftxqualiteidedmftaper a. + +ionem & paflione: & eft in bonitatc,magnitudine,&c, +quibus xqualiter eft, vt principia fintxqualia. Eteftin +(Ferentia, vt fuacortelatiua fint xqualiter differentia* +eft in concordantia, vt fua correlatiuafimiliterfint x~ +aliter concordantW& eft in modalitate, vt modali tet +:&eftin inftrumcntalitate vt inftrumentaliter fit; 8c +cum hoc per B. manifeftum eft. Pcrrcgulam moda- +itis quxritur, xqualitas quomodo eft? Et dicimus, +od eft per modum quem habet in fuiscorrelatiuis : 8e +per modum iufticix poderis & menfurx & proportio- +in fubictfto in quo eftj & hoc naturalitpr & artificiali- +Et hoc per fe fatis clarum eft. Per omnes fpecies in- +imcntalitatis quxritur, xqualitas cura quo eft? Et + + +V + + +«7 6 , OCTAVA PARS + +tcfpondendum cft , quod cft cum fuiscorrclatiuis:&eft +' cum differentia cum qua agens diftinguit:&eft cum con.'' + +cordantia cum qua agens onitate, (icar coloratum quod non po- narUf^ +icft efle coloratum abfque colore: eft ergo fua bonitas, , +poftquamfuum efle eft bonum; Sthocneceflarie. Deus +:ft: & fuum efle eft magnum. Nam li non cflet ma- +juum :iam non edet dignus quod elTec Deus,vude(e- +[uitur quod magnitudo diuina eft ens reale. Deus eft: +i£ fuum e(rc eft aeternaliter, nam alioquin fi ellct in- j +eptum , iam non edet dignus quod edet Deus : eft* +rgo aeternitas fine qua ens acernum efle non poteft. + +)euseft: & poftquam eft, efle poteft: ergo poteftas eft, fi- +c qua Deus ede non poteft. Deus eft: & ipfemec fcit fc- +>fum; Aliter ei fuum ede non eder dignum quod edet +ieus; Eft ergo diuina fapientia,finc qua Deus non poder +:ire(cipfum. Deus eft: &ipfe amat ieiplum; alias enim +6 edet dignus quod edet Deus. Eft ergo diuinus amor +ne quo Deus non pollet amare (eipium. Deus eft: Sc +tum efle virtuofum eft; alioquin eflec vitiofus Deus : & + +: non edet dignus ede Deus. Eft ergo diuina virtus, fi- +: qua Deus non poteft ede virtuofus. Deus eft; & fuum +fe eft verum: quod non, falfum edet, &per confequens +an edet dignis vtedetDeus. Eft e?go diuina veritas,fi- ' + +: qua Deus non podet ede verus. Deus eft : &fuum eft +oriofum;quod (i non, iam noneflet dignum quod edec +eus: Eftergo diuina gloria, fine qua Deus non poteft +[e gloriolas. Probauimusdiuinas dignitates ede rcali- +r, finequibusDeusclIenonpoflct;idcirco numerabi- +i funt, qualibet exiftcnreinfuo proprio numero. Ratio +liuseft : nam' nifi qualibet exifterec in fuo proprio nu-' +ero, iam Deus non ellet. Et ideo vc Deus fit, oportet +cin eo plures rationes fiue dignitates rcalcs. Verunta- +en quantum ad eflentiam non diireiunt. Nam omne# A . + +M * + + +• w?' + + +•» f + + +ISO + + +I + + +nona pars + + +funt vna & eadem clfcmia diuina : vel vna crt alia e (Te a- +tialiter: tel enim bonitas cllet magna pel accidens , & e- +conuerlo. Et fic dcaiiis potcft dict. Et in lito paflu co- +gnofcit intellectus humanus, quod Deus tn quanuun, +confiderac vni tatem lux dienux, non confideiat plures +rationes: fed inquancum confiderac quod nonpotcftcf* +fe line pluribus rationibus numerat iplas realitcr. licut +homo qui m quantum non confidcrat eJle vnum.non +Confiderac plura. Sed in quantum confidcrat, quod non +potcft efte line pluribus, uitclligit &cognolcit in fcelle +plura, lnquiliuimus diurnas dignitates, & muenimus +ipfas Deo coeirentialcs &fubftanciales ab retet no St in se- +terno. Finisveroquarcip&iunt,cpimlhrinfi iplis;non +autem extra cas. Nam aliter ellcnt pet accidet) s;Sc fiimli- +ter Deus, quod eft impollibilc. t. boc eft contra quof- +dam Sarracenos credentes habere altam Stfubcilcin no. +ticiana dc Dco,qui dicunt quod Deus cft vnus, &nou ha- +bet dignitates quo ad fetlcd habet cas.vt cum ipfisagat +in creaturis : videlicet eft bonus vt agat bonam creatu- +ram: & eft magnus vt creet magnam creaturam :& eft ae- +ternus vt creatura fit durabihs,Stc. Vnde patet mauifc- +fte , quod in verbis iiue didis luis implicant contradi, +itionem, quoniam li licelTct liem ipli dicunt, iam ficui +Deus eft infinitus quo ad fuas rationes .crearet quide cre- +aturas infinitas &aftcrnasquodnpniacit,Beque vt ipfi- +xnctdicuc. Mundii enim dicunt elTcnouuin &quantutn +liuc limitatum. Amplius implicant conttadidioncm.di-. +cendoDeum ellecaufam prunam : quodnon elTct caula +primali fux rationes elfent propter mundum:& fic Deus +efler cum fuis dignitatibus vt mundus eilec : quod cft val- +de ablurdum dicere. + + +DE ACTIBVS INTRINSECIS DU +uinarum rationum. + +De nili- Icitur, quod fruftra eft potentia qux non reduci tor + +im tn- adadom. Adhuc dicitur, quod potcmiacognolci- + +trin fecit tur padus, & adus cognofcuntur per obicda,& fic figui- +dtumaru ficatum eft quod diuinx dignitates Habent adus, line +rattonn. quibus dignitates DciolTcnt fruftra minfiniutefie xter- + +I tutate r + + +DE NOVEM SVBIECTIS'. > rtt +litate: & Deus no ncognofceretfuasdignitdles,neqjob- ‘ * +cdtarec fcipfum. Vnde fequerctur quod Deus noneflet +}cus per fu3S d ignita tes,quodfalfiim eft;vt (upraproba- +um eft. Vlcerius, fidiumabonitasnon haberet a<5lum, + +STfic de aliis,i3m non haberet naturam, & efler ociola & +acua,& non fchabere.t ad aliquem finem, quod eftim- +>olfibile& contra regulam E. & etiam contra fecundam +peciem regulxC. ergo,&c- Habent ergo diuinxdignj- +atcsadusinttinfecos &coefientialcs&naturales. Vi- +etius fi dignitates non habercnjc codTentiaIes,quxltbet +[uidern eifet habitus priuatiuus. Nam ficut carciras eft +labitpspriuatmus : eo quod non habet adum fcil. vid^ +e: ficdiuinabonirascflet habitus priuatiuus;fi noti ha- +eret adum intrinfecam fibi coelTentialem.fcil.bonifi- +are,&fimiliter magnitudo fine magnificare, & xterni- +asfiue aeternare, & poteftas fine polle, fapient^finefei- +voluntas fine vel Ie, & virtus fine virt uifiiare , & veritas +ne verificare,& gloria finegloriari, &Deushonefletdi- +nas vt effer Deus cum habitibus priuatiuis & fibicoef +:ntialibus,quodeftimpo/fibilc: Habentergo dijiin* + +ignitates a&us intrinfepos & fibi codlcnriales & reales. +mpliuscognofcit. Omnis bonitas perfc.fta habet a£Hj: + +: fic de diurna magnicudinc & aeternitate, &c. poteft di- +:crgo ,&c. Vlcerius nujlabonifas eftperfe&a abfque +ftu: (Scfic dediuina magnitudine & aeternitate poteft +ci:crgo, &c. Concluditur ergo alfirmaudo &negan- +a , quod dtuipa: dignitates habent a<$us iptrinfccos Sc +acnen tialcs. + +DE INFINITATE DIVINA- + +rum rationum. + +''\Tuina bonitas eft ratiobono,quodprodu.catbonu: Deinfini- +S Sciam prpbatjim eft, quod ipfa habet a£lum vidcli- tutedtui- +t bonificare. Et ideo fi magnitudo eft ens,ratione. cuius nurum +initas eft magna, eft quidem bonitas” ratio bono quod ruttenii. +odpeat magnum bonum. Et quod aeternitas eft ratio +:r quapi bonitas $cpiagpitudo durant: eft ergo .bonitas +tip quod producat magnum bonum Sc aeternum. Sed +>#fftas pon poffctcffc talis ratio, nili ipfa effet infinita + +M V ' - , v' + + +i*l 3 NONA HiU + +& immenfa : ergo eft bonitas infinita neccflario. DiuU +na magnitudo cft,vc probatum cft:& habet adurn firailU +ter,fcii.magnificare;&quod aeternitas cft ens ratione cu- +ius magnitudo durat: &poccftast Ii id ratione cuius ma- +gnitudo potcftexiftere& agere. Efteigo fubicdum in- +hnituin & immenfum , per quod magnificate pofiet ic +diffundere ab tetetno & in artemo : & tale fubicCtum vo- +camus magnitudinem infinitam. -aEtetnicas eftmcnlit- +ra fimul & lcmcl exifteus non habens aliquid a parte an-' +te, neque a pai cc poftr&fuum obicdum eft acernum ab +«terno : & lic xcetuitas eftiufinita rauo : &hoc quidem +bonum & magnum cft,& per potcflatcm poteft ede. >£- +ternitas cft vt piobatum cft: & habet adum,fciliccrstcr-< +nare;& quia aterniias poteft cxjtlerc & agere infiniic:cr» +gofcquitur dencccffitatequodpoicftas infinita eft, fine +quapoteftatc aeternitas nou pollet habere aduna, neque +eflcntiam infinitam. Sapientia Dei fiue intcllcdus cft, +Vt iam probatum cft fupenus: & aeternitas eft ratione eu- +ius d urat :& per poteftatem poteft enfterc 3c ager cr& ma- +gnitudo cft, per quam (c poteft diffundere immense: Sc +per bonitatem infinitas intcllcdus bona cft : & per vbe +luntatem eft amabilis propter quod infinitas intcllcdus +neceffitata eft, quod aliter non poteft lc habere. Diuina +voluntas eft, & lirailitcr fuus adus, vt iam fuperius pro- +batum eft ; & fi ipfa eft infinita in arterno, & ab arrerno, +intelligibilis quidem eft infinite: fed fi cft finita, eft inrcU +leda :& non eft intclligibilis infinite, neque per confc- +quens diuinus in telledus eft amabilis & amatus ab aetet- +no & inxternum: dtfic diffinitiones bonitatis, magnitu- +dinis, &c.d6ficiunt; quodeft impoflibile. Eft ergo ptoba- +tum,quod diuina voluntas eft iufinita. Diuina virtus eft: +&fuiadusfunt, vtfupra probatum eft, & ideo fi ipfa eft +infinita , bene quidem : fi atltem non,vitiofa quidem cft +per aliquod vitium impediens ipfam, quod non' fit infi- +nita. Et per cofequcns omnes aliae rationes qus permit- +tunt ea finitari,ipfis tamen exifteotibus infinitis; & quod +finitum non poteft tantum fc extendere fiue diffundere, +quam infinitum: raanifefte igitur apparet , quod aliae di- +gnitates partita funt viriola, & partim non i quodeft val- +de im- + + +DE NOVEM SVBIECTIS. ity + +k impoflibile. Eft ergo diuina vireas infinita. Diuina +eritaseft:&fuusaoteit diei, quod eftimpofi- +abile. Concluditur ergo quod diuinum amare eftinfi- +aitam. Adusdiuin* virtutis aut cft infinitus, aut finitus +in edentia & numero virtutis. Si infinitus, bene quidem ; +fiautemeft finitus, fequitur qaodcft infinitus in edentia +itnumero aliarum dignitatum: eo quod virtuofie fune +infinita:, & non in fuo proprio numero, quod eft valde +impoffibile. Adus diuin* veritatis aut eft infinitus, aut +finitus, fi infinitus , bene quidem : fi autem eft finitus, fc- +quitur quod eft infinitas in edentia & numero aliarum +dignitacum,eo quod verificxfunr in finit*, & non in luo +proprio numero, quod eft impoflibile. Adusdiuins +gloriaraur eft finitus, autinfinitusinelTentia & nummo. + +(i eftinfinitus,bene quidem, fi eft finitus, fequitur, quod +eft infinitas in efientia aliarum dignitatum: eo quod ve- +ri fice funt infinitae, & non in fuo proprio numero , quod +;ft valde abfurdum & im poffibjle. N ullus enim adtus eft +maior io alio quam in fcipfo. + +DE DEO PER PRIN. tS + +cipia dedudo. + +rNiftocapitulodifcurrerousDcum per principia, duo- De Deo +Lbusmodis. Primus criiintrinfecus,&quo ad fuam na- per +uram. Secundus vero erit extrinfecus & voluptuofus ^c/ ^ ^ +juo ad, (eipfum erga creaturas. Et in quolibet capitulo /u(j0 +>ei;ift<>i.d\K>s modos difeurremus: &; ideo per illum mo- +1 n (Deo came adiuuantc)mrelledus humanus deeflen- +ia Dei, &fuai*»trinfeca operatione, & etiam de modo +[4em habet erga creaturas, noticiam habere poterit : & +tocfic. + +PE DEO PER BONITA- ' + +. , ( , temdedudo. + +DEuseftbonusr&ipfccft fitamet bonitas:vndc (equi- De Deo +t ut quod fila bonitas eft ci ratio quod producatbo per boni. + +M 5 + + +v X , v .* >. < + +yr . * + +if 6 j NONA PARS + +uremde- numneeelTanum. Ratio huius cft: quia bonitas &Deu* +i*3l. conucrtunturin vnicatc nat arx: & hoc patet pet d.tfiui- +tionembomtatis,licutin planta iu qua vegetatiuacftei +ratio quod producat vegetatiuum neccfianum: planta +tamen habentcfuasconduioncs ad vegetandum. Sicu!* +Deus habet luas ad produSendum bonificatum iucrin- +fecum tergo producit Deus bonificatum intrmfctum,3C +hoc cum luo bonificare infinito per tot; m fuam bonica- +tem infiuitam. Dum Deus cognolcit fe bonum m pro- +ducendo bonificatum, confiderat quod bonum quidem +eft producere bonum creatum, vt incclligatur, ametur tc +, recolatur, & laudetur periplum fua bonificatio lntnnlc- +ca: & vt Dejis bonificet illas potentias, quado ab ipii&be- +ne obie&atur. Et propter hoc creauit potentiam in$cllc- +Aiuam,volitiuam &recolitiua, in angelo &inatunu ra- +tionali. Ec ner conlcqucus omnes iua> coudtfioncs per- +tinentes cis,vt perfedte Deo pollint frui,& bonum meri- +tura acquirere. Et in iltopaflu cognolcit imeUcdus hu- +manus primam intentionem luam quam Djcus habuit +fdcreaiulum bonas crcatutas. + + +De Die + +fer m * +gnttudi- +nemdif +tmrfe. + + +• DE DEO PER MAGNITVDI- . ‘ + +' nemdilcurfo. + +DEus cft magnus: &ipfc cft fua magnitudo infinita +cuui quahabecinaguificare infinitum, fide quo non +pufict habere magnitudinem infinitam. Ncq; etiam eius +adura infinitum. Et quod magnitudo eft id ratione cii- +ius bonitas & aeternitas funt magnae:idco ilii dignitates +cum fuis a&ibus concurrunt ad producendum' magnifi- +catum infinitum, & fit bonificatus, alternatus, &c. &a»i- +huc vt quilibet dignitas habeat fuum adunor infinitam +in magnificato infiuito. Dum Deus le cognolcit fit ma- +gnum# etiam infinitum, exiftendo&agedo: &per con- +kquees fe cognofcitbcnc condt donatum & di (politum +ad producendum creatum magnum ; & hoc intatieum j +quod produceret creatum infinitum fi crearam eflet ca- +pax ad recipiendum magnitudinem infinitati: ficut ignis +qui fi habeiet copiam lignorum, magnificaret & multr- +f licaxct fuam dammam vique ad fpnxtamlim?; & fic +* Deus + + +DE NOVEM SVBIECTIS. it7 + +•V + +>eus cireaui: inaguu creatum: licuc caelum, angelum, a* +imam rationalem, &(iniilkcr alias creaturas quae de +tagnitudine funthabuuara:. Ec in lftopaftucognofcic +iteilcdas humanus voum magnum ens creatum, quod +ii maius quam omne^creaturx, quod no audeo denun- +lare fiue demonftrarc. Nam haec ars generalis eft, vt +iru fuperius alibi didum c(l. + +DE DEO D1SCVRSO PER +aeternitatem. + +DEuseft aeternus: &ipfe eft fua aeternitas. Et fic Deus & e +ncccftitat i'e ad producendum xternatum, iinequo tycur/e +:ternitasnon eiTctmfinita.nequehaberetadum infiui ptrtter- +um. Et ad hoc concurrunt omnes dignitates cum adi- +usfuis,vtatern.uusiic infiuite bonihcatus,&nKigmfi- / +atus,&c. Etvtipfx dignitates cufuis adibus in aeterno +nfinitolinradu. Et de iftafublimi produdione valde +niratur intellcdus humanus. Etdum fic Deus confide- 'V + +at xternando &incelligendo fedilpofitum &oidinatu ^ + +d producendum mundum ab xterno & in xterno , re- • "• +pedufuiipfius: led non poteft ipfum creare ab aeterno, c + +ationedefedus mundi a parte ame. Nam linitus cft,fi- +:ut coelum quod non cftabxtcrno: ficutnoneftinfini- +um immcnliue. Nam corpus fuum habituatum eft de +juantirate, fupcrficic & figura & motu: veruntamen po- +eft efle in xuo xterno, vt angelus & homo cognolcant, +illigant & recolant & laudent diuinam ptotludioncm v +ummam. + +DE DEO PER POTESTA- +tem dedudo. + +r\Eus eft potens:&ipfe eft liiametpoteftas.Et fic Deus De +L^cftnecellitatus ad producendum infinitum pofliti- per pote- +catum, vt fua poceftaspoflhcircinfinita.&habcre adum +infinitum. Et quod per poteftatem infinitam diuinabo- ^udo. +ni tas, magnitudo, &c. poliunt exiftere & agere infiniti : +ideo omnes aiix dignitates cum fuis adibus concurrunt +infinite ad producendum poffificatura,vr poftificatus fit + + +r + + +'l < f + + +188 + + +Mona pars + + +c* + + +bonificatus,magmfic3uis,&c. Et Dcusdum ficcogno- +fcitlc potentem cxiflcndo& agendo, cognofcit Ic dilpo- +fituro & ordinatum ad producendum poteftatcm crea» +tam noamtinitam neque xicrnam. Deus enim cogno- +fci t fie intrinfecv cum potcllate abloluta & ordinata : fcJ +extrinfececum potefUte ordinata tantumjeo quia Deus +non producit de fua natura creaturas, fed cffcdiue pro- +ducit eas. Sicut homo verus qui depingit hominem ia +pariete, qui non eftdc fua natura. Ecficiutelledus hu- +manus cognofcit.qua intentione Deus crcauir potentias +cceatas: videlicet vt creatur* cum iplisDeuin polientia- +telligere , amare, & tccolcre, & laudare : & fic coguolcrt +intellcdus humanus, quod poflificatus infinitus &in- +trinfccus,cftcaufa omnium polliiicabihum, fornorum & +ertrinfecorum. + +DE DEO PER SAPIENTIAM +dedudo. + +DeDet^ T^VEuseftfapiensfiueintelUdus: &ipfeeftipfamet(a- +ftrftfte- jL/pientia:&ipfafapientiaertid ratione cuiusfapicns +tt*m de- intelligtt fc nccdii ratum ad producendum intclledum +in infinitate ipfiusfapicnti* cum infinito inteiligerc per +totam eiTentiam infinitam ip(iusintellcdus,ficut ignis +qui cum fuo appetitu naturali neceifitat fe ad producen- +dum ignitum fiue ignire per fuam eflentiam. Et ideo o- +mncsalix rationes concutrunt ad producendum inteD +Jedum infinitum,vt in ipfa produdione qualibet digni- +tas habeat adum infinitum , & hoc naturaliter. Dum +Dcusficfecognolcit,quod dignum Stiuftum eft,qupd +litintelledus creatus, qui cognofcat honorifice (umnm +intclledum infinitum, & fic crcauit intclledum angelo- +rum & hominum. Sed miratur humanus intellcdus, +poftquam creatus eft adintelligendum funjmum intel- +ledum, qus eft caufa quare ignoratur ab ipfo intellcda +creato : led poftmodum cognofcit , quod peccatura eft +ciaula.quq quidem deuiat angelos malos & homines pec- +catores a fine quare funt. + +PE DEO PER VOLVNTA- +tem dedudo. + +Petit + + +d*3o. + + +o> + + +DE NOVEM S VBIECTJS. iSj> + +Dttuseft volens : & ipfe cft fuamec voluntas* ideo in- De Deo +telligic fe neceflitatum ad producendam volituni ftr 'votu* +tueamatum infinitum cum fuo velle infinito pertotam tarem de +ffentiam infinitam ipfius voluntatis. Et fic producit fe- dn£io. +undumquodfcintelligit&tfulr. Et quod em nes cum +lix dignitates cum fuis a&ibus funt per voluntatem di- +igibiles: idcirco ipfae dignitates cum luis adtibus concur- +un t ad producendum volitum infinitum, vt quaelibet di» +jnitaspoilit habere a&um infinitum in volito infinito, + +•osificato, magnificato, &c. Sic Deus (e cognofcens & +mans,tranfit ad creandam voluntatem,- vt cum ipfa bc- +ie& magnifice &durabrbter,&c. fuus volitusfitintelle- +tus, amatus & rccolitus & laudatus fuper omnia. Ec +[uod propter hoc, volitus infinitus diligat voluntatem : +reatainteroorcmuncrandoeam.dandoeigloriam. Ec +a ifto paflii cognofcit intclledius iufticia Dei vndeori- +ur. Quoniaficut Deus cognofcit fedifpofitum'&ordi- +atum ad creandum : fic cognofcit fe ad iuftificandutn 8c +tmunerandum; &hoc idem cognofcit dc diuina mife- +icordia,cuna qua cognofcit fedifpofitum adparcendu, +xundum quod peccator conlcicntia habet de peccato +10, promittendo fatisfadhonem fecundum fuum polle. + +DE DEO PER VIRTVTEM +dedudto. + +"NEuseftvirtoofus: &ipfceft fua virtus, & eius adhis De Deo +i— ' qui funt ei coeflenriales & naturales, &idco ficut a- fer +latfeneceflitatum ad producendum amatum infinitu: tem de. +c diligit & cognofcit (e ncccflitatum adeognofeendum dutto. + +: producendum virtuofum infinitum, & ad hoc concur- +int omnes dignitates cum fuis adtibus, vt per virtutem +ifinitam fint virtuofae & infinitae : & aliter non poflime +habere.Deus fic amans & cognofcens fe imrintece in- +inat fe,& tranfitad amandum & cognofccndumfe efle +rdinatum &difpofirum ad creandum virtutes natura- +li vt funt figurae & figna virtutis infiniese & aetern® , &c~ +tm quibus virtutibus creatis cognofcatur, ametur & re- +ilatur,& laudetur virtus infinita Scxtcrna, &c. Adhuc, +anfitad creandum virtutes mora!«s, dc quibus loque- + + +la + + +HU + + +i + + +De De» + +fer 9rr/- + +tAtem + +x duLuflt. + + +190 % NONA PARS + +mur infra in nono fubic&o,eo quod fune via paradifi, £ +vt Deus cum i piis rem uneraret homines dc fua gloria vir- +tuola : &dum fic intellectus coufiderar, miratur quare +homines in hac vita nen liant magis virtuofimoralitec +quam vittoli) pofiquam vijcutcs eorum habet originem +a virtute loprema: vitia autem non. Sed deinde cogno- +l'cit quod hoc eft, quod homines habent liberum arbi- +trium ad agendum bonum aut malum : Sed plus (e incli- +nant ad potentiam icniitiuam,& plus amat ipfam,q.iauj +ranocinatiuam. Amplius quxric in t elicitus diuinus, +quare hoc permittit fieri, cum ipfe fit vircuofus &non +vitiofus.&fitipiritualis & non fcnfualis. Deinde cogno- +fcitintclleitusquod ratio huius eft, vtiufticia Dei habeat +fubieiftum.m quo agere polfit. Verumamcn fcieudurn +eft, quod liberum aibitiiumfe habet ad duas partes di- +uerfasividelicct ad partem bonam creatam . umqoaagit +bonum: & ad pattem malam incrt-acam cum qua agit +malum & peccatum qux eft pars increata,& expatte ni- +hili incrcati per accidens. Homo enim in quatum'eft de- +dudus de nihilo, habet inclinationem ad uihilum quod +eft contradic: vndemanifcftatarquod liberum aibuciu +partim conuenit cum e(Tc, & partim cum non dfe, fiue +cum nihilo,quodidcmcft:&hqcxqualiten Sed adhuc +quxricur,intellaftuspoftqaabeusfcit quod homo pec- +cabit, quare ipfum creauir.Er hoc cognofcit propter hoc, +quod bonum liberum arbitrium ei crcauit,cum quo po>- +teftlcremouereapeccaco.&ipfum odire fi volucrtrfi au- +tem non creaflct homine, iuiuriaretur Deus fux iuftici^ +quia non ageret fubieift um in quo agere poflet. + +DE DEO PER VERITATEM + +deduito. + +DEus eft vcrus:& ipfe eft (ua veriras; & fic vere diligit H +cognofcit fe nccelficatum ad producendum velifi- +catum infinitum per rotam cfil-ntiam infioita;& exipfa +ipfum producit vt fuura vcrificatum infinitam fuificieA- +tiam polfit habere ab xterno dc in xcccno,vtalix digrtN +taces a&us veros infinitos habete poifint per ipfum veri- +ficatara: fic Deus amans dccognofceas fe nccelfitatutn + +ad + + +1 + + +V + + +I + + +c> + + +DE NOVEM SVBIECTIS. i#i + +• + +ad producendam ver uni infinitumrinde diligit Si cogno- +feic quod verum quidem eft crcaie veritatem creatam +naturalem, & etiam moralem, vepsr iplas verificacu infi- +nitum iutelligatur, ametur & recolatur, &etiam laude- +tur. Sed hic miratur intellectus quxrendo, vnde oritur +mendacium. Et poftmodum cognofcit, quod a nihilo o- +titur,dc quo homo crea rur:ficut lapis cadens qui fua gra- +uitate tendit ad centrum quod appeiic. + +DE DEO PER GLORIAM +dedwfto. + +DEus eft gloriofus: & iplc eft fua gloria;& fic diligit & ue /yet +cognofcit fc ad producendum infinitum glorifica- perglo- +tum de infinita gloria produ&um. Nam de aha edentia rutrn +produci non poteft. Omnes enim alix edentia: funt fini- dudo. +tx&noux: neque etiam de nihilo produci poteft. Nam +aliter efiet finitum &nouum; quod eft impoifibile. Et ad +KoC glorificarum infinitum concurruntomnesahxdt- +gnitates cum fuis a a ou eft in ter fen lualc Sc len fual c, n c q j renuam + +deduci». + + +r + + +c. + + +m NONA 1>ARS + +( + +inter fenfuale & intelleduale : fcdcft inter intelleduale +Si intelleduale eflecxitfentiajidcm clfentialiter. Et hoC +xnamfeftar quod de principiis primx figurx dicitur. Abk +que enim differentia fiuc dtftiudionc diuinz dignitates +iiue rationes non poffent Ijabcre a dtus infinitos Ec hoc +manitefte apparet in bonitate. Nam bonificare ipfius +bonitatis abique differentia bomficantis & boni ficati +neqifaquamcllcpoflcc. Agere quidem fine diftmdione +age mu agibiliseilenon pogeft: lic quidem nec bonifica- +te abfque przdidis. Hic autem quxritinteilediis, vtrfi +prxdida differentia ponat in Deo multas elfentiaSf 8C +confiderat Sccognofcit quod non :ficucnoni'untinipfb +ni ul txbomcaics. Ratio huius eft: quod bomficanx qui cft +tota ipfa bonitas, producit de ietplu torum bonificatuin, +infinitum & aeternum; & bonificare 9c xternarearoris +ipfis ambobus cft produdum. Etinifto paffucognotcic +intcllcdus quod differentia clt clara & incontata in ipfa +bonirate infinita; eo quod ponit quodbonificatiuus, (it +vnus ditandus a bonificato &bouificate;&bonificatus +firalcerdiftindusabonificante& bonificare; & fimiliter + +2uod bonificare fit alcerdiftindus ab ipfis duobus fupra- +idi$,quolibct iftorum cxiftenteinfuonumcro.Ipfisca- +mcnexiftcntibusidcm percfTentiam,alioquin differen- +tia efiet confuta in ipfis; & per confcquens deficeret xtcr- +nitas, & lic non conferuarct numerum finun roicuique +trium prxdidorum,qtiodeft impofiibile. Et adhuc defi- +ceret intelledus diurnus: ignoraret quidem qualis ellet +bouiticans, & qualis eflee bomficatus, Sc qualis cfTct bo— +nificarc. Et lic ift« dux dignitates deficerent, & per con- +lequens omnes alix cum luis adibus;&fic efient adus +primitiui , quod cft impoilibile. Veruntamen de prxdi- +da diftcrentia (ciendum cftfane quod ipta non eft Cupra +prxdidas dignitates, neque etiam Cupra prxdida corrc- +latiua, fcilicet bonificantem,bonificatum& bonificare: +fed eadem rarioeftentialitcr&xqualitercft cum cisdi» +flingiicndo,ficut bonitas in bonificando, magnitudo in +magnificando, Scc. Dum DcUscognoCcirmfeelTeprxdi- +dam differentiam, cumqna Cux rationes Cunc clarx.SC +adus infinitos habere potiunt, cognofcit quod bonum + +quidem + + +DE NOVEM SVBIECTIS. , + +nidem eft creare differentias, cum quibus rault? creatu* + +: pofleuteffe, a quibus poffic intelligi, amari & recoli & +iam conlaudari. Et in iftopafl'ucognofcicintcllceffentiaIem,Deus & creaturae realiter differunt. Abfq; +lim talibus differentiis realiter non different: fed pec + +fferentiam intentionalcm tantum faftam ab anima, ' + +Jod eft valde impo/fibilc. Vndc ergo patet, quod per +ales differentias differunt, non autem per intentiona- + + +DE DEO PER CONCORDAN- + +tiam dedu&o. + +Eus eft concordans, &ipfc eft fua concordantia, in + +m in idcncitarecffcntia:)qu*eftvnanatura& vna Dei- du&o. +s,& concordantin pluribus, quod funtplures rationes, +miticariuus.magnificatiuus & £ternificatiuus,&c.Sunc +:cr numerus , bonificare , magnificare, aeternare , &c. +mt alter numerus, bonificatus,magnificatus,&c. Eco- T +nes ifti tres funtrelatiui referentes vnum ens ablolutu, +l.Dcus. Dum Deus fic fc confidcrat ratione diffinitio- +s concordantiae, creat vnum mundum ratione fuaevni- +n‘s,& creat plura diuerla ratione fuae pluralitatis , vidc- +et multa fignificata; vt patet in fcala concordantia?, ex +libus eft vnus mundus conftitutus: & creat vnamfub. +ntiam confti tutam cx materia Sc forma;& creat vnum +•minem conftitutum ex anima & corpore, & eorum +niun&ionem; &creat vnum intellcdlum cx fuis corre- „ + +:tuis: ficur vnusfyllogifmus fit ex duabus propoficioni« +s & vnaconclufione,& fic de conficnilibus aliis. Et hoc +:itvtrcluceat&appareatfua concordantia: Et adhuc +iple laudetur & ei feruiatur. + +N + + +194 NONA pars + +DE DEO PER CONTRARIE- +catem deducto. + +Ve Det T’\Euseftcontrarians:fcdnoneftcontrarietas,eQntri- +percotr*- JLAians quidem cft Nam precatori dat poenitentiam +rtetatem cfFc&iue : tamen caufat contraricrates , vt manifcftatut +dedudt. in fcalacontrarietatis. Deus quidemndeftcontrarietas: +ip(a namque concordantia infinita eft, habens adumin- +. finitum & aeternum. Sed in iflo paflii dubitat intelledus, +cura Deus fit infinita concordantia: quare ergo permit- +tit contrarietatcm efle? Et huic refpondetur, quod ctm- +trarietas exiftit inter Deum &hominem peccatorem ,vt +iufticia Dei pofiit extrahere fuum aalbcdinis +*A & nigredinis: fic Deus diligit hominem virtuofumrolc- + +do: odit autem peccatores nolendo. + +DE DEO PER PRINCIPIVM +dcdu&o. + +t)e Det TP\Eus eft principias, &ctiam cft fuuprincipiu: ficut in +per frtn - JLvfua bonitate in qua Deus eft principias principiatu +eiptum fcil.bomficatu. Et cft principians nohabens aliquid prae- +dedneit. iacens fibi: ficut fuus cotflcn tialis bonificare, qui non eft +in natura fux bonitatis principians; fcd tantum princi- +piatusefta principiante &prineipiaro: ficut amare prin- +cipiatus eft ab amante & amato. Dum Deus confiderar, +quod eft tale principium perfcdlura.tranfit ad creandum +mundu de nihilo tali modo, vtvnu indiuiduum generet +aliud indiuiduum, ficut vnus homo alium homine, &vn^ +planta aliam plantam fibi fimile:Et hoccum principiare +lubftatiali& naturali. Adhuccreat aliud principiuificut +intclligens qui caufat intellcdlum obic&iue. Et intclli- +gens & intcUc&us cau/anc iatclJigcrc aceidcmahter, vt + +intcU + + +£>E NOVEM SVBIECTIS. +intclleffcus fcientiam poffit acquirere :& fic dcroluntate + +poteft dicijvr de habitu amotis indnamft. + +Dfi DEO PER MEDIVM +, difcutfo. + +IDeo eft medium, Gcutimfua bonitate bonificare,& De Det +,±in lita magnitudine magnificare, Scc. Et ipftfeft fmim fermedU +mecUum,co quod infinitum cftcum quo Dcusmenfurat *****&{» +Ce in canto quod fit infinitus per fuum intrinlecum age- +£e,(icuc per luum exiftere, in quo mediare (e coniungunc +medians & mediatus, vtfintvnuro medium continuum +& abfolutum. Dum Deus fic lecognolcitefte medium, +deinde tranfit ad caulas abipfo creatas; vt patet in diffi- +nitione medii, & etiam in fcala medii in fecunda figura +polua: ficut agere quod eft medium exiftens inter agen- +tem & agibile: &ficut amare inter amantem dcamabiln +uuc amatum. + +r + +DE DEO PER FINEM + +dileurfo. + +T^Eus eft fuus finis, & no eft finis priuatiilus,fed in ipfo De Det + +.J-yfincfunt multi termini, ficutinfua bonitate, in qua per/»ent +bonihcatiu^cft mus terminus, boniticatusalter termini di/curfe . + +• &boiuficarc alter terminus:& omnes ifti trcsquiclcutin +vna bonuate.Du Deus fic fecognofcit,iationefinis trafic +ad creand u m ul tos fines in m u udo, ficut habi tu bonitatis + +qui eft vnus finis moraIitcr,dc quo bonificans fc habituac + +producendo bonificatum, qui eft alter finis: Et fic de bo- + +nificare fuo modo. Et omnes ilii tres termini quiefeunt +in ipfa bonitate qua: eft eorum finis: fed quando priuatur +homo, tranfit ad peccatum quidem habitus bonitatis ac +etiam lui termini. Et per confequenshomo deuiat a luo +fineratierhe cuius tendit ad laborem acuiternum. + +DE DEO PER M AIORITA* +tem difcurlb. + +T\Eus efi maiormundo , &ctiam ommbus Contenti* n, />-« +in eo: nam fu* rationes fune infinit* & habe't attus \ + +inhmtos. Et ob hoc ficut eft maior quam mundus cum *tit*tem " +fea bonitate & magnitudine: fic cftantequam mundus dtjllTfe. + + +1 + + +De De» +fertquM' +l$t*tem +dtjcurft. + + +De De» +ftrmtne- +rttdtem +dtfcurfi. + + +: i,4 NONA PARS + +• cum fua maioritatc. Adhuc ficut Deus curo fiia fubftan- +tiacftmaior mundo cum fuamaioritaie: fic quide Deus +cum fua aeternitate eft maior mundo, ipfoexiftcntecum +fuanouicate. Iterum ficui fubftantia diuina cft maior +quam accidens : fic fubftantia diuina eftamcquam acci- +dens muqdi. Et in ifto pallii cognolcitintcllcttus, quod +impoffibileeftquod mundus (it ab aeterno. Dum Deus +cognofcit fic fuam maioritatem, tranfit ad cicadum ma» +iomates ,cuin quibus cognolcatur & diligatur fuama> +iorius,qus fignificatur in Icala fccundx hguiae. + +DE DEO PER jEQVALITA- +tem difcurlo. + +IN Deo cft squalitas; vt in fuacoelTcntiaUbonitatcap» +parer, &c. Nam cum bonificans habet duas adiones +fubftantialucr: co quodbomlicat, bonificatum Ic botu- +ficarc.Bonificacus quidem habet vnampaflioncm a bo- +nificantc,& habet vnam adionem;quodbonificaiboni- +ficarc; qui quidem bonificarc habet duas paflionesprst- +libatas. Et cum diuina bonitas fit infinita & habeat adtu +infinitum; vtfuperiusiam probatum eit. l deo ipfa diuina +aequalitas cftinfinira,ab omni accidente feparata. Nam +in fubie&o infinito nullum accidens cxiftercpoteft.Qcus +fic confiderans fuam squalitatem infinitam , tranfit ad +creandum squalitatem finitam fubftan tialem,& etiam +aequalitatem accidencalem. Creat quidem squalitatem +fubftantialcm , vt per finiilitudincm iufinitam squalitas +cognofcatur. Item creat squalitatem accidentalem; vt +per diflimilitudinem infinita squalitascognofcatutiT- +num nam que oppofitum cognolci tur per reliquum. + +DE DEO PER MINORITA- +tem deduco. + +INDcononcftminoriras;quod ipfe eftmaioritasinfi- +nita,& sterna. Nam alias vnum oppofitum cfiet aliud +oppofitum, quod cft impoflibilc. Et ob hoc Dcocom- +petit maiorificare:non autem minorificare. Sed quod +mundus abfque rainoritatibus minime eflcpotcft: idcir- +co Deus dilpofuit fc ad creandum minontatem in mun- +do, + + +DE NOVEM SVBIECTIS. j97 . + +^°*vt per minoritates finitas, fua maioriras infinita co- +gnofeatur. vnum enim oppofitum' magis cognofcitur +per rehnuum: ynde inrelledus cognofcit quod Deuseft +m^ioffljfolute, rationesrcrniratis.-mundusautcm mi- +nor, ratione minoritatis fiue youitatis. Deusficfeco- +goofcens difpofitum ad creandum maiotitatera magis +juamminoritatem. Ideo creat minoritates propter ma- +oritates,ficut corpus hominis propter aninaam rationa- +om. Et omnia corporalia ad corpus hominis, & folia & +loresad frudum, &fic de aliis fecundariisinreutionibus 'J +idprimasincentiones.lnueftigauiipus Deum per prjnci. + +>ia explicata antedida, vt de ipfo noticiam habere poft +imus: & ficu c dedimus exemplum per principia explica» +a pr£dida,fic poteft dati pcrprincipia implicata, tenen- +lo modum quem tenuimus. + +DE DEO PER REGVLAM +B.dedudo. + + +^Vatritur.ntum Deus fu? Ad pro badum Deum efTe, De De* +<^volumus tenere modum artis : videlicet mifcerc Per +nncipia cum regulis, ad inueftigandum & probandum l*mB' +>cum cfle, faciendo deaeternitate fubicdum rapplipan- +o ipfum aliis principiis; & prirn 6 per boni tarem. /Eter» +iras cft. Nam fi non edet, mundus quidem feipfum prin- +ipiaflct. Et fic cfTct antequam effet, quod cft impoftibi- +:: nullum enim ens feipfum principiare poteft : eftergo +ternitas & perconfcquens fuum concretum yidclicet +ns aeternum, nulla quidem eflcntiaabfque fuo concrc- +3 efle poteft; & econuerfo. Ipfa infiuita^uratio cft;& +ia infinitas bona cft. vndefequitur quod bonitaseftra- +o sterno quod agat bonum ab sterno, & in sterno pec +ifinicam & bonam durationem. Illud quidem Cnsinfi- +ite bonum, cui bonitas cft ratio, vt agatbonum infinite +’ aeterne; Sc tale ens vocamus Dcum:ergo patet perprs- +ida quod Deus cft: &hoc incelledus humanus tenen-. +o modum artis generalis negare non poteft. iEternitas +1, vt fupra iam probatum cft: & eft magna per magni tu» +inem in tanto immcnfiue & infinite: ficut fua magnitu- +3 cft infinita duratiue fiac sternatiue. Et tale cnsaeccr- + +N I \ + + +I9t + + +m + + +NONA PARS + + +num,exiftens fubie&um prxdiltae xternitati & magni» ' +tudini vocamus Deum exiftcntem neceiTarium ratione +prxdi&orum,uam ens infinitum &xternum eftn^efla- +rium, quod aliter non potcftfe habere. ALternitasrofvjt , +fuperius probatum eftjSf ppftqua eft,potcftas infinita eft, +Une qua infinita efTc non potcft:ipfa quidem poteftas eft +ratio xternirati.quodpoflit cxiftere & agere infinite; & +tale fubie&u prxdiltx xternitati vocamus Dcum.ALccr- +nitascft,&fuumefl"cinfinitira &intelligibile eft: vnde +fequitur quod aliquod ens x ternum eft viuum fiuc habet +▼itam, fine qua non pollet efle intelligtbile sternum, & +tale ens infinitum &xtemu vocamus Deum, ALternitas +eft,& eft infinita duratio; ipfaquidcm amabilis eft: vnde +fequitur quod ens sternum habet vita,fine qua n6 poteft +efle amatum ab sterno & in sterno, & tale ens amatu fie - +sternum vocamus Deum. JE ternitas eft infinita, & ficeft +virtuofa: nam abfque virtute infiuita minime poteft e fle +virtuofa.vnde fequi tur,q> fua virtus eft iufinita,vt vitium +non fit ei prsiacens: vnde fequitur,q> fua x ternitas h abec +allu,fcil.xtcrnare,in quo altu omnia principia primxfi- +gurx habet altus s ternos: ficut bonitas bonificarc; xter-. * +nitas;ternare,& poteftas poflificare,&c.alioquinipfa vir- +tus vitiofaeflet &iniuriola:q> eftimpoflibile, &talc ens +«ternu & virt uofum vocamus Deum, ^ternitas eft, & +eft infinita, ideo eft ens infinitu & gloriofum : eft ergo in- +fini ta gloria, fine qua ens sternum infinitu & gloriofum +minime efle poteft; in quoente gloriari & xternarefune +infinitx,fine quibus ens xtcmu haberet sternam poena, +«peftfalfum&iropoflibile. Et tale ens in quo funtxcer- +nare & gloriari vocamus Deum, ^ternitas eft, & in ipfa +fux coefleu tiales rationes funt clar^ & non c6fhfx,vidcl. +fuu cocretum quod eft xternu,& eft per bonitate bonu, +&magnum per magnitudine, &potens perpotcftate,&c. +non quod fint differetes rationes exiftedo,(cd agedo: vid. +in i pfo sterno en te fua boni tas & m agn i tudo fun t ide per +eflentia,vt xternitas non fit bona & magna per accidens: +fe d per (e, ratione quidem altionis funt clarx,eo quod *- +ternitas eft ratio sterno quodagat bonu, & magnitudo +quod agat maguu,&c. & ratione sterni tatis eft quod fit + +«terna- + + +DE NOVEM SVBIECTIS. + + +«ternatus produ&us: vndc (equitur neccftario quod ia +cfien tia artcrrutatis fit f tctnans bon us:& magnus produ- +cens, diftindusab xtcrnato bono&magno, &quodip£ +^fint diftiodli ab aeternare, bonificare& magnificare pec +cftentialcm relatione exiftente vnam eftemia: alloquia +rationes cflcntcofula*. & tale ens aeternum Scabfolutum +vocamus Deum. jEtetnitas eft,& g coiequens ens artcrntl +cft> & in ip(o ente aeterno fu® coeiien tialcs ranoes in vno +& in plurib» cocordantjVidel. quod ficut aeternitas eft in- +finita dura tio, quod fua bonitas fit infinita bonificatio,6( +fila magnitudo infinita magnificatio;& fua potcftas infi- +niupolfificatioj&fuusintellc&us infinita imelle&iojlc +fua voluntas infinita voiitio,&c. & q> omnes fint vnu ens +bonum, magn fi, &c.quod quide ens habeat per bonitate' +bonificarcinfinitu, per magni tudine magnificare infini- +tam ,&c. tale ens appellamus Deum. j£terniraseft,&per +c6(equenscns aeternu eftjfc quod ip(a aeternitas eft infi- +nita,&c. fequitur quod ens xternii eft infinituiquod ipsu +ens eft bonu.Nullum quide ens finitu poteft cbttadicere +enti aeterno & infinito, quin agat bonu aeternu &magnu +&c.neq; enim ipfum ens aeternu n3 pollet cotra (e alitet +habere, poft?jTu® cocflcn tialcs virtutes rationes funt in- +finitae, &l habent a&us infinitos : & tale ens appellamus +Deu.<£cernitascft,6e tempus cftdcd aeternitas eft infinita +duratio: tempus vero n6 poteft ellcinfinjtaduratio: ratio +huius eft, quod tepusfine motione efle no poteft: aeterni-, +tas auteabfq; motione eftrvnde (equitur quod aeternitas +cftprimu It vltimu principiu piacens tepori abfolut£:2e: +tale ens xternum exiftens primum & vltimu ptincipiun} + +*• «^icimus efle Deu. aEternitas eft: &q> eft infinita eflenti* +abfolutc ide fequitur quod in ipfaelt xceraare q> eft me- +di u inter zternante & aeterna tu, fine quo aeternitas cflet +infinita, quo adcxifterc,& finita quo ad agere ratione cu- +ius fua infinita abfolutc deftrucftimpoflibilej +$ctalis {teroitas in qua eft cocflentiale stet nare, dicimus + +3uod eft Deus. jEternitascft,& quod eft infinita exiften- +o^fi militer & agendo, vtfuus finis fit xqualis fu$ exiften- +liz , videlicet quod ficut eft infinita quo ad exiftentiara/ +quod fiefe habeat ad infinitam agcntiam.perxternan- +uttjffuxaatum &ztccaaic;& talem xtemitatem quxfe + +W ♦ + + +1 N + + +430 , NONA PARS + +habet ad vltimum finem .dicimus elfe Deum. AEternitas , +eft, & ipfa eft maior duratio qux cfie poteft , cum maiori +bonitate quae efle poteft, & cum maiori magnitudu.$ +qux efle poteft: quibus minoritas contradicere non po- +tert quin fint infiniti rationes exiftendo & agendo, & ti- +lismaior duratio cft Deus. jEtermcaseft, & pereo nfc- +ques cnsxtemu cft.lnquoentezieinoltiaecoeficntialef +bonitas, maguitudo, &c. zternttati funtxqualcsj vt fua +bonitas, magnitudo, &c.fic fit infinita quo adbon fica» + +' tioncm,ficut zternitasquoad durationcm:& tale ens*- +ternum dicimus efle Deum. Atternitas cftj & quodinfi- +^ nita duratio diftat quidem infinite a minoritate qu* cft +finita: & per confequeus a finito quod eft minus aetccnU +tate Et fic de minori agentia & exiflentia poteft dici qua- +cunque fint. ProbauimusDeum elle fecundum profatu +per omnia principia: veruntamen probari poteft per o- +mnia principia fyllogitando, nullum ens infinitum eft, +abfque infinita poteftate:zterniraseftinfinka: ergo,&c. +letale ens non eft coelum,ncque aliquid contentum lub +eo: idcirco tale ens dicimus efle Dcum.Et foluta eft qux*. +ftio, qua quaeritur, vtrum Deus fit : quia ipfum probaui- +mus efle cum principiis & regula B. de fua quidem exi- +ftentia,&defuaintrinfcca agentia, noticia haberi poteft, +fua gratia mediante : hoc autem dico cum apprehenfio- +ne; non tamen cum comprehenfione : Deus namque in- +finitus eft,fcd nofter in tellcftus finitus. + +DE DEO PER REGVLAM +C-dedu&o. + +De De» T) Er primam fpeciem regular C.qu?ritur,quid cft Deus) +}errt£u- X Vt dc Deo clariorem noticiam habeamus, per cius +l*m c. diffinitiones ipfum diffinire volumus. In quibus cooucr- +dtdufto, tvjnturfubieiftum &przdicatum:coquod vnumnonpo-’ +teft efle fine reliquo, ratione naturalis coniun&ionis +quam habent fubic&um &prxdicatum:ficuc quaerere, +quid eft fubftantia?Et refpondendum eft, quod eftens per +' fcfubfiftens:&quxrere,quidcftcuspcrfcfubliftcns.? Eft +dicendum quod eft fubftantia- Deus cft ens in quo ffSae +rationes conuertuntur. Ens quidem in quo fuc rationes + + +l + + +DE NOVEM SVBIECTIS. tot + +conucrtuntuc , cft Deus. Deus cft ens in quo diuinx ra- +tiones habet a&us infinitos: ficut bonitas infinita habet +bonificare infiuitum, & magnitudo magnificare infini +tum,&c. Ens autem in quo cft bonitas habens acftformalirer perfua correlatiua, ftrtcg*. +exquibuscft. Etpcrcofequensperfuas coelTentialcsra- lam £. +tiones: &quia in ipfo fubiedum & praedicatura conuer- dedufto. +tuntur,vt hiperius probatum eft in lua diffinitione. Sicut +fubftan tia q eft per hoc, quia eft de fua materia, & forma, +&coiun&ionc. Ethorao de fuocorpore Scamma & con- +iumftione. Er fic de fyllogifmo poteft dici quod fuura me- +dium coniun&iuum dft cum fuperiori luo & inferiori. + +Vlterius Deus eftper hoc, quia fu* rationes infimtx con- +uertuntur fecundum identitatem e dentiae. Omnes enim +funt vna eflentia diuina lingularis, & adhuc quia omnes +fuae dignitates habenta&us infinitos, & in fua diffinitio- +ne (ubic&um Sc praedicatum conuerrunrurefleniialitcr, +vtfupcrius di&um eft. Et in iftopafTucoghofcitiiitel- +lc bonificare & non bonificans. Si autem edet ibi quar- +tus numerus, &c. iamefietibi dcftruiftio vnitacis & fin- +gularitatis. Quartus quidem numerus aut eflet bonifi- +cans non bonificatus , aut bonificatus & bonificans, auc +bonificarc & non bonificans: & fic eflet fuperfluitas ibi +quatefiet mala contra naturam bonitatis infinitae: &vi- +tiola contra magnam & «ternam virtutem diuinae bo- +nitatis, & etiam ageret contra gloriam diumx boni- +tatis & eflet habitus malus & priuatiuus: licutlurditas, +ignorantia, auc prtuatio, quod cft impoflibilc. Vlterius +confide rat intclledus quantitatem numeralem quat cft +principium numeri:&(ecu»davnitasoriturab ipfa, Sc +tertia vniras oritur ab ipfis:ficut conclufio a duabus pro- +pofitionibus,& fic fequitur numerus perfaftusj eo quod +omnis numerus in ipfis concluditur, videlicet par & im- +par: duo quidem funt numerus par: tres autem impar. +Vnde patet manifefte quod quatta vnitas cft 1'upei fiua,& +etiam quinta, &c. Nam tam funt habiti par &impar;& +etiam quod quarta vnirasdiliun&aqft a lecunda vilitate +'quzeft ita medium interprimam vnitatem & tertiam: +ficut in modo primae figurae, in quo medium efi fubic&u +in quocaiungiinturprxdicatum maioris propofitionis, +&fubicttum minoris propo (itionis, vt fubiciftum &prx. +dicatum in conclufione conueniaut in naturajvt patet +per iftum lyllogifmum. Omneanimalcftfubfhntia:o- +!Pni$homoefianimal:ergoomnishomo cft lubftantia. +Inde igitur coguolcic intelletftus quod in diuina bonita- +te fufticir numerus ternus: &quodmaior neque minor +numerus non cft necefiarius. Veruntamen inlpccicbus +(iint plura indiuidua quam tres. Sicut vnus, duo,trcsdc + + +ilo£ nona pars + +quatuor hoifaincs in fpccie humana: Scilla Oportet no. +merari per plures vnicatcs huc numeros, vt per (c patet. + +DE DEO PER REGVLAM + +. G. dedu&o. * + +De Deo T)Erprimam fpccicm rcr;ulx G. quatritur, Dcqs qualis +fer rega- JL cft?&huic debet relponderi quod Dcusclt talis qua- +Um G. les funt fux proprietates fiue rationes, & carum a&us c6- +dedudo. lubfiantiales: licut perluam bonitatem, quod per iplara +efi bonus; &pccmagnitudinemmaguuscft> &per aeter- +nitatem xtcmus,& iic de aliis. Adhuc quoniam bonitas +efi ratio bono quod producat bonum :&eft per magni- +tudinem magna: & per xternitatem xterna;& ipfa boni- +tas: ergo bonitas efi ratio Deo quod fit qualis proprie: ia +producendo bonum infinitum & xternum ; ficut calidi. +* tas &multo melius cft ratio igni quod peripfam fit qua- + +lis in calefaciendo calefaltum bonum, magnum & dura- +bile. Et hoc lignificaturin corrclatiuisquifunrpcrfccG- +dam fpeciem rcguIxC. Abfqj enim talibus qualitatibus +propriis & conlubfiantialibus Deus non pollet habere +clTe proprium, neque per feelTc,neq; per conlequensha- +bcret adhisintrmlecos & infinitos & aeternos. Adhuc +ncq;appropriatc portet aliquid extrafein aliofubic&o: +nam clle quale a ppropriatum oportet, quod caufentur a +quali proprio:licut aer &aqua qui calcfafti funtper pro- +priam caliditatcm ignis. Pcrfccundam fpeciem reguls +G.quxritur, Deus qualis efi? Et ofi dicendum, quod Deus +efi qualis per deferiptionem; quod efi creator & guber- +nator & fatuator & huiufmodi: ficut Deus qui le dilponit +ad efie iuftum&milericordem, pium & benignum taa- +quam efficiens caufa in clfedufuo diftin&oab copcre&- +fentiam & naturam. + + +DE DEO PER REGVLAM +H. dcdufto. + + +De Det +fer regtt • +lam H. +dedudo. + + +QVaeritur,vtrum Deus fit in tempore?Ad hoe refpon- +dctur,quod non proprie:fed per accidens. Nara eas +seteruum habens a&um;ternum,nonpotefterte in tem- +pore Sicut infinitum ens quod in quantitate non poteft + +*exiftit. Et hoc probat +tegulae B.C.D.K. • + +DE DEO PER REGVLAM MO- +* dalitatis difeurfo. + +T)Erregulam K. quaeritur, quomodo Deuscft, &quo- De De» +A modoagit? Adprimum ficrefpodendum,quod Deus fer regu* +habet modum edendi hoc quod eftperillnra modum Um me - +quem habent fua' coefTentiales & naturales rationes: & +hoc figuratur in capitulo loci , in quo quaeritur, vbi Deus dtfcurj». +fit, & quomodo Deus producit in liiiscorrelatiuis; vt fu- +pradi&ucft. Adhuc inanifefte appare tfeienu hanc arte, +quod Deus habet modum in agendo in fuis relatiuis : fi- +cut fua bonitas qua? in quarum cft ratio bono quodagat +bonum, & magnitudo quod agat magnn,& atcrnitas,& +xatio ei quod fu xterna:crgo bonitas cft ratio boDO quod +producat bonu, magn um & xternu, &c. Et hoc intrinfc- +ce, videlicet in fuamet edentia & natura fine aliquo acci* +dente. Amplius Deus habctmodu extrinfece ratione co- +uerfionis fuarum dignitatum. Nam quando Deus cteauic +mundu, intclledus tpfius in tcllcxit cuna , & fua voluntas + + +»og NONA PARS + +l + +voluit, & fua potedas po flificauit,& fua bonitas illum bo- +nificauu. Nam bonum fuit creare mundum, & hoc +fuitinindanti,(inefucccdioncfuarum rationum. Et huc +, eundem modum i abet Deus iu faciendo miracula, 6cm +judicando, & parce - et & gratias dando, & Ijuiulinodi : +quia vult obiciihut t? efre Icit ipfum agere, &lua pote- +ftas polii licai illum, &c fua veritas facit illum verum. Et ad +tale agere fubiedtum caularum edobrdiens. Ens enim fi» +nitum enti infinito relidere non poteft. + +DE DEO P"1 R. REGVLAM IN- +ftrumem 'uacisdilcurlo. + + +De Dee + +fer regu- +lam m- +jlrttmcn- +talttatu + + +QVarritur,cum quo Deus edexidens & agens ? Etrer +(poiidcndumcft, quo-J edexidens cum fuis corrc~ +latims cocliemialibus rationibus, line quibus non potvft +elTc hoc quodeit, nequeedfummum ens, deut homo fi- +ne anima, & corpore, & capite. Nam fi Deus elfet fum- +dtfeurje. mus ablq; fua bonitate, iam non haberet naturanv,cutn +qua eilet dilparatus a malicia, & lic iam non eflet fum- +musjlcd portus clTct infimus, quod eftimpodibile. Et fi +tllct lum mus abfque im Bienluate,iam non haberet cum +quo didarct a quantitate. Et (i noneAetceternus,nd pod +(ct (egrrgari a tempore. Et li non edet per fe potens, iam +non edet per fe:&fic de aliis. Et quodtft pcrfe.vcfupra +probatur: ergo patee quod edexidens cum fuis coelleit- +tialibus rationibus, line quibus non edet fummus. Ad- +huc Deus agit intrinfece eum fuis rationibus; vt apparet +• in fuis correlatiuis per fecundam fpecicra regulae C.deli- + +gnatis. Iterum agiteum praedictis rationibus &relatiuis +extrinfeccelFe&iuc,non autem naturaliter. Namiplc +inclinat le raorahreradfuumeffedtunviicutiuftus ad iu- +dicandum cum iudicia :& logicus ad fyllogifraum cum +ratione, & huiufmodi. Dixithus de Deo per regulam K. +deduftoi&pereaquae diximus de ipfo explicite.poreft +arcida dicere dc Deo per principia implicata rcdu&a ad +principia explicafarlicut nos fecimus. De primofubie- +Ao largomodo cra&aui mus, quia fua materia cd valde +ditfufa. Dcaliisaurcmfnbiectisnon italoquemur, quia +eorum materia non ed tantum dilfufa. Et quoniam no- + + +DE NOVEM SVBIECTIS. iop + +licia poteft haberi dc ipfis fubieftis per hoc quod depri- +mo lubiedo diximus }& hoc quidem fignificatum cft ia +ptria. Nam fau&iiu obiedaodo Deum omnia cogno- + + +icunt. + + +De fecundo fubieEio,fci^icet de angelo: ($ pri- +mo per principia dedufto. + +BOnitas angeli cft ei ratio quod agat bonum ,in +quantum talis ratio eft magna, cft ci ratio vtagatma +gnum bonum: & in quantum eft durabilis.eft ei ratio jTc +agat bonum durabile, &c. Verunramennon dico, quod +angelus producat fiue generet alium angelum : quod fi +fic.iam euacuarct fc ratione fax infinitatis, neuitatis, in- +4>uifibilitatis, quas habet alongitudine& latitudine re- +motas. Illud quidem quod angclushabet in lc,cft bonu +intelligere, amare, & recolere principia naturalia. Adhuc +angelus cum alio habet bona verba. Sed miratur intclle- +ttus.cur non habeant linguas angeli, & organa,& huiuf- +modi: quomodo hsc locutio potcft c(Tc. Quoufqj rccor- +daturquod locutio eorum nihil aiiud eft quam bonum +ipiel ligcre, amare & recolere ad inuicem: nam pereorfi +boniucem totum hoc cft bonum. Magnitudo angeli eft +ratio quod bonitas &duratio illius fintmagnx. vndefe- +quitur,quod bonitas fit magna per fuos corrclatiuos, fi. +ne quibus non eftet magna. Sed hic miratur intelle&us, +quid boni Seat angelus, poftquam ipfcnon producit fiue +non generat alium angelum, donec recordaturarum a- +liprum principiorum bonificatorum in fuo proprio bo- +nificabili: ficut intellectus qui proprio in fuo intelligibili +alia principia intelligibilia fiue intellecta facit. Duratio +angeli eft ratio, qua iple durat: & etiam durant fua prit». +cipu &a£tusin initanti fine fucccfiione eorum. Sed mi- +ratur intellc£tus,qux eft caula fux fuftcntationis,cum a6 +recipiat nutrimentum ab extra, atque augmentum quo- +vfque recordatus eft angelicam naturam : quz quidem +non cft compofita ex contrariis. Etfifol qui eft ens cor- +poreum durat fine nutrimento, 8c multom; gii angelus, +qui ritus afupctficie denudatus. Pouftat angeli + + +Deiudio +ungth +pet prin- +cipis. + + +,i« NONA PARS + +eft ei ratio quod poftitexiftcrc& agere. Sed miratur iit- +tellcd mirum fi hoc facit Signis namque qui non habet +tam aliam virtutem ficut angelus, in fuo ignibili alia ele- +menta calefacit. Adhuc quidem nuratut intcilc&us.pefc +quem modum intcllc&us angeli, cum non faciat fpecies + +{iet fenfum, neque per imaginationem, quomodo intel- +igic ipfas? Sed recordatus eft intelleftum angelicum, +qui eft quafi per modum inftrumenti ad inrelbgendum: +licet fit angelo confubftantialis, ficut & alia principia +funt ei eonfubftantialia, ficut volunras hominis ad vo- +lendum t &mufto magis, eo quod non poteft velle fine +organo co. porali : ang<. Ius autem qui altior creatura eft +quam homo, poteft intelligere fine organo ei coniuii- +£ta. Angelus vtiiur fua voluntate tanquam inftrumcn- +to , quamuis vere non fit inftrumentum , voluntas qui- +dem naturalis eft angelo ad volendum, vt cum ipfa vo- +luntate agat diligibiluarem ei fignatam per ordinem ftw +premum. Sed miratur mtelleftus qux eft caufa , quare +voluntas angeli poteft diligere illa, quz non funt infen- +fu, neque in imaginatione :fcd recordatur fuam rudita- +tem & gro/ficiem quam habet, eo quod cum fenlu St +imaginatione eft coniun&us: voluntas aurem angeli fic, +& multo magis Cc poteft habere ad obic£lu abfqj (enfu dt, +imaginatione, ficutplanta ad appetitu fine fcnfu &imi- + +/ gi natione. + + +DE NOVEM. SVBIECTK. tu + +gmatione. Angelus habet virtutem, cum qua naturaliter +. ( agit in fuis principiis, in quantum per ipfam virtuti fune +1 vmuofa,&habentadusvirtuofos,&per bonitate bonos,' +%& per magnitudinem magnos, &c. Sed miratur inccllc- +dus.per quem mo Ju angelus acquirit virtutes acciden- +tales, vlquequo recordatur angelu habere virtuolos ha- +bitus,obiedando obieda pervirtuofum intcliigerc &a- +mare, & etiam per iuftum & prudentem & charitatiuum +agere ipfisadiuuantibus nos contra peccata, & malos an- +gelos, nobis denunciationcs faciendo a fupremo princi- +pio^ noftras orationes ad ip(um rcportando.&pto no- +bis roginio. Angelus per luam virtutem eft vetus inccl- +ligens, amans & recolens: ficut homo, & multo melius +qui per fuain animam vcreintelhgit, diligit dcrecolit, & +perfuam imaginationem vere imaginatur, &per(uum +lcnfum vere (entir. In ifto paflfu miratur intelledus, +quare angelus vereintelligit hominem coloratum, iu- +ftum &iniuftum,cum non nabeat oculos, quoufque re- +cordatur quendam lufticum , qui mirabatur, quare rex • +habeat diuicias & honores, poftquam ipfc rufticuspau- +pererat& finchonore. In angelo fua gloria eft ci quafi +i nftru mentum cum quo eft gloriofus: led fua voluntas eft +ei quafi inftrumentum cum quo diligit (e: & fua bonitas +cum quacft bonus. Sed hic miratur intellectus quaeren- +do quz eft caula, quare angelus eft gloriofus ; poftquam +non habet delegationem per lcnfum & imaginatio- +nem , donec recordatur hominem habentem maiotem +delegationem, & gloriam, obiedandofuum obicdum, +intelligcndo , amando & recolendo , quam obiedandoi +etiam inferiora fentiendo & imaginando. In angelo fua +differentia cocfientialis eft ei ratio, quod fitex pluribus +principiis differentibus numero. Sed miratur intcllc- +dus, quz caufa eft illius differenti*, cum in angelo fua +principia non differant per colores, faporcs& figuras, & +hui ufmodi; donec recordatus eft quod fonus non eft ob. +Sedum vifus.nec color auditus, in angelo fuaedeordan- +tia eft caufa quare fua principia fqu* luat multa) conue- , +■niuntinTiufubilauabonapcr bonitatem & magna pcc - + +U a + + +iu * NOMA PARS + +magnitudinem ,&c. Sed miratur de hoc iittclledus quo* +ufquc recordatur dementatum, in quo multa elementa +conueniuntin vnocompofito, per ignem ignitum & ca- +lefadum, per aerem atttificatum & iiurnctadum,per a- . +quam aqueificatum & friiefadtum, & per terram tcrnfi- +catum & ddiccarum. A ti gelus non eft ex contrariis co- +politus: nam hc eft extra elementa per naturam ; ficut eft +extra pundos, numeros, figuras, &huiufmodi. Sed mi- +ratur in tellcdus cum angeli boni & mali non iint ex cou- +trariis compofiti: quid ergo eft caula quare ipii funtad +inuiccm contrarii; donec recordarur quod bonus ange- +lus eft habituatus de fine primo: angelus vero malus cua- +cuatus eft illo. Ec in ifto pallii cognolcitintellcdus quod +illa cotrarietascRvaldc admirabilis in acuo fempireroo. +Angelus per fuum principium eft efficiens cffediuc:& +lita forma eftdc fuis tiuisconftituta, vide licet defuoet +fentiali bonificaciuo,magnificatiuo, &c. Et fua materia +eft conftituta dc lito bomficabili, magnificabili, $cc. fice +qua non ellct receptibilis fuus finis naturalis, vtfithoc +quod eft line alia efientia libi coniunda. Scdcftvnus a- +lius finis fuprcmus,vidclicet Deus benedidusin quo qui- +efeit intelligendo, amando, recolendo fuum intelligere, +ornare & recolere, bonificando, magnificando, &c. Sed +miratur in tellcdus per quem modum angdus habet na- +turam.cum fua eflentia non fit diuilibilis, neque altcra- +bilis: fcd recordatur folcm elTc indiuifibilem & inaltero» +bilem,coquiaamotu&a fucceflione eft remotus. An- +gelus eft medium fiuefubiedum, in quo fuus finis influit +luis principiis , & principia refluunt fini quolibet prind- +pio menlurantefeipfum cum alio tantum quantu ipfutn +eftivtex eis fitvna labftantia completa. Sed miratur in- +tellcdus,cum angelus non habeat quantitatem cumli- +nca,pcrqucm modum habete poteftmefurationes, ac li +poflet elle copofi tus ex pluribus principiis, donec recor- +datur quantitatem fpiritualem extra lineam & pundos +fubftentatam in fubicdo:fine qua vnus angelus non pofi- +fet habere maiorem cfientiam &adum quam alius, neq» +etiam vnus angelus pofiet recipere a Deo maiorem glo- +riam quam alius. Finis angelis confiftit duobus modis, + +videlicet + + +'I + + +DE NOVEM SVBIECTIS. trj + +• + +videlicet naturaliter & fupernaturaliter. Naturalis eft +ficut bonus magnus finis, &c. vt naturaliter habeat +bonos & magnos adus,&c. Supernaturalis finis eft il- +le, qui eft ex parte fui obie&i fupremi , quod fumme eft +intclligibile, amabile &honorabile.EtquiaDcus per an- +gelum intelligitur, amatur Recolitur: non autem per +angelum bonus & magnus fic,&c. funt in efientia angeli +intellegas & voluntas, & memoria in altiori fine, quam +fuaalia principia. Sed miraturintcllc&usdeiftamaiori- +tatc&minoritate exiftentibusin eo, cum in fua efientia +omnia fua principia lint aequalia, donec recordatur illud +quod di&um cftdefuoobiedofuperius. Maioritasqua +habet angelus quo ad fuam fpeciem eftmaior quam ma* +ioricas hominis quo ad fuam fpeciem. Et ideo ficut ada- +mas attrahit ferrum per fpeciem : fic angelus per maiori- +tatetn (use fpcciei habet (cientiam de infetioribus abfq; +organo, &ctiam poreftatem in ipfis fine organo. Sed mi- +ratur intclledus, per quem modum hoc elie poteft , do- +nec recordatur quod ille modus eft ci difficilis ad cogno- +(cendummon aurem angelo ad agendum: angelusnam- +que maiorem maioritaiem habet quo ad fuam fpeciem, +quam homo quoad fuam. In angelo eft squalitas in- +telle&us, memoriae & voluntatis, vt ipfe aequaliter poffit +obie&are Deum.imelligendo.amando & recolcndo.Ra- +tio huius eft: quod Deus aequaliter cftintelligibilis, ama- +bilis & recolibiliS;& hoc quidem bonum eft & magnum, +&c. alias fuam oppofitum cfiet magnum malum pote* +ftatis.aererni tatis, &c. quod eft impoflibile. Sed miratur +jntellcdus,quae eft caufa quare rationes angelorum non +funt aequales in agendo intelledui voluntati & memo- +riae: (cd recordatus eft folutionem huius quorftionis fupe- +riusfadse. Iu angelo eft minoritas innata, eo quod crea- +tus, finitus fcnouuscft. Nam Deuscrcauitipfum exnihi- +lo;quod’non eft aliud. Et de illa minoritate angelus ma- +lus eft habituatus ad agendum peccatum, inclinando (c +libere ad agendum peccata. Sed mirattu in tellc&us.qux +eft caufa, quarcindinat fe ad peccandum, quoufquc re- +cordatur quod angelus malus fic volendo inclinat fe ad +pcccatum:ficut angelus bonus ad virtute, diligendo illas. + +•o } + + +U4 + + +*”g'- + + +De +io ferre - +guUm B +deduci o. + + +NONA PARS + + +De angelo per r egulam B. deduSlo. + +PEr regula B. quxrirur , vtrum angelus iit fiue angeli +fint? Et videtur per ipfam regulaoi B. quod fic:vtpa- +tet in mixtione principiorum. Scdin hac parteintendi* * +mushoc explicare &prol[arcpcrmixiionem principiq- +rumji fto modo refumendd aliqua quae di&a fun t in capi- +tulo bonitatis. In piincipio capituli de bonitate dicitur +in prima parte fecundx partis principalis diftindipnis, +quod bonitas per fe eil ratio bono quod agat bonum fi- +ue producat, & quia cft magna per magnitudinem : cft +xatio duplicata bono quodproducat magnum bonum: +& hoc fcit diuina lapientia qux bona & magna cft. Et +quod diurna voluntas atquiparatur diuinx bonitati} & +lapientia in magnitudine vult quod iint angeli, &fi vult, +ergo funt angeli. Diciturin capitulo fapicntiz, capitulo +pratallcgaco,quod bonitas per iapicntiamcftfcibilis,&c. +Et ideo diuina bonitas eft fcibilis: & ficutcft fcibilis, & +eft amabilis,eft fcibilis, &amabiliscum magnitudine fu$ +fcibilitatis, & amabilitatis: ergo eil fcibilis & amabilis +fuusadus, & perconiequcns fuuseffcdus, quia amabile +eft. Ergo angelus, qui eit magnus effedus, magis bonus, +magnus, qui cile polfit in creatura: & fi non eil efFcdus +diuinx bonitatis, eil fcibilis & maioti magnitudine pcf- +fibilitatis fcilicetin potentia. Et diuina voluntas non +vult, quod veniatinadum: quod eftimpolIibile,& con- +tra amabilitatem clFedus diuinx bonitatis. Dicitur in +capitulo voluntatis:capitulo dido, quod bonitas pet vo- +luntatem eftamabilis,&c. Si angelus eil, totum vniucx- +fumeilperfedum: &quiainvniucrfonos habemus cor- +pus inanimatum noneoniundum,iicut lapis ; & habe- +mus corpus bnimatum coniundum , ficut planta, leo, +homo, &c. Et ideo debemus habere fpiritum non con- +iundum,qui e(lfuperior.& magis fimilis Deo,& hoc fcir +diuina lapientia. Et fi fpiritum non coniundum non ha- +bemus,fcilicet angelum, diuina voluntas impedit ipfum +efle : eo quia non vult ipfum efle & contradici t magn x a- +dioni diuinx bonitatis in hoc quod eft fuperius: &uon +in hoc quod cft inferius, quod cil imnoBibilci $c contra + +diuinx + + +DE NOVEM S VBIECTIS. ^ «j ^ * + +diu:nx fapientix fcibilitatera : ergo prohacum eft per +caulas fuperiorcs quod angeli funt. Probauirnus ange- +los efle per tres rationes lupradi&as : & quia euitamus +l prolixitatem, fufficiac quod didtum eft. Et in ifto paflu +oftenfum eft , quod mixtio principiorum cft materia, 3$ +fubie&um in quo artiftapoteft mulca ad placitum innc- +nirc,& ad propoli tum applicare. -y + +pe angelo fer regulam C.dedutio. + + +T)Er primam fpcciem regulx C. quxritur , quid eft an- De *ng$ +X gelus? Etrcfpondendum eft per iftam primam Ipe- Io fer re» +ciem, quod angelus cft i}!a creatura, qux magislimi- gulam C +lis eft Deo;eoquiacftlpiritusnonconiun&us; Scagirdc deduftt. +inferioribus line organo corporali & huiufmodi. Per +fecundam fpecicm quxricur, quid habet angelus in fe li- +bi coeflentialc & naturale ? Et refpondendum eft, quod +habet fuas partes innatas,ex quibus eftconftitutus :licuc +funt fua innata bonitas & magnitudo, &c. excepta con- +trarietate , quae non eft fibi qualitas innata ; & quia ha- +bet luam bonitatem innatam cum natura bonifican- +tis.bonificabilis & bonificare, & lic de magnitudine 3c +aliis, habet fuas innatas adiones & pafliones; &cum +fuis accidentibus agit intus & extra , & in fuis paflio- +nibus innatis recipit intra quod venit ab extra : fi cur +cum fua yitelligibilicare recipit intelligibilttares pere- +grinas. Per tertiam fpcciem quxritur, quid cft an- +gelus in alio ? Et refpondendum eft , quod eft agens +ic patiens: agens ficuc in inferioribus, in quibus agit in- +tcihgendo & diligendo, &c. Et fua poteftas perficit hoc +quod fua voluntas vult; & hoc quod fuus intclleftusin- +{eliigit.&delnamemoriarccolit. Et hoc line fucceflio- +ne & phantafmate: adiuuante tamen diuina bonita- +te, magnitudine, &c. Et per prxfentiam Dei reci- +piendo ab ipfo influentias caufarum patiendo , & ifta +pallio eft fibi falus& perfe&io: angelus vero malignus +.recipit ab extra pafliones , quando non poteft peccata +dmpeuarc Et habet pafliones , quod Deus abeft ci per + +0 4 + + +ili NONA PARS + +gratiam;& cuacuatus eft a fuo fine. Per quartam fpecient +quaeritur, quid habet angelus in alio? Et rcfpondeodum +eft, quod habet in inferioribus poteftatem.eo quod agit +fine tadhi.fine vifu, auditu & imaginatione \ & iftam po- +teftatem habet per prafentiam Dei ficin qua eft: ficut a- +nima coniuntfta quar habedpoteftatem in potentiis infe- +rioribus, co quia cum ipfis coniun&aeft. Habetadhuc +angelos bonos gloriam in Deo; & malus angelus poena; +fcd hoc efiet longum enumerate. + +De angelo fer D.dedutta. • + +De <»/i- T^Er primam (peciem regulat D.quxntur,de quoange- +loftrD . X luscft?Ettefpondendum eft»quod eft de feipfo,quod +deduflo. non oft deriuatus de aliquo alio. Ratio huius eft , vt (ua +innata bonitas , magnitudo, &c. fin t ei principia innata +ptimitiua,&diffiraifia,& incorruptibilia, vt faaelTentid +poflit effe permanens incorruptibilis: tamen dicimus, +quod a Deo eft creatus. Per fecundam fpccicm quaeri- +v- tur,de quo eft angelus? Et refpondendum eft, quod eft de + +fuis principiis innatis: ficut de fua vera bonitate, magni- +tudine,&c. & quia quodlibct in eft ei tripliciter : ficut do- +nita$pcrbonincatum,bonificabile &bonificarej &ma- +gnitudo per magnificarum, magnificabile & magnifica- +re,&c. Et quia ifta principia differunt ellcn tialiter.ange- +lus eft corapofitus de fua bonitate, magnitudine» &c. Et +de omnibus fuis tiuiseft inipfoconftituta vna forma in +communi cum qua eft a &iuus,& de omnibus fuis bilibus +videlicet bonificabili ftmagnificabili, & c. eft conditura +vna materia cum qua paftiuuseft, & de omnibus fuis fciL +bonifi care, magnificare, &c. eft conftitutusvnusadus in +communi, cum quo caulat adtus extri n(ecos,vt de omni- +bus fupradi&is tribus fit fua fubftantia compofica,& vni- +ta, & lubftantiaiiter ab omni materia corporali difpara- +ta. Per tertiam fpccicm quarritur, angelus cuius eft? Et +eft refpodcndum,quod eft Dei cum bencdidione,& glo- +ria & glorificatione : fed angelus malus tft Dei cum co»- +traditione, poena & dolore. + + +DE NOVEM SVBTECTIS. «7 * + +!•*/« ’ ' ■•. 1 + +De angelo per regulam E.dedutto. + +PEc primam fpecicm rcgulx E quxritur, quarecftan- De ange- +galus?Et rcfpondendum eft, quod eft ex fuis principiis lo fer re- +naturalibus conftitutus,vc fupra diximus in fecunda fpe gulam £. +cie regulae D.quoniarafuum principium cum aliocom- dedutie. +ponitur, oportet dari ens in c Jmuni de ncccflitate com- +potitum. Sicut dicitur quod iunSaanima cum corpore, +fequitur homo dcnecetlicare. Et potita elcmentatiuacu +vegetat ma, fequitur elementum vcgetatiuum de ficcdfi- +tate. Per fecundam fpecicm quaeritur, quare eft angelus? + +Et rcfpondendum eft rcfpc&u finis quod angelus cft, vc +Deum intelligat,diligat,& recolat, & ei honorem faciat, + +& impicat vniuerfum,quia fi non cfiet angelus in parte, + +«fiet vacuum vniuerfum;vtfuperius probatum cft. + +De angelo per regulant F.dedullo. + +T^Er regulam F.quxritur, angelus quantus eft? Refpon- Desnge- +JL deudum eft, quod eft tantusquantum etTc eft fux ef /, per re_ +fentix: quod efie habet quanritatem continuam in qua gUlMm p, +tum eft vna fubftantia. Et habet quantitates difcretas:co deduilt + +2uia ex pluribus principiis eft compotitus: & quod hoc +t verum, fignificatum eft in fecunda fpccie regulx D.vbi +quxritur,dc quo angelus eft. Per regulam G. quxritur, + +3ualis eft angelus ? Rcfpondendum eft,quod angelus eft +uobus modis, qualis videlicet per qualitates innatas & +proprias: Et per qualitates appropriatas non fibi natura- +les. Vocamus autem propriam fuam naturalem & fub- +ftantialcra bonitatem, magnitudinem, &c. ex quibus eft +confticutus. Et vocamus appropriatas tuam boniutem +acquifitam,magnitudinem,iufticiam,&c. Et in angelo +malo vocamus appropriatas qualitates maliciam fuam, +inuidiam,&c. Per regulam H. quxritur de tempore an- +geli. Et dicimus quod angelus eft in temporc.eo quod cft +inceptus m tempore finequoinceptusnon fuiilcc. Ratio +liuiuseft: quod hoc quod eft &: non erae tine tempore no +poteftetTe. Eft adhuc angelus in tempore quantum ad +luam contrarictatcm,hoc cft fine fuccetfione& tine mo- +tu i fed quando agit extra, agit de vno nunc in alio: ficuc + +O i + + +€ + + +bati. Et eltinvno tempore quando cftKomx de die i & +eftm alio tem pote quando elt de node Parifiis. Vcrun- +tamen quando recedit a Roma, & elt Pandis , linis rcccf- +fus non elt cum motu, nec cum fucceflionc. Quoniam +ficut non indiget oculis adjvidendum colorem; tic non +indiget motu, nequefucceltione in receflu , fed vult & elt +▼bi vult. Per regulam 1. quaeritur de loco angeli? Kc* +fpondenium elt, quod angelus elt in loco,eo quia in lo- +co crca tus elt: fcd non cft in loco occupans locum , qui* +locus non poteftede occupatus line linea, angulo &fi- +gura,a quibus eltomniv angelus feparatus. Et elt in lo- +co,co quiain vno loco c(t,& non iu alio in quononcit:2C +elt in illo in quo agit, io quo loco agere non potelt line +prjfentia fua. Ratio huius elt, eoquiacu fua e (lenti a agit +& non cum organo. Per prima fpcciem regula K quaeri» + +■ r tur, quomodo angelus cft & quomodo agit? Etrefipon- +- deodum elt q» angelus habet modum cHendi per compo +(irionem fuoium prii?cipioru;vt figuratum elt infecunda +fpecie regula U.iupradida.Et habet modum agendi cum +fuis principiis , cum quibus caufat adus exteriores: licuc' +cum fua bonitate bomficatum,& cum fua poteltace pof- +li ficatum, &Gc de aliis. Per fecundam fpeciem regulae +K.qutrricur, angelus cum quo e(t,& cum quo agit ? Et rc- +fpondendumeft, quodefl cum fuis principiis innatis 8c +naturalibus aggregatis, vt in fecunda fpecie regulaD.fi- +~ ' gn. ficatum elt. Et a git cum i piis, videlicet cum intelledix +intelligit, cum voluntate diligit, cum memoria recolit: +& fi bonus elt, cum fua bonitate bon,ificat,& cum fua po- +teftatc potcft,&c. Et ii malus elt, malificac fuum intclli- +gere,rccoler c & amare, & (i c de alus: & hoc intrinfcce 8c +exrrinfecc agit cum fuisprincipiisincaufandoexna cum +altu qui elt intra. Sicut homo qui caufat mente verba, +quae profert ore. + + +fer prs*. TN capitulo ilto tradabimus de coelo cnm principiis lo* +ttptude- Iriatis ex quibus elt , cum quibus fe habet ad principia + + +JJeeteU + + +De coelo fer principia de datio. + + +duc ?#. + + +inferiora + + +DE NOVEM SVBIECTIS; , lt> + +inferiora clte&iue , ficut efficiens ad fiium efFc&uin. +Coelum di bonum per luam bonitatem innatam, &eft +magnum per fuam magnitudinem naturalem; & ideo +lua bonitas &fua magnitudo funtei rationes, vc beue a- +gat magne & naturaliter in iftis inferioribus moucudo +lc^calu. Et (i dicatur quocf quandoque agit male, vc +Saturnus quieft malus J Refjjondco quod hoccft pet ac- +cideus: quod inferiora non recipiunt bene ptopicrcon- +trarietates elementorum ratione qujrumSaturnuscau- +fat quandoque monftruoutates in inferioribus per ni- +miam frigiditatem & (iccitatcm. Catium tft magnum +& durabile. Magnum quoad cllcnnam & agcntiam;$c +cft durabile, eo quia elt incorruptibile &unrnatcnabw +le: & non di aliquod ens excepto Deo quodpollit il- +lud cogere , neque liium motum impedire. Coelum +cft durabile per te, eo quia duratio cft ei qualitas ii- +oata. Ctjilum eft per le potens , eo quia fua potcftax +cft qualitas (ibi innata, & ficut fua duratio eft magna +&bona ; fic fua poteftasclt bona & magna. Et in ilio +paftu apparet , quod coelum poteft feipfum mouere, +vr fua bonitas, magnicudo& duratio non deficiant po- +teftati , neque potcftas eis. Ccclum ficut habec vo- +luntatem naturalem (ibi cocficntialcm , fic habet in- +ftintftum naturalem fibi coelTencialem cum quo gu- +bernat fuum ordinem , & (uum modum , & adtus mo- +rum principiorum , fine quo inftinftu hoc non poflet +facere. Sicut leo qui cum Saturno habet vnum inftin- +dlum per calidum &ficcum & frigidum: &per no&ur- +nitatem , & mafculioitatem, & diuturnitatem, mali- +ciam, plurabitatcm, & dyafobriitatem. Alium vero +cum Iouc per bonitatem , & ftagneitatem , & dyaio- +ueitacem , & fic de aliis. Coelum habet inftindum.vc +fupradi + + +DE NOVEM SVBIECTIS. * tt} + +bet in fe fuum finem : & Deus non eft luus finis. Quo- +niam priuaca caufa pnuantureiFc&us. Et quod omnia +funt mala,iniuriofa,& plena fupcrbia,& contra regulam +B. oftenfum eft.quod funt impoftibilia: ergo dc qua Ilio- +ne ncgatiuacft tenenda. B.F. Si coelum eft x ternum: +tempus eftsternum. Et fic^etenvtasDeinon praecedit +tempus, quod eft contra iufticiam , fidem ; & accidia eft +aeterna; & lequirur iniuria aeterna ; & hoc eft lcibile a di- +ninafapientia; &diuina bonitas eft ratio Deo quod agat +bonum, mala pnedidla dcftrucndos&Dcusad hocnou +confentiti&fic fua Capientia fcit ipfum iniuriolurn & pi- +grum & malum; & quoniam omnia impoftibilia, ideo, +&c. B. G. Si coelum eft aeternum : aut eft vna volun- +tas sterna generatis omnibus voluntatibus hominum, +cx qua omnes alis particulares materialiter generan- +tur: aut Deus creat voluntates particulares hominum. +tc ficut eft vna generalis, ipfa voluntas generalis eftdi- +uilibilis ; & voluntates particulares funt corruptibiles + +f;eneralcs stcrnaliter. Et fic iniuria eft fada iftis vo- +untatibus particulaiibus qus diligunt Deum. Eciu- +flicia Dei non habet iudicium sternum in ipfis, neque +in voluntatibus quz odiunt Deum & fpem , & dili- +gunt inuidiam. Et ifta funt impoftibilia, & contra iu- +Jticiam Dei, & bonitatem , fuppofito quod voluntates +particulares non corrumpentur; quoniam generalis vo- +luntas ad hoc non poftctfufficeretanquam materia: er. +go eft impoflibilc cfte generalem voluntatem ster- +nam. Et fi voluntates a Deo funt creats,& coetu eft ster- +num, creatio non habet finem in quo quiefc3t: quo- +niam nunquam fuit prima voluntas , neque fecunda, +neque vltima erit: & tale inconucniens&qualepofui- +musinparagraphoB.D.ergo,&c. B H. Si caelum eft +cternum, ab sterno fueru t virtutes & vitia* & in quanti- +tate vitia funt maiora quam virtutes: & diuina bonitas Sc +chari tas funt ratio Deo quod virtutes fint maiores quam +Vitia; & Deus ad hoc non conlriitit, & fic eft iniuriofus, Jc +contrafuamcharitatem &iufticiam, quod eft impoftibi- +It^&luum oppofitum cftncceflaiium. B.l. Si coelum + + +i + + +r M4 V NONA. PARS + +cft xtcroam,Uia aeternitas cft aequalis in duratione arter- +citati Dei, & veritas cft mendacium, &c patientia in pati* +entia fumxqualiterasternx: &quia omnia funt contra +bonitatem diurnam, iufticia Sc veritatem, fequiturquoi +caelum elluoumn;& quod iuftum cft quod diuina boni- +tasfic veritas iic pratccdaufdurationem caeli per xtetni- +tatern caruin: ficut prxcdUunt bonitatem &veritate|u +coeli , qux termiuatx funt & finitae, cum im menfirare Se +infinijate earum. B.K. Si caelum cftseternum,sb xterno +fuerun t artes liberales & mcch anic*:& fic non fuit quies +in hac vita: & pietas &inconftantianon funt aeternae: & +per coufcquens martcllus & forpices, &ifta non eft, vc fic +alia, eo quia vna aeterni tas non creat aliam, neque in alia +quiefeit: &eftminoritas circa nihil ; & nunquam traofic +ad nihilum. Et quod omnia ifta mala ftiniuriofa funt, & +contradiuiuam bonitatem &iufticiam:fequitur deae* +ccfiicate quod caelum cft nonum & creatum. + +De coelo per regulam C. dedutto. + +Vetulo D Pernam fpecicm regit lz C.quxritur, quid cft cm- +per re?u- ^ lum ? Et cftrcfpondcndum , quod cft primum mobv- +c lc: & eft corpus habens maiorem magnitudinem , maio- +AeduSt. rcm motum : & vitra ipfum non eft mobile: &eft corpus +perfcmoucns, eo quod nulla mobilius eftmaor Tua: & +ideo motus ab ipfo incipit, naturaliter loquedo & abipfo +remanet: &ipfe cft fonsa quo motus aliquando deriua- +tnr.licuciiuulia fonte. Per fecundam fpecicm quxricuc* +quidhaber coelum in feipfofibicoefTcncialc & naturale» +Et rcfpoudendumeft, quod habet fuam motiuitatem, +mobilitatem &mouere: perquam motiuitatem habet +formam: per mobilitatem haber matcriam:& per moue* +re fftum cum quo creat aduseztrinfccos,& habet fuam +innaiam bonitatem, magnitudinem, &c.& etiam ftellas, +planctas & figna , & fiede aliis partibus fuis cocflcnnali- +ous. Pcctcruara fpecicm quxricur,qmd cft caelum in Si- +lio ? Er refpondcndum eft, quod caelum cft in elementis +agens, mouens,& influeus, nullam paftionem in illisha- +bcns:'& hoc eft ratione fux magnx a&iuitatis & motiut- +taii‘ i eram in feipfo non recipit augmentum , neque di- + +minutio- + + +i + + +I + + +\ D* NOVEM $VB1ECTIS. xy +i fcainutionem. Et de hoc miratur intcllc&us, cura coelum + + +\ + + +fit ia ita pagna inotiuiracc,fine aliqua aiteratione 8c +/ mutationcfubicAi. Sed fortificat fe conGdcrandopotc- +ikaiem diuinam St infinitam, quxpoteft creare talem e£> +fcdum ad placitum. Per quacta fpeciem quaeritur, quid +liabec Coelum in alio? Et refpdndendumcft,qood coelum +habet naturaliter dorainiumSn clementis & dementa- +tis, cum quo caufat mobilitates naturales in inferiores + +icgtones,quatuor tempora, dies,horas, tonitrum, fulgar# +tentum, pluuiam,niuem,menftcuofitatcs, infirmitates, +cehuiulmodi. Et hoc fecit, quia inferiora recipiunt fiias +irtobilitatesSc influedtias} cum quibus eft efficiens. Per +puniam fpecicua regulat D. quaeritur, dc quo coelum efti +Rci pottdcndum «ft.quodcft dcfcipfb, eo quia non eft de +•liqua ma teria libi prseiacentc a qda fit deriua tu. Et qui» +«ft ptunmue.de feipfo propter fuamprimiduitatcni eft +incortuptibile: &perfcipfum in Tua motiuitate eft per- +manens. Per fecundam fpeciem quxritur,cbeluradcquo +eft? Etrefpondendumeft ,quodcftde partibus fuis fibi +cocacntialibu^: licuc dc lua innata bonitate, itiagrutiidi- +at, Sic. Et hociignificacUm eft per fecundam fpeciem i*, +gulae D. Per tectum fpeciem quaeritur, Coetum cuius eftfr +JUfpondendtim eft, quod eft Dei: ficut cftcdus eft caufsej +ii quod eft pofteflum a Deo, caufetin infcrioribus.cife. +dius ficut Deus vult. Per primam fpeciem regulae E qui, +ntur, quate cftcatlum ? Etrcfpondeddum eft, quod Coi. +Ium eft: quia eft conftitutUeftcx partibus fuis coeflcntia. +libu?,iicucTunt fua innata bonitas, magnitudo, &c. exce* +j)t* comranetate,quae noncft ltbi coeflerttialis, quia fi +cUei,corruptibilec(fi:r. Eft etiamquiainipfo fuamate. +bx&i fila forma casleftes in ipfo funt coiundae,cam qui. + +bus eft neceftiiatum: ficut bomo.qcando anima&cor* + +jpusin iplo coniungtlUtur. Pet fecundam fpeCiem que- +ritur,quare eft cotium ? Et telpondeudumeftrationefi- +his, quod ctslum eft vt fit Caufatocaufensmotiuitatet +inferiores , cum quibus homo fit difpofitus ad edendum +Alfcruiendum Deo. Perprimam fpeciem tegulae F.quae. +titur,de quantitate caeli? Et tefpondendum eft,qUod eat» +Ium habet quantitatem continuam, ftediferetam conti* + +I P ' / . + + +\ • 3 + + +MM + +,V Mtf +formale.& finalc.Et in homi- +ne coniunguntur anima & corpus l.n quo adu (ignifica- +rur coniundio,qu«E eft mcdiui** influxum ab anima ic +corpore. Et iftud medium eft connaturalc,&fubftantiat +le,imcUigcic4velle,iccoleic, dementare, vegetare,fcnth* + +P I + + +v\ + +1 \ . + + +5* + + +X + + +v + + +*)• HONA TARj + +*e }imagin*« . C. e quibas homo non eflet ceniutt &tifr +fublfantialiter. Ettamdiuviuiihomo,quamdiuiftania- ' +tcrialis coniun&io durann eo: quando autem diflolui- ) +tur.ilico moritur homo. Eciniftopafiucognofcitinteh. y +ledius per quem modum anima 6c corpus coni unguntur +&men(urant fuos a dius fecundum modum difpcnfimdo +& proportionando anima' influente fuam virtutem : Sc +cotpote refluente luam, homine cnftente medio in ter- +tium numerum dedufto. Et in ifto pafTu cognofcitin- +telledusper quem modum in homine efthumidum ra- +dicate &nuttimentale.Radicale eft cxprincipiisprimiti- +uis&pun&is & lineis, cura quibus anima eftconiundbu +Et humidum nutrimen tale clt fuum infhumcntumificus +nauicula textoris in textura iu qua inducuntur puniti li- +neae per motum elemcntatiue, vcgctatiue, fenfitiue de +tmaginatiut, influendo, & refluendo: & humidum radi- +dicale viuet, & feipfum augmentet de hoc quod venit +extra, fic in fuam fpccicm conuertendo per vegetatiuam. +Sicnt vegetatiua t ranfTubfta n tiat cibum in carnem, ner- +oos, & olla, & potum in fanguinem, & cibum & potum +xranflubftatiat in medullam, & etiam in choleram, phlc*' +gma,& melacholiarn,&cerebrum,& aquam oculorum* +&in fp»tum,& etiam in fudoretntranfmutat. In homi- +ne coniunguntur finis fpiruualis & finis corporalis na* +turaliter: ratione quorum homo (e habet ad fines fupra- +di dos ad rpiritualem finem cum anima, It ad 'Corpora- +lem cum corpore. Et ab anima quidem & corpore octun- +turfiucegrediunturfines morales, cum quibus animate +Corpus inueniunt dele&ationes, eum quibus quiefcunc* + +In homine anima cft maior imago fubftantialis.Sed cor- +pus cft minor im ago qua im ago ani m*. 1 teru in corpore +imaginario eft maior imago quam fenfitiua,eo quia ob. +iedat, &etiam magis mouetipfam fcnficiuam fecunda- +rieite fcnfitiua cft maior imago quam vegetatiua: nam +fuper ea inferta & fundata eft. Ec deinceps vegetatiua eft +maior quam elementatiua; vegetatiua uamque fuper e- +iemenratiua fundatur. £t ideo in ifto paflu cognofcit +imelledusquod ficur potentis fubftanciales lunt maio- +res & mineres & fimiliter accidentales in hotnineianiro* + +, fccox- + + +DE NOVEM SVBIECTIS. iu + +* ircorpus non fant aequales, anima enir principia + +frfpcnora; fed corpus in fenora: verun tamen coniungun- +ttir i anima quidem cft tota in corpore, &econucr(o, vc +homo xqualiter fit coniundus & compofitus : Quo- +nia homo cft ex nihilo dedu&us rcfpe& etiam illam telam: licti t +facit aranea exiftens in mcdipfuz telz. Adhuc homo eft +in habitu habituatus, &in fitualfituatus. Per quartam +fpecicip quzutui: quid habet homo in alio ? Et rt fpon- +dendum cft.quod habet in habitu Icientiam, &in litu fi- +guram , & in tempore motum, & in loco collocationem. +Fer primam fpeciem regula? D. quzritur:homode quo +eft? Et refpondcndum eft, quod eft de luis primis parepti- +bus quo ad corpusjfcd quo ad animam nequaquam: fi- +cut luus intelledusauinon defcenditabalioinrellcdu; +Tt lupetius i ani probatum eft. Pet fecundam ipccicm +quzritur: homo dequp eft ? Et tcfpondcndura eftjquod +«ft de Tua anima & de luo corpore; & fua anima eft de fuit +principiis fpiritualibus,&fuum corpus defuis principiis +corporalibus. Per tertiam fpeciem quzritur:homoeu> +ius eft? Et refpondcndura eft, quod eft Dei,& vnus homo +cftaltcrius,ficutfcruus fui domini: & homo peccator eft +xrundi.carnis & diaboli. Per primam fpeciem regulz E. +quzritur: homo qqare eft ? Et refpondcndum dt, quod +eft eo quod de fua anima & corpore coniundus e ft, eo +quia iplaconiundionecdfirat i pfum efle. Per fecunda, +fpeciem quzrituf, quare eft homp?Et refpondcndum eft, +quod eft vtintelligat, recolat & diligar Deu. &quod ab +co beatitudinem lempiternam recipiat. Adhuc rt fit me* + +H*. ‘ ' P i ' i + + +iH • NOtf A PARS + +dium cum quu,u j-cr quod omnia creata corporalia fer* +llicncia homini, (eruiaot Deo •> adhuc vt homo multi- +plicet fuam fpcciem. Per primam fpeciem regulae F« +quxniur : homo quantus cft? huic dicendum dt, quod +tiomo tantus eft, quanta eft fua fubftantia continua, per +quantitatem contiuuam qffantam. Per fecundam (pe- +-ciem quxr itur: homo quanfus c ft.' Er huic icfpodcndura +cft, quod tantus cft, quantus eft per fuas partes difcretas. +Adhuc quzricur, quantus eft bonus aut malus,&c?Ec rc- +fpondendum eft, quod cantus cft, quatus eft fuus habitus +fuac bonitatis aut malicix. Per primam fpcciem rcgulx +G quxritur:homo qualis cft? Et refpondendum eft, quod +eft talis quales funtfuxproprix qualitates, fine quibus +efte non poteft: ficut cft fiia rifibihras.figura & huiulino- +di. Per (ccundam fpeciem quxrirur: qualis efthomo?Et +huic refpondendum cft, quod eft bonus, aucmagnani- +mus,&c. Per regulam H quaeritur: homo quando eft? +Et eft refpondendum , quod eft tunc.quandoOcuscrcae +in corpore abimatn rationalem, qux deducet corpus ia +(peciem humanam. Adhuc eft tunc quando cft in prxfen- +ti nunc, non autem praeterito & futuro, fle cum tali nunc +prxfenti dedufto per regulam C.D.K. homoeftcogno- +fcibilis fiuecognofccndus. Etiftum difcurfum dimitti- +mus homini fabciiieer intuenti caufa breoitatis. Per re- +gulam 1. quxrirur: homo vbi eft ? Et eft refpoadendua, +quod eft’in fua humanitate. Nam exctaipramnequaqila +eue poteft. Adhuc homo eft in loco , vbi cftcontentus fle +collocatus, & hoc per regulam C. D. K. fignificarum eft. +Per regulam K.quxritur de homine, quomodo ipfc cftifle +quomodo tranlmittit fuam fimilirudinem extra 'fc? Ad +primum refpondendum eft, quod ipfc cftpcrillummo- +dum, per quem fax parces habent modum coniungcn- +di, & ponendi ipfum. Ad fecundum eft dicendum, vide- +licet quod habet modum tranfmittendi fuam fimilitu- +dinem, extra generando & literas figurasa mente ab» +ftcahendo, cum motu manus &pennx& huiuftnodi. +Per fecundam fpecicm K. quxritur : homo cum quo cft l +Et eftdicendum,quod eft cum ptimis patentibus fle cum ' +ibis cocfientiahbus principiis, fle etiam accidentibus, +i fiu + + +DE NOVEM SVBIECTI*. + +fine quibus effi: non poteft: &cftcuru .^mUiciaiuftusx +fle cum lua manu eltfcribcns, & huiulmodi. Vltcriu* +quxritur, verum iiuclic&us humanus fit de memoria Se +voluntate cum quo cft vtiiucrfiiis & particularis i Er cft +diccuJum, quod cft vniucrfalis cum principiis vtuuerla» +libus anunsc: licuccum fpultuali bonitate, magnitudi- +ne, &c. Adhuc cft vniuetfalls per fuos corrclauuos na- +turales per fecundam fpccicm K. defiguatos. Particula* +xis autem cft cum partjf ularitate obicdorum, de tuuc cft +pra&icus, faci endo vnamlpccieminccliigibilcm, &dc- +indeaham fucccfliue. + +De quinto fubietto , quod esi de +imaginatione* + +YMaginatio cft potentia, Cum qtia animal imaginatur +Jin luo imaginabili incrinfeco imaginabile peregrinum +fiuc limilitudincm,aut fimilitudines eorum qua: fuerunt +ptxlentatalcnfui aut fimiliaillis. Imaginatio cft bona: +bonum enim effc&utn dcduwt, quia fi non ellet imagi +natio, iam non elfet fcientia de rebus ptxteritis. N eque +animal fciret reuerti ad fontem, & fic de aliis. Imagina- +tio habet magnitudinem, cum qua magnificat lua alia +principia. Et lftud apparet in hoc, quia imaginatur a«i +placitum. Imaginatio cft durabilis : nam lua obic&a +durant, dum ab imaginatione obiedantur. Nam licuc +durant in animali rationali obieda , Ipicitualia per me- +moriam extra imaginationem: ftcut durant obiedla fen- +fibilia per imaginationem extra fenfum in brutis. F.e +in jfto paffu cognofcitintclledus, quod ficut anima ra- +tionalis perficit potentias inferiores , fic imaginarius +in brutis perficit potentias inferiores. Imaginario ha- +bet pofle in fenfitiua : potentia quidem imaginatio- +nis defeendit ad pofie inferius , vt cum ipfo polfit a- +gere in leipfa: ficut humidum radicalc defeendit ad hu- +midum nutrimcntale, vtcum illo viucrc polfit. Ima- +ginatio habet inftin&uni naturalem ; vt patee in bru- +tis, qux quidem pet imaginationem habent iuduftriam +*d viuendum , fle ad malum cuadcndum : ficut capta + + +Dejjuiu * +to fubie * +do, quod +eflAtt- +Muginu*. +none. + + +& + + +NONA PARS + + +ad lupam, laudatio habet appetitum, cum quo ap- +petit imaginatum. Et iniftopaflucoguofcit mtclledhis +quod imaginatio habet inftruinentum , vtfuuma&um +exercete po (fit, &obieCtum attingere. Imaginatio ha* +bet virtutem, cum qua attrahit (pecies a(cnlibilibus,po- +nendo 19 luo imaginabili quo illas chara&erizat Se +imaginatur illas. Ventas ellioflrumcntum imaginatio- +nis, vc cum iplavereattingerepoftitobie&utn, verunta- +mn quandoque dcticir: licut agens qui defecit in agibili» +deficiente iu(lrumento:autquod nelcuoperaticum illo, +lmagm-tio caufat delegationem aut rrirticiam ,in fub- +iecb> in quo eft. Imaginatio habet d fFeientiam.cum +qua 8e per quam diurrfimode agit in obic*&. + + +} . > + + +ijg NONA PARS + +tn me Jio cuiuidaui pclliculx tefte capitis animatis, ia +qua apparent imaginationes obie&orum fuo imagum- +tiuo, ficut apparent imaginationes oculis in fpeculo. +Imaginatio eftpotctra in tempore per fubie&um in quo +cft.finc quo non poceft eirc neque obie&o vti. Imagina- +tio cft potentia csiitcnsiu foco ad imaginandum obie- +/flam in illo loco. Diiiiniuimus imaginationem perdes +.ccm pi xdicamcnta:& licuc diffiniuimuseam per illa, ira +poliunt diffiniri aliae potentiae corporeae per eadem (uo +modo. Per fecundam fpecicm rcguIxC.quxrirur.ima- + +finatio quid habet infc? Et tcfpondendum cft, quod ipfa +abe t (uos correlati uos,finc qui bus non poreft elfe, vide- +licet imaginariuum, imaginabile «rimaginari. Per ter- +tiam fpeciem quxricur, imaginatio quid eft in alio 1 Ad +quod eft dicendum , quod in homine eft dilpofitio, cum +qua incelleitusfcdiipouit ad oblectandum inferiora :& +(enfus fe difponit ad (entiendum cum ipfa imaginatione, +& in bruto ipfa imaginatio cft forma &c complementum +illius. Per quartam fpeciem quaerit ur, quid habet in alio) +Et rcfpondcndum eft, quod habet obieftum in fubieCto +in quo cft: & habet inuentionem in (cnfatis,vtdeeisab- +ftrahat fpccies cum fuo lumine, viddieet eum fuoiraagi- +natiuotimaginatiuus veroeft inueftigatiuus fpecierum, +& etiam politiuus,fc clarificatiuus in fuo proprio imagi- +nabili fibi coeflen tiali: fieut criftallus qui cUm fua dtafa* +qcitate colorat fe decolore fupra quem poniturlc etiam +ficut ipeculum quod le habituat de fpeeulatis prxfenta- +/ tisei. Per primam fpeciem D.quarritur, imaginatio d« +quo cft ? Et rcfpondcndum eft, quod eft de feiplaco quia +fpccics fpecificataeft. Pcrlecundam fpeciem quaeritur, +imaginatio de quo eft? Er refpondendum eft, quod eftd* , +fuamareria & forma ,vt cum ipfis fitaCtiua &pa(fiuaia +fubicfto in quo eft. Per tertiam fpeciem quxritur, ima- +ginatio cui eft fubdira? Et eft dicendum quodhomimyJt +etiam animx ipfius hominis. In bruto autem eft fubdita +ei, ficut pars fuo toti. Per prima fpeciem regulxE. qux- +> ritur, imaginatio quarecft? Et cft refpondendum, quod +eft dc fuis partibus c6ftitura, videlicet imaginatiuo,ima- +ginabili dtimaginari. Pcrlecundam fpecicm quxritur, + +quare + + +DE NOVEM SVBIECTIS t)p + +quare cft? Et cft dicendum ,vt anima. t -.m t obieftarc fui +obieCtura imaginando inabicnria Icnfus : & ipfc fenfus +eu ipla imaginatione difponit & proponionat fc ad fen- +tiendum kuiibilta, cxiftcmcprxlcntia fi-nlus: ficut car- +pentarius qui imaginatur figuram atchx,vtiplam dedu> +«at de potentia m a&isra.EiTicut auis dilpo nens fc ad vo- +landam quando ei necclTc cft. Perprimam fpcciem re- +gula F.quxruur, imaginatio quanta cfl ? Et eft rcfpon- +dcndum,quod cfl tanta quanta cfl fua cilentiacxteola ia +fuiscorrclatiuis: vclquantuscftfuus habitus fubicifti ia +quo cfl: ficut cappa qux cft tanta,quatut cft habiiuvcap- +pati. Pcrfccundam fpcciem quxritur, imaginatio quan- +' taeft? Et cft dicendum, quod cft tanta quot funt fuacor- +rclauuadifcrcta-.Scdhicmiraturintclleectemj&rcbat- +barum attrahentem coleramlinv lirer per fuailic animal +attrahit fpecicsfeufimilitudincs per fua fpccic mediante +imaginationeinabfentiafonfus Per fecunda fpccic qux- * +ticui,qu£cftappropriata qualiras iplius imaginationis? +Et cft dicendum, q>(imilini do fe/if uiabftra&aabipfo Sc +deduclainimagmationctfteuteftColorcolotatij&qUaii- +titasquamificati,&fohuscapanx,& frigiditas aqux^&c* +eum quibus imagina tio obicttac obie&urtl imaginando. +PcromftcsfpcciesrcgulxH.quxmur,imaginatio quido +elt? Et cll dicendum, quod cft in illo rem pore, in quo ani- +mal eftiquod animal lit.abfq; imaginatione eile uon po- +teftjficutabfq; fen fi ciua ede no poceft, modum aUrem pet +que imaginatio cft difcur ibitis pet fpccic H* dimit.imils +beneintuciuiillascanfabrcuitdcis. Per regulam i quae- +ritur, imaginatio vbi imaginatur fuum obiettur Ad quod +refpotidcndum eft , quod m fua edentia, vidcliCct in fuo +imaginabili intrinleco & (ubftamiali , extta quod & fine +quo nullumimaginabileimaginaripoteft.-namficutca- , +lidus non poreft cfTe calidus n ili in caliditate : iic obiedtd +imaginatum non pote(t eU'ciinaginatum,ni(tinprzdU +dtoimaginabiliintrinfcco&confubflantiali ipfius une» +ginationt*,quod eft vniueiTalefubiciftum ad omnia ima- +ginabilia. Dcdifcmfu aurem imaginationis dedu&x pet +omnes fpecics I hic no tractamus: fcd dimittimus ipfurn +difeurfum bene intucn ti i ficut fupra di£tum cft in regula +H. Per primam regulam K. quxritur, imaginatio quo- +modo obicftat fuum obic&um. Sed intellectus prima + + +DE NOVEM 5VBIECTIS 141 + +, » ■ i + +fronte impeditus eft ad refpondendum, eo quiaille ma- +ctus »6 eft lenfibilis vfquequo recordatus eft quat uor fpe- +cies regulx K. cum quibus intendit lolutionem didse +. quxftionis.Narti in animali, fcniuiuadtimaginatio fune +partes compofitx ad inuiccn), habentes vnmu organum +cotnpofitun)>vnacxiftente in alia: ratione cuius imagi- +natio abftrihit a fen fatis fimilitudines mediante fenfiti- +ba, cum quibus obierat obiedtum fuum: licut ignis mi- +Xtus cum aqua attrahi t fim ili cudines ab illa, cum quibus +calefacit carnes : vt apparet per coitum quando imagi- +natio imaginatur modum per quem fit coitus. Pcrfe- +cundam regulam K.quxritur, imaginatio cum quo ima- +ginatur luura obie£tum ?Et refpodendum eft,quodcun) +organo >q quo eft , videlicet cum illa pellicula incranea +exiftentein capitc.de qua fuperius locati fumus, &actiu- +git obic&um cum complexione prxdi&xpclliculx, vi- +, .delicct cum melauchoba. Nam parsvlcima ipfiuspclli- +culx eft coagulata tatione frigiditatis , qux caufac reftri- +fttonem ficut plumbum quod claudit patres exiftentes +retro in fpeculo, vr dyaphaneitas non fir tranfparens in +illam partem. Prxdtft a autem pellicula a parte ante, vi- +delicet verfusfifitem,eftporofa ratione ficcitatisqux eft +proprietas terrx : qux quidem eft abftrada & cuacuati- +03, in ejua fronte homo cum intclledu inuenit fpccics, +Animalia autem bruta cuminftimftufpecicbusprxfen- +tatis cum intelleftu aut inftindlu ipfi faciei prxlibatse +pelliculx. Qui videlicet intellcftus&inftinftus funtpr^- +fentationeslpecierum pr^diftx faciei perfuam fpeciem; +ficut adamas eft attrahensferrum per fuam fpeciem; $ +tunc antediffta pellicula colorat Sf pingit & induit fede +imaginibus per fuanrvfpccicm : ficut facit fpeculum per +fuam. Adhuc imaginatio attingit obiedtum cum difpo- +fitione fcnfitiuc,& etiam cum fua; & cum proportione v- +triufquc;d{ cum apparitu &bbicdhon'e;Sf cum inucncio- +nc fpccierum, & cum defccnfu ipfiufmet imaginationi +ad fenfatum mediante fenficiua. Et poftmodum cum xP +ce (Tu recedente a (enfato ad iplam imaginationem me- +diante fcnfitida;& etiam cum nutrimento fpccierum; & +fiede aliis qux pollent dici , cum quibus imaginatio at* + + +• . i ' V . + +* r + +• P4t «•: NONA; PARI va + +' tingit fuum ooiciium. Et in ifto pa(Tu cognofcitintcjy +ledas, quod ficut ipfe eft valde occupatus & oneratus pqj +> fuum obiedura : fic& imaginatio per fuum fuo modo. + +De Jexto fnbtefio ^ quod e fi de fenjititta> +fer frincrfia deduflo . + +jyefext 9 QEnfitiuaeftpotcutiacum quaanimal fentit ;& etiam +fuhiedo, Oeft (en fatum in quo animali fcnfitiua eft feni iis com« +quodeft munis, & habet fenlus particulares. Senfitiua eftpotcn- +de (en (i- tiabona, eo quiacaufat cum fua bonitate bonum (enti* +ttuaper re; &quaudo additur magnitudo, bonum & magnum +frmctpU fentire. Senfitiua eft magna potentia, eo quia caufat +dcdttdo. magnum fentire ; vt patet in coitu ,& tactu ferri calidi* +autin tadu aquae bullientis. Senfitiua durat per dura* +( . tionem fubicdiin quo cft, cum innata bonitate, magni- + +tudine,&c. Senfitiua per fuam potcftateinpoteftexifte- +rc& agere. Et in iftopaflu cognofcit intellcdus, quod +animal fentit per fuam fpeciem: licut adamas attrahit +fpeciem per fuam. Senfitiua habetinftinduin innaturo* +▼t patet in horoine.habente timorem d^ ferpeutequem +videt; & limili ter capra de lupo: & ficut catulus no videns +qui habet inftindum & appetitum &tadum, &inuenit +mamillam; & imaginatur illam. Et ifto paffu cognofcit +intelledus , qusfunt principia difponentia imaginatio- +nem ad imaginandum. Senfitiua caufat in animali ap-. +petitum ad lcntiendum,vt mediante animali in quoeft, +pofiit fuum adum exercere. Senfitiua habet virtutem +lcntiendi;vt patet in fuis particularibus, nam ficut vifus' +. . non poteft videre fine aifre illuminato; neque etiam pojj + +teft videre , nifi fit de virtute innata habituatus,& in i pfa +aflituatus. Senfitiua vere fentit per veritatem: ficut ma- +\ ■ nus tangens ferrum calidum,vere fentit calidum. Et in + +ifto paflu cognofcit intellcdus, quod ipfe vcreintelligit +obiedumfuum. Nam alitcipotcntia fenfitiuaquscft, +inferior quam intellcdus per fuum adum.cffctfuperius* +4#imellcdus qui eft potentia fuperior quam fenfitiua, +elfet inferius, quod eft impoffibile: de quo impoflibili +•valde eftgauifus intellcdus. Animal per fenfitiuam ha*», +betdeledationemfentiendi; vt patetquando videt pul*. + +, ’ . ’ *" * chtam + + +Ili, Ii + + +' £> E NOVEM SVBIECTIS ^ + +chratn figuram : & quando audi t pulchram cantilenami +& huiufraodi. Scnfitiua per differentiam habet fenfus +particulares mediantibus organis, cum quibus obied* + +. differunt: fieuc color qui eftobiedum vifus,& Tonus, au- +ditus, & huiufmodi : led miratur imellcdus.vtrum iudi- +cium obiedi fiat per fenfum communem aut particula^ +rem, donec recordatur aqua fontis habentem multos ri- +uulos , quae eft in fe vna effentialucr,& in fuis riuuliss fed +vnum fi tum & vnam figuram habet in vno riuulo , & alia +& aliam in alio riuulo': fimiliter fenfus communis vnum +fitum & vnam figuram habet in vno organo , & alium 3c +aliam in altero organo. In fenfitiua co'iftit concordan- +tia innata;cum qua potentia,obicdura & a cius vt plure» +concordant in vno, videlicet in (cn(iciua,quae eft edentia +cotum : quod patet per Tuos iclatiuos per fecundam foc- +ciem C. lignificatos. Er in iilopaffu cognolcic intclle- +dus per quem modum fenfus fentitfcnfarum cum habi- +tu peregrino ex quo fcnlatus eft habituacus: ficut per vi- +dete colorat um,& per odorate odoratum. In (enfiti ua eft +contrarietas per accidens: ficut in guftu amaritudo; & in +tadu afpcritas , & huiufmodi. Sed miratur intclledus, +quid caulat conprarictatem infenfu, vlquequo recorda- +tur fenfitiuam ede compofitam cx quatuor elementis, +quae quidem caufant in dementato contrarias qualita- +tes habitus,iHus,adiones, partiones: ficut quaelibet plan- +taeft agens per fuamfpcciem, ficut pomum pcrdulccdjr +nem, flcablynthium per amaritudinem. Itemconfiderat +intelledus.quodinfirmitas fenfus caufatraoftruofitates: +ficut homo infirmus, qui in cibo dulci*inucnic amaritu- +dinem per accidens. Senfittua in principio alfituataelb +efficiens, eo quod caulae cibum per faporem & per coitu, +delectationem & dulcedinem : ipfa quidem lenfitiua eft +forma in animali quidem ,quz mouet cum in materia, +vt materia fit difpofita ad recipiendum pafliones,vtfe- +quacur finis, videlicet fenfatum: ficut coloratum,odora- +tum,& huiufmodi. Animal per fenfitiuam eft fenfatum: +ficut coloratus eft per colorem, odoratus per odorem. +'Senius communis eft medium ; lenius autem particula' +tet fune extremitates : ficut circumferentia centri cfi; +v *> + + +i + + +l + + +NON, A PARS + +extremitas ipfius centri, & fuusaffituaci,& habitus hatt- +tuati. Et in ifto paffucognofcic inrellcunda. lmaginatiur. quidem in lenficiua fundata eft,& +cnfitiua in vcgetatiua,vt imaginauua polii t imaginari +conditiones vegetatiue, mediante fcnfitiua, & hoc patet +per diffinitionem mcdii,& per eius fcahm defignatam in +fecunda figura. In fcnfitiua confiftit finis innatus t ad +quem finem fe mouec, videlicet ad fenfatum cum fuoin- +ftimftu & appetitu, & fic dealiis principiis innatis. Sicut +liomoquicum pedibus fuis & vifu niouetfe adlocumin +quo quiefeere defiderat: & in ifto paffucognofcic intelle- +ctus,quod fcnfitiua cum fuis principiis innacis agit. Vna +fcnfitiua eft maior altera fcnfitiua : fedhoccftpcr acci* +dens. Nam ficiitaliquaaquaalicuius fontiscft maior ia +frigiditate/apore & fani tate, ratione maioris difpofitio- +nis qualitatis fui fitus : fic vna fcnfitiua eft maior altera +ratione maioris difpofitionis qualitatisfui finis quoad +ipeciem fubic&i in quo eft: ficut aquila quae habet maio» +rem fenfitiuam per vifiim, quam aliud animal* & Vultur +per odoratum quam aliud; & canis per auditum quam +aliud: homo autem perguftum&taftu quam aliud. In +feqfitiua confifticqualitasintcr potentiam, obicdum Sc +, adum:& hocintrinfece quoad fuoscorrelaciuoS, videli- +cet ad fenfitiuum,fenfibile,fentire. Veruntamen non +dico quo ad obie&um peregrinum: ficut faporfenfatus +pomij&fnporcaufatusafentire. Vna fcnfitiua minor eft +quam altera fenfitiua fecundum fubiedtum in quo effi +Nam apis non viuens de rapina, non fentit tantum per +guftum,quancum auis viuens de rapina; & fic de aliis fu« +modo poteft dici, vt in capitulo maioriutis fignifica- ' +tum eft. + + +PE NOVEM SVBIECTIS. + + +**r + + +Defenjttiua per regulas dedutta. + +QVaeritur.vtrum fcnfitiua fitagcnerantevelacrean- +te?Et refpondcndum eft quod a generante: vt pa- +cet in hoc quod animalabfqucicniitiua uon poteft den- +tire conditiones corruptas, quas debet fentirc & in ima- +ginationc & non in fe> eo quod non eft inferta & fundata +in vegeeatiua naturaliter. Adhuc Martinus non cflet fi- +lius loannis fecundum fpecicrn ;quod eft impoftibile. +Sed miratur intel[e* fiptimoj „ jieEtoy videlicet de veget atiud* +per principia dedu&o. + +bffip*'- \ TEgetatiua eft bona, vt patet in plantis qux per bo*; +tno fubie- V nitatem funi bonae ad fcipfas,& quo ad alia qua: vi- +He^tdc- uunt exiliis, quae quidem /ofque illis viuereno pollent*, +licet de neque tale cffequale habent, habere poffent. Vegetati- +$eget*ti- ua eft magna : nam ambit Stcomprchenditomne vege^ +uaper tariuum & plantatum in ipfa vegetatiua:&hicquxtiim- +frtncipid tcJledus, vtrumvna&eademfit vegetatiua quat eft in a- +dcduQok himalibus,& illa qua: in plantis ? Cui tcfpondendum elV, +quod vna eadem eft vcgciatiua in genere: fed eft plutei +differentes fpecie in diuerfis fubiedtis ratione ipforum* +non autem rationefuimet. Nam quidicerct, quodra- +tionefuimet vegetatiua cfletplurcSjdiceretNquiddquod +vnum efler plura, & plura eflet vnum, quod eft impofli- +bile; quate patet quod vna & eadem eft in gencte:plurei +autem differentes fpecie in diucifis fubieftis, Vcgetati- +ua durat per fuam fpecificam durationem:fedqua:ritirt- +i telledlus de quo durat ip(a,cum fuum fubie&utn in quo +> eft,fiAorruptibile; fed recordatur elementatiua de qua +dutat: ficut fiammaignis in lampade cx oleo. Vegetati- +Ua eft potens per fuam lpecificampOtcftarero,inqua o* +mnes poteftates vegetabiles plantarum & animaliu futit +, plantatae & radicata:. Vegetatiua haberinftin&um, cum + +quo quodlibet vegetatiuum fehabctadfuam operatio- +nem, (pccificado, habituando fe defuo ipccifico habitu» +'! litu,quantitate,qualitate&huiuliBodi. Vegetatiua ha*, +bet appetitum, videlicet vt hoc quod eft elcmentatura, +fit vegetatum: licut vilus qui habet appetitum ad hoC +quod eft coloratura & per ipfuro fit (enfacum : ipfe quidc +\ appetitus eft gjmeralis ad omnes appetitus qui funt in ge- + +nere vegetatiudi Vegetatiua eft de virtute habituata, +quantificata,qualificata,aftituata,&c. vt patet in planta. +Nam illud quodcucnit ciper pcrterram.aquan^acrem* +ignem, in quo eft plantata,tranfmutat per fuam 1 pecietn; +Sthocidcm facit per cibum & potum. Adhuc vegetatiua +habet virtutem in plantis, de qua medici habent experi- +tnriam. Vcgetatiuarationc veritatis vere vegetat & ve- +tas con* + + +I + + +1.1 + + +1 De novem svbiectis, + +tas conditiones habet, fcil. veram fulfUn tiam, qualita- +tem, &c. fine quibus iu veritate fua non edet plantata* +Vegetatiua habet delcdationcm in conferuandofuum +efle, multi plicando luam fpeciem , vt appaictin plantis, +quae generant quantum poliunt euitando non clie. Ve- +getatiua eft radicata &planftitain differentia, vtplurcs +Ipecies fin t de fuo genere: fed qua i i t iut elleclus , quz eft +cauta quod viridis color eft generalior in piatis quam a- +lius colori vfquequo recordatur tetram & aquam quz +componunt viridem colorem , in quibus maximeplanta +eft radicata, &nutticata. Adhuc miratur intelle&us:qua- +te ficulnea non generat fiiperficiem duram frudus fui.fi- +Cut facit nux; & quare rofa habet Colotem rubeum, & li- +lium album, fed recordatur magnitudinem ratione cur +tus differentiaeft nfagna. Vegetatiua habet concordan- +tiam ad hoc, vt fu* fpecies conueniant inter (e io aliqui-, +bus rebus: ficut concordant piper, & allium in caliditate, +laduca quidem &cucurbita in frigiditate, 8c multx res in +eodem colore, fitu&huiufmodi; & hoc idem de vegeta- +tiua,quz eft in animalibus, poceft dici fuo modo: vegeta- +tiua quidem femper fequitur vegetando maiorem com- +plexionem fubie&i in quo eft. Contraritas eft fubiedum +in quo vegetatiua eft plantata, vtcontrarietasfit caufa +Corruptionis: ficut concordantia eft caufa generationis* +fed quzrit intelledus,quz eft caufa quare realgal interfi- +cit animal, triticum autem lpfum viuificat, & quare alii u +&cucutbitxcontratiantut: fed recordatui magnitudi- +nem in qua contrarietas vegetationis eft plantata. Ve- +.getatiua eft principium, in ipfa quide vegetans fiue com- +potitum tranfhmtit vnam fpeciem in aliam, & forma in +ipfa vegetatiua eft aliud principium, in quo compotitum, +tranfmutat formam nouam in fuam antiquam, 8: mate- +riam nouam in materiam autiquara: &hoc propter fi- +nem, videlicet vegetatu, in quo ipecies fitgenita&mul- +tiplicata. Vegetatiua eft medium generale exiftens inter +clcmentatiuam&fenfitiuam: ficut lmea interduopun- +daj vegetatiua quidem in ipfaeleroentatiua eft inferta & +plantata; ferifitiua autem in ipfa vegetatiua ; & quod fen- +.fitiua cftfinis,idco eft fupravegctatiuara, & influit ei, it + + +»5* + + +NONA PARS + + +‘in + + +; + + +V + + +vegetatiua refluit Icn fltiue feipfam cu fuis principiis fpe- +erticis : & idcirco qtlodipfa vegetatiua e A*fupraclemen- +tatiuam influit, &clementatiua refluit vegetatiue. Et +in lftq paflu' cognofcit incellctlus,per quem modum' +planta: 6c annualia viuunt nutriuntur, &ctcfcunt per + +vegetatiuam , & de vegetatiua & per elcmentatiuam ic +de elcmen tatiua ; &i Ac quidem paflus cA nilis medico. +Adhuc cognofcit intelle&uj, quod arbor cA medium & +iubie&um liue inArumentum in quo dccura quo vege- +tatiua habet fuum adum ; &fimiluctfua principia ha- +bent actus fuos: (icut aqua intrans aliquod vasperali- +quod foramen illius, & exiens illud idem vas per aliud +foramen eiufdem vafi>3& hoc per modum gmerationis, +&corruptionisi&priuarionis. In vegetatiua finis habet +luas fpeciesin fecunda Bgura, in angulo de fine dc Agna- +tas.'1 Finis pnuationis cAm vegetatiua caufa corruptio- +nis: & fcnfitiua & elementatiua funt termini vegetatiue, +in quibus ipfa vegetatiua terminatur. Finis perfc&io- +jiis eA obic&ura & fubie&um ipfius vegetatiue. In ve* +getatiua plantarum vna planta eA maior altera : fi mili- +ter in vegetatiua animalem, vnum animal eAmaiusal- +terotnam vnus leo eA maior alteto leone vel alio anima, +li; ficut capra lepore, & huiufmodi. Ratio huius e A , ve +•vegetatiua in maioritate poflit efle plantata.Et hoc quo +ad maioritatem decem praedicamentorum & principio- +rum huius artis. Sed miratur intelle&us,quxeA caufa, +quare vna magna arbor eAin potentia in vno paruo gra- +»10 : fed recordatur fcintillam ignis exeuntem a lapide, +homine percutiente ipfum lapidem cumchaiibe; quae +quidem fcintilla magna flamma eAin potentia refpcttu +materiae euanientis. Adhuc miratur intelle&us, quare +maiores frudtus in eadem arboreinueniuntur,cum idem, +funt fpecici&fimiliterpoteA quiri de foliis: fed recorda- ^ +tar quaeAionem praelibatam fcintilla:, & in continenti a- +pud eum foluta eA calis quaeAio. In vegetatiua eA «qua- +litas,vt multae planta: poflinr efle aequales per fpcciem ,5c +fimilitermuItaalia:ficutiAeleo Sc ille leo, qui funt aequa- +les perfpccicm:&fimiliter piper & allium lunt aequaliter +ingraducaluliutisj & mulca poma in eodem pomario. + + +r + + +V, + + +'1 + + +DE NOVEM S VBIECTIS. tjt ‘ * + +quaefunt aequalia in odore, fapore, colore’ &huiufmodi. + +Hoc autem elfenon poflet: mfi vegetatiua in a:qualitatc +eiTec plantata & radicata. Dc miuoritate quidem vege- +taciue fic poteftdici, ficut de cius maioritate di&umcft: +nam relatiuele habent. Vegetatiua v^ro reducibiliscft v +- per minoritatem ad non efle^o qqia cft : & non erat an- +tequam creata fui flet. + +De vegetatiua per regulas dedufta. \ + +PEr regulam B. quarruur , vtrum vegetatiua fit potCQ- De $ege- +tia fcijfacarEtrcfpondendum cft, quod fic, aliqualiter tatiu x > +vidchcerfccuudumconiun&ionemfiuecompofiiionem per rtgu~ +quam habet vegetatiua cum fenfuiua in lubic&o in quo iMtdedu* +cft. Et alio modo per vocem ficut affatus qui nominat » +gctat ? Et refpondcndum eft , quod vegetat ipfum cum +luis propriiscorrclatiuis,fcilicec vegetatiuo , vegetabili, , + +4c vegetare, qui funt ei co^lcn tiales. Nam vegetatiuus +in fuo vegetabili intrinfeco, vegetat omnia vegetabilia ( +peregrina mediante vegetare. Adhuc vegetat cum prin*. - j + +cipiis huius artis, videheet cum bonitate, magnitudine» > +Et haec quas dc vegetatiua di&a funt, fufficianc 5 licet de +ipfa multa fint dif enda: veruntamen quicquid deipfa di- L 1 + +cipoteft.inprxdidisimplicatumeft. + +Deottauo fitbtcftoifcilicer de elcmentatiutt +per principia dedutto. + +fie offa- 'CLcmentatiuaeftpotcntiacumquaelcmentaintranl +tto jubtc- X-»compofitionem)&cxiftuntfub elementis. Elemen- +to,/<-,/. tatiuacftpotentiabonatnamfincipfacorporalia eflent +detleme- ociofa,& deuiata a fuo fincad que funt; & mundus nul- +tattn* lain haberet pctfedionem. Et ideo quantum eft bona +fer prin- tantum eftratio bono vt agat bonum. ElemcnratiuaeA +opta de- magna potentia, &quod per fuam magnitudinem ambit +datio. multa, & fua magnitudo multum magnificat fuam bo- 1 +nitatem &durattonem,&c. Elcmentatiua durat tanto +quod corrupto vno elemento.immediate & protinus gc» +nerat aliud, nullis eius fpeciebus differentibus, nequeeo- +rnm conditionibus.eo quia nullum elementum eft cor* -1 +iuptibilc,quo ad fuam eiren tiara. Elcmentatiua eft po* +tensper fuam fpeciem exiftetem, fecundum id quod eft, + +& agendo fecundum id quod agit, quae quidem poteftas +ei in aliquo non deficit. Elcmentatiua enimficpoteft +dementare dementata: ficut vegetatiua vegetare vege;» +tata t & fenfitiua fen tire fenfata , & imaginatiua imagi- +nari imaginata. Elementatiua habet inftindum gene- +ralem,a quo defeendit inftin&us fpecierum,& ab illisin- +Ain&us & indiuiduati &clementati defeendunt. Et de +hoc experimentum habemus in quatuor temporibus an- +ni, videlicet in vere .tefta te, autumno &hyeme: in quibus +1 elcmentatiua habet diuerfas operationes. Et etiain qua- + +!r; tuor regionibus, yidcl. in oriente, & occidente, meridie } + +1. " &feptcn- + + +/ + + +i + + +fJE NOVEM SVBIECTIl + +tc liptentrionc. Et hoc idqm dici potcft de vita planc- +tarum & animalium. Adhuchabetinllinftum reperien- +di virtutem planctarum icoftaux fphxrx. EtiniflopaC +fucoguofitit intcllcduscaufam, quare quodlibet eleme* +turaagit per fuam fpecicm. Elemencatiua habet appeti-» +|om ad dementandum ciem1ntata,rationccuius appeti* +tus cicrpenta intrant mixtionem, &coropolitioncm vno +elemento, habente appetitum fuifum,a!ioauccmdecr» +fum.vt ipfa fubclcmeutatisexiftcrcpollit.Et in illo pallu +Cognofcicintcllc&us, quid ell caufa motus clemetorunt +.generapdo, corrumpendo & priuando. Elcmentatiua +•habet generalem virtutem, it quadefeendunt fpeciales' +virtutes elementorum} quae quidem virtutes (unt funda» +menta virtutibus vegetatis & fenfatis. Veruntamen fua +virtus quandoque eft dcfc&iua per monllruofitates cau- +fatas ab elementorum contrarietatibus. Elcmentariua +habet veras conditiones, vt vna fpecies non (e tranfmutcc +in aliam fpccicm Et in illo paflu Alchimillx dolet & ha» +bent occationem flendi. Elcmentatiua habet naturalem +dcle&atiqnem fic clcmentando,ficut habet vegetatiua +ip vegetando,& fcnficiua in (enticndojratione cuius e|e- +mentatiua magnificat & multiplicat aftus luos quatum +potcft.vt fua dementata in magna dele&ationeetfe ppll +fint. Et m.iftopairucognofcitintcllcdlus.quid eft; caufa +int£nlicaloris,laporis,& coloris &huiu(modi. Elemen» +tatiua per fuam differentiam habet diuerfafublefta ,it\ +quibus elidiffufa: ficutin quatuor mallis quxfuntobie- +«a fcnfuum: ficut illa flamma, ille adr.illa aqua, illa terra +quibus vtimur. Iterum elcmentatiua ell in metallis,pla- +tis &auimalibiis,non quod in illis ipfa fit obic&um ien - +fibustScd tantum imaginationi & intelle&ui. Et illo pa(l +fu cognolcit intelleftus, qux fuit caufa illorum Philofo» +phorum dicenciu elemeta non efic aftu in clementistfei +cantu ipfa in illis efic in potentia Sc virtute.Elementatiua +ratione lux cocordantix, finis, magnitudinis, bonitatis, +potcllatis, inlHnftus, appctitu$,& virtutis, ia eoruelcme» +ratis eftrcmifla & confrafta, vtfiat temperamentum in» +ter qualitates coutrarias.aqua mordente ignem cum fua +frigi ditatCj& ign e aquam cum fua cahdi tace j 8c acre tes. + + +r + + +M4 + + +NONA PARS + + +cmemitasipGuscentri,& fitus aftituaci, & habitus hitii- +tuati. Et in ifto paffii cognofcic inrellc,& hoc per modum g*nerationi$, +&cortupcioni$i&priuarionis. In vegetatiua finis habet +fuas fpeciesin fecunda figura, in angulo de fine defigna- +tas. Finis pmiationis tft in vegetatiua caufacorruptio- +ms: & fcnfitiua&clemcntatiuafunt termini vegetatiuet +in quibus ipfa vegetatiua terminatur. Finis perfedio- +rits eft obic&um & fubicdum ipfius vegetatiue. In ve- +getatiua plantarum vna planta eft maior altera : fimili- +teriu vegetatiuaanimalium, vnum animal cftmaiusal- +terornam vnus leo efl maior alteto leone vel alio anima- +li; ficut capra lepore, &huiufmodi. Ratio huius eft, vt +vegetatiua in maioritate poflic efle plantata. Et hoc quo +ad maioritatem decem praedicamentorum & principio- +Tum huius artis. Sed miratur intelle&us^us tft cauft, +quare vnamagna arbor eftin potentia in vno paruogra- +fio : fed recordatur fcintillam ignis exeuntem a lapide, +homine percutiente ipfum lapidem cumchalibe; quae +quidem fcintilla magna flamma eft io potentia refpedu +maceris euanieutis. Adhuc miratur intclledus, quare +maiores fru&us in eadem arboreinueniuntur,cum idem +fune fpecic;& fimi liter poteftquxri de foliis : fed cecorda- +tur qusftionem prslibatam fcimills, & in continenti a- +«ud eum foluca eft talis qusftio. in vegetatiua eft squa- +litas,vt mults plants poflmt efle squales per fpcciem ,& +fimilicermultaalia:ficutifteleo Sc ille leo,quifunt squa- +les per fpccicm:& fimiliter pipet & allium tunc squalitec +iagraduiaUdiutis j & mulca poma in eodem pomario, +?. . -r. + + +DE NOVEM S VBIECTIS. + + +quatiunt «qualia in odore, fapore, colore* & huiufmodi. + +Hoe autem cfle non potiet: niti vegetatiua in aequalitate +ctict plantata & radicata. De miuoritate quidem vege- +tauueticpoteftdici,ticucde eius maioritate didumeft: +nara rclatiucfe habent. Vegetatiua v$ro icducibiliscft +per minoritaccm ad non effero quia eft: &non erat an- +tequam creata fui flet. + +De vegetatiua per regulas dedutta. + +PEr regulam B. quatitur, vttum vegetatiua fit poteti- De Vege- +tia fcnfatafEc rcfpondcndum eft,quod fic, aliqualiter t*tiux < +videlicerfccuudumconiundionemtiuecompofiuonem per regie* +quam habet vegetatiua cum (enfuiua ia fubicdo in quo Irueieim* +eft. Et alio modo per vocem ficut affatus qui nominat +tiisc fua prin- +cipia primitiua fuerunt de nihilo dcdu&a &creata ritem +elfcmentatiua fecundum quod eft iri minori elemeritatoj +eft quod de minori quantitate.&c.haBituata &affituata; + +De elcmcntatiua per regulam deduQdi +Varitur,vtrum elcmentaciua differat ab elementis De ^ +V^,perefleritiam?Er refpbndcndueftquodnonrquod ”**"***}• +fi differrent pdr elfentiam, iam elementa non habererit u*ferr*~ +fubiedum in quo eflenc coropofita; neque elemchtatiua +effeta generante, fed a creante, & qualitates elemeritoiu dedaSiu +mutarentur in nouum fubie&um, ficut caliditas ignis +quaeftinlapidc,rion eflecfcadero pcrfpccicm cumcalii +ditate ignis quxcft infphsra ignis, quod eft impoflibilci +ficut humanitas qui nori differt ab anima gccorpore,* +prout coniarigunturjhurtianitas enim ex iftis eft, nori aua +fem ex vno tanrutpi. Per primam fpecieiri reguli C q'ux- +riturj quid eftelementatiua? Et refporideridum eft, quoti +fua diffinitio iam fuperius eft data. Per fecundam fprii +«trri quiri cur, elcmcntatiua quid habet iri fc cffemialJr + + +1JI + + +NONA PARS + + +ter &fubftatiahter?Et diccndu cft,ipfa habet Tuos corree +latiuos,cum quibus eft, & ex quibus agit ia dementatis, +videl. in lapide, flani ma,planta & animalibus. Per tertia +fpeciem quxritur, quid eft in alio? Et eft diccndu, quod +cft in elementis inftruracncum cum quo ipfaclcmenca +agunt in dementatis. Adhuc cft in decem praedicamcn- +tis id quod eftj& cft in vegetatiuu Fundamentum. Adhuc +cft clementatiua in potentia ignis imago infinitatis & ae- +ternitatis Dei in quantum ignis, fi haberet ligna infinita +combureret infinite & aeterne ; fed quia non habet , illa +potentia remanet in difpofitionctantunij&tft finita dif- +ferente infinita materia. Per qujrtimfpeciem quairitur, +quid habet in alio? Et cft dicendum, quod habet in fub- +ieifto in quo cft,fuam materiam, & luam forraa,& quan- +titatem,& q«iitatcm,& fuum motum ,6c huiulinodi; fi- +cut in planta «in animali. Perprimam fpeciem regulae +D. quaeritur, eleraentatiua de quo eft? Et eft diccndu n, + +2uod eft de fuis principiis piimitiuis in clere en tatiuis po- +tis & ex illis principiis, v t ex vnmerfali m ateria & vniucr- +fali Forma ficut dementa. Per fecundam fpeciem quae- +ritur, elcmentatiua de quo eft? Et cft dicendum , quod +cft de fuafpcci fica forma & materi, autcu iplis agat per +fuain fpeciem clementado dementata Per tertiam fpe- +ciem quaeritur, elemcntatiuacuiuseft?Et cft dicendum, +quodfubie&i in quo cft: ficut pars quae cft fui totius jvt +patetin planta quae generando dementat aliam placam. +Per prima fpeciem reguli E qritur, elcmentatiua quare +cft ? Ad quod dicendum eft,q? cft co quia cx elementis cft +corepofita. Pet fecunda fpeciem regulx E. quaeritur, elc- +men tatiua quate eft ? Ad quod dicendum eft,vr per ipfam +dementata fint. Adhuc vt vegctaiiua.fenfitiua &iroagi- +natiua ab ea fiuc fundatae, nutriti & geniti. Per pri- +mam fpeciem regulae F. quxritur, vtrum clementatiua +habeat quantitatem continuam ? Etrefpondendum eft, +quod ficrvtfua continua quantitas fit genus ad quanti- +tatem indiuiduofum,quaein illis funt lineatae & fubften- +tatar. Per fecundam fpeciem quaeritur, vtrum babeat di- +feretas quantitates? Et rcfpondendum eft, quod fic: vt in +indiuiduis dementatis habentibus differentes quantita- +tes in + + +1 + + +1 + + +DE NOVEM SVBIECTJS. iy> + +tes in D umero :& quantitas fua eft pun&ualis, eo quia eft +ex quatuor elementis coniun&a&conftituta. Per pri- +mam fpecicm G. quaeritur, qualis eft fua propria quali- +v tas? Et refpondendum eft, quod illa quam habeeper fua +propria elementa, ficuc choWra quxeft dementata, cui +caliditas eftfuapropiia qualitas. Per fecundam fpcciem +legulae G. quaeritur, qualis eft appropriata qualitas ? Ec +eft dicendum, quod, ficcitas eft ei appropriata qualitas. +Nam a terra recipit liccitatem; &fic de aliis complexie- +ttibuspr^rcr caliditatem, fecundum quod a diuerfis reci- +pit eas. Per regulam H.quxrirur,elemetatiua per quem +modum cofiftitm tempore? Et refpondendum eft, quod +Cofiftic in tempore refpc&u nunc in quo eft. Adhuc con- +fidit m tempore mediante motu in quo eft, augmen tan- +do,alternando lubiedtum in quo eft, ab vno loco in alte- +rum mutando; & per regulam C. D. K. Per regulam I. +quaeritur, elementatiua vbi eft? Ec refpondendum eft, +quod in dementatis: &hocfubiediue; non autem licuc +vifus in colorato obie&iue: quoniam nifielementatiue +eflet in clemetato,iam qualitates non effent in elemen- +tato,aut elfent fine fubie&o, quod eft impoflibilc;vt pa- +tet in flamma in qua eft caliditas: & in glacie in qua eft +frigiditas, &huiu(modi. Tamen hic dubitat intcllcftus, +▼erum in fphaera ignis fit ficcicas terrae & frigiditas aqux, +cum finr de dementaris inferioribus, humiditace refi- +ftente&concrarianteficcitaci terr neceflaria: nara iufticia quandoque ftat pro adore (ub- + +ftan tialii er,& pro reo accidentaliter, & econuerfo, vt pa- +fctpereflTe&beneeftcicftecnimin caufis dicit necefti ta- +femjfed bene efle contingentiam,& in ifto paflucogno- +fcit inrclledus,quodneceflitas no habet legem- iEqua- +jitas cft habitus iufticiarrsrqualitas quidem gcneralioi cft +ipfaiufticia. Et ideo fecundum quod aequalitas eftdifpur- +fa in tranata principiorum > fic debet iufticiadifcurri in +podem,vtiamfupradi +cofiftit in loco per illu modum quidi&useftin regula H. +nam mediante.fubie&o in quo pft iufticia, ipfa cofiftit in +loco per accidens. Et hoc fufticiat de fpeciebus loci caufa +breuitatis. Per prima fpeciem rcgul* K.quaerituriiufticia +quomodo eft??c refpondendum eft,q> eft perillum modu + +per + + +DE NOVEM SVBIECTIS. 167 + +perqueafuis principiis colle eft cu mareria & forma +Ipecificis ex quibus cft:&cu (Afferentia quq diuidit gene, +ralem virtute in multos habicuSj&eftcum proprietate q +fpecificat ei talem materia & non alia, & ralem forma & +non aliam, vt fit omninpvircusfpecialis. Adhuc eft cum +agente qui acquiric ipfam , & eft cum boni tate, quod bo- +na eft. Ecficdealiis fine quibus elle non poteft. + +De prudentia perprincipta dedufta. + +HOmo fubfiftcs ratione boni tatis, quado ipfa «ft ratio +bono cp bonus agat bonum, tuc temporis bonus eft +de prudentia habituatusrquadoautendfubhftit ratione +bontiatis.tunc temporis eft imprudes. Homo difponcns +fua bor. tem cum magnitudine, vt ipfa lit magnaratio +bono aj t magnu bonum, prudes eft.Homo antiquus +fua prudentia perlcueranddcum-eain caulis, cuillaquid? +prudesfubmitk.it prudentias nouas. Prudetiacum potc- +ftate poteft, & poteftas cu prudentia eft gubernata & ac- +quifita. Prudentia eft habitus fcientix per intelli gere, & +fidei per credere. Prudentia primo & principaliter eft ha- +bitusperamore:fecundarieauteper timorem: natimor +cofequitur amorem. Prudentiaquadocftbona.tuc tem. +poris eft virtuofa: quado autem eft mala, tunc eft vitiofa. +Prudentia cu veritate eft vera : fedeum fallitatc eftfalfa, +Prudentia cum parua poena difponit magnam gloriam. +Prndentiadifponit differentias :ledimprudetia cofu fio. +nes. Prudentia connc&it virtute cum virtute:fed impru- +dentia,vi tiucutn vitio. Prudentia cotradicit ignorantiae +quareftfuainimica:&imprudentiac6tradicitintclle ipfj funtaffituatxin principio. Imprudentia autem illa +affituationem corrumpit &deftruit. Prudentia difponit +medium exiftens proportionaliter inter principium &fi- +ncm. Imprudentia autem agit per oppofitum. Homo +prudens cum finepetfe&ionisqnjefcir.fed homo impru- +dens cu fine imperfectionis, laborat. Prudentia cum ma- + + +Dtduilii +ptuden s +per prin- +cipi*. + + +. %69 .NONA PARS + +' joritare bonitatis magnitudinis, eft maior. Imprudentia + +cum mammate malicix eft maior. Prudentia cum ae- +qualibus caufis zqualificac fuosadus: (ed imprudentia +cum inxquahbus vult illos coxquare, Prudentia cum +maioritate fugat imprudentiam: Imprudentia autem +cum minoritate fugat prudentiam. + +De prudentia per regula* deduEla . +Ptdnflt* /^\ Vxritur.vtru prudentia (impliciter (it de genere (cj<* +fruden- V^enttx-Et refpondendum eft.quodnon. Naro ho- +fuiperre- mo credens veris caufis prudescft. Per primam (pedem +gulas. regulx C. quxritur: prudentia quid eft ? Et eft dicendum, + +quod ip(a eft habitus cum quo prudens ante eligit ma- +gnum bonum quam paruum, &ad bonas contingentia* +le dtfponit , & a malis fe deuiat & (egregat. Per fecun- +dam Ipeciem quxritur: prudentia quid habet in fecoeC +, fentialc? cui refpondendum eft, quod habet fuoscorrcla- + +tiuos,(ine quibus prudens agere non poteft. Per terciam +fpccicm quxritur: quid eft prudentia in alio ? Et refpon- +dendum eft, quod eft in bonitate bQna: fed eft mala in +malis, &eft in virtutibus fortis, & in peccatis debilis. Pec +‘ quartam fpeciemquseritur:prudentiaquidhabetin alio! +dicendum eft, quod in virtute habet meritum: (edi in pis- +cato culpam. Perprimam fpccicm regulx D. prudentia +de quo eft? Et refpondendum, quod ipfaeft dephanta- +fmatibusqux intelle&us acquirit per diligentiam & ex- +perientiam, vcfugiatlaborem,&in fine quiefear. Per fe- +cundam fpcciem quxritunprudentiadc quibus cft?Ereft +dicendum, quod eft de fuis tiuis & bilibus, qui folum ei +competunt. Per tertiam fpcciem quxritur: prudentia +cuius eft? Et dicendum eft, quod ipla eft fubic&i in quo +eft,ficutcappa cappati. Per primam fpeciem regulx E. +quxritur: prudentia quareeft? Et refcpdendum eft, q> eft +«o quod ex fuis tiuis & bilibus (pecincis cofti tuta eft. Pec +dam fpedem quxritur, prudentia quare eft? Et refpon- +dendum eft, quod ip(a eft propter ytilitatem prudentis, +Tt cum ipfa acquirat quietem. Per primam fpeciem re- +gulx E.quxritur.decQntinuaquantirateprudcntiz? Ad +quod refpondendum eft, quod prudentia in quantum eft +habitu§, habet fic continuam quantiutcra: ficut cappa + +cappati, + + +DE NOVEM SVfilECTIS. id* • + +eappati. Per fecunda fpeciemquxri turde difcretaquaci- , + +titatc prudentiae? Etrefpondenduiu cft, quod ipfa habec +difcrecam quantitatem ratione differentia: fuorura cot- +iciatiuorum. Per prima fpecicm regulx G quaritur.dc +prudentia, quae eft fua propiia partio & qualitas ? Cui re- +spondendum cft, quod eft prouidentia. Per fecundant +Ipccic quxrnur,quuecftappropriata qualitas prudentia? • + +Et refpondendum cft, quod eft bonitas in bonis , &mali- +ciarin malis. Per regulam H quaeritur de tempore pru- +dentiae? Et refpondendum eft, per regulas G.D.K. Nam +illae Cguificant modu quo prudentia confiftic iu tempo- +re per hoc quod eft, & perca de quibus eft-, & per modum +quem habet iu tempore, quando prudens vtitur pruden- +lia in tempore. Queritur per regulam I. prodentia vbi +cft?Etrcfpondenduincft,quod in regulis C-P-K. extra +quas in fubie&o cfle nequaquam poteft. Adhuc eft in +fa&is prudentis cum quibus ipfe prudenter agit. Per pri- +mam regulam K. quaeritur, prudentia quomodo eft ? Et +refpondendum cft, quod ipfa cft per illum modum quem +prudens habet , caufando ea, & colligendo fimiiitudu +nes principiorum & regularum exquibuseft. Pcrfccun- +dara regulam K. quatitur, prudentia cum quo eft? Ad +quod refpondendum eft, quod ipfa cft cum prouidentia, +diligentia ,fcientiaaur credulitate, difpofitionc 8i pro- +portione, fi ne quibus cfle non poteft. + +De fortitudine fer principia dedutta. + +FOrtitudo lub ratione bonitatis nutritur, coloratur Sc &e fati» +difponitur,&pioportionatur & couditionatur. For- tud»»* +titudocum magnitudine bonitatis,magnirucfmi*, dura perfrin, +tioniSj&c. exceptis contrarictatc & minoiitate,eft im- <*pi*dem +pugnabilis&dcfenfibilis. Fortitudo antiquata cum du- d»tt*. +ratione bonitatis, magnitudiuis fibi fiibinittit fortitudi- +nes nouas. Fortitudo cum poteftate bonitatis, magnitu- +oiJ,&c.oihnia poteft. Fortitudo fortior eft eumintelli- +gete quam cum credere. Fortitudo fortiorefteum amo- +rc quam cum timorcifine fortitudine nulla virtus eft for- +tis. Fortitudo cum vcricatecaufataudaciat» & visoria* + +Fortitudo cum delectatione facit liomincm nugnani* + + +170 ’ , noKa pars + +mum. fortitudo cum aliis virtutibus diucrfificat altos +fuos. Fortitudo cum maiore viitute maiorem concor- +dandam habet. Fortitudo in peccatis ellhabitus pnua- +tiuus. Fortitudo habctprincipiafpecifica.vt adhislpeci- +ficos haberepoftit. Fortitudo eft medium exiftensmcec +virtutem & virtutem. Fortitudocum fine vlrimocaufat +audaciam & vidroriam. Fortitudo maior cft perca quae +funt fubftantialia.quam per ea quae funt accidentalia. +Fortitudo cft fortior cum caufis aequalibus, quam cum +inxqualibus. Fortitudo minor efteuin maiori vitio, & +etiam cft pugnabili<,& deui ncibilis cum illo. + + +De forti- +tudine +fer regu- +lat dedu- + + +De fortitudine per regulas dedutta. + +VTrum fortitudo fit fortior per prolpcritates quam +per aduerfitates ? Et rcfpondcndum eft.quodfic. +Cum profperirate enim pugnat cum acritate & amore. +Cum aductfirate autem pugnat cum patientia & timo- +re. Quxritur per primani Ipeciem regulae C. fortitudo +quideft? Et rdpondendum eft,quodcfthabitus ponens +fortificabilia contra vitia. Per fecundam fpccicm quae- +ritur,fortitudo,quid habet in tc fibi cocilentiale ? Et re- +condendum cft, quod ip(a habet fuos correlatiuos, cum +quibus cft habitus. Per tertiam fpetiem quaeritur, quid +eft fortitudo in alio? ad quod dicendum eft.quod ipfa cft +in bonitate bona & magna in magnitudine: nam vna +virtus peraccidens eft habitusalcerius virtutis. Per quar- +tam fpeciem quaeritur, quid habet in alio? Et refponden- +dumeft.quodhabctin bonitate bonum a tek Temperantia per (uuma&umeftfcibilis. Tempc- +rantia eft amabilis in verbis, & inexpenfis Sc ininenfa. +Temperantia eft illa virtus quae frequentius eft necelfa- +ria. Tempcrantiacumvcritatceaulata• + +De temperantia per regulas dedutta. + +Detem - -w rTrucerapcrantiafitneccflariaomnibus virtutibus?' +ferant!* y 'p t refp0ndcndu cft,q> fic : vr virtutes habeant aftus +fer regu- teperaros. Per prima fpecic regulae C. quxritur quid eft +l*t dedit- teperatuia? Rcfpondcndum eft, q> eft illa virtus, cum qiti +homo habet aiftus teperatos. Per fecunda fpccie regni* +C.quxriiur.tcmpcratia quidhabetin (c cbcllentialitcr? +Ad qUod recondendum eft, quod ipfa habet fuos corre- +iatiuos, fine quibus efle non poteft, cum quibus eft habi- +tus fubic&i in quo eft. Per tertiatp fpecic quxritur, terna +perati tia quid eft in alioJEtrefpondendum eft, quod ipfa +eft in agente menfura ,qui cum ea menfurat a&usfuos +temperatos. Per quartam fpeciem quxritur, temperan- +tia quid eft inalioj Cui refpondendum eft, quod ipfa ha- +bet in principiis atftum fuum,&in iufticiaiuftum,&pra- +dentiaptudcntcm,$an fortitudine fortem. Perprimam + +(pedent + + +ifPir - v + +bE + + +w' + + +rw* + + +NOVEM SVBIECTIS. ajj + +/pedem regula: O. quxritur.tcmperantiade quocft? Ad +quod refpondendum eft, quod ipfa cft de fimihtudini- +bus aduumanimx, videlicet de limilitudinibusintelli- +gendi,diligendi& recolendi. Per fecunda fpeciem qux- +ruur, temperantia de quo eft? Ad quod rcfpodtiendum +cft,quodipfaeftdeadibustdnpcratisimaginatiue,fen- +fttiue,infubiedoinquoeft. Per tertiam fpeciem quaeri- +tur, temperantia cuius eft? Ad quod dicendum eft, quod +ipfaeftfubiedi cuius eft habitus. Per primam fpeciem +regulx E. quxritur, temperantia quare eft? Cui dicen- +dum eft, quod ipfa cft. Nam caufata eft per temperatum +ratiocinari, imaginari, (entire. Per fecundam fpeciem +quxritur, temperantia quare eft? Et refpondendum eft, +quod ipfa cft, vt fubiedum in quocft, habeat peream a. +dus temperatos. Per primam fpeciem regulx F. quxri- +tur, temperantia quanta cftdifcrete? Ad quod refpon- +dendum eft, quod ipfa habet quantitatem diferetam , cu +qua crefcit &decrefcitfuos adtus. Perprimam fpeciem +regulx G. quxritur, qux eft propria qualitas rem peran- +tix? Ad quod refpondendum cft, quod eftabftinenria. +Per fecundam fpeciem quxritur, qux eft qualitas appro- +priata temperantix ? Et refpondendum eft, quod eft bo- +nitas,magnitudo, xqualitas&iufticia. Per regulam +quxritur, quando temperantia confiftit in tempore ? Ad +quod dicendum eft, quod ipfa confiftit per illum modii +per quem fubiedum in quo eft conliftit in illo, tempe- +rantia exiftente habitu habet fubiedum fuos adus cum +illa. Per regulam Lquxritur, temperantia vbi eft ?Etre- +fpondetidum cft, q, cft in fubicdo inquo cfbficutcappa +in cappato,vef efficiens in cffedu» Perprimam regulam +K. quxritur, temperantia quomodo eft ? Ad quod re- +fpondendum eft, quod ipfa eft per illum modu per quem +homo cum adibus fuperiorum potentiarum fecundum +iOtelligerc,diligere&recolere,tcraperatadusinferioru +potentiarum, videlicet imaginari, affari, comedere, &c. +Et hoc fignatur per regulam C. D.K. Per fecundam re- +gulam K. quxritur , temperantiacum quo eft ? Ad quod +refpondendum eft, quod ipfa cft cum iufticia, pruden- +tia, &c* ^ + + +if* + +Ili + + +Ili i + +V} + +i rV pf + + +»74 + + +I S- + +r i •■ ■, + +; rlMr + + +>TON A I* AUS + +fide per principia dcdutta. + + +■&1* + + +Ve fide T)Er analogia oportet nos difcurrereiftud capitula ,▼! +perprin - ■*■ videamus per quem modii fides eftfuperius.&intelle- +&us inferius-, & primo per bonitatem rquouiaintelledu* +guflA non poteft tantum obiedtafe Deum quantumtpreobie- + +dlabilis cftjideo dmina bonitas cft ratio Deo quod prse- +ponat fe intclle&ui humano, obie&ado & crcdendoihoc +quidem in:elligensbonueft,&tuc temporis intcHcdlus +obiedtacDcuin credendo ipiumefle vnum infinitum & +£eternucicatovem,faIuatorcra, &huiufmodi. Et hocin- +telle&us facit fuprafuam naturam ,& talem obiedhonf +dicimus eflcfandtam fidem admirabilem & bona Deus +' f eftmagnum obicdlum, & Acttndam fuam magnitudine +' intclle&us non poteft ipfum naturaliter obie&arc: id- +circo Deusmagnificatintellcdlum,vt magnifice agat fu- +pra fuam natuiam fim plici ter credcndo;& fic fides a(cen- +dit fupcriDtelledumrfieut oleum afcenditfupcraquan». +Nam quando intelle&us attingit Deum eftevnuiqcunt +fide, credit magis effe vnum quam cumintelligereintel- +ligat ipfum efle vnumiintelle&us enim altior cft per ma- +f gnitudinem cum credere abfq; labore, quam cu intclli- +gerecum labore. Fides durat perdurationema Deo da* +tam,intelligere aurem durat per feientiam acquifitami +’ ( vndcparetquodfides eftfuperiusjfedintclledluscftinfo- + +rius: & quando homo fide habituatus, peccat per auari* +ciam.autiuxuriamj&c. Fides durat in fubie&ofubpor- +tione.&cum difformitare. Namfubiedtumnonrcftdi- +fpofitumcumiufticia>prudentia,&c. Sicut afinus qui n5 +eftdifpofituSyVtfericofitindutus. Prima eaufa plus po- +teft quam lecundaria,& quando fecunda poteft cum pri- +ma, tunc poteft fupra fcipfam. Quapropter intelleftus +poteft per primam caufam credere ineam; fed quod po- +, teftper (e, eftiBtelligcre Deum &adiuuamc tamen cre- +dere ad fuum intelligere: ficut dixit Efaias: Nificrcdide- +ritis ,non intclligetis. Sicut aliquis homo quinoncrae +Philofophus,&in pofterum fuit Philofophus, & dum n& +erat Philofophus,ciedebat Deum efle; fed cum fuitPhi- +Iofophus,imcllcxitDeumcllc.Et tuncintelle&us a£ceo- + +die + +'* h " < j. + +j . . . U + + +i + + +tiE NOVEM SVBlECT'*. 17/ + +ditad illum gradum inteliigcndo, in quo erat creden- +do. Veruntamen uoo dico quod propter hoc fides de- +fruatur: led quodipfa afeendit in altiorem gradum ob* + +• iedandoyplus credendo Deum efle, quam lutelligendo +iplum efle : ficut oleum in vaft in quo cfl fupra aquam : +Et qui adderet plus dcaquaprxdido vafi, aqua quidem, +afccnderct ad illum locum in quo erat oleum •, Et dein- +de oleum alccndcrct in altiorem locum in quo nou erat. +Deus cfl intclligibilis.per luam naturam. Etipfecaufat +quod intelledus humanus intelligat multum per natu- +ram,Deo habituante illum de fide,vt ipfe cum fide adiu- +UCteumadintelligendum. Intelledus enim plus potefl +ileendere adptimum intclligibile, videl. ad Deum cum +duobus habitibus, quam cum vno tantum:ficut ipfe plus +potefl cum prudentia & fortitudine, quam cu prudentia +taatutquadointelledusintelligitobiedumpnmu, fides +difpoflitipfumintcilcduadinrelligcndfi. Sicut charitas +difponit voluntatem ad amandum obiedum primum. +£c ficut voluntas rton poflet amare obiedum primum +fidecharitate :fic intelledus noti potefl intelligctecb- +lcdum primum fine fide. Vnde patet, quod ficut cha- +tiiasnon corrumpitur, quando Voluutas amat primum +obiedum: fie fides non dcftruitut, quando intelledus +intclligit primum obiedum. Nam potentia non con- +tradicit fua: dilpoficioni communi : Per illam enim v- +fccndit & fortificatur. Fides efl virtus exiftens habitui +ininrcllcdu: alioquin fides nonpoflec efle virtus,nc* +que habitus : ficUt charitas qux non poflet efle habi- +tus, nili voluntas cfletei fiubiedum. Et ideo ficut cha- +ritas facit afeeudere Voluntatem ad amandum obic- +ftum virtUofe : fle fides facit afeendere intcllcdum ad +intelligendum obiedum virtuolc. Fides cum veri- +tate cfl habitus intelledus : & ideo quando intelli- +git obiedum primum cum veritate iplam intclligit. +Nam abfque veritate eum intelhgerc nou poulh- +Et ideO veritas efl principium fidei & jntcllcdui +Commune : Veruntamen fides in veritate efl fupe- +rius in credendo , intelledus autem inferius in in* +ttiligendo » & ideo quando intelledus alccndit + + +x + + +i7d dicis. Per primam fpeciem +regulae C. quzritur, quideftfides? Ad quod refponden- +dum cft, quod ipfa cft virtusa Deo data,vt pcripfamcre» +damus id quod per eam intelligere non poflumus. Per +fecundam fpcciem quaeritur, quid habet fides tu feco- +cflentialiter? Et refpondendum cft, quod habet fuos cor» +relatiuos cum quibus eft habitus. Pct tertiam fpeciem +quzritur, quid eft fides in alio ? Adquod dicendum eft, +quod ipfa eft habitus in intelledlu , exiftens fupra habi- +tum quem iplc habet per feientiam ,vt apparet per gu- +ftum guftantcm vinum dolii quoiudicat quale eftipiutn +vinum guftatum. Sed quod poflibile cft vinum alterari +in alio tempore: ideo intclle' ‘ V ' ' t ‘4 + + +tS4 NONA PARS + +memoria poffit leuare fuum recolere iri tempore necef* +fitaciSjConfulcnriojadinuando, confortando. Confulen- +do intellcdui fuum intelligere, Sc voluntati tuum velle» +vt alccndcre poflintad fummum obiedum. Perprimam +ipeciem reg^lar F.qu*ritur, lpcs quanta eft continue ? Et +eft rcfpondeudum.quod ipfdhabet quantitatem magna +& continuam. Officium enim magnum habet confolan- +do,cont*onan(!o&elcuando alus potentias ad fummum +obiedum: fua quidem quantitas indiuifibilis eft, cum +non(itpundua!is,neq;linealis. Per fecundam fpccietn +F.quoemurdequaniiratedifcrctafpei? Ad quod refpon- +dc.iduineft,quodipla habet quantitatem difetetam re- +fpcdu tuorum co> relatiuorum.cum quibus habet difte- +tcu' ias, cum quibus crefcit aut decrefcit ad placitum a- +dus fuos. Per primam (pecicm regul* G. quaeritur, qu* +eft propria qualitas fpei ? Et rcfpondendum eft, quod eft +fperarc. Nam (perate non competit mii fpei tantum. Per +fecundam fpeciem quxtitur,qu* eft appropriata quali- +tas fpet ? Ad quod dicendum eft, quod bonitas, magni- +tudo & huiufrnodi. Per regulam H quscritur de tem po- +te fpei ? Et eft rc(pondendum,quod eft in tempore: habi- +tus enim nouuscft,& dependet a praeteritis. Et eft in tem- +pore pr*(enn,eoquiaipfaeft;adhucquia habctfuum a- +dum &ambic tempus futurum: narfj illud fperat. Et hoc +perregulam C.D.K. fignatum eft. Etimftopafiucognp- +lcitintellcdus,quod (pes in tempore valde magnusha- +bitus eft. Per regulam I. quaeritur, vbi habec fpes adum +fuum? Et refpondcndu eft, quod ipfa habet illum in rot- +moria recoli bilitatem, extra quam non poteft habere il- +lum Nam extra recolibilitatem memori* obliuiQeftha- +bitus priuatiuus. Et hoc per regulam C. D.K. fignatum +eft. Per primam regulam K quserirurjpes quomodo eft, +& quomodo corrumpitur? Ad quod dicendum eft, quod +ipfa eft per modum quem habet memori a, difponendo +adum fuum cum principiis & cum aliis virtutibus : ficut +homo in tempore neceflitatis,quado fe non poteftadiu- +uarecurafuis virtutibus, adiuuatfecu bonitate Dei, &c. +Etfimilitcrcum mifericordia&cum charitatcDci,&hu- +iufmodi.Sua veto dcftrudio cft,quado in lubicdo in quo + + +DE NOVEM SVBIEQTIS. ' itf + +jsfl.eucnit peccatu quod malum cft, & contra mifcricor- +diam & c hamate Dei, ratione cuius peccator priuatafpe +'cadit m defperatione. Per fecunda regulam K.quacritur, + +(pes cum quo eft? Ad quod refpondendum cft, q? ipfa cft +cum difpohtionefubiefti in quo eft;& cu habitibus prin- +cipiorum & virtutum-, & maxime cum fummo agente qui +iplam Ipeciem caufat,& fubiedu ex ea habituat & induit. + +De charitate fer principia deduEla. + +CHAritas cft habitus voluntatis; & charitas ratione charitm +fu* bonitati* eleuat voluntatem adamandum diui- ftrpnn- +nam bonitatem plus quam femetipfiun. Charitas ratio, aptade» +ne fu* magnitudinis omnia bona facit coraunia. Cha-' dmtla. +litas cum lua duratione facit durarc,2marc cura bonita- +te, magnitudine, &c. Voluntascum poiTc charitatis vin- +cit omnia. Cbaiitas cum magnaduratione difponit in- +tellc&um ad intclligcndu fummum intelligibiic. Quo- +niam Deus cft fumme amabilis: ideo voluntas cum cha- +ritate eleuat fuum amare ad diligendum plus Deum qua +fcmctipfam. Quoniam Deus elt per (e amabilis & non +per Ce credibilis, neque fperabilis, in quantum cft dele: +ideo charitas cft altior virtus quam aliae virtutes. Chari- +ras cum veritate viuitj&ctiam vincitimaginabilia & fcn- +fibilia. Charitas in omnibus inuenic delegationem. + +Charitas non diftinguic inter proprium & commune. + +Charitas ad verum bonum ^concordantem finem re- +ducit omnia. Charitas non inuenit contrarium. Vo- +luntas percharitatem cft prius in amore :& per velle cft +pofterius in illo. Charitas cft mediuexiftens inter ami. +cum &fuum amatum. Charitas in omnibus quicfcit. Il- +la lex cum qua charitaseft maior, cft & verior quam ali. +qua alia lex. Charitas omnia bona coaequat. Charitas +cutn minorit ate cft infirma. + +De charitate per regulat deduUa. + +/^V Varrirur.vmim charitas fichabitus voluntatis? Et Charitae +V^jrcfpondendum cft, quod fic: vt volutatas cum ch.i. perregu* +ritate poftic plus Deum dihgcrc quam feipfam. Et la* dedit* +proximum tantum quantum feipfam. Per primam S*. + + +t + + +*s 6 V NONA. PARS + +Ipeciem tegulx C.quxritur,quid eft charitas? Et rtfjioh-' +dcndum eft>q?charitas eft illa virtus, cum qua voluntas +alcenduaddiligedum Deum & proximum luu lapra lui +pofle naturale. Per fecundam Ipecicm quxritur, chari- +tas quidhabenn le (ibicoelfimtialc? Et relpondendum +eft , quod fuas fpecificas relationes cum quibus eft lptci* +ficata virens. Per tertia Ipecicm quxrirur, ouideftcharn +tasin alio? Adquoddtcendum eft,quod ipla eft in boni, +tate bona, in magnitudine magna, & in omnibus virtuti» +bus imperatrix & gubernatrix. Per quartam fpecieni +quxriiur.quid habec charitas in alio ? bc relpondendum +eft, quod ipla habet in omnibus quicquid vuir. Perpri- +mam Ipeciem reguIxD. quxrirur, charitas de quo eft? +Dicendum eft, quod ipfa eft de fcipfa,co quod creati +eft. Perfecundam Ipeciem quxritur.charitasdequoeft? +Cui dicendum eft, quod ipfa eft de limilitudinibuscdr- +relatiuoru voluntatis , de quibus in fuo capitulo locuti +fumus. Per tertiam fpecicm quaeritur, charitascuiuseft? +Ad quod relpondendum eft, quod eftvolunratis: nani +fuus habitus dft. Per primam Ipeciem regulx E. quxri- +tur, charitas quare eft? Et eft relpondendum, quod ipfit +eft, quod efFc&us Dei eft. Per fecundam Ipecicm quxr& +tur, charitas quare eft ? Et relpondendum eft, quod ipfa +eft, vt voluntas poftit amare Deum fuperfuis viribus; Si +etiam fuum amicum & fuum inimicum. Et in ifto palfii +cognolcitintellerftus, quare charitas eft altior virtuS. Pet +primam fpecicm regulx F. quaeritur, de quantitate con- +tinua charitatis ? Ad quod refpondendum eft , quod ipla +habet admirabilem quantitatem, eo quod voluntas cum +ipfa diligit Deum, & fuum artniutn &fuum inimicum. +Per fecundam Ipecifi queritur de quantitate difcretacha- +ritatis? Et refpondendum eft, quod ipla habet quantitati! +diierctam ratione differentix fuorum correlatiuotum^ +eum quibus crelcic aut dectelcit ad placitum fuuma&u* +fua quantitate continua exiftente fine diuifionc, &ao- + +fmentationo, & diminurione. Charitas enim non eft +abitus pun&ualis , neq; linealis. Per primam Ipeciem +Tegulx G.quxritur, qux eft propria qualitas charitatis ? +Bt relpondendum eft , quod eft litum Ipccificura amare* + +Pes + + +DE NOVEM SVBIBGTIl a*7 + +Per fecundam (peciem quxritur, qu* eft appropriata +qualitas ch ari catis 5 Ad quod refpondcodumeft, quod +bonitas, &c. Nam bona eft,&c.Nain iufta eft, &c. Per re- +gula H qugeritur de tempore charitatis: Cui rdponden- +duin eft per tectiam ipecicm regula: C. quod ipfa eft in il* +lo fine luccellione, eo quod fi abitus Ipiruualis eft, fcd eft +in fucccfliouc mediante fubic&o m quo cft,& irrquo in- +fluit & refluit altusfuos, mutando obiedlaj&Loc per re- +gulam C. D.K. Agnatum eft. Per regulam 1. quaeritur, +charitas vbieft? Errt(pondcndum eft, quod ipfa eft io +fubic&o habituatiue,& in obielio obic&iue. Ec hoc per +regulam C. D.K. Agnatum eft. Per primam tegulam K. +quxritur , charitas quomodo eft ? Et relpondendum eft, +quod eft per illum modum, perquem eft Amiluudocol- +lelia a voluntate dedulba per principia , exceptis contra* +rictate & minoritate: & etiam eft in (peciebus regula* +rum (ubftentata, Deo exiftente fua caufa & voluntate +exiftente fuoobiclbo cum difpoAtionc Ane peccato. Per +fecundam regulam K/quxritur, charitas cum quo eft? +Ad quod refpOndendum eft, quod eft cum agente, vi- +delicet cum Deo qui eft fua caufa ;& cum fua voluntate +qux eft fuura Albuelium ; & eft cum principiis & regu- +lis Aio modo, & cum aliis virtutibus , fine quibus cifi» +non poteft. + + +De patientia per principia AeduEt*. + +QVoniam patientia efthabitus voluntatis: ideovo- + +lunrascum bonitate fuxpatientix vincit luam mi t ia per +Jiciam. Voluntas cum magnitudine patienti* vincit priunput +iram. Patientia cum duratione durarcontra impatien- dt^Luil^ +»iam. Patientia cum poteftate charitatis & humilitatis +omnia vincit. Patientiacu deliberationeintelledlus ori- +tur, viui t & nutritur. Patientia cii charitate eft de genere +kuinilitaris. Patientia fub charitate eft maior virtus qua +fub aliqua alia virtute. Contra veram patientiam nulla +ira ftare poteft. Patientia cum paflionc acquirit. Jxticii +&delc* V patientia vitium? Etrefpondeodum eft, quod lic, eo + +I,,,norl . quod patientia eft habitus politiuus:impatiencia autem +tat' 1tiuauuus Enn ifto pallu coguofcit intelledus per qud + +e,it, t modum homo peccat. Per pnmam fpecicm rcguheC. +tn ftrt' qu-ericut, quid eft patientia ? Ad quod dicendum eft, +tHU’ quod eft virtus , quae mouet voluntatem ad eligendum +pjihones fuper viribus fuis. Per fecundam lpeciem +q tuentur, quid habet in le patientia cocflcntialitcr? Ad +quod dicendum eft, quod habet fimilitudines patiiuat +principiorum cum quibus patitur. Per tertiam lpeciem +quaeritur , patientia quid eft in alio? Et rcfpondendum +elt, quod ipfa eft habitus vinccn* & pacificas duos homi- +nes mter fe litigantes. Eteftin prouidentiaconfolata, +quando aliter fadhim fenon poteft habere. Per quarta +fpeciem qu?ritut,quid habet patientia in alio?Et refpdrt- +dendum eft, quod ipfa habet in voluntate adionem prt +prius:& voluntas in feipfa perpofterius. Perprimam fpc- +cicm ic^ulac D. cjuapriiur}paticDtiAdc ejuo eft? Ht rclpon» +. dendum eft, quod ipfa eft de fuis bilibus fpecificis cum + +quibus eft fpecifica virtus. Per tertiam fpeciem quseritur* +v patientia cuius eft? Cui relpondcndum eft, quod ipu eft + +voluntatis quae cum ea fummittit fe ad paifiones. Per +primam fpeciem regulae E quxri tur, patientia quare eft* +Et refpondendumeft, quodipfaeft: nam charitas , pru- +dentia, iufticia, fortitudo & humilitas caufant illam itl +difpolita &proportionata voluntate, fubmittendo eam +alteri voluntati. Per fecundam fpeciem quaeritur, pati- +entia quare eft? Ad quod eft dicendum, quod vtintelle- + +£tus& voluntas habeant deliberationem continuam, +eligendo vtilia. Perprimam fpecicm regulae F.quaeritur, + + +9 + + +DE NOVEM SVBIECTJS. ' \ + +dequantitatc continua patientis? Et rcfpondendum eft, +quodipla habet continuam quantitatem, eo quod non +eft habitus pundualis, neque linealis, neque diuifibilis. + +Pet fecundam (pecicm quaeritur , de quantitate difcrcr* +patientis? Ad quod rcfpondendum elt,quodipfa habeat +quantitatem difcretaro.Namtex pluribus paflionibuseft. + +Per primam fpcciem regulx G.quxritur,qux eft propria +qualitas patientis? Etrelpondcndum eft, quod paftibi- , +litas. Nam ipfalblipaticntixcompeticproprictpervir- +tutem enim patientis patiens patitur. Per fecunda (pe- +ciem qusritur, qux eft appropriata qualitas patientis? \ + +Et rcfpondendum eft , quod bonitas , magnitudo, && +vidoria,iufticia,&c. Per regulam Hquxritur,dc tem- +pore patientis ? Ad quod relpondcndura eft per tertiam +fpcciem regulx C. quod iplaeftin tempore nona. Et per +quantam (pecicm eiufdem eft in illo fucceftiue, ip(a exi- +ftentein vno tempore fub vnapaffione, & in alio tempo- +re dub alia: & (ic de aliis fecundum quod per regulam C. + +D.K. (ignarum eft. Per regulam I. qusritur, de loco pa- +tientis? Et rcfpondendum eft, quod fua locafunt bilita- +tes principiorum ,vtcumipfis & in iplisfitfpecifica vir- +tus ftuc habitus: & hoc per regulam C.D.K fignatum eft, + +/ Perprimam regulam K. qusritur, patientia quomodo +eft? Et rcfpondendum eft,quod ipfaeft per illum modum +perquem colledtaeft exbilibus principiorum in tampo- +rc ncccflitacis cura deliberatione, vc ira & impatientia +non oriatur. Et hoc per regulam C.D.K. lignatum eft. + +Per fecundaro regulam K. qusritur, patientia cum quo . , +eft? Et refpondendum eft, quod ipfaeft ciim delibera- . * +tione intclledus & voluntatisi&eftcum vidoria boni- +tatis & magnitudinis, &c. excepta contrarietate. Et «ft +cum aliis virtutibus, cum quibus eft conexa , frac quibus +cftenonpotcft. + +De pietate per principia dednCia, + +VOlun^as cum bonitate pietatis fe difpouit ad ha- De pie - ' +benduin dolorem de languore proximi fui. Magni- tat e per +tudo pietatis mouct voluntatem ad habendum dolorem printipia +magnum dc aducrfhatibus fui amici 3c etiam inimici. dU*8a> + + +•r • + + +■"< tidMA t»A Zi ' + +Pictas durat cura charitate}hurailitate, patientia ic rrtafl- +fuctudinc. Voluntas cu potcftatc pietatis poteft caufare +in corde fufpiria; & in oculis lachrymas & flerusj& in ani- +ma tufticiam. Intelledhis intelligit quod figna pictatif , +funt charitas, humilitas, patientia, manfuetudo/ufpiria +& fictus. Pietas eft amabilis, co quod cura ipfavoluntas +deftruitfuam crudelitatem. Pietas cum charitatc.humi- +litate, &c.oftcnditfccfle virtutem. Vera pietas eft vera +medicina voluntatis. Voluntas cum pietate putat quod +fuus languor & fua trifticia fint fua gloria & fua delega- +tio. Pietasmcdiantehabitucbaritatisnondiftingait in- +ter proprium &comune. Homo pius cum pietate con- +cordat & pacificat ini micos. Pictas cum charirate & hu- +militate, & patientia &manfuetudine,c6tradicit impie- +tati, quz eft fua inimica. Pietas eftprincipiumforroale* +humile:fufpiria & fictus funt fua matctia;& a&us eft fuus +< finis. Pietasin medio charhatiscSfiftit. Pictas fine a&a + +non quiefeir. Etinifto pafrucognofcicintelle&us,quod +voluntas cu pietate fcdele&at: quando pius dolet,& flet, + +& fu (pira t. Illa lex cum qua m aior pictas poteft haberi, +oportet quod fitvera. Homo pius languores fuos coat- +" . quat cum languoribus proximi fui. Pietas cum minori- +bus (ignis oftendit (cede minorem. + +De pietate per regulas de du Eia 4 + +VTrum charitas fit habitus pietatis? Et felpondetl- +dum eft, quod fic Ratio huius eft, quod charitas ra. +tAtefer tione fummi obiefti eft prius:piet as autem ratione obiC- +re^uLu fti inferioris eft pofterius. Per primam fpeeiem regul* +dtdufl*. q quaeritur, quid eft pietas? Ad quod dicendum cft,qUod +ipfa eft virtus, cum qua voluntas monet (e ad habendam +dolorem de languoribus proximi fui. Perfecundamfpe- +ci6C.quaeritur,quid habet pietas in (ecoeftentiiliter? Et +eft dicendu, quod ipfa haberfuos correlatiuos, cum qui- +bus eftfpecialis virtus. Per tertia fpeciem queritur, quid +>. eft pietas in alio ?Etre(pondenduroeft,quodip(aeftvir- +tus fignificatain filis fignificatiuis,videlicet in charitate, +humilitate, patientia, manfuetudine,fu(Jfiriis, fletibus, & +huiulmodi: ficut vinum fignatur vendi ratione rami exi- +ftentis coram taberna. Per quartani (pecicm qtraeri- + +tur, + + +bfe NOVEM $VBIECT?$. \$t + + +Wr, quid habet pictas in alio ? Et refpDndchdum eft* +quod habet fua ligria in homine pio , ficut impictasha- +bet fiia figna in homine impio. Per primam (pecient +teguli D. quatitur, de qimeftpictas ? Et recondendum +eft,quod ipla eft de feipfa,eo miod cft habitus aequi fitus. +Per tccundam fpecicm quxrimr, dc quo cft pictas? Et re- +fportdendurft cft, quod ipfa eft ex illa matena (ignara poc +iua figna. Per ternam fpecicm quarritur,pictas cuius cft? +Et relpodendum eft, quod ipla eft lubic trifticia. Nam ttifticia eft forma +fcomunis:& fic dccharirate, humilitate, & lic.de aliis fuis +figni j. Per rcguldm H.qusCritur,dc tempore pietatis ? Ec +>elpondcndum cft per tertiam regula C.quodipla cftin +tempore, quando per fua figna cft (ignificata,& fic de alii* +C.D.K. lignatis. Per regula I.quxtitur, de loco pietatis £ +Et- eft refpondendum,q>pictas cftin homine pios & eft ix* +bmnibus illis figuis cum quibus cft lignata. Per prima re- +gula K.qulritur, pictas quomodo cft? Ad quod eft dicen- +aum,q> ipfa cft per illum modum quem habet homo pius +ad acquircdum illam cumcharicate, humilitate, patien- +tia &maufuetudine, &c. Per lecunda regulam K. pietas +tum quoeft? Cui reipondendilm eft, quod ipfa eft cufuis +fignisificUt faber cum fuis inftrumccis, videl.cuiiiforna- +Cc,ineudc,martello,forcipibuS,&:c. Diximus dc nouert» +Virtutibus: & ficut diximiis dcipfisperprindpia 6c regu- +las: fic poteft dici de titiiscorir ariiSeis.videl dciniuria* +Imprudentia, debilitate cordis, tempetatia, infidelitate* ’ +dejeratione, crudelitate, in^aticncia, impietate, + +T * , + + +V + + +' i9t < NON $ PARS + +De auaricia per princtpia dcduttd. + +De aua - A Vaticia cura fuamalicia impedit boniutem, quanto magjs habet, tanto magis appetit +babete.Horao auarusnon^oxquatmam auaricia confi- + + +Vi + + +DE NOVEM SVBIECTIS. aj>? . + +ftit in extremis. Minor auaricianiinorafignahabct:fi- +eut maior maiora habet. + +De auaricia per regulas dedufta. ’ ' + +'Trum auaricia fit generalius peccatum obie&iue? De aua- +Etrefpondendum clt,qoj8d fic: quod plura &diuer- neta fer +fa obie&at & appetit. Per primam lpcciem regulae C. regulat +quaeritur, quid eft auaricia? Er refpondcndum eft,quod dedttSa- +auaricia cft peccatum , quod deuiat bona a fine ad quem +ipfa funt. Per fecundam lpcciem quaeritur, quid auaricia +habetinfecoelfentialiter? Et rclpondendum eft, quod +habet corrclatiuos priuatiuos : ficut largitas 'habet Tuos +pofitiuos. Per tertiam fpeciem quaeritur, quid cftauari- +ciain alio? Et respondendum eft,quodipfaeftin homine +auaro habitus priuatiuus, cum quofibimet caufat pau- +pertatem,& trifticiatn, & laborem: ficilt homo cappatus +nimia Sc magna cappa caufat fibimet radiem & laborem. + +Homo auarus habitu priuato habituatus,in fuis diuitiis, +neque inaliishabet requiemded potius laborem &an- +guftiam. Perprimam fpccicm regulat D. quaerirur,aua- +ricia dequoclt?Ecrefpondendumeft, quod ipfa cft de +ieipla : non enim habet naturam, neque eft creatura, | +eo quod cft peccatum , neque cft virtus. Per fecundam +lpcciem quaeritur, auaricia de quo cft? Et refponden- +dum cft, quod ipfa cft ezdcftftu morali hominis: fi- +cut furditas ex defe&u natura' : nam ficut furditas eft \ +habitus priuatiuus contra habitum pofitiuum auditur +fic auarus eft contra habirum pofitiuum largitatis ; & Vv +iniftopaflii cogqbfcit intelle&us , dc quo eftpeccatum. + +Per tettiam lpcciem quaeritur, cuius eft auaricia? Efrre- +fpondendum eft, quod eft hominis auariificuc cappa cap- +pari. Per primam fpeciem regulat E. quaeritur, quarccft > ’ ' +auaricia ? Et refpondctidum cft , quodillaeft j quodho- +mo non vult habere largitatem : ficut nuditas hominis +cft,quodhoroo indutus non eft. Per fecundam fpccicm +quaeritur, auaricia quate eft ? Et refpondcndum cft , vt +homo non habeat largitatem,neqncrequiem in fuis bo- +his. Per primam fpccicm regula; F. quaeritur , de quan- +titate continua auarieiae?Et cft rcfpon dendum, quod ipfit + +T } + + +« N + + +*vr » + + +‘*^4 NONA PARS + +tabet quantitatem continuam: nam habitus continuus +eftjficutcappacappati. Pet fecundam fpeciem quxritur, +de quan ticatc dilcreta auaricia: ? Cui dicendum cft, quod i +ipfa habet quantitatem difcretam,vt ipfa pofli t augere +diminuereadusfuosadplacitum. Per primam fpecicm +regula: G. qusritur,qux cftpropria qualitas auaricix? Ad +quod cft dicendu,quod cft infaturabilitas; & in ifto pafla +cognofcit ratelletftus, quod auarus quanto magis habet, +tato magis appetit habere. Per fecundam fpecicm qux- +ritur, quae eft appropriata qualitas auaricix? Et refpon- +dedum eft, cft paupertas, labor,trifticia, & huiufm odi. +Per regulaH. quaeritur, de tempore auariciae ?Etrefpon- +dendum eft, quod homo auarus eft in tempore de auari* +ciahabituatus, habens dolorem de prxteritis, cogitanda! +quod plura pocuiflet acquirere & laborat in tepore prx- +fenti cum bonis,&: habet dolore, quia non vtitur futuris. + +Et hoc per regulam C.D.K.figtiatum eft. Per regulam!, +quaeritur, auaricia vbi eft ? Et cft refpondendum, quod +ipfa eft in habitibus priuatiuis, cum quibus eft lignata +& figurata, videlicet in malicia,iniuria, mendacio, in- +conftantia , & huiufmodi. Et hoc per regulam C. D. K. +lignatum eft. Per primam regulam K.quxritur, aua- +ricia quomodo eft ? Et cft dicendum, quod ipfa eft pec +modum nolcudi, videlicet quia voluntas non vult habe, +xelargitatem. Pec fecundam regulam K.quxritur.aua- +ricia cura quo eft? Et eft refpodendum, quod ipfa eft cum +potentiis inferioribus contra fupetiores, videlicet cum +imaginatiua, fcnfitiua, contra in tclle£him amatiuam & +rccolitiuam j qux quidem fcipfas difformanteura auari» + +.■}. / cia*bonorumfenfibilium&imaginabilium. / ' + +JD e gula fer principia dedufta . + +DeguU T T Omo gulofus cum nimia comeftione & potatione +perprtn- 1 i facit fibi malum: & tamen credit bene facere, Ho- +mo gulofus cum magnitudine magnificat fuuni malum. +Labores hominis gulofi plus durant quam fux delega- +tiones. Gulofus cum poteftate gula: non poteft contra +gulam. Gula cft peccatum, quod difponitimcllc&um + +; ■ ad1 + + +perprtn +tipta de +dttSa. + + +/ + + +DE NOVEM ^VBIECTIS. z?J + +ai credendum quod ipfa non fit peccatum. Gula eft +peccatum quod difponit voluntatem ad appetendum +nimiam comeftionem & potatio nem :ficut fides difpo^ +nit in teli edum ad credendum. Gula eft peccatum, +quod (impliciter eft contra omnes virtutes. Gula eft ha- +bitus mendax. Nam cum i^fa homo decipit femeti- +pfum ■, 8i per ipfam ad infitifiitatem & mortem difpo- +nitfe. Gulacaufat deledationem inguftu: labores aur +tem & dolores in tadu. Gulofus confundit &in tene- ■ +brat omnes potentias fuperiotes & inferiores. Gulo- +fiis concordat nimiam comeftionem cum nimia pota- +tione. Gula contradicit curialitati & fanitati & diui- +tiis. Gula ia principio datlxticiam : fed in fine dat tti- +fticiam. Gulanonmenfuratcibum>neque potum. Gu- +lofus caufa gulae non inuenit requicra. Maiores pro- +prietates & deledationes gulofi funt nimia comcftio & ' +potatio. Gulofus non menfura£im xquali menfuta: +non enim coaequat fuam digeftionem & retentiuam +cum fua appetitiua : & homo minus gulofus eft circa +(annatem ; qui autem magis gulofus eft circa infirmi- +tatem» ' + + +y; + + +De gula per regulas dedxffa. + +'Trum gulafit maior habitus voluntatis quam in- +. telledus ? Et refpondcndum eft , quodfic. Gulo- ?er +fiis namque cum voluntate appetit cibum & potum. "*'«**• +Cum intelledu autem difeetnit inter maius & minus. ***• +Vade (equitur , quod intelledus.diiponit gulam per +ignorantiam , & voluntas pet appetitum. Perprimam +(pecicm regulxC. quaeritur, quid cftgula?Etrcfpondcn- +dum eft, quod eft peccatura, cum quo gulofus nimium +comedit & bibit. Per fecundam fpeciem quxritur , gu- +la quid habet in fc coelfentiale ? Et refpondcndum +eft, quod habet correlatiuos ptiuatos contra relatiuos +pofitiuos temperantis: licut homomonftruofus habet +fuos correlatiuos contra naturales correlationes. Per ter- +tiam fpeciem quxritur, quid eft gula in alio ? Er rcfpoo- +dendum eft, quod ipfa eft inmcnia incurabilis, &in#io- +m»ncdcrifibi£is,j5t in fpciccatc mendax» & in homine eft + + +±96 NONA PARS + + +pigritia, mammas, & dolor,«in marlupio prodigalitate +Sc inanima peccatu & culpa. Per quarta m fpcciem qute- - - +xitat , quid babet gula in alio ? Ad quod dicendum cft, +quodhabetinfubic&oinquoeftdorainium: nam iicur +homo cum obediencia dilponic fc ad padionem, fic cum +gulaadfubiugationcm. Pyc primam fpecicm regulae D. ,-i +quaeritur, gula de quo cft ? Et rcfpondendum cft, quod +ipfanorieft de aliquo primitiuc. Nam peccatum cft; & +quia peccatum nihil cft, & nihil non elt ex aliquo : ideo +pdtet quod gula no eft ex aliquo. Per fecundam fpecicm +qu*ritur,guladequoeft ? Etdicendum eft,quodipfaeft +exdcfeftiua mora litate hominis : ficut furditascft ex de> +fecliuo motu natur*. Per tertiam fpecicm quaeritur, gu- +la cuius cft? Ad quod dicendum eft, quod ipla cft fubiedi +cuius eft : ficut cappa cappati. Perprimam fpeciem re- +gul* E. quaeritur, gula quare eft? Et rcfpondendum eft, j + +quia habitus acquilimleft pergulofum : ficut cappa pec +cappatum. Per fecundam fpecicm quaeritur, gula quare +cft?Ec rcfpondendum cft,vt homo per illam fitderifus, +cigcr, pauper, infirmus, & quandoque mortuus, & inge- +nennapofitus. Perprimam fpcciem regulae F. quzritur* +gula quanta cft?Et refpondendum eft, quod ipfa habet in +tantum magnam quantitatem continuam, quod ipfa. +eft indiuifibilis, & gulofus cum ipfa faturari non po- +tcft. Per fecundam fpcciem quaeritur, quanta eft gu- +la diferetiue f Ad quod refpondendum eft , quod ipfa eft +tanta quot viribus gulofus vtitur, illam augmentando, +aut diminuendo a&us fuosad placitum fuum. Per pri- +mam fpeciem regulae G. quaeritur, quzcftpropria quali- +tas gulx? Et refpondendum eft.quod infaturabilitasani- +m* per guftum vitra fixas vires. Et in' i fto paft’u cognofcit +intellectus, per quem modum gula fubleuat appetitum ^ +intelledusfuper viribus illius : ficut ignis fubleuaraquS» +calefaciendo illam fuper viribus fuis. Per fecundam (pe- +cicmG.quzritur.qu* eft appropriata qualitas gulae ? Et +huic rcfpondendum eft, quod incurialitas, denfio , pau- +per tas, ebrietas &huiufm odi. Et in ifto paftu cognofcit +imftle&us.quod primafpccies competit animz. Sedfe- +c unda corpori,ratione cuius gula pl us efficitur in — + + +* + + +V. + +"V + + +DE NOVEM SVBJECTIS. 197 +6 deinde in corpore. Per regulam H. quarritur, de tcra» + + +porc gula? Et rcfpondcndum eft, quod ipiacft in illo ha- +hjtusnouus. Adhuc eft in tempore; quodipfa tempore +^atterito vtitur. Nam gulofus condolet; quod plus non +potauerit & comederit. Et limilitcr pt afenti vtitur,quod +mediante irllo h^bet piaCticrfn.Et fimiiitcr ftuuro vtitur: +quando dcfnierat comedcri & bibere. Item in inferno +vtttur illo in quo ipfe patietur famem & fitim inaftima- +biles & Cempiternas. Per regula I. quseritUr, gula vbieft? +Et relpondendum eft, quod ipla eft in fuis correlatiuis +habitus priuatiuus, & in illis in quibus eft. Et hoc per re- +gulam C.D.K.fignatum eft. Per primam regulam K.quav +ritur, gula quomodo eft?Et eft refpondendum, quod licut +temperantia eft per rftodum politiiium , fic gula eft per +modum priuatiuum. Gulofus enim ndn habet modum, +neque menfuram in comedendo,neque in bibendo. Per +fecundam regulam K. quaeritur , gula cum quoeft? Ad +quod dicendum eft, quod eft cumfuacaufa,ficutcappa +cum fuocappato.qaae per illum eft fadta fiue artificiata. + + +?/ + + +*i) * - + + +"** i + + +•|U - + + +^ i *J% + + +De luxuria fer principia dedutta, + +LVzuria ratione bonitatis taCtiue maleficat & incul. De Itum* +pat bonitatem caftitatis. Luxuria ratione magnx ri.i fer +dulcedinis taCtiue magnificat magnitudinem & poenam frmcifi m + + +ratiocinantem. Etiniftopa(fucognofcitintelledus,per dtdvd*., + +nfeientia. Luxuria ratione di + + +quem modum oritur confcientia. Luxuria ratione du- +cationis deleCbabilium corporalium caufat d urabiles par, +nisininferno. Luxuria fubmittit poteftatem fpirituala +poteftati corporali. Et in ifto palTu cognofcit intellectus, +per quem modii luxurioluseft ligatus. Luxuria peruertit +intelleCtum ad credendum, quod ipfa non (it peccatum : +ficucauaricia peruertit illum aderedendu , qi ipfa non fit +peccatum. Et in ifto paflii cognofcit lntcllcCtus.quod eft +obftinatio peccatoris. Luxuria ratione pulchritudinis +faciei mulieris filo cdpit tuxuriofum ad amandum turpi- +tudines & fartore^ inferiores quos mulier habet infe. Et +homo multum filo captus per luxuriam credit fc elTe +inultum virtuofum. Et de tali credulitate multum mira- +tur iutcllcCtus. Luxuria eft habitus mendax, eo quod in- +. ¥ T c + +. / l 4 ) I + + +HY1 + + +.s .v + + +Vi + + +vl + + +Alfcl + +lU/ij + + +1 B + + +I + + +%9* + + +iNONA PARS + + +cipiccum pulchritudine & quietae m turpitudine. Et hoc +quod eft: malum, habet iplum pro bono. Luxuriofus per +dcledlationem qua habet' in videpdo,audicndo, imagi* +nando & cogitando, Stcangendo, in via amittit glonaial +paradiG,& acquirit poenas fempi ternas omnibus luis po- +tentiis in inferno. Luxuriofrs non diflinguit inter turpi- , +rudines & pulchritudines m uneris: N am ex lfhs facit vnu +finem, vnuro quietem. Luxuriofus concordat pulchritu- +dines & turpitudines ad vnum finem. Luxuxiofuscon»; +tradicit caftitati pet luxuriam, vtpat caftitatem ipfe non +habeat felicitatem. Vcruntamen hoc non credit facere.: +Luxuria incipit cum fcnfitiua,& multiplicat caulatum eu +imaginatiua,vfquequo in ratiocinatiuafit peccatu. Finis +luxurie influit fcnfitiuc:& fenfitiua refluit fini. Et hoc me- +diante imaginariua, vfquequo in petuerfa ratiocinatiua +peccatum eft. Luxutiofus primo quielcit in pulchtitudu. +nibus:deindein turpitudinibus 8c faetoribus. Maior lu». +jturia cu maioribus figmsfeolknditdcdcmouftrat. Vir +i k mulier «qualiter peccant per luxunam;&non aequali-, +ter fe diligunt. Luxuria minor eft per corpus: maior au- +tem perammarn. Na m pc r cotp us eft in fieri: per aaim* +autem eft in faftoeflc. f + + +De luxuria fer regulas dedufta + +Delmxm - '\7^Trum luxuria anteincipiac per imaginationem» +ri* per ' quam pet fenfum ? Et refpondendum eft, quod fic. + + +j per + +fegtoLu + +dcduft*. + + +Imaginariua enim propinquior eft ratiocinatiua: quaqi +fenfitiua. Perprimam fpeciem regulae C. quaeritur, quid +eft luxuria ? Et refpondendum eft, quod ipla eft peccatu», +cui proprie competit luxuriari. Per fecundam fpecicra. +quaeri tur, quid habet luxuria in fe coeflcntialitcr ? Et re- +fpondendum eft , quod ipla habet fuoscorrelatiuos cum +quibus eft peccatum lpcciale. Per tertiam fpeciem quae- +ritur,quid eft luxuria in alio?Ec refpondendum eft,q> ipla +eft in anima peccatu intenfum: fed iu corpore extenfum» +Et in,ifto paflu cognofcit intelLc&us,per quem modii Itu +*uriaeft in anima fine fucccrtionc:& in corpore cum fuc- +eelh one. Per quartam fpecietn quaeritur, quid habet liu +aquiainalip? Eucipoadcndu eft, quod habet in homine +■ ~ ' , in qup + + +DE NOVEM SVBIECTIS. " t» + +In ^uo eft, altitudine per dominationem ificutcappa ia +cappaco per ornamentum. Per primam fpeciem regulae +D.quxritur,Iuxuria de qao eft? Et refpondendu eft, quod +ipfa eft de leipfa, eo quod eft peccatu quod non eft de ali- +quo.peccatum enim nihil eft. Per fecunda fpeciem quae- +ritur,luxuriadequo eft?EtSftfpondendum cft,qiiod ipfa +eft de morali monftruofitati,eo quod habitus pi iuatiuus +eft in moralihusfticut furdicas in naturalibus. Per tertiam, +fpeciem quaeritur, luxuria cuius eft:Et icfpondcndum eft, +quod ipfa eft fubic&iin quo eft; ficutcappacappati. Pec +primam fpeciem regulx E.quxritur, luxuria quare eft? Ee +rcfpondendum eft,

habitus indiuifibilis eft.Pcc +fecunda fpecie queritur, luxuria quanta eft diferetiuc? ftd +quod eft dicendum,q> eft tanta quan tu luxuria poteft au* +gere aut diminuere a&usfuos:& in ifto paftii cognofcic +intelle&us,q» in eadccflenti? &etia habitu cofiftir quan* +titasdifcretappluresadusdifferentesnumcro.Per prima +fpccie regulx G.quxritur, qux eft propria qualitas luxu- +rix? Et eft dicendum, q> eft illa per qua eft fpeciale vitium. +Sicut calidi tas eft propria qualitas ignis. Per fecunda fpe- +cie quxritur,qux eft appropriata qualitas luxuriz? Et eft +rcfpondendum, quod eft calcfatfio, cu qua caro luxurioft +crefcir. Per regula H. quxricur.de tempore luxurix? E( +rcfpondendum cft,q? luxuria eft in vno tempore per apti* +tudinem ratione feufitiue & imaginatiue: & in alio tem- +pore per fa&um efferatione c6ceptus animat- Et hoc pe( +regulam C. D. K- lignatum eft. Per regulam I.quxritur, +luxuria vbi eft ? Et cli rcfpondendum, quod ipfa eft in fen- +fitiua imaginatiua per inftrumcntalcm: in anima autem +per effentiam & habitum. Er hoc per regulam CDK.fi- +gnificatum eft. Per primam regulam K. quxritur, luxu- +ria quomodo eft? Adquodeft dicendum, quod ipfa eft +per modum videndi, audiendi, tangendi, imaginan- +di. Et per modum animae concipientis $c imperantis, + + +t + + +I + + +t ' .J + + +jeo + + +.NONA PARS + + +Per fecundam tegulam K.quxritur.luxuria eam quo cft t +Er rcfpondendum eft, quod ipfk «Reum peruerfis mo ti- +bus: ficu t aqua calida qvjar cft cum fua peruerfa & contra- +ria natura, videlicet cum caiiditate. Et ficui imelledhis +• ' cum ignoranria,&auditus cura futdirate.' + +De fnperbU per ptincipia dedntta. + +Defm- PVperbia ratione fux maliciar facit defeendcrcfiibie- +perita *3&um in quo eft: ficurhuroiliras facit afccndcrcfubie- +ptrpun- dum in quo eft. Magnitudo fuperbiac paruificat fubie- +etpia de- dum fuum: ficut humilitas magnificat fuum. Duratio +duti*. fuperbiac difponit fubiedum, vt ipfitm habet in gehenna + +ptenas fempiternas. Potcftas fuperbiaccontrapotefta- +tem humilitatis ftare non poteft. Ille eft fuperbus qui +eredithaberefua bona naturalia & fuasdiuitias a femet- +ipfo. Homo diligens plus feipfum quam Deum , cft fu- +perbus. Superbus qnando corrigitur, credit fe efle vir- +tuofum : & corrigens quod fit vitiofus. Superbia cft ha- +bitus mendax: nam credit afeendere & dcfccndit. Etetia +quando credit verum dicere, dicit falfum. Homofupcr- +bus non quiefeiteum aliquo, neque aliquis cum eo. Su- +perbus non diftinguit interfui fuperbiam & alterius hu- +miliratem. Superbia cum omnibus vitiis concordan- +dam habet. Superbia omnibus virtutibus contradicit. +Superbia eftprincipiun^quod id quod eft fuperius, facie +A *defcendcre:quodaufemioferiuseft,facitafeendere. Su- +perbia impedit mediucxiftensinterpiincipiu& finem. +Quapropter ipfa dcfccndit & non afeendir. Superbus +nunquam inucnit quietem. Maior fuperbia maiora fi- +gna habet. Superbus non inuenitfibiarqualem, neque +vult (ocium. Minor fuperbia eft per corpus: maior au- +tem per animam. + +De fuperbia per regulas dedutta. + +De fu- TTTrum fuperbia fit maxime per intelledum qukm +peroht V petvoluntatem?Eteftrcfpondendum,quod per in- +per regu- telledum. nam intclledus eft primus in obiedando: Sed +latdedu- voluntas cofcquentia in eligendo. Per primam fpeciera +tegulx C. quxritur , quid eft flipcrbia ? Ad quoti dicen- +dum + + +bE NOVEM SVBIECTJS. m + +«Ium cft , quod ipfa cft peccatum , quod quamo credit +afcendcrc, tanto defcendit. Per fecundam Ipecicm que- +ri tur, fuperbia quid habet in fc cocflentialiter? Et refpon- +dendum cft, quod ipia habet fuos correlatiuos priuati- +«os & oppolitos rclatiui^oficiuis humilitatis. Per ter- +tiam ipecicm queri tur,<^K^ cft fuperbia in aIio?Ad quod +dicendum eft, quod ipfa efi^n iutclk&u indicatiuajiu vo- +lun tate clediua;& in memoria confci uanua; & in omni- +bus peccatis imperatrix. Quaeritur per quartam fpecie, +quid habetfupetbiainalio? £t rcfpondcndum cft, quod +ipfa habet in fubic&o in quo eftdcfccnfum,ficift anima +in corpore currente motum. Per primam ipecicm regu- +lat D. queritur, fuperbia de quo cft? Et cft refpondca- +dum,q>)ipfaeftdeluiscorrclatiuisexiftentibus priuatiuis +adrelatiuos poiitiuos humilitat». Sicut noxque eft ab- +(entia diei : Sc furditas eft abfentia auditus. Per fecunda +ipecicm queritur, fuperbia de quo cft ? Er rcfpondcn- +dumeft , quod ipia eft dc fuis cocrebtiuis fpecificis, ex +quibus eft peccatum fpecificum. Et in ifto paflu cogno- +icit intellectus , quod prima fpccics habet refpcltum ad +defe&um fui contrarii: fecunda autem ad fe tantum. Per +tertiam fpeciem queritur, fuperbia cuius cft? Ad quod +dicendum cft,q>ipfaeftfui fubiccti: nam fuus habitus cft. +Per primam fpeciem regule E. queritur , fuperbia quare +cft? Ec eft rcfpondcndum, quia dcfubiedo in quo cft +humilitas, eft abfentata : ficut coccitas cft in eo, quia dc +fubicfto in quo cft vifibilitas, eft abfcntatx Per fecun- +dam fpeciem queritur, fuperbia quare eft ? Er refpqn- +dendum eft , quod ipfa eft, vt humilitas non poflit effe: +ftcut finis ignis cftin cholerico,vt finis aque non fit in il- +lo. Per prima fpeciem regule f. queritur, de continua +quantitate fuperbie? Ettcfpondcndum cft, quod fuper- +bia habee illam: nam habitus indiuilibiliscft; ipfa enim +quando generatur in inftanti, generatur. Et quando cor- +, rumpitur in inftanti, corrumpitur. Per fecundam fpccic + +3ueritur dc quantitate difereta fuperbie ? Et refpondcn- +um cft, quod ipfa habet illam. Nam ex pluribus princi- +piis priuatiuiscft,vidclicctcxpriuata bonitate, humilita- +te,&c. Per primam fpeciem regule G.qusritur, que cft + + +Joi -MONA i>Ak"$ + +|>rima fpccies fupctbix ? Et tefpondcndura eft, qiidcfeft +afcenfus indebitus. . Per fecundam Ipecicm qn artitur, +^uae eft qualitas appropriata fuperbix? Et xefponden- +dum eft, qiiodeftdcfccufus debitus violentus: contrario +autem modo potcrtdicidehjnilitate. PerregulamH. +q uxritur de tempore fuperb1^? Et relpondendura eft pet +primam lpcciem regula: D. quod ipla eft tunc, quandd +incipit efle, videlicet quando humilitas corrumpitur in +fubie jpfaeft peccatum cum quo voluntas finedeli- +bcrationc odit boou& diligit malum. Per lecundafpo. +cicm quaeritur, quid habet libi cocffcntiale? Cui refpon- +dendutn eft, quod ipfahab/fl fuos correlatiuos confiifbs +ratione furoris. Per tertiata fpeciem qusritur, quid eft +irainalio? Cui dicendum eft, quod ipfa eft involuntate +ligamen, cum quo voluntas fc ligat ad odiendum abfquc +ratione; & intcllc&us ad ignorandum; & memoria ad +pbliuifcendum. Per quartam fpecie queritur, quid habet +in alio? Ad quod rcfpondendum eft, quod ipfa habet in +voluntate imperium, eo quod imperat ei odire bonum & +diligere mulum. Adhuc habet dominium in intellc&u & +jn memoria. Nam intclledui imperat ignorare:memo- +fta: aurem obliuifci. Per prima fpeciem regulaeD. quae- +ritur, ira de quo eft ? Et rcfpondendum eft, quod ipia no +eft de aliquo.' N am peccatum eft: peccatum namq; non +«lt de aliquo materialiter loquendo, Per fecundam fpe- +ciem quaeritur, ira de quo eft? Ad quod refpondcndura, +cft, quod ipfa eft defuis fpepificis correlatiuis, cum qui- +bus eft in lua fpecie. Per tertiam (peciem quaeritur,ira +cuius eft? Ad qqqd eft dicendum, quod ipfa eft fubielti in +quo eft. Per prima fpeciem regulae E. quaeri tur.ira quare +cft? Et relpptidendura eft, quod ipfa eft: quia ipfa eft in +fubielto inquononfunt chaiitas, patientia &abftinen- +tia. Per fecunda fpeciem quaeritur, ira quare eft ? Et hui£ +refp jndendum eft, quod cft vt virtutes no habeant alius +luos. Per primam fpeciem regulae F. quaeritur, ira quan- +ta eft continue? Et recondendum eft, quod ipfa eft tanta +quantum priuat altus a charirate,paticntia,abftinen- +tia,&eramaiufticia&prudcntia,&huiii(niodi. Per fe- +- eundam fpeciem quxritur.de quantitate di fercta irae ?Ec +huic dicendum eft, quodipfahabeteam quantum crefcit +aut dc crefcit altum fuum. Pet primam fpeciem regulae +G. quaeritur, qu* eft propria qualitas irae? Et dicendum +trft.quod eft furor. N am loli ei competit. Per fecundam +fpeciem quaeriter, qusecft appropriata qualitas irae ? Ad +quod dicendum efbquod cft impatientia, inabftinentia, + +V i + + +Ii» NON A P ARS + +& huiufmodi. Per regulam H. quxritur dc tempore it*? +Et dicendum eft, quod ira eft in illo. Nam habitus no- +uus eft: & in illo multiplicat fuum a ; - : • ■ • + +Defaljitatc per regulas dedutta. + +VTrum falfitas fit ita fortis ficut legalitas? Et re- De falfi- +fpondendum eft, quod non,eo quod legalitas eft ha- tute fer +bituspofitiuus:fedfalfuaspriuatiuus. Perprimam fpe- regulae +ciem regulat C. quaeritur , falfitas quid eft? Et rcfpon- dedufla. +dendum eft, quod ipfa eft peccatum cum quo homo de- +cipit & decipitur. Per fecundam fpeciem quxritur,quid +habet falfitas in fefibicoeftentiale? Etrefpodendum eft, ( + +q> ipfa habet fuoscorrclatiuos ex quibus fua efTentia cofi- +ftit. Pec tertiam (peciem quxritur , quid eft falfitas in a- +- lio? Et refpondendumeft, quod ipfa eft in fenfibikbus +deccptiua per contraria figna : & in imaginatione eft dc- +ceptiua per ignorantiam intcllc&us: &in finceftinimi- +ca. Per quartam fpeciem quxritur, quid habet falfitas +inalio ? Ad quodeft dicendum, quod ipfa habet in prin- +cipiis priuatiuis adlus fixos contra principia pofuiua. Per +primam fpeciem regulx D. quxrirur, falfitas de quo eft? ' + +Et refpondendum eft, quod ipfa eft de fcipfa. Nam pec- +catum eft. Per fecundam fpeciem quxritur,falfitasde +quo eft? Ad quod refpondendum eft,quod ipfa eft de fuis +.principiis fpecificis priuatiuis, cu quibus ipfa^cft fpccialc +peccatum , ficut furditas dc fuis cum quibus eft mon- +Jlruofitas fpecialis. Per tertiam fpeciem quxtitur, fal- +fitascuiuseft? Et refpondendumeft, quod ipfa eft fub- +ic£bi in quo eft: ficut habitus. Per primam fpeciem rc- +gulxE. quxtitur , falfitas quare eft ? Et refpondendum +eft, quod ipfa eft: quod in fuo fubic&o non eft lcga- +litas. Per fecundam fpeciem quaeritur, quare cftbtl- N ' +litas ? Et eft refpondendum , quod ipfa eft , vt ho- +mo decipiatur : ficut inftrumcmum eft , vt mediale + +v 4 ’ - * \ ' + + +Jit + + +NONA PARS + + +De incon +jiantt a +fcrfrin - +ttpt* de. +ditila. + + +/ + + +illo fit effc&us ab aliquo. Per primam fpeciem regulat J, +quaeritur , quanta eft falfitas continue ? Et refponden- +dum cft, quod ipfa cft tanta quantum fubie&umdeipfa +agere potefl. Per fecundam fpeciem F.quxritut, quanta +eftfallitasdifcrcriue? Ad quod dicendum eft, quod ipfa +habet quantitatem diicreftm caufarama principiis pri- +Uatiuis. Per primam fpeciem r egui x G. quaeritur, quat +cft propria qualitas falfuatis? Ad quod eftdiccndu, quod +eft deceptio : nam illius a&usfpccialis cft. Per fecundam +fpeciem cjjuxritur,quae eft qualitas appropriata falfuatis! +Ad q uod cft dicendum, quod eft mendacium, hypocritis +& huiufmodi. Per regulam H. quxritur de tempore fal- +iltatis ? Et refpondendum eft, quod ipfa eft in tempore» +eo quod habitus nouus eft,& in illo habet a&usfuos. +Per regula l.quxritur.falfitas vbi cft? Et refpondendum +eft, quod ipfa eft in hominibus mendacibus &hypocri- +tis & deceptoribus Perprimam regulam K. quaeritur, +falfitas quorpodo eft ?Etreip6dcndum eft, quod ipfa eft +per modum figmenti decipiendi & mentiendi & huiafi» +modi. Per fecundam regulam K. quaeritur, falfitas cura +quo eft?Ec refpondendum cft, quod ipfaeft cum diffini u- +lanone atque deceprione & huiufmodi: vt per hoc quod +dnflum eft, (ignarum eft. + +De inconfiantia per principia dedutta. + +COnftamia eft habitus, in quo bonitas eft ratio bono +quod agat bonum : & quod inconftantia boc impe- +dit, i deo ipla eft peccatum, lnconftantiacuin magnitu- +dine inconftantix deuincitur. Incoftantia quamdiu du- +rat, tamdiu conflantia eft in priuatione. Poteftas incon-' +ftantix contra poteftatem conftantix non habet polTe*- +Intelledus cum inconftantia non habet forte intelligc- +rc. Conflantia cum incoftantia non eft amabilis. Con- +flantia cum inconftantia non eft virtus. Conflantia Sc +inconftantia non potiunt cflefiqiul in veritate. Incon- +ftantia non eft de genere delcftationis, fed de genere la- +boris. Conflantia aperit & diftinguit differentias : in-~ +conflantia autem claudit & obfcurat eas. Conflantia & +inconftantia non concordant in genere neque in fpecie. +pc, ratione inconflantix eft» quod in principio debet ei + +rcfifti. + + +r + + +*— » «V'«P • - JJ 1*1-" ' I + + +\ + + +PE NOVEM SVBIECTIS, jij * + +fcfifli.N^m poftmodum graueeftei refiftere: Quoniam +Coqftantix cit & per prius : ideo omnis inconitantia eft +|>er pofterius. Conflantia coniungic : fcd inconflantia +difiungic. Homo conflans quiefcit cum conflantia: in- +conftans ,autem cum inconitantia laborat. Maior in- , +conflantia fuprairfaioremcdhftanriarA efle nonpoteft, +neque habere gradum. COnftantia & inconflantia ra- +tione liberi arbitrii squali ter funtcligibilcs:fed non funt +prqualitcrmenfurabiles. Minor inconflantia cum ma- +iori conflantia de facili vincitur. + +J)e inconflantia per regulas dcdufta. + +VTrumincoftantia fit magis habitus voluntatis qua Demeo* +intelledlus- Et rcfpondcndum eft, quod lic, Volup- flantia +tas quidem magis eft alterabilis quam intelletflus. Ratio fer, regit* +huius eft, quia intellcdtus eft difcurfiuus: voluntas autem tatdedtt. +fubito eft alterabilis. Quaprppterintellc&uscognofcit, +quod remedium contra inconftantiam eft auferre fubi- +tationem voluntatis, ponendo eam in difcutfu cum in- +tellectu. Per primam fpeciem regulx C. quxritur , quid +eft inconflantia? Et rcfpondcndum eft, quod ipfa eft ri- +nulus deuiatus a finecoftantix. Per fecundam fpeciem +quxritur, inconflantia quid habet in fe coefTentialc ? Ad +quod rcfpondcndum eft, quod ipfa habet fuoscorrelati- +uos cum quibus eft id quod eft. Per tertia fpeciem quae- +ritur,quid eft inconflantia in alio ? Et refpondendum eft, +quodipfaeft in voluntate imperatrix, & in inteUcdlu in- +obediens, & in imaginatione verccundiofa, & in fenfibi- +libus labilis. Per quarta fpeciem quxritur, quid habet in +alio? Et refpodendum eft, quod ipfa habet dcfedltim for- +titudinis involuntate, & in promiffione deceptionem. + +' Per primam fpeciem regulx D.quxritur, inconflantia de +quo eft? Adquod diccndu eft, quod ipfa eft de femetipfa, +eo quod eft peccatu. Per fecundam fpeciem quxritur,in- +conftantia dequo eft? Et eft dicendum, quod ipfa eft ex +fuis principiis priuatiuis & fpccificis, cum quibuseft hoc +quoa hoc. Per tettiam fpeciem quxritur, inconflantia +cuius eft? Cui refpondendum eft, quodipfa eft fubiedi in +quo eft fuus habitus. Per prima fpeciem regulx E. qux- ' + + +iu NONA PARS DE NOVEM SVBIECT. + +ritur,inconftantia quare eft? Ec rcfpondendum cft, quod, +ipfa eft quod iufubiedlo in quo eft, conflantia non eft: +ficut cahditas quae cft in aqua calida, nam in ea no cft fri- i + +giditas. Vndccognofcit intclledlus , per quem ipodum +iuntfimileshabitusnaturales habitibus moralibus. Per +lccundara fpecicra regulae fckquxritur,inc6ftamia quare +eft? Ad quod dicendum eft,quodipfacft,vc£onftantian6 +habeat cfle. Et inidopaflu cognofcitintelleftus, quod +peCcatumnihilcft^eoquodeftcontraefTe. Perprimam +fpeciem regulxF. quxptur.ineonftantia quanta eft? Er +xefpondendumeft, quod ipfa eft tanta quantum coftan. ' +tiam impedit. Per fecunda fpecie quxritur,de quantita- - +te difcretainconftantix ? Ad quod diccndu cft, quod ipfa +habet illa : quod voluntas eft fxpe alterabitis in pra&ica. + +Per primam fpeciem regulxG. quxritur,quxcft propria +qualitasinconflantix? Et rcfpondendum cft.quodeftal- . +teratio voluntatis. Per fecundam fpeciem regulx G que- +ritur, quxeftappropriataqualitasinconftantix? Et huic +refpon dendum eft, quod eft debilitas fortitudinis coidis. ' +Per regulam H.quxritur,de tempore incoftantixi Et re- +ipondendum eft, q? ipfa eftin illo tempore in quo volutas +' eft altcrabilis &hwbicuata ex illa. Adhuc eft in tepore, in +quo volutas cum incoftantiaagitcontra conflantia. Per +regulam I.quxritiir.incoftantiavbi eft? Et tefpondendu +cft, quod ipfa eft in debilitate voluntatis & etiam m pa- +riatione perfeuerantix& in fuis locis fup radi diis. Pcrpri» +mam regula K.quxritur.inconftantia quomodo eft?£ui +refpondcndtfm eft, quod ipfa eftper contrarium modum +per quem cftconftantiarqux quidem permodu difcurfi- +uum, delibera tiuum &eledliuum cura prudentia & ma-, +xime cum fortitudine. Per fecunda regulam K. quxritur, +inconftantia cum quo cft? Et huic rcfpondendum cft, +quod ipfa eft cum (ubitanca altcrationc,& eft cum fi* +caufa cuius eft efft- +ta per fecundam figurato. Quinta per tertiam figuram. +Sexta ptr quartam figuram. Septima per diffinitiones. +Oflauaptr regulor. Nona per tabulam. Decima per cua- +tuattonem tertia figura. Vndecim.i per multiplicationem +quarta figura. Duodecima permixtionem principiorum. +Tertiadectma per nouem fubiecia. Quartadectma per +tentum formas. Quintadectma per quafiionei : (f primo +de prima parte dicendum eft. + +J)e applicatione fer implicitum Cfi explicitum. + +A Pplicatio quae fk per implicitum & explicitum fiat +ilfic: videlicet quod recipiamur termini qut lum in +quzftione; vt fi quaeratur, vtrum fit Deus. In quzftione +illa per verum , eftapplicata B. & in B. eft applicata boni- +tas Si. differentia: & fic arrifta debet fc adiuuarc cum i dis +terminis qui funt fub B. & fi vult fe iuuare , applicet illos +terminos implicatos inipfaquzftionequifunccxplicati +in arte: ficut funt magnitudo, *t emit as, &c. quoniam ii +Deus eft, eft per infinitam magnitudinem, aeternitatem: +&fi non funt infinita roagnuudo&seternitas.fcquitur +quod Deus non fit, & fic habebit cameram B. C. D. De- +inceps difeurrat per iftos terminos ad probandum Deum +cficvcl.ad improbandum , ficut tres termini funt difcurfi +per principia & regulas: fi vero in quaftionc funt duo ter- +mini explicari; vt fi quserat , vtrum Deus fit «ternus? re- +currat ad alium terminum explicatum in ipfa quzftione, +videlicet adpotcftate, &c. nam fieftzternus.poreftcire +zternus:&fiuoncft,nonpoteft efle zcernus. Vltcmisfi +tres funt termini in quxftionc explicati: ficut quzicre, +vtrum fit bonum, quod Deus fit in cantum infinitus pec +fuam magnitudinem : ficiit per fuam zternitatem, & fic +habetur camera B.C.D. & in B;?ll implicata bonitas, dif- + + +fer//»* +parti* +principa- +lis Rubri. +~ca. + + +Prima +pars decu- +ma partu +prtncipa - +lu de ap. +plicat io . +nepertm - +phettuffi +exphciti\ + + +)** + + +DECIMA PARS + + +ferentia ,& vrrum : & in C. magnitudo, concordantia Se +quid eft: & in D.duratio, contrarietas, Sc de quo. In iliis +quidem terminis funt implicatae difHniciones& fpecies +regularum. Etlic tota cameraapplicctur ad propofitum, +fcil.ad conclufiortem: & ficut exemplificauimus inprx- +didlisritapoteft exemplificari in aliis. Vlrerius fi quae* +yatur,vtrum Deus fit magis a&u per fuura intclligcre qui +per fu*m sterni tatem ,appHce cur m aius ad maiori tatem* +& minus ad minoritatem. Minus enim elide genere mi. +noritatis. Maius autem de generemaioritatis; & fi quae - +ratur.vtrum fit ita potens per fuam potcftatem: ficut p'er +luam voluntatem, recurraturadxqualipatcm, in quaco- +paratipeli implicata: ficut maius in maioritate, & minus +inminoritate,&fi qusratur,vtrum Deus fitiuftus, recur- +ratur ad virtutem: iuftus enim eli de genere virtutis;&re- +ctlrratur ad bonitatem, cum fit Donum quod Deus fic +iuftus, &fic de aliis fiio modo. + + +SetuntU +pan deci +mb partis +principa- +lis qua efi +elc appli- +catione + + +perab- + +Jlrattum + +con- + +cretum. + + +J)e applicatione per abJlrjElum & concretum , + +IStaapplicatio quatuor modis eft dicenda. Primus mor +dus eft, quando termini pofiti inquxftione habent ab* +ftraftionem fubftatialem: ficut filnt terminus abftraiftus +& concre tuSjfcil igneitas & ignis. Igneitas quidem eli ell +fentia fubftantialis : ignis autem eft terminus concretus +& fubftantialis. Secunduscft,quandoabftraar/u + +prtncipa- + +lu qua eft + +deapplt-l + +canone + +ptrdijfi- + +ptitionts. + + +De applicatione per diffinitiones. + +SEcundum nmdum huius arcis, artifta debet dt&nire +terminos qui fuutinquzftione , fiue fini explicati aut +implicati: ficui fi quiratur,vtrum Deus fit infinitus? Et +tunc refpondcns debet diffinire Deum St finitatem, di- +cendo fic: Deus eft ens iicpctfeaum quod extra fenot» +indiget aliquo alio: & infinitas cft ens cui competunt in- +finita corrolatiua, fine quibus cfle minime poteft. Vlte- +rius, ficut dicitur:bonitas eft ens ratione cuius bonus agit +bonum: fic poteftdici, quod magnitudo eft id ratione +cuius magnus agit magnum,& fic de aliis (uo modo. VI- +terius quidem terminus pofitus in quzftione poteft qui- +dem multipliciter diffiniri, difeurrendo per (pecics regu- +larum. Et primo per fpecies rcgulz C. fic.homo cft ani- +mal rationale: & hoc per primam fpcciem: per fecundam +vero fpccicm, homo cft animal habens fu* correlatiua +propria, videlicet hominificatcm ,hominificabite & ho- +minificarc. Et per tertiam fpcciem homo eft animal m +mechanicis agens, ficut in Icriptura feribens: St in equo +equitas, & huiufmodi. Et per quartam ipecicm eiufdcia +regulz homo eft ens habens maiorem pofieflioncmm +brutis & plantis. Per prima fpccicm ^gulxD.homocft +ens primitiuum in nobilitare fcnficiuitatis. Per fecun- +dam fpeciem homo eftensconftitutumexamma&coP- +porc. Per tertiam fpcciem homo cft ens epi (untfubdt- +« bruta $cplantx , & huiufmodi. Per primam fpeeetn + + +? < + + +DE APPLICATIONE. j|f . . + +regulae E. homo cft fubliantia per fuam humanitatem. +Perlecundam fpeciem homo cft ens ciearumadfcruien- +dum Deo cum vegetatiuis&fenlitiuis. Per regulam P. +homo eft ens quantum & continuum per fuam clemen- +tatiuam , vegetariuam, fenliciuam, imaginatiuam & ra- +tiocioatiuam. ex quibus eft. ^Et iftae quinque potentiae +fune ei partes difereta:, eo quia funt differentes. Pcrre- +gulamC homo eft ens cui proprie competit homiuifica- +re, &cnsjifibilc: & eft ens feri bcns& equitas, &huiu£ +modi. Per regulam H. homo cft ens in reraporeintejli'» +gens, legens, Scc. Per regulaml. homo cft ens in vinea +fodiens: & in ecdcfia eft Deum rogans. Per regulam +roodalitatishomo eft ens habens modum mcchanizan- +di & gcnciadialium hominem. Per regulam inftrumcn- +talitatis homo cftfubftantia generans alium hominem +cunTirfulierc; &cum tnartello ens cft agens clauumflc +huiufmodi. Et ficut dedimus exemplum de hominejita +poteft dari de aliis fuo modo. Et in ifto paflu data eft do. +6rinaperquam homo fciatfacere diffinitiones diuerli- +- mode dc vna& eadem re, ipfa cognita per vniueifas co- +gitationes feu diffinitiones, qua: prius ignota erat. Ec +ideo artifta debet diffinire taliter , quod diffinitiones +remaneant ill^fx. + +De applicatione ad regulat. + +QVandoquacriturdealiquodubio, debet artiftaap- OtJava +plicare illud dubium ad regulas fucceffiue. Nam pars Actii +ficut criftallus politus in colore rubeo, fc habituat in maparti* +jp(b,&etiam fiponaturin viridi, le hal>ituatdeipfo,&fic prtncipa - +de aliis: ficquando difeurritur ignotum per regulas & litqute/f +fpccics regularum, tunc ignotum cft coloratum fiuede- de appti- +claratum per fpecies regularum, in quibus cft politum titione +fubie&iue & obicdtiue : & tunc inpelletftus cognofcit ad rejici +per fpecies. regularum illud quod erat prius ignotum. Ia*. + +Er ficut dedimus exemplum de homine diffinito pec +regulas, fed ratione maioris declarationis volumus ex- +cmplificare de natura dedufta per regulas. Per pri- +mam fpeciem regulae C. dicimus , quod natura cft + + +JIO DECIMA P Alt S + +«flentia in fuo naturali concreto fubftcntata &mota per +attum naturalem, in quo a&u eft inquiete. Perfecun- +dam fpcciem efteflentia habens connaturalia corrclati* +ua: videlicet naturatiuum, naturabile Sc naturarc,fine +quibus efle' non poteft. Per tertiam fpcciem natura eft +in fubie£to,in quoeft apcrcorrcJatiua bonitatis, magnitudinis & +potcftatis; & iic de aliis fuo modo. Amplius quaelibet +column^ eft applicabitis ad aliam: ficut columna (peun- +da qux eftapplicabiljscum prima & eum tertia, eo quod +continpt de prima B.C.&dc tertia fimilirer; fcficdealiis, . +pnm fint concatenatx ad inuieem, Et jn ifto p^lTu cognp- , +tat intellectus qiiod omnes columpae polluntapplicari +ad eandem conclufioncm. Et fic cognolcit fe Valde gene- +ralem pcripfam applicationem, quae eft valde generalis. + +Item, quando quzri ?ur, vtrqm ni undus fit x ternus? tunc +fecunda camera quareft B. C. T.'B.applicatur ad tam era +iupenorem. Et ficdeCarrtcra quareft B.C.T. C. &iicde , +abis yfque ad T.B.C.p. jUtio huius eft, quod «erani .? + +.eft terrornus in quzftiope explicatus. Adliucfiqusr^cur, . +vtrum potcftasmundi fit inpnita? Applicetur refponfip . +ad columnam B C. D. ficut eft applicata qijaeftio fa fc APPLICATIONI +iter aut fnconucnien ter. Arapliusquxftiofubalternaap- +plicecur ad quxftionem particularem, &econucr(o:(icut +fi quxratur, veruin in bonitate fint magna corrclatiua? +Etiftaquxftioappliceturadiftaro, veruin bonitate Sor- +ris,vclilhusro(x(intmagnacprrclariua.Et cuciftxqux- +ftionesapplicenturadcaraeram B. C. Et tunc inuenie- + +turrefponfio iamfoluta, perca quxdittafunr.Ampliusfi +quxratur.correlariiu magnirudinisde quofuntr&cori +telatiua fortis de qdo fune? Applicentur iftx quaftiones +ad cameram C.D. & quxftiolubal terna applicetur ad +quxftionem particularem : & tunc temporis inuenietur +«onclufio declarata & (ignara per ea qua: iam diximus ia +ip(a camera» & fic de aliis cameris. Et de hoc dabimus ex*. + +«mplura in tra&atu quxftionum. + +t>c applicatione per multiplicationem + +quarta figura. # , ‘ ••'v + +■p\lximta*,qnod multiplicatio quarta; figurat ttmfifti* thtkecU +iVin quinque modis; vidclicctin multiplicatione, ia m* Pa,i +iUuentione medii, in probatione maioris propofitiontt deetma +Ze. minoris, in folucn do fallacias,* in doftri na per qua m partu +ali* artes faciliter poflTunt addifei. Et ideo fi artifta vult prtnapa* + +multiplicare plurcs rationes ad eandem conclu(ionem,& tu de au + +inucnirc multa media, &probarc maiorem & minorem plicat, o' + +propofitionem,& foluere faHacias,&facilitcr&breuiter ne per ’ + +docere alias feiemias cum ifta arte generali; applicet +modum quem tenuimus in multiplicatione quarrxfi eafieug +gurae. Nam ille modus eft vniuerGlis, & periUam mo- ***** +dum, modus quidem particularis eiitreguiatus&incc- figura. +feftus. Nam in vniuerfali relucet particulare & ccon- +n«foj& hxcfiifficianr, nam fatis eftdecLaratum. + + +De Applicatione mixtionif principiorum & +tegularum. + +PArs ifta in duas partes diuidicur. Inrprima dicc bu°dcti +mus de principiis explicaris. In fecunda de impllca +tis, qux applicabimus principiis explicaris locis Lu- "'T +hrum hww «uti», lp(a veto princ.pia vocata erunt L,»c,p* + +X * tu9uaei + + +(Ii + + +**4 + + +DECIMA P AE.S + + +centum fbrmz: hoc quidem facimus, vtars fitmap* +materialis intclledui ad inucniendum multas codufio- +nes. De ipfisautcm parum intendimus dicere, ex eo quod +prolixitatem cuitamus. Sed per ea quae de ipfis dicemus, +poteft artifta ce gnofeere proceflum cuiuslibet format per +omnes regulas: licut fecimusin dedudione principiori» +explicatorum ,& etiam per regulas: &primo deprima +parte dedicemus. + +Prima pars. + +SI quzftio continet in fc terminos explicatos , ficutfi +quaeratur, vtrum fit ens bonum , magnum &zternul +recurratur ad capiculu bonitatis , magnitudinis & aeter- +nitatis : & etiam videatur, per quem modum bonitas eft +difcurfa per principia & regubs , & fic de aliis principiis: +& tunc concludatur affirmando vel negando fecundum + +quoiptincipiafunt tali modo, quod principia ®ul* + +remaneant illaefir: & tunc intclledus inueniet veritatem +de hoc, de quo quaeritur. Qu* veritas erit lucefada pet +illum difeurfura : &ficutdcdunus exemplum de bonita- +te,m agnitudinc &aeternitatc;i ta poteft dari de aliis prin- +cipiis. Et hzc fu fficiant quantum ad primam partem. + +Ve applicatione nouem fubieftorum. + +Tredeci - Idum cft dc nouem fubicdis: idcirco fi quzftio erit + +LJdc Deo, applicetur ad primum fubiciftu: &difcurra- +turper ipfum ficutDcuseftdifcutfus tali modo, quodaf- +firmatiua vel negatiua conucniantcti textu. Si quzftio +eftdc angelo, applicetur ad fecundum fubicdum,in quo +an gelus eft difcurfus : & teneatur dcquaiftionehoc quod +conucnitcum textu. Et fic de aliis fubicdis fuo modo. + + +itafplt- + +eattena + +mixtie- +vt* prin- +iipiorum +f£r egula +rum in +duas Jeca +tur par- +filicula*. +Quaftio +Jub pri- +ma parte +butus du + +edecima + +farti». + + +mapars +deama +farti» +f r mapa- +li* deap +plicationt +neuefub- +itBort'm. + + +Dectma- +tjuarta +futt deci- +ma farti* +frintipa- + + +Ve applicatione ad centum formas. + +"\T Ocamiis quidem centum formas. Nam in abftrado +V ipfas quidem confideramus.aliquateruntgeneralit +m*: aliquae erunt fubalternre, &cmlibetformzafligna- +mus fuum concretum, vt quilibet forma intelledui ma- +gis cluccfcat,& maxime cum quid fic, fic quidemabftra- + +dum + + +' + + +DE APPLICATIONE. + + +dnm aut concretum. Nam extra ipfa nullum enscfTe +poteft: & primo de parte prima eft dicendum. ‘af/n 'c + +Decutit at e. *d cetum + +ENtitasin atte ifta eft terminus implicatus: &fuadif- formM- +finitio fieri poteft, ficut dum diffinitiones aliorum 1>r,ma +principiorum explicatorum huius artis, ideo artiftaap- forma * e +plicet ad diffinitionem bonitatis,magnitudinis,&c. Si- eHttt*te' +cut enim bonitas cfteaufa, quare aliquis bonus agie bo- +num: ficcntitaseft caufa, quare aliquis bonus agitbonu: +fic entitas eft caufa quare aliquid ens caufat aliud ens. E c +/ficut magnitudo eft caufa quare bonitas eft magna: fic +eptitaseftcaulaquarebonitaseftensj&fic dcalus. Suu +coocretum vero eft, & ens implicatum in fecunda fpecie +D.&in prima E.& ea ex quibus eft implicata, quod eft in +fecunda fpecieC. funt :&idcoquicquid quarrnurdeen- +titate & ente , applicatur ad principia explicata, &ad +regulas fiat tale iudicium de ipfa, ficut eft fadum de ipfa +bonitate, magnitudine, &c. “• 1 + +De ejjentia. + +QVoniam entitas & eflentia conuertuntur fequi- Secunda +turquodcfle&cnsconuertanturj&idco ficut di- forma +xtmusde cntitatc& ente: fic poflumus dicere deeflen- +■ tia & efTe. Si quaeritur, vttum inter eflcnriam &cfTc +fit differentia. Tunc temporis recurratur ad difFcren- ■ +tiam.quae eft terminus explicatus,& f^ iudicium fecun- +dum quod differentia eft difcurfa per omnia principia 8c, +per omnes regulas, & tunc abfquc dubio apparebit quod +affirmatiuainqusftioneeft tenenda. Differentia cqim, +eft eflentia & fua correlatiuafunt in ratione altitudinis +abftrahendo, &fua concreta funt in ratione infinitatis +continendo: & fic patet quod differentia confiftitintcf +eflentiam & cfle. Et ad hoc regula B.confcntit. + +Devnitdte. + +^ITNitascft forma.cui proptic competit rnirc. Et ipfa Terti* + +V quidem eft applicabilis bonitati , magnitudini, &c. form* i* +fUm fit bona,raagq» & extera. Sicut vqitas eft bpnaper + +•w , • X 3 + + +W' + + +V + + +Quarta + +Jx>rma de +fluraii- + + +tAtS^ + + +DECIMA PARS + +bonitatem, &magna per magnitudinem. Sic bonitas eft +vna per vnitatem, & magnitudo cft alia, vna creatura per +ipfaru vnitatcm,&fic de aliis. Et inifto pallucognolcit +intellc&us, quod differentia diflinguit inter bonitatem +&magnitudmcm:vt ficut principia differentia, vt quod-, +libet principium habeat filam propriam veritatem. Et +idcirco fi id quatftioneeft terminus explicatus, recurra- +tur ad hoc quod ditflum cft in difcurfu bonitatis &ma-- +gnitudinis & differenti* , & fiat rcfponfio fecundum +quod de ipfis dictum cft. Concretum quidem vsitatis cfk +implicatum in concreto bonitatis,magnitudinis,&c.Na +bonus efl vnus, Scmagnus cft alius vnus. Ipfe vero vnus +habet fuacorrelatiuacx quibus eft. Hoc applicabile eft +ad fecundam fpecicm D & ad primam E. Etiplacorrcla- +ttua funt applicabilia ad fccuodainfpcciem regulae C- 3c +ad primam O. + +De pluralitate. + +PLdralitas cft forma aggregata dc'pluribus differen- +tibus numero, vt patet per lecundani fpecicm regullft +C. quxeft fuus fons, lpfa vero applicabilis eft ad punci- +pia explicata} co quia bona , magna & aeterna eft. Et fi- +cut eft bona per bonitatem , & magna per magnitudi- +nem, &c. Sic bonitas & magnitudo funt pluresperfe- +iplam pluralitatem. Et etiam funt plurcs bonitates dif. +ferentes fpccie,. Et fic de magnitudine i vt patet per fe- +cundam fpecicm Qgul* C. ause eft fuus fons.. Primae1 +▼tero caulae pluralitatis confiftunt per differentiam Sc +concordantium &pcr squalitatem , & fic dc aliis corre- +latiuis;& pluralitas eft applicabilis ad ipfa principia, 8t +econucrfo. Suum vero concretum eft applicabile con- +creto bonitatis, magnitudinis ,&c. Sicut patet in ele- +mentato quod cft bonum magnum, & cft vnura ex plifc» +sibus couftitutum, vt pluralitas in ipfo fitfubftcntatsu J» + + +De natura. + +Quin Id \T Atura eft forma, cui proprie competit naturare. ife +forma dt i. ▼ quod principia funt naturalia per naturam: ideo +natura, natura cft applicabilis ad bonitatem naturalem &nu: + +gnitudfr + + +DE APPLIC ATIO NE. + + +f*7 + + +gnitudinem naturalem ; & de natura poteft cognofci per +«lifcurfum principiorum & regularum ,& deiplo fuperius +largo modo diximus. Vlterius natura eftapplicabilis ad +correlatiua naturalia bonitatis, magnitudinis , &c. eo +quod fine concretis ipfa correlatiua naturalia efle non +pofTurit. Concretum vero naturale applicabile cft ad +concreta naturalia; vtpatft per fecundam fpeciem D Sc +per primam E. Vlterius quod bonitas vnam naturam +Laber cum magnitudine, aliam cum duratione, & c. & c- +conUerfo : applicabilis cft ad mixtionem , vbi diximus de +bonitate dedue /implicitate. ' \ + +^Implicitas eft applicabitis ad principia huius arris, eo Decima +Oquod per fimplicitatcm filnt principia fimplicia, ficut forma da +fimplicitas eft bona per bonitatem, magna per magnitu- /implui* +dinem: & ficut principia explicata funt difcurfa in mixti- tote. + +One principiorum & regularum: fic fimplicitas potcftdi- +Icuiri per omnia principia & regulas. Sua quidem diffi- +nitio eft per primam fpeciem regulae C. nam ipfa eft for- +ma quarc principiafuntfimplicia. Simplicitas per fecun- +dam fpeciem regulae C. habet fua cortelatrqa fimplicia t +neu t bonitas quae habet fimplices bon ifzcauuum,bonifi- + +S + + +Wnitci- +tn* for- +ma de ce- +fofiuone. + + +Duodeci- +ma fir- +ma de +firma. + + +DECIMA PARS + + +cabile&bonificarc, &cuin (implicitate, & fuis corrclati- +uis confidit vna fimplex elTentia, habens per primam fpe» +ciem regulae D.firoplicia &prirairiua principia. Con- +cretum verollucfuum effecit fimplex. Ethocfignatucfifc +per fecundam fpecicm regplx D.& per primam E. + +Decompofitione. + +/^Ompofirio cft forma aggregata de pluribus effen* +V_>tiis, Ipfa quidem applica bilis eft ad contradhonem +& obuiationero principiorum explicat orum jVt patet in- +capitulo bonitatis deduttx id principia : vbi dicitur +quod bonitas magna oft duplicata , & bonitas magna fit +durabiliseft tripi icata,&c. conftituendo compofitumex +pluribus principiis explicatis. Etiniftopaffucognofcic +intelledus,vnde oritur compofitio, & ad hoc confentit +xcgula K. Vlrerius compofitio habet fua corrclatiua +compofita , vt per fecundam fpecicm C. patet, & fic in +cieatis bonitatiuis quidem &magnificatiuis,&c. com* +ponuntarmagnificabile&bonificabile:& etiam bopifu +carc& magnificare (impliciter componuntur, &c. &in- +uicem vnam effeariam conlmuuut: quam effenciacom- +pofuionem vocamus. Suum cfl'e fiuc fuum concretui» +.«ft compofitum intellcdui luccfa&o per fecundam fpe, +cieat regula: D. &per primamE.. + +Deforma. + +FOrma cft applicabit ad principia; ideo ficut princi- +pium difeurritur per principia explicata & i egulas : fr- +militcr forma poreft difeum fuo modo : hoc tamen dict +mus de forma compofita in ciearis , eo quod bonifica- +bile eft de genere materia: ; fed in Deo non. Eorma cft +illa cflentu cum qua agens agit in materia naturali ter. +Ipfa quidem forma compofita habet fua correlatiua +compofita; ?t fupra diftum eft. Sed forma fimplex in +caufatis non habe t correla tiua, eo quod cft vna pars fim- +plex fubftantix, videlicet formificans fiuc agens quo ad +primam fpecicm E. confiderata: & hoc idemdefotma +accidemau dlfci poteft. T atis duidera forma infenfibi- +* A lis + + +DE APPILC A TIO NE. + + +II* + + +lis & inimaginabiliseft. in quantum extra figuram cft. +•Conciecum vero fuum liucclie, clt formatum : co quod +a forma denominatum cft. Formatum quod eft dc ge- +nere corporis per colorem & figuram, eft vi fi bile : & pe» +duriciem tangibile : & in lapide de clementaciua forma- +tum: & in planta de vegctatiua; &fic de aliis. Et hoc +per fecundam ipccicm regulae D. & per primam E.figna- +tumeft. + +De materia, + +MAteriaeft eflentia fimplex paffiua: & eft applica- Decime +bilis ad pafiionem principiorum explicatorum, fi tert*a +cut ad bonincabile , magnificabile , &c. Qu* quidem for,»a de +funt dc genere materi* ratione paflionis. Materia veto ***ts applicabitis per omnia principia&re- +en~ gulas in triangulo fupradido: difcutfusfupradidusim- +plicatus eft. Accidens quidem eft forma per fc non exi- +ftcns.nifi ad fuum finem principaliter fc habet : fcd ad fi- +nem fubftandae. Accidens tamen non habet cotrclatiua +proprie, fed per accidens : eo quodfubftantiacxipfoeft +nabituata, quanta & fituata, &c. In capitulo bonitatis +vbi dicitur, bonitas eftmagua,&c. Accidens oritur eo, +quod muldplicatiocompohti eft. Quanta per quantita- +tem ortamperaccidens.Etquodeftaftituauin fubi edo, +(itus quidem eft ortus per accidens,& fic de relatione qu$ +eft accidens, &fic de aliis praedicamentis, & etiam de mo- +tu, & huiufmodi. Concretum vero accidens eft acciden- +tale, quod apphcabileeft ad fecundam fpeciem regulae D. +& ad primam E.ficut archa quae eft fubiedumaccidema- +Ie,eftcOquod habet accidentalem figuram per artificiu. +Et ficu t de logico qui accidcntalitercft magifter. Et fic +' de aliis Tuo modo. + +De quantitate. + +/ex t* for- /^\Vantitas eft terminus explicatus in hac arte,fcil. iq +Vs^tcgula F. fcdfua diffinitiocftappbcabilis ad diffini- +muAnti- tionem bonitatis, &c. Nam ficut bonitas eft ens ratione +cuius bonus agit bonu:Gc quantitas eft ensratione cuius +quantus agit,quantumfuaprimitiuitas& ortu? funi ap- +plicabiles ad capitulum bonitatis dedudae per principia: + +quod + + +DE APPLICATIONE. ,» + +* • 1,1 + +quod cft vna c flentia & magni cudo alia, St quando con- +trahuntur,fcquiturmultiplicacioi&pcrconlcqucnsqua- +titas fine qua multiplicatio in creat uiis fieri non poccft. + +Et hoc per primam Ipecicra regulx D vilum cft. E t in i flo +paflucognofcit intclle&us,vnde oritur quantitas. Item +quantitas efl applicabitis ad dorrelatiua lubftantialia per +fecundam fpeciem regulat C. Qux correlatiua ex quan- +titate in mcnfuratafunt per differentiam qux faciat ipla +diffeientia,in tanto quod magis neq; minus fuut Qu.un- +Ciis autem cft fuum concretum per ipfam quantitatem +menfuratura: ficus albus quiperalbcdincm cft colora- +tus. ' v + +De qualitate . + +Q Valitas eft terminus explicatus, u patet per regula Decima- +G.&lua quidem diffinitio eftad diffinitionem bo feptima +nitatis applicabitis, &c.Nam ficui bonitascftcns ratione forma dt +cuius bonus agit bonumific qualitas cft forma qux ponit aU*ht 4- +quod bonificansfitquaiis,agendo:&bonificatusfitqua- ft. +lis, patiendo. Ipfa quidem qualitas applica bilis cft ad cor- +relatiua fubftantialia perfeciindam fpeciem C qux cor- +relatiua ex qualitate funt habituata. Et ipla qualitas ex +ipfis corrclatiuis afli tuata. Pet tertiam vero fpeciem re- +gulx C.ponit fubicftum quale in quo eft: quod quidem +lubiedtum quale eft fuum concretum. Amplius qualitas ; + +eft applicabilis ad fecundam fpeciem regulx D. In capi- +tulo bonitatis difcurfx per principia St regulas : & fic de +magnitudine, &c. Nam bonitas qux eftprincipium ge- +ncraliflimum , non eft qualis, vfquequo efteontrada : fi. +cut quando dicitur; qualis cft bonitas? &refpondetur, +quod illa eft magna & durabilis, &c.& tunc qualitas or- +taeft per accidens per contra&ionem principiorum, + +<'.r L ) ii ■ 1 + +De relatione. ' + +R Elatio eft terminus implicatus :8c fua diffinitio ap- Decima- +plicabiliseftaddiffinitioncm bonitatis, &c Nam fi-‘ + +cut. bonus creat bonum per bonitatem: fic rclatiuuscre. fcrm* dt + +at rdatum per relationem. Si enim cftrclatiuus,fcquitur reUtitnt +relatus. Et econuccfb. Sieftanteccdcns/equiturquodfit + + +i & + + +Becima- +nona for- +ma de a- +Hione. + + +* f + + +forma de + + +fafittnc.) + + +•.fc * + + +M4 + + +DECIMA PARS + + +confequens St cconucrfo.Et fi cft concordantia, fequitur +quod iit pluralitas;& fic dc aliis. Relatus cft quidem (uus +concretus deipfa relatione, & inipfahabituatus,&hu- +iufmodj. Adhuc relatio ejtiftens & accidens cft quidem +applicabile ad contradione& mixtionem principiorum +cum prima (pecie regulat L). &cumjfecunda regulae C.Si +enim bonitas cft magna , (equitur quod habeat correla- +tiua bona & magna t line quibus bonitas nequaqua poC- +fet cfle magna. Et fic de aliis Tuo modo; + +Deaftione* . + +A dio cft terminus implicatus in£orre(atitiisi& ad +ipfa quidem correlauua cft applicabilis,fcilicet ad +bonificatiuum.magnificatiuurn, &c. &fua diffinitio ap* +plicabitis eft ad diftinitionem bonitatis > 6tc. Sicnt enim +bonitas eft ens ratione ctrius bonus agit bonum:fic adio +eft ratio in agente quod agat ift paftum (uoconcretol +tamen non eft nomen impolitum per redam lineam; +Ipfum veroconcretum per fecundam fpeciem regulae D. +eft fignatum. Vlterius adio per primam fpeciem D.eft +declarata in correlatiuis per fecundam fpeciem C.& hoc +per diffinitionem medii ;& fic de aliis fuo modo. + +Depafione* + +T) Aitio eft tttminus implicatus. Et eft applicabitis ad +jlT corrclatiua. Per fecundam (peciera regulae C. fcili- +eet ad bonificabile,magnificabilc,&c. Ideo iicut illa cor- +relatiua paftiua funt per mixtionem principiorum : fic +paflio quae cft generale principium , poteft deduci per +mixtionem principiorum & regularum. Amplius paf- +fus eftfuus concretus, qui inpaflionecft affiruarus , & de +Jpia habitnatus.lpfa vero paifio ortacftincontradione +St mixtione principiorum : ficut bonitas quae eft paffio, , +inquantum eft do magnitudine babituata&econuerfo* +Et hoc perprimam fpeciem regulae D-darum eft ad +hec regula B.confencir. + + +mtw + + +'i + + +DE A-PPI.IC ATIO NI. + + +m + + +i + +• / • + + +De habitu. + + +y + + +H Abitus eft principium ,& cft implicatum :fed ap- y~,c~.9 +plicabilc cft ad principia cxplicata.Sicutenim bonus +agit bonum, habituando (e de virtute morali bonaffic ha- ma ^ + +bituanshabiruatfedelubitu*uorali ratione habitus, & ^ +fic dc bonitate habituatademagnirudine. Habituatum +vero eft fuum concretum. Nam heue album cft de albedi- +nehabituatum ;&cappatusdecappa, & ignis dc calidi- +tatej&iuftus deiuftitiarfichabuuatus de habitu. Adhuc +-per primam (peciem tegulae D.&in mixtione principio- +■xum & regularum, cognofcit intellcdtus vnde habitus o- +rrtur : & in quibus fubicdis eft diffufus. Sicut intclle&us +qui fuum intclligibileintrinfccura habituat dephantaf- +njatibus peregrinis, vt phantafmatibus fcitis, intelle&us +defcicndaCthabitaatus. Ethocpcr regulam B.manifc- +flum eft. . + +'Defiru. + +^Itus eft term inus im piicatus:fcd cft applicabitis ad coi- rirettm* +Orelatiua per fecunda fpeciem rcgul$ C.& D.& primam fecund* + +E firctiam ad diffinitionem bonitatis, &c. Sua quidem form* dt +diffinitio applicabitis cft. Nam poftquam bonitas cft ra- fau. +xio,bono quarebofiusagitbbtium in edentia bonitatis: + +Tequitur igitur, vtcorrelatiua bonitatis fint adituara,& +econuerfo. Ei fic fitus cft accidens 'caufans adi tuationem +in principiis. Vlterius per primam fpeciem regulseD.& +per contradioncm & mixtionem principiorum & regu- +larum cognofcit quidem inrel!e(ed non attingiceilcntiam mo- +tus,neque lapidis : fed colotem & figuram tantum. + + +De immobilitate . + +TMmobilitas eft pripcipium implicatum : fed ad princi- viteftma +lpii diffinitiondn lua diffinitio applicabilis cft. Nam fic fixtifor^ +priucipium cft caufa, quare entia Tunc prmcipiabilia. Sic JmA Je , ^ + +immobilitas eftprincipiu, cum quo immobilia funt im- +mobilia, fiue permanentia : ipfa quidemjimmobiluas cft te . +applicabilis ad Tua correlatiuainttinfcca, a quib. nequa- * +quam feparari poteft. Sicut forma a b a&ionc , & materia +a paffionc, & calidus a caliditatc, & bonus a bonitate, & +horooafuafpecic.&c. Concretum autem immobilitatis +eft immobile : correlatiuaautem immobilitatis funt im- + +motiuum, immobile &immouere:ficut in effentiaintel- v.. <• + +lc£his,& ignis &huiufmodi: in quo iuut intcllcvtihipfoquiefcat:ficur ele- +menta quae habent appetitu ad dementandum ;&plan- +ta ad vegetandum : &ad generare flores, folia &frudus i +& ad multiplicare luam fpeciem iu jndiuidua. Et adhod +concurrunt principia explicata : ficut bonitas animalis* + +" S quae cll in fubie&o, habet appetitum, vr habeat adtunl ^ +filum, fcil. bonificarc: & hoc per fecundam fpecie regulas +C.fignatumeft. Appetitus habet fiia correlatiua applica- +biliaad correlatiua voluntatis. Ipfectia appetitus habet +fuum cotraftum ;vt pet fecundam fpeeiem D.& primam +E.fignacum eft ,cum qdo mouet fe ad fecundam fpecicm +J- regul^C. vtquie{c3t,ficut homo qui mouet fe cum fua vo- + +luntate ad amores fiuc ad amatum & huiufmodi. + +De attractione , + +yixxr.Por A TttaAio eft principium implicatum, & eft applica ; +madeat- bilis ad diffinitionem finis& bonitatis. Na.m finis ac*. + +tTA&tone. trahit ad fequictatum, fictic bonificansbonificatu.&voi +Jurttas amatum, & anhelitus fpiratu, &vifusco!oratumj +1 & guftus lapidum, & htiiulmodi. Correlatiua attratftto- + +nis"applicnb:liafuntaa cotrclariua principiorum cxplica- +.r torum pei fecftndam fpecicm reguli C. Nam attrahens + +Attrahit a:rraie. Pli.in- +tafoia quidcuTeflappiicabilc adprimam IpecicieguIscD. j/.ute; + + +X '4f + + +DECIMA PARS + +6t ad diffinitionem principii & hoc fic. Homo videns e- +v quumnon imaginatur ipfum, & quando claudit oculos, + +' , aut equus eft in abfentia:tunc imaginatur ipfum, Scpha-i + +tafma eft dedudum de potentia fubic&i in aftum , & re- +ceptu in imaginatione itvqua intclle&us colligit ipfum, +& ponit ipfum in fuointclligibili, vt fcientiam habeat, +Jtetiam ponitipfum in memoria in qua conferuatur , & +deindealiud phantaCna acquirit: & fic de voluntate per +concupi(cibilc& irambile. Etin ifto palfu cognofcit in-f +tellcdus per quem modum generatur fcieutia fiucpio- +dus,&adhocconcurruntomniaprincipiacsplicata&re. +gulae. Nam valde difficte eft generale phantafmaratione +paruitatis entis in quoeft. Concretum autem phantaf- +matiscftrcsphantafiatadc pluribus fimilitudinibus co- +» ftituta,ln brutis autem non tranlit vitra imaginationem. + +Nam fi tranfiret:iam bruta haberent fcientiam. Sed eft +permanens in imaginatione, vt induftriam habeant ad +viuendum : & hoc per regulam B.manifeftum, eft. + +De plenitudine. + +Trifeft- T)Lenitudo eft principium implicatum: & fua diffinitio +m/fteun 1 applicabiliseft ad diffinitionem bonitatis, magnitu- +dnform* dinis.&c.Nam plenitudo bonitatis eft ratio quodprodu- +de pltnt-tn bonum.Eiplenitudo magnitudinis eftraoio quodbo- +tmdmt_j' nitas fit plena de ipfa, dteconuerfo. Et fic de aliis inmi> +ztione principiorum & regularum fignatumeft. Amplius +correlatiua plenitudinis lunt applicabilia ad correlatiua +bonitatis, qua: funt plena de correlatiuis plenitudinis. +Suum vero concretum eft plenum, & hoc eftmanifcfturn +per fecundam fpeciem D- &per pfimam , & c. Et maxime + +‘ • quando pet fecundam fpeciem regulae E quietatur. Va- + +xuitas autem eft fuum oppofitum. Et fua diffinitio eft ap- +plicabilisad contrarios terminos eius. Et haecpcrprxdi- +da de cuacuatione fufficiant. + +7V/ 'e(i- ' f D ediffuftone. + +*.^/fr/;^T>lPfufiocft principium implicatum :&fua diffinitio + +forni* de JL_y cftapplicabilisad diffinitionem bonuatis.diftcten- + +dtffnfio- tisr. Nam bonitas eft ratio producens bonum 4e eft +na, diffuf.ua, & dilatat fe iu fubiedo in quo clt, contrahendo + +lcad + + +> + + +DE APPLICATIONE. J4* + +featl magnitudine & durarionem, &c. differentia diftin- +gncntc difFufionem cum fuis correlatiuis per fecundam +focciem fignatis. Concretum autem difFufionis eftdiffu- +fum, & cft de diffufione babiruatii, & in ipfo alfituatura, +&c. vt perfecundam (pccicm D & perprimam H.manifc» +ftum eft: Oppofitum autem difFufionis cft reftri&io, qu* +applicabitis eft ad diffinitionem concordanti* :cum ip (k +quidem auarus caufat auaritiam. + +De digeftone. + + +/ + + +T*\Tgeftio eft principium implicatum, +eft applicabilis ad diffinitionem vi + + +Et Tua diffinitio +virtutis & maiori- + + +Trifc/i- + +m. j *\\ applicamus aaoiranuiuucm miuiu imihiuu- matjMMf +tatis.Nam innata virtus digerit virtutes peregrinasinfua ta j0rm4l +fpecie cum fua maioritate: ficutplanta in qua digerun- +tur elementa in fua fpccie jfic in animali per potum &ci +bura., Cotrclaciua vero digeftionisapplicabilia funt ad +cprrelatiua virtutis & maiorttans. Suum quidem concro- +tum eft digeftum de digcftionofcabituatum. + +De expuljinne~ + +T^Xpulfio «ft principium implicatum :ipfa vero cft ap- 7 V/Ve/E. +jDplicabilis ad diffinitionem cotrarictatis. Nam vnum w A**#, +contrarium expellit aliudcontrariura in fubiedo in quo +eft. Et hoc paret in animalibus per fecem , vrinam&fca expmi + +biem.» Et in pbnta patet fimiliter per flores ,folia&fru pong +dus,qu* in ipfa non habent permanentiam : & fic mora- J +liter de rege cxpulfo de fuoregno , & peccatore de graiia +Dei,& dennequare eft. Adhuc correlatiua expulfionisap- +plicabiliafuntadcorrelatiuacontrarietatis. Suum vero +concretum cft expulfum dcexpulfionc habituatum. + +& + +Dejignificatione. + +Significatio eft principium implicatum: fua qhidem Tr//e^- +diffinitioeft applirabilis ad omnia principia explicita +®ulas.Nampoftq'jamboniraseftratio,quod ptodu- prma dt +cat bonum: bonitas concreta ad magnirudinem fignifi + +cat, quodbonus magnus ptoducatbonum magnum-, Et + +fic dc aliis. Correlatiua vero fignificationis applicabilia +funtadcotrelatiuabonitatis.magnitudinis.&c.cumqui- +buscotrelatiuis fignificationis bonitas quidem figmficac +hoc quodeft, & ea qu* continet in fe : fuum autem con- + +■ . y i + + +HCXCJ. + + +Xxxvij. +Fer mu de +Linttu +time. + + +Kxxviij. +Forma, de + + +nouitate- + + +Xxxix. + +Tformade + +Idea. + + +J4% decima pari + +cretum eftfigiuuufn iidcipfd habituatum. < Occultati^ +vero eft oppufi tum fignifit ptionis.&fua diffinitio, &c.ap- +pjicabjlis clt ad terminos oppolitosipfiusfignificationis. +^ De puUbntudine. + +T)Vlchritudpeft principium implicatum: &f‘ua diffini- +1 jio applicabiliseft ad diffinitiones ptincipioru expli- +catorum. Nam bonitas & magnitudo, &c. fupt pulchri- +tudines, exceptis conrrarictarc & minoritate tamen mi-r +«oricas proportionata iu fubic&o in quo eft, pulchra cftj +vepatet in pueto patuo. Coireluiua vero pulchritudinis +confiftiiilt pet fecundam IpcciCm legula: C. ficut pulchra +caufa qua: naturaliter cauiat pulchrum efFe&um. Et ficut +intellcdusin imagiuationc cauiat pulchram figura cum +amore, ratione finis petfecundam lpecicm regulae C, dc* +ilgnati:& etiam perrcgulaG per quam c6fiftttpulcbra& +jfnaxime per propria qualitate quam perappropriatam.E^ +funditer per maioritate magis cpfiftit pulcbritudoquam +per minoritatem -, vt paret Tn rhetovica,in qua rhetoricus +magis colorat fua verba cum maiori fine qua cum minori. + +Dc ncuttate . + +VT Ouitareft forrua prima, cuius fubiedum habituatur +dc nouis habitibus: ficut caelum quod habituatum +eft de loco, tempore &motu:&ficdc oro ni b indiuiduise- +Jcnrrccaris poteftdici. Et hoc per prima fpeciem regula D. +fignatumeft Priina quidem uouitasfic oportuit clle:licuc +fuerunt primus motus, & tempus, & locus. Et »n lfto paflq +cognofcit intclledus quod extra tempus , locum & nao- +tufn nulla nouitas efle poffit,eoquod fimul & femel o- +portpt quodfint. Er ad hocconfcntiuntlrcgulae B.H.I. + +De Idea. + +IDea i n aeternitate eft Dens : fed in nouirate eft creatura^ +ficut figura arex qua: in meditatione carpentarii fuic +nona: ipia au t dedo&a de potentia in altum fuit antiqua. +Et (aris plane manifcftauir in correlatiuis diuinis per fe- +cundam fpecicregnlxC. lignatis. Diuinus.n. intelligcns +in (uopropriointclligibiliinfinito&aeterno,attrahitom- +pes nouitates ab omni fubielto creato denudatas: quat +quidem nouitates funt Ide; diuinae:fed per tertia fpeciem +grufdera regula funt creatura nouse,fini ta,& terminat;. + +e* + + +DE APP1LC ATIONE. MJ + +Ve mathematica. + +MAthcmaticacfi forma cu qua iurclledus humanus +denudat fubflantiam ab accidentibus quae fubfiflit +eis,vt genus & (pecics facere poflit.cuin quib.acquirar & +faciat {cieuatn-lpCi quide forma mathematica cft exem- +plata & denudata, mediante :dca denudata ab omnibus +creariiris, vt Idea cu forma mathematica cognofcatur.Et +hoc pacej per primajptfpcciem regulae D. &pcrfecuAm +llpeciem rigulae E,& per quartan Speciem regulae K-^uis +quidem formaeftgcnus in omnibus formis, quae dedu- +cuntur de potentiain adfum, vtpatet in nonofubicdo. +De ente in potentia exijlente. + +E Ns in potentia exiftenscft forma exiftensin fubicdo, +in quo cll abiqs motu, fuperficie, quatitate, qualitate +& huiufmodi, vt patet in grano iuquoatbor cftiu poten- +tia. Efquandodeduciturilla forma de potetiainadum, +comitantur quidem in talidedudione iiuc generatione +fua accidentia. Etguando pracd' da forma orta cft cu an- +te Jidisaccidccibus.iam cum ip(i> babituatacitjquae qui- +dem accidentia oriuntur (iuc orcaiunt ex accidentib.in +adfu exift entibus in fubiedo,in quo pralibata forma erat +„ fn potecia.Et in ifto paflucognofcit intejlc&as quomo- +do vnafubftanria oi itur ab altera fubftantia: &accidetia +.cxaltcnsaccidennbus naturalicer.Eiadhocconfcnm re- +gula D. cum diffinitione bonitatis & potcftatis , virtutis, +principii & medii. Similiter ad hoc confentit fecunda fpc- +cies regula: E & regu.br G &quartafpccies regulae K. +Depunfteitate. + +P Vn deitas cfteflent ia pandi nacuralis quae eft minor +pars corporis : pandus quidem tantuefl prope mino - +iitatem.quod indiuifibilis cftintancum ,quod nequeper +feufum neq; per imaginationem attingi potefh Et in iflo +palfu miratur intellcduS quomodo de pundo naturali +nociciam habere potcft,pt.ftquam infenfibihs & inimagi- +nabilis: fed adiuuac fecum pundomorali obiedatoper +*ifmrr& imaginationem. Et periplum quidem alccndit +ad cognitionem puniti naiuraiis,ck quo facit feientiam. +Etad hocconfemit regula B. & prima fpccics regulae P* +jtC d= regula f & i. dicippwih +v' • ■ : y 4 + + +Xl.'A«w +nuo* c-> +mathe - +m4tu4 \ + + +Xfj .Fer.» +madeex* +teinpoie- +tta ext^ +tfttntCs + + +Xlij. For* +punfltib + + +t.at. + + +■ v* + +V' + +v.» + + +' ' r + +A^vrr + + +3+4 + + +DECIMA PARS + + +t>e*. + + +Delinea. + +xliii- for- T Inea naturalis eft longitudo conftituta ex pluribus +made It- A-^pundis continuis: cunis extremitates funt duo pun- +da;& eft fecunda pars corporis. Et dicitur fecunda : eo +quod ex pluribus pundis conftiiuta eft,vt (i gnatum eft in +regula K & in regula F. puhdi quidem quantitatem difc +cretam fignant: longitudorurem continuam. Etinhoc +p4k,quod pundi fign fi ant quantitatem diferetam. +Nam per punctos linea diuifibilis eft, latitudo oritur & +cau fatur explurib. lineis continuis t & per colcquens ori- +tor fuperficies cx longitudine & latitudine fimul exiften- +tibusinfubiedo,in quo funt : profunditas autem oritur +ex rotunditate punitorum. Nam punitus autem magis +eft rotundus in natura quam longus & latus; vt patet in +ramis frondetibusinarbore. Adhuc ratio huius eft, quod +circulus rationecoeli, cuius fimilitudo fortior figura cftin +motu naturae quam aliqua alia figura. Et in iftopafttico- +gnofei t intellectus quq funr princi pia primitiua corporis» +videlicet pundus, linea, longitudoJlatitudo,fuperficic»& +profunditas. + + +De triangulo , + +xhiij./sr- ,‘T“Rianguluseftformahabestresanigulos tribus lineis +madetri X contenta.ficut patet in clementatis.in quibus quod- +avguto. libet dementatum habet fuum triangulum : ficut ignis + +qui habet vnum angulum acutum per calidu& ficcum; i +&alium per calidum & humidum ; & alium per ficcum & +frigidum. Talis quidem triangulus attribuitur igni: ipfe +enim per calidum & ficcum regnat fuper alios triangdlos. +Similiter aer habet alium triangulu per humidum & ca- +lidum. Amplius aqua per frigidumhumidum: iterum & +terra alium per ficcum & frigi dum. Et in ifto paflu cogno- +fcit intclledusdfencias , ex quibus corpus dementatum +, cftplenum, ratione cuius dementa fe habent adinuiccm +ad compofitum per differentiam, concordantiam&con- +trarietatem.Sed miraturintelledus quomodo de talibus +triangulis potefthaberefcictiam, cum nunqua fuerint in +(enfu.Sed recordatur triangulfi figurae plantj qui fenfibilis +eft, cum quoimaginatur&cognofcit triangulu natutale, +mediante tamen regula K. & (ecuda fpecie regulae D. &c. + + +De quandrangulo. + + +W + + +QVadrangulus naturalis eft figura habens quaruor xh.formjt +angulos re&os:& in quolibet angulo trianguli funt de \u*- +implicati duo anguli re£h,e$> quod funt de genere trian- drdgulo. +guli. quodlibet enim elementum habetduas qualitates +videlicet vnam propriam , & aliam appropriatam j vt pa- v + +tetin regula G. in quadrangulo quide ignis habet vnutn. +angulum tanquam rex,acrfimiliteralium, &c. Etparct +quod quadrangulus 'diuifibilis eft in quatuor triangulos • +aequales cu lineis diametralibus. Et in ifto paflu cogno- +fcit intelledus per quem modum quadrangulus multi- +plicatur per quatuor triangulos: & triangulus per tres +lineas: & linea per pun&os continuos. + +De circule. ' ; > + +' < + +/'“'Irculus eft figura vltima & dicitur vlrima : quod per- . + +V^fe&ior eft quam aliqua aha figura. Ipfa enim conti- +net in fc omnes alias figuras: ab ipfis quidem defeendit de +&conftituta eftjvt patet per fecundam fpeciem regula: c,rcult * +D.& per quartam fpeciem K.Circulus enim caufatur ex , +triangulo, quadrangulo , &c. In tantum vlquc quo funt +coniundi anguli &Iinea circulari phn fla h ter adfimili- +tudinem cceli, quxeft maior figura: & ad hxc regula B. +eonfentit. + +r ' * • L ' ■ , V • * ^ + +De corpore. + +^“''Orpuseftfubftantiaexpundisjineis&angulisple- , ... - +V_>na ex longitudine, latitudine & profunditate adi- ^ Je +tuata: &ex fuperficie habituata. Ipfum quidem corpus ** +habet partes coedcntiales, fcilicct pudfos & lineas & an- (ortor€% +gulos, ex quibus efteompofitum & plenum , & per ter- +tiam quidem fpeciem vnum corpus terminatur in alte- +ro .Adhuc per (ecundam, fpeciem D.cft ex fuis partibus ei +^coeftentialibus per regulam F.habet quantitatem conti- +nuam &di(creta &pcrregulam G-cftaggiegatiocom- +munis ex fubftantia& accidentibus compofita: & per re- +gulam H. eft in temporejper regulam I.cftin loco. per re- +gulam K. eft in motu. Sedmiratut intcllcdus d* odaua + +Y j + + +ror- + + +DECIMA PARS + + +. fphera, quare ipfa non eft in alieno loco contenta. Et du- +bitat vfqucquo confidcrat quod corpus cdfinitum,& do +figurahabituatum:alioquincflctcidarcihftMtUni,quod +ed impollibile. + +Dt figura. + +Xlviij. "Clgura eft accidens condit ut um ex fi tu & habitu : qu* +forma, de Pct tecudam/pcciem rcgulz C.funtfuz partes: &per +fyur*. Krtiam rpecicra ciufdcm eft habitus in corpore: & pes +quartam habet lineas rcdtas&curuas. Ip{a quidem figu-» +xacum colore cdobic&um vifus, cum lineis autc&an- +gulis abfque colore cd obic&um ta + +De gener akbus retfitudinibiis* + +f ' "O E&itudines generales funi tex,quib. corpus eft ceu- +^ 'v " Av.trumperlineasdianietrales,vtpcreascorpuspolEli +/£*" c®:’ninocu:v'(khcecadfupcrius&inferius,anrc&re- +1 ™ tro.dextrc&finidrctidicquidefcxrcdlitudinesfuntco- +Ve)Jtt4 - eflehciales motu Sed miratur inrdlctftus, quare funt te* +& non plures.ncq; pauciores, tedrecotdaturmotum,qui +non potcdcflcperfcdlus^bfq; ipfistli autem edent plures +aut pauciores, ltuperfe&us quidccllctTvt patet pet terti* +& quarta fpecicm regula: C & per (ccunda fpecicm ciuC- +dem fignatu edquod texredtitudines prsedi +puscd,quod caufacfuasfimilitudincsin prididlis cor-t +poribus fphcticis ,vt de eo intellc&us notitiam habere +pbfUci&adhocconfcmurcgllah.Sflv. N + + +J47 + + +DE APPLICATIONE. J47 + +De mortfiruitatt . + +MOnftruitas eft deuiacio motus natur* a termino L.^m* +a quo ad terminum in quem,infubie&o tn quo eft demori. +per nimiam influentiam aut indigentiam virtutis corpo- JlrmitMH +rum fuperiorum & inferiorism, dextroru&finiftrorum, + +& etiam exiftentium ante &retro. Tales quidem motus +capfjnthabuuspriuatiuoSjVjdelicet caecitatem .furdita- +tcrp,& huiufrnodi. Ratio huius eftrquod extra fecundam +fpeciem regula: C.efltt in tertia lpccieipfematustftim> +perfeftus , & in quarta fpccie habet illas iropeifcdip- +nes deficiente lccunda fpccie regulae C. + +De denuatione . + +DEriuatio cftfubicdum generale, per quod particu- n firm* +laredefcendit ab vniueriali,ficuc riuulusa fonte: & Uers- + +lineaapun&is: & triangulus alineis:# filius a parentib. u*titme+ + +per generalia inftrumenta : & conclulio a fuis piarniflis, +per confequensab antecedente &fcientiaa rebuSjUie- +diante tamen intellcdu. Et intelledus fic cofiderans de- +riuationem , cogncfcit per fecundam fpcciem regulx C. +quod dcriuatiocotinet infccorrclatiuaeflentialij, qui- +busraultaparticulariaderiuantur.-ficut multi filiiabeis +parentibus, &multa elementa a quatuorelementis ge- +neralibus, & mulcaefdentix per vnum intellectum inue? +niantur :iplc quidem intellectus in fe continet eflentia- +lia & generalia telatiua cum quib. inquirit & facit mul- +tas (cicntias intelled us ab eadem forma fiue fpccie deri- +uaras.Ht in iflopaflu cognofciuntcllequod telatiua +ipfius intelledusfnntfuperiora, &fcicnti* inferiores, & +fpecics in medio funt:licut inter caufam & cfFcdum:& in +fflo palfii cognofcic a quo,& quomodo deriuatur lcieti*. v + +Devmbra. + +VMbracfthabicuspriuariuus|lucis, qui no poreft ha- LijySr/»j| +bere fuasreditudincs, dequib. iamfnperius locuti de*s>m. +fumusieo quia corpus exiftens in medio, eu irapedit:& de br*. + +Jjpc rnamfefte experimentum habemus per vmbram ar- ' + +l>ons fiue turris. Sed hic quxrit intclledus , vmbra cuius +pft color : &fignificariomibrx quid eft? Etconfidcrat +qupdacrcftdi^fauusrquod extra vmbram . recipit cola- 1 ' + + +' 'fr + + +I + + +I + + +*4t + + +DlCIMA PARS + + +rem folis & ignis videlicet luciditatem : & in loco in qno +eft vmbra recipit colorcin terrae : ficut cryftallus in fubie- +fto croceo habituat fe de croccitate:& qusjdo ponitur ia +v fubiedlo nigro, habituat (c de nigredine. Etiniftopaflu +cognofcit intellectus, quod lux eft color (olis &ignis:& +nigredo eft color tcrrx&diaphanitas acrist&albedoa- +quxqu* caulatalbedinctn. Qui quidem cryftallus nihil +aliud eft mfiaqua congelata. Figura autem vmbtxeft +terminus, in quo lux & vmbra terminatur:&adhoc con- +fencit diffinitio medii : 5 : fecunda & quarta fpecies regu- +la C. Scdquxritintclleiftus, quxeftcaufa vmbrae lunae. +Et dubitat vfqucquo confiderat quod luna eft corpus +diaphanum, in quo apparet vmbra terrae. Sed miratae +quare non apparet i» (ole qui eft corpus diaphanum. Ec +dubitat vfque quo recordatur , quod fol eft coloratus al +fua luce propria. Etluxlunxeftficafolcrficutcalidita* +aeris eftacaliditateignisj&hoc probant regulae G. &B. + +De/ptculo. + +Liii fbr- CPeculum eft corpus diaphanum, difpofitum ad reci- +ftta Opiendum omnes figuras ei praefentatas. Sed miratur +(httulo intelle&us cum vitrum fit corpus diaphanum,quare non + +" ’ recipit figuras , ficut fpcculum quod eft vitrum ? Sed re- + +cordatur capitulum vmbrae, cum quo declarat dubium. +Nam vitrum fiue plumbum, eft corpus diaphanum in v- +traque parte recipiens diaphanitatem tranfeuntem per +fex redtirudines.de quibus iara locuti fumus. Sedinipe- +culonon cftfic rplumbum enim refiftit aliquibus r edti- +tudinibus ratione fu* grofficiei materiae & fu* njagoae +■, compaiStionis: partes quidem plumbi fimul adinuicem +valde com padi* funt.Et ideo ficut arbor caufat vmbrara, +eo quiaexiftit in medio lucis : fic vitrum exiftens inter +<> plumbum & acrem & figuram fiue colorem qui ei prx- + +o ; fentatur, generat in fc vm$>ram fimilcm figura ei prxfen- + +tat* per (imiles habitus & colores. Etin iftopafluco- +gnofeit intellectus qu* funt principia vmbr* (pcculi ; vt +patet per regulis B &G. + + +.s * •> + + +Di + + +» + + +, i . DE APPLICATIONE. M* + +De colore & colorato, + +C Olor eft qualitas exiftcnsobiedum vifus. Et ineo- Liii j./9r- +iorato habitus:& figura colorati eft habitus coloris. made co- +Coloratus autem eft fiibftan t ia, in qua color fubftctatur. / ore , +Color quidem habet correlatiua fubftantialia : fed color colorato. +eft habitus correlatiuorum fubftantialium. Et per pri- +mam fpecicm regula D. eft dc feipfo : & per tertiam fpe- +xiemciufdemeftcolorati Color per primam fpcciem re- . +gula G eft propria qualitasiin homine vero fiue in plan- +ta vera, fedappropriate eft in homine pido fiue planta +pida,&c. quantitas autem coloris non eft ei propria; fed , + +potius eft ei appropriata : veruntamen colorati quidem +^ft. Et in ifto paflu cognofcit intcllcdus per quem rao- +Jum vnum accidens eft in alio aflituatum ratione regu- . +lst G.ficut didum eft dc colore & colorato: fic dici poteft + +de caliditare& calido. , • + +De proportione &proportionato. + +T\R.oportio fubftantialis confiftit per relatiuaconlub- Lr forma +X ftantialia: vt patet per infinitatem cui funt propor- depropor- +tionata fua correlatiua confubftan tialia., fine quibus in- tttne &■ +finitasnonpolTeteircinexifttntia&agentia. Finitus qui- proportio - +.dem non eft proportionatusinfinicuti mediare infiuirc nato. +qui ei proportionatur:& hoc idem dici poteft dester- + +nante, aeternato & aeternare; & fic dealiis rationibus di- + +uinis : & fimiliteif poteft dici de correlatiuis lubftantiali- +in fubftantiis creatis : ficut in mtclledu in quo in- +telligcns , intelligibile , & intelligcre funt correlati- +uaei proportionata naturaliter. Scientia autem non +poteft efle ei proportionata: non enim poteft ei fufli- v +cere, ficut ligna igni. Nam plus poteft ignis ligna cora- +burefejquam iplaigni abundare' veruntamen ptoportio +accidentalisin corrclatiuisbenepoteftexiftcrc.ficiitin-1 +ter cali fadum & calefacere. Et in ifto palfii cognofcit +intellegas , quod nullum accidens poteft proportioniri +(ubftamia- quo ad pondus. Nam fubftaniia in plus lr ha», +bet: accidens autem in minus; &hoc quidem clarum eft +ptr diftitmioncm maiomatis & minuruatis : Iccuudum + + +i + + +Xxviij. +Fernhe de +Appetitu + +natma. + + +t)E CIMA PARS. + +tione caius fubiedtum in quo natura eft, naturaliter agit' +fecundum totam fuamfpecicm:frcut in planta. Nam +fuusinftin&us (e habe: ad generare flores, folia ,fru +ad correlatiua principiorum explicatorum ;&fic de aliis +fpeciebus fuo modo, iuum veto concretum eft res inftin- +£ta,vt perfecudam fpeciem regulae C & per primam E. fi*, +gnatum : & fuus finis confiftit in fecunuafpccicrcgulaeEi + +De appetit unatur a . + +APpetitus naturseeft principium implicatum :&iiuk +diffinitio applicabilitcr cftacfvoluntates diffinitio- +nis. Nam ficut voluntas appetit obiedtum , & ponit i*- +pfum defideratum &de ipfoconcupifcentiam habet :fid +appetitus fe habet ad obie&u,vtihipfoquiefcat:ficutele» +menta qus habent appetitu ad dementandum ;&plan- +ta ad vegetandum : & ad genecare flores, folia & frudVusi +& admultiplicarcluam fpeciem in jndiuidua. Et adhod +concurrunt principia explicata: ficut bonitas animalis, + +S quae eft in fubie&o, habet appetitum, vt habeat aftunl , +fuum,fcil. bonificarc: & hoc per fecundam fpecie regulaf +C.fignatum eft. Appetitus habet fua correlatiua apphea- +biliaad corrdatiuavoluntatis. lpfe ctia appetitus habet +fuum cotradhtm ; vt pet fecundam fpeciem D.& primam +E.fignatura eft ,cum quo mouet fe ad fecundam Ipecicm +regul^C. vt quiefc3t, ficut homo qui mouet fe cum fua vo - +iuntate ad amores fiuc ad amatum & huiufmodi. + +Deattracliotie . + +ATtta&io eft principium implicatum, & eft applica4 +bilis ad diffinitionem finis& boniratis.Nam finisac*. +n-Ati/orie. trahit ad fe quietarum , ficucbonificansbonificatu.&vo*. + +luntas amatum, & anhelitus fpiratu, &vifuscoioratum, +&guftus lapidum, &huiulmodi. Correlatiua attrattio- +nis applicnbrliafuntad coirclatiua principiorum explica- +torum re» fecftndam fpeciem regularC. Nam attrahens +artrahn attradlumin paflioncfuxcllcntiacfficutignisae- +rem in fuacalefaftionc, vtipfcacr fit calefias : fcanhe- +;v • w c /au» + + +JCxix. Fer +ma de at + + +Bb APPLICATIONS. + +litus acrem, vtipfe aer fit rcfpirarus Et poretij obie&um, + +Vc fit obic&arum,& ficdc aliis fuo modo Suum vero co'n« +ferctum cft res attra&a: attrahit enim fpecies.&opcratio- ' + +hes naturales ad le, vtfit ageris, & vr pcripfmrfprincipia +explicata poftint habete a&u%,& in fecunda fpjcic rcgul^ + +E. quietem, & huiufmodi: ficui magnes qui atota fpucie +fuaartrahitferrumjVtficciras&friguiitascxtllccesin fer- , + +toarrificialitcr quielcat in ficci ta# Si frigiditate magne- +tis, qui cft fubie&um naturale ;& in hoc paffii cognofcit +lnrellc&us per quem modurh eaqu^ fune artifUialiter>dfc +trahudturperea quz naturaliter fune. , l + +De receptiones + +RECcptio eft principium implicatum :& fua quidem Xxx. For- +diftinitio applicabitis cft ad diffinitionem principii *nade\rt-^ +fnaterialis,ficutattratfin ad principium formale, &lictic ctfttoni. +in corrclatiuis rldus quidem eft de genere attradionis.li- +tur bilis eft de genere receptionis: tamen non dicoquod +ieceptio habeat correlatio a , quia-fi haberet; iam feque- +rcrur quod tkius&bihs elienr idem numero limditer +forma & materia, quod ciit impollibile. Sed dicoquod rc- +fceptans recipit receptibile peregrinum in palfione litae eC- +fentix,ficuc vifus Colorem in luo vifib’ili,<&uuc)letio> iri +fuoinrelhgibili fpecies peregrinas recipit ,& huiufmodi: + +Et iniftopallu cognolcicinteiledlusquodobiedum nori +mouet potentiam , led putentia mouet fe cuin obiedto. + +Nam aliter obiedium ellct agens ic patien', & per conle- +quens potentia &adduselfencconfufi.Etageus& patiens +edent idem numero iit natura: & illud idcin pollet dici de +attra&ionc & paftionc, quod cft impollibile Concretum +vero receptionis eft receptum, quod applicande cft ad fe* +feundam Ipeciem regula: D. &ad primaE. videlicet quod +kftconftitutum dc piutibus bilibus in lubiedto iniquo cft: + +De pljantafmate. + +T)Hanrarttia fine fpecies applicabilis cft ad diffinitio- Xs<5 Pof +XT nem fpecie & voluntatis tuinquaica fpfcieiti (irutnen- r„.% «es* +talis: eo quod non aguenili cum phamafmaitbus. Phari- ip + +tafora quidem eftapphcabilc adpriunam IpccictcgulxL). y.utt; + +y 1 + + +J + + +, .i + + +f' ' - + + +. lllU, • + + +.. $4» DECIMA PARS + +tc ad diffinitionem principii & hoc fic. Homovidense- +1 quumnon imaginatur ipfum, & quando claudit oculos, + +i; , aut equuscft in abfcntiaaunc imaginatur ipfum, 3 c phil + +tafma eft dedu&um dc potentia fubic&i in a&um , & re- +ccpcuiniroaginationcitvqua in tellea diffinitio +forma de eftapplicnbilisad diffinitionem bonuntiSjdiffetcn- +dtff»fei. tiar. &c. Nam bonitas eft ratio producens bonum * eft +pt-j. diftufiua, Si dilatat fc iu fubic&o in quo eft, contrahendo + +* lc ad + + +DE APPLICATIONE. J4r “ + +(c ad magnitudine & durarionem, &c. difleren tia diftin- + +goente diffufionem cum fuis corrclatiuis per fecundam / + +foedem fignacis. Concretum autem diffttfionis eftdiftu- +fom, &eftdedifTufionehabicuatu,&in ipfoaffituatura, + +&c. vt perfecundam fpcciem D & perprimam E.manife- +ftum cft: Oppofitum autem diiFufionis eft reftritftio, qu* +applicabiliseftaddiffinitioncm concordantia:: cum ipfii +quidem auaruscaufatauaritiam. ' + +De digejlione, : + +DIgcftio eft principium implicatum. Et fua diffinitio r • +cft applicabitis ad diffinitionem virtutis & maiori- r,£eft~ + +tatis. Nam innata virtus digerit virtutes peregrinas in fua maefu*r' + +fpecie cum fua maiorirate: ficut planta in qua digerun- •Vrm* +tur elementa in fua lpecie;fic inanimati perpotum&ci a ***' +bum. Correlatiua vero digcftionisapplicabilia funt ad +c.orrelatina virtutis & maiontaus. Suum quidem concre- +tum eftdigeftura de digcftione^iabituatum. + +De cxpuljintte . + +Xpulfio cft principiumimplicatumiipfa veroeftap- _ . - +XLplicabilis ad diffinitionem cotrarictatis. Nam vnum +contrarinmexpcllitaliudcontrariura in fubieAoin quo *”*!***“ +eft. Et .hoc patet in animatibus per fecem , vrinam&fca- ** fbrm* +biem.i Et in pbntapatctfimiliterpcrflores,folia&fru +ftus,qu*inipfa non habentpermaucntiam:&ficmora. +liter de rege cxpulfo de fuoregno,& peccatore de gratia +Dei,&dchnequare eft. Adhuc correlatiua expulfionisap- +plicabilia funt ad correlatiua contrarictatis. Suum vero +concretum cft expulfum dcexpulfionc habituatum. \ + +\ De fignfaatme. + +Significatio eft principium implicatum : fua quidem Tr • r +diffinitio eft applirabilisadomnia principia expheira ^ + +& regulas.Nam poftquam boniras eft ratio.quod produ- +carbonum : bonitas concreta ad magnitudinem fignifi * + +cat, quod bonus magnus producat bonum magnum ) Et +fic de aliis. Correlatiua vero fignificationis applicabilia + +fun t ad correlatiua bonitatis,magnitudinis,&c.cum qui- + +buscotrelatiuis fignificationis bonitas quidem lignificac +hoc quodeft, & ea quae cominct in fc : fuum autem con- + +' ’ . y i + + +m + + +Est: + + +feps*“: + +gVfSg + +KK&1 + + +F^iivs + + +Vt + +jjjr&w + + +|t& + + +?A,;‘ + +."T^‘ T + + +' * jA decima pari + +cretum eftfignatupi Sedcipfa habituatum. Occultati* +vero eft oppofhumfigmfkationis,&fuadiffinitio,&c.arp- +- "* , plicabjlis cltad terminos oppolitosipfius iignificationis. + +' ’ v . De pulchritudine. + +^xxvij- T)Vlchritudpeflprincipiom implicatura: &(iu diffint- +FcrrnUde i {io apphcabilis eft ad diffinitiones principioru cxpli- +pulcinttu catorum. Nam bonitas & magnitudo, Scc fupt pulchri» +diue. tudincs.cxceptis conrrarietarc & mitioritate : tamen mi-» +noritas proportionata iu fubicdo in quo eft, pulebra cftj +vc patet in puero paruo. Cotrelatiua vero pulchritudinis +confiftuitt per fecundam (peciffm legula: C. ficut pulchra +caula qua: naturaliter caufae pulchrum effcdlum. Et ficut +intelledusin imagiuationecaulat pulchram figura cum +amore, ratione finis per fecundam fpecicm regula: C. dc* +fignati:& etiam per regula G per quam cofiftitpulchra& +fnaxmicpcrpifopriaqualitatequamperappropriaiani.E^ +fiiniliter per maioritate magis cpfiftit pulebritudoquam +per minoritatem j vt patet in rhetorica, in qua rhetoricus +magis colorat fua verba cum maiori tine qua cutr. minori. +Dc ncuitate. + +VT Otiitar eft forma prima, cuius fnbicftnm habituator +denouis habitibus: ficut coelum quod habituatum +eft de loco, tempore &: motu:& fiede oninil» indiuiduisc- +Icmetatis poreftdici. Et hoc per prima fpecicm regula: D. +v figr.atum eft Prima quidem nouitasfic oportuit ctfcticuc + +fuerunt primus motus, & tempus, & locus. Et in tfto paflii +cognolcit intelle&us quod extra tempus, locum Semo- +tum nulla nouitas elle poffic,coquod fimul & femcl o- +portft quod fiut. Et ad hocconfentium tegulae B.H.I. + +• * De Idea. + +3Cxxix TDea in aeternitate eft Dens :fed in nouirate cft creatura^ +Forma de -*ficut figura arcce qua: in meditatione carpentarii fuic +j, . nona: iplhaucdednda de potentia in adum fuit antiqua. +Et faris plane manifcftauir in corrclatiuis diuinis per fe- +cundam fpecic regula: C. lignatis. Diurnus. n. intelligcn$ +in fuo proprio intclligibili infinito & aeterno, attrahit om- +nes nouitates ab omni fubic&o creato denudatas: quae +quidem nouitates fun t Idcq diuin*:fed per tertia fpecicm +gmfdera regulxfunt creatura: nouae, finita,# ccrminatq. + +‘ \ " •' e* + + +Xxxviij. +Forma de +nouitute. + + +Idea. + + +1. + + +DE + + +141 + + +APPIL C ATIONE. + +De mathematica. + +MAthcmaticacft forma cu qua iucclledus humanus +denudat fubdantiam ab accidentibus quae fubfiltu +fi$,vt gepivs & fpeciti facere poflit,cum quib.acquirat Sc +faciat (cietiam. Jpfi quide ibrina mathematica cft exem- +plata & denudata, mediante .^ca denudata ah omnibus +*■ creatdris, vt Idea cu forma mathematica coguofcatur.Et +hoc pacet per piimaipipeciemregulxD. &perfecuAm +fpccicm regulae E,& per quartan 'pcciera rcgulx K-Tali^ +quidem formaeftgcnus in omnibus formis, qiix dedu- +cuntur de potentiain aduni, vtpatet in nonofubiedo. +De entem potentia exijl ente. + +ENs in potentia exiftens cft forma exiftens in (iibicdo, +in quo cftablq;moiu,fupaficic, quaiitate, qualitate +&huiijfmodi, vt patet in grano iuquoatbor cftiu poteo^ +tia. Efquando deducitur illa forma de potetia in actum, +comitautur quidemin talidedudione iiuc generatione +fua accidentia. Etguando prxd’da furmaorta efteu an- +te lidisaccidetibus.iamcumiplbhabuuataeftjquxqui-» +dem accidentia oriuntur (iue ortalimt ex accidentib.in +adu exiftentibus in fubiedo,in quo pra libata forma erat +/ in potetia. Ec in ifto paflucognolcic intellcdus quomo- +do vna fubftantia oiitur ab altera fubftantia : &accidetia +xx alteris accidentibus naturaliter.Et ad hoc conicntu re- +gula D. cum difHnitionc bonitatis & potcftat is , virtutis, +~ principii & medii. Similiter ad hocconfentit fecunda fpc- +cies regulae E £cregi;lar G & quarta Ipccies rcgulx K. +Depunfteitate. + +PVndcitascft edentia pundi naturalis qux cft minos +pars corporis : pandus quidem ranru eft prope mino- +ritatem.quod indiuifibilis eftintancum , quod neque per +fenfum neq; per imaginationem attingi poteft. Et in ifto +pallu miratur intellcdus quomodo de pundo naturali +noticiam habere poteft, pt.ftquam infcnlibilis Stinimagi. +nabilis: fed adiuuat fecum pundo morali obiedatopes +vifum & imaginationem. Et periplum quidem alccndit +ad cognitionem pundi naturalis, ck quo facit feientiam. +Etadhocconfcntic regula B. Gcprima fpccics regulx P* +fa dc regula f & i. cici pptclh + +• 1 * + + +Xl. Afy + +mude~> + +matbei + +T04tic4. + + +Xlj.For* +mudeenu\y- +tentptit- +/m e*/-» +fftentts + + +Xlij. Fort +mu dxj +punfttib + + +tuto. + + +«; + + +344 + + +DECIMA PARS +Ve tinea. + +xliii. far- T Inea naturalis cft longitudo conftituta ex pluribus + + +ma + +neu. + + +V. + + +B. + + +'t., + +1 + + +r + + +dtU~ '*—'pun6lis continuis: cuius extremitates funt duo pun- +fecunda pars corporis. Et dicitur fecunda : eo +quod ex pluribus pun&is conflit um efl,vt fignatum eft in +regula K &in regula F. pundli quidem quantitatem dit +cretam fignant: longitudo putem continuam. Etinhoc +pa®t,quod punfti iign fidant quantitatem dilcretam. +Nam per punctos linea diuifibilis eft , latitudo oritur St +cau fatur explurib. lineis continuis & per cofcquens ori- +tur fuperficics cxlongitudine & latitudine fimul exiften- +tibus inlubiedo,iu quo funt : profunditas autem oritur +ex rotunditate pumftorum. Nam pundus autem magis +eflrotundus in natura quam longus & latus; vt patet in +ramis frondetibus in arbore. Adhuc ratio huius cft, quod +circulus rationecocli, cuius fimilitudo fortior figura cftin +moru naturae quam aliqua alia figura. Et in iftopafluco- +gnofcitinrelledusqu; (untprincipiaprimitiua corporis, +videlicet pun&us, linea, longitudo, latitudo,fupeificies& +profunditas. + +De triangulo . + +ij./sr- *’T"Riangulus eft forma habes tres angulos tribus lineis +detri X contenta:ficutpatetinelementatis,in quibus quod- +sngulo. libet dementatum habet fuum triangulum : ficut ignis +qui habet vnum angulum acutum per calidu & ficcum ; +&alium per calidum & humidum ; & alium per ficcum 8t +frigidum. T alis quidem triangulus attribuitur igni : ipfe +enim per ealidum& ficcum regnat fuper alios rnangtilos. +Similiteraer habet alium triangulu per humidum & ca- +lidum. Ampliusaquaperf(igidumhumidum:iterum & +terra alium per ficcum & frigidum.Et in ifto paflucogno- +j - fcitintelledluseflentias.exquibuscorpuselementatum +cft plenum, ratione cuius elementa fe habent adinuicem +ad compofitum per differentiam, concordantiam&con- +trarietatcm.Sed miratur intelledus quomodo de talibus +triangulis poteft habere fcietiam,cum nunqua fuerint in +fenfu.Sed recordatur triangulfi figurae plan$ qui fenfibilis +eft, cum quo imaginatur &cognofcit triangulu naturale, +mediante tamen tegula K. & fecuda fpecie regulat D. &c. + +Dii**- + + +fna + + +- • • + + +1 + + +DE APPLICATIONE. +De quandrangulo. + + +M5 + + +QVadranguIus naturalis cft figura habens quatuor xU.forms +angulos rcdtos:& in quolibet angulo trianguli funt de na ex longitudine, latitudine & profunditate alti- ^ +tuata: &ex fupcrficie habicuata. Ipfum quidem corpus (grporg +habet partescoellentiales, fcilicct puiftos & lineas &an- * +gulos, ex quibus cftcompofitum & plenum , & per ter- +tiam quidem fpeciem vnum corpus terminatur in alte- +ro. Adhuc per fecundamdpccicm D.eft ex fuis partibus ei < . +eoeflentialibus per regulam F.habct quantitatem conti- +nuam &'di(creta &pcrregulam G. eft aggregatio com- +munis ex fubftan tia & accidentibus compofita: & per re- +gulam H. eft in tempore;per regulam I.cft in loco, per re- +gulam K. eft in motu. Sedmiratur intellcdus d^ oftaua + +Y 5 + + +' 14* DECIMA PARS ' + +. fphera, quare ipfa non eft: in alieno loco contenta. Et du- +bitat vfquequo confidcrat quod cor pus eft finitura, & do +figura habituatum.-alioquin eflet ei dare infinitum, quod +eft impoflibilc. + +Di figura. + +Xlviij. JZ *gura eft accidens conftiuuura ex fitu & habita : qaae +forma de A per fccudamfpecicm rcgulx C.funtfuae partes: & per +tertiam fpeciem ciufdcm eft habitus in corpore : & per + +quartam habet lineas redas &curuas. Ipfa quidem figu-. +racum colore eftobiedum vifus, cum lineis autc&an- +gulisabfque colore eftobiedum tadus:& cum omnibus +prxdtdis eft obicdum im agi nationis, & in ifto paflu co- +gnofeit intellcdus quod imaginatio eft generalior po- +tentia quam vifus .figura aurem non aft obicdum in- +cellcdus fine imaginaticne.F.r in ifto paftb cognofcit in- +- telledus, quod mortuo homine anima retinet fpecies, + +quas acquifiuit cum imaginatione, vt de hac vita & cor- +pore in quo fuit.memoriam h abeat. + +Degeneralibus rectitudinibus * + +W- ' T? Editudincs generales funt lix, quib. corpus eft ceo- +^ 'v " J-Xtrum per lineas diarriecrales.vt per eas corpus poffi^ +*** eftbininotu:videliqetad fuperius &infetius, anrc&re- +*eT* 1 ™ tco, dextre &fiaiftrc:iftxquide fex reditudines funt co- +l~ effenciales motu. Sed miratur inrellcdus , quare funt fe* +* & non plurcs.neq; pauciores, fed recordatur motum.qui + +nonpotcftcfleperfcduspbfq; ipfistfi autem cfTent plurcs +autpauciorcs.imperfcdus quidc cHetxvt paret pcctcrtisi +3c quarta fpeciem rcgulx C & pec fecunda fpeciem eiuf. +dem lignatu eft quod fex reditudines prxdidxfuntco- +eficntialifcr partes motui , in quo corpuscfta'fluuatu 85 +habituatum.Scdmiratur intellcdus, quare corpus fphe- +ficum non habet tales reditudines pr^didasrficut caput +hominis, oculus, & pomum, huiufmodi. Sedrecordatut +mundum qui eft corpus fphcricum :qui quidem mundus +pon fubfiftic illis reditudinibus , co quod vltimum coi> +pus eft, quod caufatftiasfimititudincsin prxdidis cor- +poribus iphcricis ,vt de co iutellcdtis notitiam habere + + +^ H ... . + +j)oftit:& ad hoc confcnpt rcg|laB.& K,. + + +Qt + + +» + +' DE APPLICATIONE. J47 + +Dcmonftrmiatf . + +MOnftcuitas cft deuiacio motus naturae a terminor L -form* +a quo ad terminum in quem, m fubiedo in quo cft demori- +pcrnimiam influentiam aqc indigentiam virtutis corpo- firmUAte^ +ium iupcriorum & inferiorum, dextroru&finiftrorum, + +& etiam e.xiftcntium antc&retro. Tales quidem motus +capfantbabuusptiuatiuoSjVjdelicet caecitatem ,futdiu- +tciq,& huiqfrnodi. Ratio huius cft:quod extra fecundam +fpeciem regula: C.eflE t in tertia Ipecie ipfe motus eft im« +perferus , & in quarta fpecie habet illas impcifc&ip» +pes deficiente iccunda fpecicregulre C. ' , + +De der.uatione. + +DEriuatio eftfubicdtum generale, per quod particu- + +lare defeendit ab vniuerlali,ficuc riuulusa fonte: & dederi- +/ linea apunihs: & triangulus alineis:# filius a parennb- ¥Sn«ne. +per generalia inftrumenta: & conclulio a fuis piamiflis, + +& per confequens ab antecedente & (cientia a rcbus,me- +^iante tamen intelfeclu. Et intelledus fic coftderans de- +riuationem , cogncfcit per fecundam fpeciem regulx C. +quot} deriuatio cotinct in fe correlatiua eflentialta, qui- +busmultaparticulariaderiuantur:(icutmulti filii ab ci^ +parentibus , & multa elementa a quatuor elementis ge- +neralibus, & multi fcientix per vmun inteile&uminue-r +niuntur : ipfe quidem intelletlus in fe conciner e(Tentia- +lia & generalia rclatiua cum quib. inquirit & facit mul- +tas feientias intellc&us ab eadem forma (iue fpecie deri- +uaras.Et in iftopaflii cognofeit jntclledlus;quod rclatiua +ipfius intelleiflusfiintfiiperiora, &fcicntiae infciiores,& +fpecies in medio funt:iicut inter caufam & cffcdum:& in +fflopalfu cognofcit a quo,& quomodo deriuatur Icietiae. ' + +De vmbra. + +VMbracfthabituspriuatiuusJlucis, quino poteft ha- Lij./9j*/»^ +bere fuasrc&itudincs, de quib. iamfnperius locuti de^m- +fumuscco quia corpus exiftens in racdio,cu impedit:& de brs> +llpcmanifefte experimentum habemus per vmbram ar- +' Jjorisfiuc turris. Sed hic quxritintelledus,vpibra cuius + +pft color : &(ignificariomibrx quid eft? Etconfiderat +qupd acr cft di^fauustquod extra vmbram recipit color + + +I + + +1; + + +' M- , + +DE APPLICATIONE. +De colore & colorato. + + +14» + + +COlor cft qualitas exiftcnsobieffcum vifus. Er ineo- Liii ]./or* +lorato habicu$:& figura colorati eft habitus coloris. madeco*- +Coloratus autem cft (iibftan t ia, in qua color fubftctatur. /0Te, & +Color quidem habet corrclatiua fubftantialia : fed color colorato. +cft habitus correlaciuorum fubftantialium. Et per pri- +mam fpeciem regulae D. cft de feipfo : & per tertiam fpe- +xiemeiufdem eft colorati Color per primam fpeciem re- +gulae G cft propria qualicas:in homine vero fiuein plan- +«a vera, fedappropriace eft in homine pidlo fiue planta +pida,&c. quantitas autem coloris non eft ci propria; fed t + +potius eft ei appropriata : veruntainen colorati quidem +.eft. Et in ifto palTu coguofcit intellcftus per quem mo- +dum vnum accidens cft in alio aftituatum ratione regu- +lae G.ficut duftum eft de colore & colorato: fic dici poieft +ale caliditateSc calido. ( , + +De proportione & properttonato. + +T)K.oportio fubftantialis confiftit per relatiuaconfub- Lrferm a +X ftantialia: vt patet per infinitatem cui fune propor- depropor* +cionatafua corrclatiua confubftamialia.,fiuc quibus in- tttne& +finitasnon poftet efle inexiftentia &agentia.Finitus qui- proportio* +dem non cft proportionatus infiniemi mediate infiqirc nato. +qui ei proportionatur: & hoc idem dici poteft de aeter- +nante, aeternato & aeternare; & ficdealiisxationibusdi- +uinis : & fimiliteif poteft dici decorrelatiuis fubftantiali- +b* in fubftantiis creatis : ficucin mtclleftu in quoin- +telligcns , intclligibilc , & intelligcrc funt correlati- +ua ei proportionata naturaliter. Scientia autem non ~ 1 +poteft efle ei proportionata: non enim poteft ei fuffi,- v +cere, ficur ligna igni. Nam plus poteft ignis ligna com- +bureretquam ipfaigni abundare* veruniamen proportio +accidenralisin correlatiuisbcne poteftejifterc.ficiit in- +ter calrfadlum & calefacere. Et in ifto pallii cognofcit +intellectus , quod nullum accidens poteft proporticuari ' > +lubftamia* quo ad pondus. Nam fubftantia in plus (r ha- +bet: accidens autem in minus; &hoc quideintlainm eft +ptr diifiuitioncm maioxitatis & minoxuatis : fecundum + + +N* + + +e + + +V + + +tua de +dilpofi- +ttene & +dtjpojite. + + +i*\). for- +ma de +etcatioHt +& ere4 - +io. + + +if» t) E CIMA' I* A R S + +•utemiuftitiam proportio poteft dari inter fubftantia & +accidcns:& inter accidens & accidens. Et inifto partii co- +gnofeit inrelledtusper quem modum membra aniraailit +lunt proportionata in eo , & mores in homitie cum qui- +bus fubicdtum eft proportiqnatuin. » + +De dijpojitione & dijpojito: + +Dlfpofitio fubrtantialis cft forma, in qua correlatiui +fubftamialia funt aequaliter difpbfita per obicCtumj +potentiam &afam:fed quo ad forrunatuni +magnum efle habet. + +D> ordinatione & ordinato. + +' t • + +ORdinatioeft aggregatio multorum principiorum, + +vcvnum principium cumaliOquiefCsrcpoffitin v- m*Acor- +fio fine; Ordinatum quidem cft fuum coucretum,&eft^/,,<*//tf~ +de fua ordinatione habituatum.Ordifiatio primo incipi- ne & or~ +turpet fecundam fpecicm reguli C.vt fu habitus in fub- dtrtatoi +ieifto in quo eft,& habet fuam quietem per quartam fpe- +tiem C. Ipla quidem ordinatio habtt fua principia pri— +mittuaivt patet pfcr primam fpecicm reguli D.& per de- ’ +finitionem principii : & cft confequentia per diffinitio- +fiem concordantix,cuius c6tranctaseftfuainiinica, de- +ficiente modo per regulam K defi gnato; + +. i)e conjilto & confuito. + +COnfilium eft dubitabilis propofitio:& confultus cft hxiij./5r- +fuusfinis & quies. Confiliariusvero debet refpicerc r”*(lct0“ +illam dubitabilem propofmonem per fecunda jpecicm/"" C +C. difeurrendo regulam B. tentando per quem modum +Confultus cft figuratus cum principioru diffinitionibus,' +it per nouum lubie&um in tertia fpecie C. quod iit ha- +bituatusde virtutibus in fpecie quarta C. cuius habitui +fic remotus a vitiis noni fubic&i, mediantibus regulis D; + +E.f.G.H l.K. + + +De gratia &gratiatd. + +GRatia eft piimittua forma in gratiato pofita line gra- Lxiii j.fbf +timcricOjVt patet pet pnmaui IpectcmD.fit per ma- made +iptitatem dantis gratiam, & per mtnomatem rcciptcn- grati* & +tis ipfam , & etiam per habitum chamatts. Adhuc gratia gratiato; +eft in gratiato per diffinitionem bonitatis, fit per magni- +ficentiam voluntatis de hbetaluate habituaiae : prOpter " ' + +< sr + +flgl + +- + +PARS + + +W + + +554 DECIMA + +dum -gratia eft diffufa ia fubie&o in quo cft : & quando . +producitur , non impeditur a principiis fuperioribus fcd +ab -inFerioribus : videlicet quando confidcrat fc cfle di- +gnam recipiendi grariam ratione fui meriti: non autem +ratione largitatis & benignitatis dantis gratiam. + +» \ \- + +Deperfettione & perfero. + + +Lxv.fir- + +made + + +PErfe&io eft forma in fubicdto pcrfc&o quieta , cum +qua fubicdum perfedlum quietat le , habituando’ +fer feftio. deeaquaeinfubic&operfc&oefthabituata.vt pacet per +ne&fer- tertiam (peciem C. Et ifta talis pfcrfc&io-dcciuatur a fe- +fiUe. eunda per fpcciem C. permultos riuulos : videlicet per +multa principia & regulas huius artis. Et talis perfeftio +maxime eft moralis , ve apparet in nono fubie&o. Vc- +runtaraen cft perfc&io naturalis perfe&iftiira eflentia- +litec & naturaliter, infinite &xterne. Ipfa quidem per- +fe&iftimaeft perfua propria ,& confubftamialia relati-' +ua,pcr fecundam fpeciem C. defignata. Perficiens enim +de fua perfectione confubftantiali & naturali producit +pcrfedlura , & non de aliquo ente , qui quidem perft- +Aus eft eicocflcntialis.&ambo inuiccro, fcilicet perfi- +ciens & perfedlus, perficiunt aiftum fcilicet perficere qui +«ft clientulis &fubftantiali*. .« + + +De declarat i«ne & declarato* + +Lti).fer- TVEcIaratio eft forma , in qua intclledus diftinguen- - +ma de JLxdo quielcit mediante diffinitione concordantiaei * +dedar*- diffinitione contrarietatisomnimode fegrcgatar Dccla- +t tor> e & ratum eft fuum , in quo declaratio cft habitus , vt patet •j +dtdara- pertertiam Ipeciem C. Sua vero edentia confiftit in fe- +te. eunda fpecie C. in qua intelligens declarat a feintelle- + +dum cire paffiuum ,& hocper intelligere. Et in ifto psrflif +cognofcitiiuclleflus per quem modum habitus oritur +a fubftamia per accidens : vt declaratio a (cientia fie- +ri poffic , mcdiautibus tamen principiis & regulis huius + + +artu. + + +fcE APPLICATIONE. ijf + +be tranfiub fient aime&tranfiil fient dto . + +TRanfubftcntatio eft adtus natursc in rranfubftenta- Lxvij. + +to denudato ab vna forma antiqua. Et indnirurfor- forma di f +tua nona vt fuusa&uspoffit eflein motu fucceffiue in ge- traafub. +neraVib.&corruptibilibus.Nam abfque tali traoliibflen- ftentatio^ +taciotle, natura quidem elfet ligata quo ad fiium a&um ne & +fubftantialem, & etiam quo ad a&um fuorum acciden- tranfufc +tium :& immutabilis efletfuus habitus priuatiuus,& ner flentatOi +confequens diffinitiones fuorum principiorum ef&nc +deftru£Vx, quod eft impoffibilc. De ea quidem poteft ha- +bere notitiam artifta largo modo in (eptimo fubiedo, +in quo vegetatiua daduci turper principia & regulas hu- +ius arris. + + +• , be alter atione & alterato» + +ALteratioeftforma nata in alterato: vtpater pfcr ter- jLxvnf. + +tiam fpeciem C. Et lfta talis alteratio oritur ab alte- forma di +tatione enitente in fecunda fpecie C. ficuc riuulus a fon altera +te. Et inifto pairucognofcit intellcdus vias motus na- uohc& +turalis femoralis. In generatione quidem coguoftit vi- alterato t +am naturalem ipfius motus: in generatione autem alte- +rantur forma & materia. Nam alterans iri filo proptio ' + +alterabilialtcratres venientes, vrmotus fuiuficri, &in +fa&ocflc,mediarc diffinition e medii. Altcratio vero mo- +ralis eft, quando homo mutat (e de non habitu in alium, +iicut de iuftitia in iniuriam,& de ira ad patientiam,&de +logica ad medicinam ,&dc tnftitia in gaudium, & hu- +iulmodi. + +. pe infinitdte & infinitati . + +Elfinitaseft forma habens a&um infinitum ab omni . . - + +nito rcmotajquxablqjinfinitaconequaquacflc go- +tcft. Ratio huius eft, quod infubie&o finito lua quies etfc +non potdUplaquid.cm infinitas habet fuoscorrelatiuos +per lecudam Speciem C. Iplos quidem habetenon poteft ^ ,nrni - +abfqueihfimta bonitate, magmcudinc & xtcruitate,fec. tAt0‘ +Nam aliter implicaretur coutradilJlio, videlicet quodef- +ftt infinita & non infinita, fequod c fiet impedita fenoa + + +JSESffiS + + +Septnd- + +formtt di +deceptio- +ne de- +cepti. + + +kxj + +jp-jj de +honore & +honor *t a. + + +H 6 DECIMA P A R $ + +impedita quod eft impollibile. Ipfa infinitas eft caufa fi- +nitatis fiue finiti, vt patet per tertiam fpecietn C. infinita- +te habente a&ioncm iu infinito &in ente finito. Pe* +quarta rn fpeciem C finitus fic eft habituatus de paffione* +ficutefthabituarusdenouitatc.Na alias haberet vnum +habitum infinitum & aliUm finitum, quod eft impofli bi- +le. Et in ifto pafTucognofcit intelledlus, quod ficut fini- +tas habet coefTcntiales correIatiuos,finicntem , finitum +& finire : fic & multos melius infinitas habet fcilicet infi- +nienrem, infinitum Scinfiniref alioquin natura finitatis +fe haberet in plus , natura autem infinitatis in minus* +quod eft impoffibilc* + +De deceptione & decepto. + +T^yEceptio eft habitus pofitiuus decipientis, &priui- +jlJ tiuus decepti. Etidco per fecundam fpeciem regula! +C.intelligens caufain fuo intclligibili per receptionem* +exqua habituar intelligibilem,& per tertiam fpeciem re- +gulae C. Et decipiens eft in decepto, in quo caufat dcce- +ptionem:dcceptus autem non decipitur perluam fecun- +dam fpeciem rcgulx C. fcilicct,in tertia decipitur & in +quarta habet habitum {deceptionis, cura quo deuiat fe il +fine ad quem eft.Etinifto pafTucognofcit inteilc&us val- +de oritur peccatura &vbi permanet* + +De honore & honor Aid. + +HOnor eft habitus adtiuus in honorantetpaffiuus an- +te rn in honorato,& ideo honorans eft in plus quant +honoratus, eo quod in fecunda fpecie rcgulx C. caulae +habitum honoris: & in tertia eft honorans ,& in quarta +habet habitum honoris:&honoratus rccipit:&iD terti» +recipit:& iri quarta eiufdem habet habitum honoris. Er +in ifto pafTucognofcit intcllettuS, per quem modu ideiu +h*abitus eft in multis tiuisaflituatus* Vltcriuscoguofcit +per quem modum vituperans eft magis habituatus de vi- +tuperatione qua vituperatus Et de tali notitia per artem +fic inuenta, eft valde gauifus intelleftus. + + +Di + + +" T? W ■ + +*Vr ** + +J57 + + +Lrtij. + + +•“$■• V ' ' $-] ' ■ + +.VA. -i i* *’ * , T * ■T'’ ^ + +APPLICATIONE. + +■«■f ^ y •* -v' \ ; v»*J + +T>e capacitate & incapaci tate. + +/^Apacitaseftforma,cuquacapaxtantfipoteftc6tine- fcrmm ^ +V^/re&refpiccre, quantu potcfteieucniie.Incapacitas CaM‘ttAm +auce eft in cotrario.Capacirasquideconiiftit per fecunda te“ ,n. +Ipeciemjcgul*'C. per quam eft habitus pofitiuus exiftes caV4.cittc. +intertia&quartafpecieeiufdemreguhy.Et hoccumdif- fg +finitionibus principiorum Scfpccicbus regularum, ln- +«apacitas autem io fecunda fpecic nonefteaufata : habi- +tus namque priuatiuus eft & remotus ab omni beneficio +principiorum & regularum. Veruntameu in capacitas vi- +cinatft diffinitioni cotrarictatis&miuotitatis.Et in ifto • +paflu cognofcitintelleQmprchcnfio eft fimilitudo infinitatis, & ideo a- ‘ + +V_y gens comprthcnfione comprehendit, etiam cuap forv.^' jc +prehenuone appreheditj fed comprehendit ratione gra 'C0/Tipre, +tiae infiuitatis; fed hicmiiatur intelle<5lus,qua: eft caufa htrfin). «! +quare agens cum coprehenfioncobic&atapprehenfura, A + +; J fed recordatui hominem guftantcm guttam vini , com- + + +prehendendo'fuan5 qualitate in gutture,cum quaapprc- +hendit qualitate vini dolii.ficutiutcllc&usquicum fcn-. +fuapprenenditeflentiam flnfati; fed non comprehendis +C flentia fcnfaudsnudata afenfu. Et in ifto paUucpgnQ-. + + +j. + + +Z i + + +Efr/ + + +. v + + +U* + + +DECIMA PARf + + +'TV' + + +fcitinrcllcdus per quem modii cft comprehedens Se a p* +prchcndeps& per difcurfum fpecieru regul* E.per prima, +fpeciem regulae C. comprehendit diffiniendo, & per fe- +cundam apprebendit:quod fcipfium non poteft comprc- + + +iiendcre , coquod apprehendens eft, & per priinam fpe + + +ciem C.comprchcdens. Adhuc in tertia fpccieC.cft com- +prehendens: fed in quarrafpccic ciufglcm regulae cft ha-- +"bimatus dc comprehenfione & apprehenfionc.Et ijf iftq +paftifcftiiuclledus valde altus & fubtilis. + +De inuentiotie &‘t nuent o. • + +Xxxi.for- Tnuemio eft forma, cum quaintcllcdusinuenitinuep- +wadein- X tum,vt per fecundam fpeciem regula? C.fignatur, quod +t ventione inucniensin fuoinuento proprio, ipuenit inuenta pcrc- +€3 i»»e- gtina: fient iutellcdus in luo proprio intclligibilifpecies + + +11- + + +euememes facit intelligibilcs:& in terriafpecie eflcaufa +inuenti in inueniendo : in quarta autem fpecie inuen tus +eftfuus habitus Et iuifto paflucognofcitintelleduspec +quem morum facit fcieotiam, &quod cft fuum fubie- +du, videlicet ars ifta,?Q quia cum principiis & regulis ity +uenirinuentum. + + +IV fiwUiiiidtne & afimilato. + +Lwcvj. fimilitudo cflforma,cu quaaflimilansaftirnilatfuutn +form» de v_>?aftimilatuin:ipta quidem fimilitudo oritur per princi- +Jtmilttft- pia.ficut per bonitatem, eo quod quqlibct ratio eft bonas +dJne & &alia fimilitudo per fecundaro lpeciem regula C.ficu* +ttJfw.tU- affimilans qui affiinilat fibiaffimilatum videlicet homo +ff* patei affimilatfibifliuminrpecichumana.&ppnitfuam +fimiliiudinem in filio per figuram autcolqrem , autbu- +iufmodi. Amplius bonitas, magnitudo, &c.funtfimile$ +per corrclatiuos: nam ficut bonitas habet fiios correlati- +, uospropriostfic&magnitudohabet. Item bonitas, &c, +1 habetfuoscortelatiuosfimiles eflentialirermarnadinui-. + +cum quo antecedens . +quiefcit:anteccdensquidcconfiftit per principia & regu- itrma +las huius artis :&cqnfequensquide oritur cxipfis. Nam **J*'*~ * +fi ages agit cum bonitate & magnitudine, fcquitur quod am* ” +fuusadus fit bonus & magnus, & per confcquens quod C9nJeV4e~ +fitpoflificatus. Et fi bonitas eft magna per magnitudine, tc' +inde (equitur quod magnitudo fit bona per bonitatem.. + +Adhuc fi magnitudo cft infinita duratio per xtcrnita- +tcra, (equitur quod aeternitas fit infinita immenfitas per +magnitudine: &fipotcftas cft infinita ducatio perxtcr- - +nitarem, ('equitur quod xtetuitas fit infinita pofiifica- +tk> per poteftatem,& fic de aliis. Vlterius per fecundam +fpcciem regulx C. eft antecedens ad tertiam (pedem re* +gulx C. & eft antecedens ad quartam (pedem regu- +lae C ficuc bonitas cum fuo bonificatiuo , bonificabili +&bonificareeft habitus confecutus inhomiuc. Et fi ho- +mo habituatur de bonitate , fcquitur quod habeat meri- +tum per fuam bonitatem. Et fic de aliis antecedentibus +& confequcn tibus : ficut fi homo eft > (equitur quod ani- +mal eft:& fi dux prxmifix fune, fequitur quod condufia +fit innatura. + +Ve potentia obiefto&aftu. + +POtentia eftformacum qua intclledus attingit ob- f + +iedum.Obicdum autem eft fubicdum in quointel- for'mA J"0 +lcdu$quie(cit:(cd adus cfteonnexio potentix&obi &potmtjA +di.Et omnes tres confiftunt per fecundam fpeciem C.fic- ~L +ut in correlatiuis bonitatis ,in quibus bonificatiuuscft ^ +potentia fiuc forma. Nara a&iuus eft bonificatiuus,& +obie&um pafliuus quidem eft: bonificare autem cft a-' +dusegrediensabambobus.Etiniftopaflucognpfcitin- s +tclledus quodjfalfura afietut dicetes,quod obie&u rao- +, uct potentia :& verum allerunt dicentes quod potanti» +mouet fe ad obiedu cum ipfo obicdo,in tertia (pccic C. , > . +Potentia cft adiua & obiedum cft in eodem pafiu : in +quarta aurem fpccie poten tia habet adionem: in eadem +(pcde,obieduro habet p2(IIoncm.Et in ifto pafiu cogno» + + +ner at ti- +ne & cor- +ruptione. + + +ifo DECIMA ? ARS + +fcitintellc&us, quod motiuus naturaliter non appetit +cfll- immobilis, neque econuerfo.Ec in illo paflu coguo- +Icitiotellediis quis cft capax ad rccipiendu magnam de- +clarationem philofophiac. + +De generatione & corruptione, + +IJSxtjftrl ^"''Enerario in creatis eft forma, cum qua agens caulat +rnade gc- V-^nouas formas.Sed corruptio e A forma,cum tjuapri- +uat fermasantiquas. Etpiiuatio cft forma cxiftenstn me- +dio catu. Et in illo paflu cognofcit intcllcdlus per quem +medum ifue tres formx colillut in fubiejfto in quo funt: +& generariuus & priuatiuus lunt vna forma:& feade po- +tentia qua; generat formas nouas pofuiuc: & corrumpit +formas antiquas priuatiuecum vno& eodem adtu con- +fli tuto ^degenerare & corrumpere , generabile & cprru- +pcibilenonfunt ipfx: nam diuerlos hnes habent admul- +ce m. Nam generabile cft circa eflej corruptibile aure cir- +ca np e fle: quainuis fint ab vno& eodem agente & in eo- +dem fubicfto : ficut ignis qui cft agens, & ab vna quidem +caliditate & eadem habet diuerfosa&us.vt apparet in dc- +flccando tegulam, &indillolucndo, &in molliendocc- +|a. (jtnerario in tertia fpccic C. cft adliua. Corruptio au- +tem iu eadem eftpafliuacum eodem motu naturali. Ra- +tio cuius cft: quod per quartam fpcciem fubic&um ha- +bet adliopcm per generationem, &paflioncm , per cor- +ruptione,ipfo fubicdlo habituato dc habitu priuatiuoSc +poliduo Ecinifto paflu coguolcit intelledlus p que mo- +dum generatio , corruptio & priuatio funt principia na- +turalia in dementatis. Diximusde lxx*.forniisqux funt +principia explicata huius artis, quibus poliunt applicari +principia implicitarficut quicquid dicatur dc generatio- +pe, corruptione & priuationc, applicetur capitulo gene- +rationi*, corruptionis & priuationis, tali modo quod ea +quaedidla funt iu ipfocapitulononfintlaefa : nam per (e +praenota ; modo autem intendimus applicare hancar- +te generale ad artes particulares, vt declaretur per quem +{nodum harcars eft generalis ad ora nes alias artes- &rc +fcientes hanc artem alias artes facilius pofliritaddilcere +A: habere: & primo de Theologia dicemus. + +"r • ' ' ' \ r Pi + + +t . + + +DE APPLICATIONE, jf* + +De tbeologu. + +tHeologiaeftfcientiainqualoquiturdcDeo.Etid- - +circo primum fubiedtum per B defiguatum eft Io- 1 , + +pus in quo loquitur de Deo artificialiter: eo quia ipfc , . +difeurritur per principia ®u!as i & ideo volenteslo- • «V* +qui de Deo naturaliter fiue artificialiter, recurrant ad +prxdidtum fubie&um : & dicant de Deo caquz inucni- +untu|rin ipfo. Si autem voluciintmultiplicarevprba quae +funtinipfo, applicent ea ad verba explicata quxfuntin +praelibato ftibicAo, tali modo quod verba explicata re- , + +maneantillxfatdicendofic.Vtrum Deuspoflitnon efle. + +Er recurratur ad illa qux de ipfo dicuntur per B.C. &c.Ec +fiquxratur, quare Deus non pollet non efle, recurratur ( +ad regulam inquaquzntur,quarcDwUS eft: Scfiquxrar +tur, ytrum Deus poifitefie malus : aut vtrum fint plures +dii : recurratur ad locum in quo dicitur , quod bonitas eft +ratio quod producat bonum infinitum & «ternum & et- +iam ad ijlum locum in quo Deus diffinitur. Item fi quae* +ratur, qurr lexeftvera , autlexchriltianorum, autiudxo*. +rum, aut farracenoiura : recurratur ad fubieAum^n quo +de Deo loquitur,& refpiciatur in eo quo lex implicata eft? + +& fi pr^dicator de Deo vult prxdicare, extrahat materiam +iermonis de illo fubie&o quod eft via perditioni magna +&yvaldediftufa materia*, & fic de aliis. Etiniftopafluco- +gnofei t intcllcdtus per quem modum primum fubicfhim +cfteivaldemagnum obicdtum, de quomultugauifuscft, + +De philofopbia, + +PHilofophiaeft fubiedtum , in ^uo intellettus fe con- JXxxj. for +trahit ad omnes artes &Ycientias:&ideo philofophus madephf +per artem iftam magnum fubiedlum intclligendi habete Icfepht*. +poteft. Nam ipfc potcftphilofophari per fubicdladcfub- +ftantia defignata per C.D:E F.GH.1.& etiam percentum +formas, nam philofophus tradlat naturaliter de angelis, + +' de coelo, de homine, de itnaginatiua,fcnfitiua,vcgetatiua +& elemcntatiua.', De miraculis autem nequaquam :nam +fupra naturam funtjquapropccr fi aliquis quxrat philo- +fophice, recurratur ad prxdidta fubiedta, applicando de +quo quseritur cis. Tali autem modo refpondcaturquod, + +z 5 + + +) + + +jMaifygyy«p + + +m + + +14* DECIMA PARS + + +id de quo quaeri tur , remaneat itlxfum, tenendo de qua» +ftionc affirmatiuam aut negatiuam: nam illa qua tra- +'*>■ flamur in antedi&is fubie&iSjxlara & manifcfla funt in- + +■' tellc&uifubtilkcrintelfigcnti. Siautcm iddequoqux- +riturfitirapIicatttmfiuepcregrinum,appliccturpr0edidis +explicatis : & cum eis reqxxndeatur prarhbat^quxftioni» +Tali vcromodo quod verba explicata & implicata con- +ueniant rationabiliter i.t condufione propofita: & in ifto +gafiu coguofcit intcllet rsquod haec ars eft mirabile Sc. +valde generale fubie&um ncclledumphilofbphi. . > +De geometria. + +Lrxxij. /'^'Eometria eft ars inuenta ad menfurandum lineas, ' +Farm m de >Jangulos & figuras : & quia in hac arte tradatur de +gfome- quantitate lignata per F. & per medium mcRfurationis, +trua. quoddefignatum eft pcripfum F.difcurfum perB.C.D.E. + +F.G.l.&K. ideo ipla quantitas eft fubiedum geomctrhet +ficut mcnfurae fupertorcs quae caufant inferiores : nam +\ bonitas eft vna menfura fecundum fuam rationem & ma- + +■f gnitudoalia,&c.Ethocfiguaturperfcalasfccundxfigu- + +tx & per fpccies regularum: & idcirco bonitas in tanto +quanto eft,menfurat bonam & magnam: vt bonus & ma- +gnus producat bonum & magnum. Et hoc fignificatur +in loco i u quo locuti fumus de pundo,Knea triangulo &c +quadrangulo , circulo & figura. A mplius menfurae inci- +piunt /ercorrelatiuos fecundae fpcciei regula C. & dcil- +uanturin tertiam.in qua funt habituatimenfurans,mcn- +furatum &menfurare. In quarta autem fpeciemenfura- +tus habet habitum inquantum figuratum : ficut colora- +tvts habet colorem : & hoc fignincabimus per iftas duas +figuras fubfequentes. + + +.DE APPLICATI O.N E, jtj + +Suppono quod iftc quadrangulus valeat 4. palmos ,SC +diuidatur induas partes xquaies per lineam diaraetrs- +lem , &vna parsdiuidacur in duas, & maior pars voce- +tur A. fecunda B. & tertia C. Modo quaeritur , quomodo +intellc&us incipit inucnire geometriam? Cuirefpondeo- +dum eft per diffinitionem principii &perregulam F. H. I, +& K.& etiam perfubie&a pcrE.r. G. lignata, nam intcllo- +, dius per vifiim attingit in ipfa figura nouem angulos. A» +enim haberet tres: H. tres: & C. tres. Sed intellcCtus at- +tingit curo imaginatione duodecim angulos. N am fi A« +valet tantum quantum B. & C. tot angulos habet per in- +tellectum cum imaginatione quot habet B.& C.pcrfen- +fum.fed B.& C. habent fex : ergo A.habec fex:quorum trel +funt adtu fecundum vifum : alteri vero tres funtinpotcn- +tia.quosintclleftus cum imaginatione attingitextralen- +fum ; quia nunquam fuerunt in fcnfu, cum quibus geo- +metria de quantitate exiftenti in potentia facit fcietiam, +ipfa quantitate deduCta in fenfum per fimilitudinem 8c +per experientiam, talis feientia remanet in inccllc&uSe +in imaginationeextra fenfum : cui fcientix fecunda fpc- +cics regulat C.eft fuum fubiedtum, & tertia & quarta funt +experientiae diCtae fcientix. Etiniftopafiucognolcit in- +telleCtus per quem modum geometria 'facit fcientiam, +videliccccum quantitate qua: cft ei in potentia, menfurat +quantitatem quxeftin fenfu.Ecinifto pafTucognofcirio- +rellcClus quod falfa cft ifla propofitio : nihil eft in in tellc- +Ciu quin prius fueri t in fen fu. Na m linea quae eft in in tel* +IcCtu, nunquam fuit in fcnfu: & ficut tres anguli in po- +tenttaquifuntin A nunquam fuerunt ia fcnfu. Vlterius +cum intcllcCtus cum circino non poffic m en furare li-. +neam circularem, quomodo ipfe potefl feirc quot pal- +mos habere poteft linea circularis fi extenderetur. Et +tunc intelle&us afeendit ad menfuras fuperiores, qux +funt extfa fenfum , dc quibus iam locuti fumus. Et poft +queq^n|odum defeendic ad menfuras qux funt in fen-» +fu, & per diffinitionem medii, Si per tegulam F. vide-v +licet per fluxum & refluxum , & per quantitatem di& +cretam Si continuam menfurat circularem extra fetv» +fum 4 confidcrando quot palmos habere poteft, + + +DECIMA P A *$ + +Et primo facit i ftam figuram, in qua fuat uet cjuadranj;** +Ji&vnus circulus, vr patet. , + +Sequitur fecunda Figura, + +C' v ' + + +Suppono quod quadrangulus minor atquipollerec +quatuor palmis aequalibus, & quadrangulus maior va- +Jcatfcx palmos, &fic dico quod quicqutd confiftitiBtcr +quatuor & fex, atquipollec quinque palmis: Sed circulus +Confiftit inter quadrangulum maiorem &minorcm,vs +patet ad fenfum ; eo quiacon tentus cft per maiorem, 8e i* +pfe circulus continet minorem contentum linearum : er- +go patet neceftarie, quod circulus fi extenderetur, atqui» +polleret quinq; palmis exiftentibus inter fex & quatuor ; +ficut in numero in quo fecunda vnitas exiftit atqualiter +jnterprima vilitatem & tertiam. Et hoc idem djci poteft +de tubus vilitatibus atqualiter exiftetibus in numero no- +no, quxxqualitcrconfiftunt intereres vniratesantepo- +fitas &poftpofitas. Amplius intelleftus facit aliam dc- +jnonftrationcm , videlicet ponit vuum quadrangulum +rubeum xqiuhrcr inter quadrangulum maiorem & mi- +norem, cum quo quadrat circulum (ecudum incqfuram +continenti-- fit controti. Nam fi circu Ius continet qua- +drangulum {ubcuin,#c$ouueifo,vt patefit iu extremita- +tibus + + +d e Applicatione. ^ + +tibus coram ; tantum ralct linea circuli , quantum linei +quadranguli : Sed quadragulus rubeus xquipollec quin- +que palmis, eO quodconliftit intefjquadrangulum mi- +norem & maiorem aequaliter. Et hoc per experientiam +haberi poteft : (i quadrangul us rubeus ext endetetur eunt +circino, ergo lineacircularisxduipollerec quinque, fi ex- +tenderetur. Iterum per hancuemonftrationem videtur +quadrangulus rubeus & circulus xquipollere,fi quatei +quatuor valent lf.domos.Et fimiliter fex quater valen t fi-, +ue aequipollcnt 14. domibus : ergo inde lequitur quod +quinque quater xquipollent 10. domibus. Et fic pateC +quod quadrangulus rubeus &circulu$cxiftentcs xquali- +ter, inter quadrangulum maiorem & minorem adinui* +cem xquipollec. Et inifto paflucognofcit intellectus pef +quem modum de geometria facit lcicntiam ,menfuran» +do cum hoc quod eft extra fenfum, in quo fenfudaturex- +pcriencia rficur carpentafor,qui mcnlurat ita magnam +arcam mente fua , quanta ipfa in ligno, in potentia de +quo ligno ipfc carpcntatora&u, ita magnam arcam de* +ducit, qiutam menfurauir in potentia iuprxdi&o ligno. + + +De Ajlronomtd. + +AStrohomia cft pars, cum qua aftrologi cognofcunt Lxxxflf. + +virtutes Semotus quos caelum habet in inferiorib.ef- Fcrmadi +fcdiuc: in arte ifta loquitur tj c coelo per D. delignato. Et *(lrone- +ideo fi quxratur aliquod dubium de caelo, recurratur mia. +ad tertium fubie&um , & rcfpondcatur dubio fecundum +quod elplicatur in fubiedo coeli: tali autem modo quod +hoc, quoddicitut de caelo, remanear illxfumjVt fi quxra- +tur, vtrum fic aliud coelum nifi coelum huius mundi j’Ec +refpondcatur negatiue per diffinitionem concordantis. + +Nam fi aliud e(Tetcoelum,iam ambo couenirentincor- +porcitate & figura abfq; fubiedo communi ambobus , 8C- +nnplicarent conttadidionem ; quodefi impolfibUr.Spea- +cies enim non poliunt efle abfque genere , neque difiau* + +«ia Sepropinquitas cotum cflcgolkint.vtapparct. + + +Itoiftas duas figuras, quarum vna vocatur A. aliavocS» +tui B.quz quidem diftant per partes fuperiores & inferio- +tes, &non pet partes mediocres; vt pater per eres lincas.- +Kam duae funt Iongz,& vqa breuis eft. Eceflct dare quod +♦acuitaseflct fubiedum linearum longarum &linc DECIMA PARS + +attingit multas vnitates : ficut intclic&us gcometri*,qui +at t ingi t cum fcnfu hoc quod cft extra fen lum, y t in figurat +A.&B.dicitur. + +De mttjicd. + +txxxv. \ A Vfica cft ars inuenta ad ordinandum multas voce* +forma de iVlconcordantcs in vno cantu; ficut multa principi* +9 ittjita . ad vnum finem : & ifta diffinitio fignatur per diffinitio- +nem concordanti x,& principii diffiniuoticm.IterUm re- +cepta eft per relationem adcorrelatiuosmuficaCrficure- +nim carpentacor concepit figuram arca; in fua mente,- +&ipfeeatddeducitde potetiam aftum. Sicquidem mu- +ficus concipit vocem ordinatam in mente: &ipfam de- +ducit in tertiam fpeciem regula; C. in quamufica eftha- +biruscumquomuGcus eftpradicus. Muficus cftpra&i- +cus per fex gradus afeendendo & defeendendo, fic dicen- +do : vt, re, mi, fa, fol, la. Sed hic miratur imbllectus, qua- +le funt fex gradus, & non plures neque pauciores. Sed re- +cordatur capitulum re&itudinumfupra tractatura. Et inf +, ' ifto pafTu cognofcit intclle&us, per quem modum debec +fe iuuare cum centum formis fuperius trablatisapplican- +do illis dubia quxfita. Sed adhuc miratur inrclkdus de +quinque vocibus quare funtquinque , & non plures, nec +pauciores. Sed recordatur 4. fpheras elementorum , & +quintam eflentiam qua: funt per tertium & feptimum +fubiedlum lignatas. Et quod ipfxconfiftuntin motu, & +quod mottis generat fonum, & muficus a fono extrahit +vocem. Inde cognofcitintelle&usquod ordinata vox pti- +snitiuacft per quinque voces fimplices, ex quibus deri- +uanturliterxconfonantesfiuecompofitx. Et fic cognp- +e rhetorica . + +RHctorica cftarsinucnta.cum qua rhetoricus colorat Lxxxvj, + +& ornat fua verba. Et quod ars lfta cft generalis : id- for mada +circo rhetorico cft generale fubie&um ad ordinandum rhttori. +fua verba, videlicet vt cum dicitur: Bonitas eft magna: t0t, + +& bonitas eft sterna, & iam ornatur plus quando con- +iungun tur , dicendo fic ; Bonitas cft magna & stetna. Ec +ideo rhetoricus ornat fua verba quado colorat pulchrum +fubie&um cum pulchro prsdicato. Sicut nrsdicari in fi- +gura A. omnia principia de vno & eodem fubic&o. Eft a- +lius modus ornandi nue colorandi,videlicet ornare prin- +cipium cufn luis correlatiuis. Sicut ornare bonitatem • +cumbonificante,bonificato &bomficare. Adhuc orna* +re quemlibet relatiuum cum aliis rclatiuis dicendo fic: +bonus, magnus & stemus producit bonificacum, ma- +gnificatum & sternacum. Amplius eft alius modusor- +nandi, videlicet ornare principium cum fiia diffinitione, + +& cum diffinitionibus aliorum principiorum, vt cum di- +citur:bonitas bona, magna Se sterna eft, ratio bono quod +producat bonum , m.ignum &xccrnum. Sicut logicus +. xnuenrt naturalcsconiumftioncs inter fubie&um & prs- +dicatum,vt veraconclulio fit in fyllogitrno. Sic rhetori- +cus inquirit naturales coniumftioncs interfubiedum & +prsdicatum, Yt pulchrum fiibicdum poflit ornari a fuo +cirentiali prsdicato, dicendo fic: Domina regiua habet + +Aa + + +■|?0. DECIMA. PARS + +pulchram faciem .pulchros capillos, pulchras manuS^A +huiufmodi. Eft adhucalius modusornandi fubicdlu per +accidens, vt cum dicicur:Domina regina habet pulchram +coronam, & loquitur pulchra verba, & domina regina eft +bona, & hoc patet per regi nam G. Iterum rhetoricus or- +nat cum vocefignificatiua,vtcumdicirur:aprilis & maius +qui funr pulchriora vocabula, quam quado dicitur, o£to> +ber & nouember,eo quia fignani flores, & fclia,& auium +cantum , & renouationem temporis , & rerum generabi* +lium : Odtober autem & nouember nequaquam. Hoc i* +dem poteft dici de fontibus, fluminibus.riuulis.pratis, ar- +boribus,vmbris& huiufmodi, quz funt pulchra vocabula +fecundum fenfum & imaginationem, & hoc patet perre* +gulam E.Rhccoricus ficuc laudat amicum fuum cum pul- +chris verbis applicatis ad finem bonum :fic vituperat tC +fpernir inimicum cum pulchris vetbis & remotis & de- +uiatis a fuo fine, vt cum dicitqr religio fo inhonefto.Si eg® +fuifiem religiofus ,hubuillcm pulchra honefla veiba ,5t +hoc patet per diffinitionem finis concordanti; & contra - +rictatis. Adhuc rhctoricusornatfua verba fecundum of- +ficium gentium,vt quando homo loquiturdefcientia.de + +largitate, &caftitate,& huiufmodi. Et fimilitcrii) militia +eft rhetorica ; quando dicitur: homo loquitur de auda* +cia.dc probitate & nobilitate, de equo, decnfc,&c. Et de +atte mercaturae loqui de argento, de auro, de mercibus +prcciofis, &huiufmodi. Et in agricultura loqui de cam- +po,ferro, horto, & plantis &animalibus. Nam ficut mer- +catori eft pulchrum vocabulum loqui de auro, &c. fic eft +pulchrum vocabulum ruftico loqui de campo aut ferro, +& huiufmodi. Adhuc rhetoricus ornat cum tribus gra- +dibus, videlicet pofitiuo, comparatiuo & fuperlatiuo. +Sed ornat plus cum comparatiuo, quam cum pofhiuo» +& plus cum fuperlatiuo, quam cum comparatiuo, vt cum +dicitur : rofa eft pulchra, fedpluvcrnat cum dicit: rofa eft +pulchrior flos quam viola. Etiam plus quando dicitur: +rofa eft pulcherrima omnium florum. Et hoc patet per +diffinitionem maioritatis & minotitatis item ihetoti- +cus ornat , quado colorat pulchrum fubie&um cum puU +ehro adicdliuo, aut dcoxnat pulchrum fubic&um cum + +pulchro + + +f>fc APPLICATION E. + +' phlchro adie&iuo, vt cuna dicitur:reginacft boha: regi* +baeftinhohefta. Nam inhoncfta pulchrius vocabulum +' fcftqilam malicia. Rhetoricus cum pulchra forma colo 4 +tat materiam , & cum pulchra materia colorat formam* +vr cum dicitur : Corpus humanum habet animam ratio- +balem, & anima rationalis habet corpus bene difpofi'* +tum ad agendum bonum cum vigore, &huiufmodi. Et +hoc eft manifeftum pet fcalam principii & fu a? diffini- +tionis. Amplius rhetoricus otnat medium cum pulchro +principio, & ornat finem cum pulchromcdio: ficutin a- +more in quo amans bonus amat de fua bonitate bonum +amare ,& amatus eft ornatus & coloratus de luo amaret +ficut bonus qui eft habituatus de boao habitu. Et hoc pa- +tet per diffinitionem principii, medii & finis. Vltcrius +theioricus plus poteft ornare fua verba cum principiis +fubftantiahbus &neceftariis,quam cum accidentalibus +fiue contingentibus, fic in fa&is: quod plus eft exiftett- +tiaquam apparentia. Ratio huius eft ; quia piincipium +acediari um plus quiefeit iu fine, quam accidcDtale fiue +contingens. Ethoc pater per triangulum maioritatisde +tninoritatis,& per diffinitionem principii & finis. Am- +plius rhetoiapjs ornat fua verba declarando per poffibi- +lc ddmpofltWe : & per facile & difficile : & per vtile & in- +utile: & per frequentius & rarius, & iftiiufmodi :&,hoU +patet per regulam B.C.D. &c. Adhuc ihctoricus ornat / +fua verba cum prouerbiis pulchris applicatis ad propoli- +tum j vt patet in rhetorica noua quam fecimus» + +De logica • + +T Ogica eft an, cum qua logicus ibuCnit naturalem +•Lconiun&ioncnt iaterfubiectum & praedicatum, quae Ftrpmdt +eft medium cura quo neceftarias conclufioncs icit face- lo&itM. +rc. Logicus per diffinitionem medii inucnit medium +contiguum, & pcc conuenicntias exiftentes intctfubie- +dun; tic praedicatum: dede hoc datut exemplum inmui- +tiplicatione quartae figurae. Adhuc logicus tradat de +quinque prsdicabilibus, & dc X. praedicamentis : 8s + +Aa * + + +h + + +rT"“3 + + +|7* DECIMA PARS + +de hoc exemplum in tranatu centum formarum. Item +logicus traClat de fyllogifmo ; & de figuris, & de fallaciis, +fic de omnibus illis iam fupcrius exempli ficatum eft ia +multiplicatione quartae figurx. Et ideo fi de logica ali- +quod dubium oritur fiue quxftio peregrina, reducatur +ad ea qux dicuntur de logica, tenendo de quxftione af- +firmationem vclncgationem tali modo, quod eaqux di- +cuntur de logica in nac arte, remaneant illqfa.Adnuclo* +gicus facit prxdicatum Gipcrioris de inferiori: ficutani? +mal de homine praedicatur , & corpus de animali , fic fub- +fiantia de corpore. Item ponit multiplicitatem generis, +ponit genus genctaliflimum , vt fubftantia fic genus fub- +alternum,vt corpus animal. Et fimiliter fpeciei roulti- + +filicitatem ponit. Nam ponit fpccics fubaltcrnas tficut +imt omnia illa qux funt inter fubftantiamfic hominem +in reCta linea. Homo autem eft fpccics fpccialilfima: +fub ipfa enim nihil eft, fic omnia funt per triangulum ma-» +ioritatis , rpinoritatis , fic xqualitaris , fic per triangulum +principii medii & finis :ficut bonitas qux eft principium +generaliflirauro , quando non contrahitur j quando au- +tem contrahitur inmedio, eft genusfiue principium fub- +alternum , fic dicendo : bonitas eft mago^Nam intee +genctaliflimum & fpccialiflimum confifti ™lcd quando +contrahitur ad faciem (pecialiflimam fiue ad indiui- +duum rcfpeCtu finis, tunc temporiseft principiumfpecia- +Jiflimum, vtcum dicitur, bonitas hominis fiue Petri eft +magna, logicus tra.dtat de differentia diftetentiando, fic +de concordantia concordando, & de contrarietatecon- +trariando : vndeintclle&us cognofc.it per quemmodum +logica eft applicabilis fiue applicanda ad figuram A. fic T. +fic etiam cognofcic per quem modum logicus non po- +teft ftare coram artifta huius artis; nam logicus volens +deftruere. principia huius artis qux funt flabilia fic im- +mutabilia, confunditur petendo abeo quod intedic con- +cludere : fic intellecta conclufione concluditur ei curo +ftab&tatefitimmutabilitateprincipioTum fic fpecierum, +Tegularum, fic ftatim nefeiet quomodo euadet. Item Io* +gicutteadlat de diffinitione confiderata per primam fpe- +ciem regutx G.rantum : generalis autem artifta huius + +artis + + +i + + +m + + +DECIMA PARS + + +ircis per omnes fpccics rcgulz C. tradat. Logicas tra- +dat de fecundariis intentionibus adiundis primis: fed +generalis artiAa tradat de primis per fecundam fpeciem +rcgulz C. &per primam 5c quartam de fecundariis ficuc +logicus. Et ia i Ao padTu cognofcit intelledus , quod logi- +ca eftfcicntia inftabilis fiue labilis : hzc autem ars gene- +ralis permanens eA & flabilis. Item logicus facit conclu- +fionem cum duabus przmiffis, generalis autem artiAa +huius artis cum mixtione principiorum & regularum. +Adhuc logicus non poteft inuenire veram legem cum lo • +4 £ica: generalis autem artiAa Cum iAa arte inuenit. Nam +Illa lex eA vera quam principia & regulat huius artis +intrare poliunt. Amplius logica cAars difficilis ad addi- +fcendum : hzc autem ars eA multum facilis ratione mi- +ctionis & concatenationis principiorum & regularum. +Et ideo plus potcA addifeere artiAa de hac arte vno meti- +&,quam logicasdclogicavno anno. + + +■ De grammaticd. + +GRamraatica eA ars ad ipilenicndum modum rede Lxxxriij. + +loquendi , redeque feribendi per diffinitionem dif- Form*d* +fercnciz. GrammaticadiuiditUr in nouc modos. Primus grfmwu* +inodus cA-dc grammatica, &dc numero odo partium Ut*. +Orationis. Secundus decafu. Tertius de coniugatione. + +Qtt^rtus de declinatione. Qtijntus de genere. Sextus +dc regimine, Septimus de conArudione. Odauns de +brthographia. Nonus de figura. Grammatica eA ap- +plicabilis fiue applicanda huic arti. Nam ficut gramma- +tica docet modum rede loquendi, tedeque feribendi: +ficars iAadocctinuCnire alias artes. Idcirco grammati- +cam ad hahe artem applicamus, vt in noAro intclledtt +magis certa fit & clarificata. Odo funt partes oratio- +nis, videlicet , Nomen, Pronomen, Participium , Ver- +bum, Coniundio,Praq>oficio, Aduerbium &Interiedio. + +Nomen applicabileeA principiis huius artis, ficut boni- +tati, magnitudini, &c. Nomina enim funt Pronomen, \ + +v]uod eifdem eAapplicabilc fiue applicandum : nam Pro * +nomen pro propcio nomine ponitur 5 principia enim + +Aa | '• £ • ' + + +,7+ DECIMA PARS + +Imius artis nomina funt» vt iam didum cft fupcrius, de +proprietatem habent , quia propria nomina funt ratione +gcneralitatis quam habent. Nam applicari poflunt vni- +cuique facultati. Principia autem alterius facultatis , fiuff +fcientix nen poflunt applicari aliis fcientiis : non enim +habent proprietatem ita generalem, quemadmodum +Principia huius artis habent. V erbum cft applican dum +fecundx fpeciei regulxC. videlicet bonificarc, magnifi- +care, &c. Significant enim adum quemadmodum dt ver- +bum. Participium applicabile cft in eadem fpecie t. vt +patctper fignificatiuabonificantis & bonificati, magni- « +ficantis & magnificati, & extera. Coniun&io implicata +cft in eadem Ipccie C. fcilicer,in bonificare. Nam bonifi- +carc coniungit bomficantem & bonificatum ad eden- +dum vnum concretum perfedum : ficut coniundio con- +iungit diuerfas didionvs ad edendum vnam perfedam +orationem. Adhuc aduetbium in eadem fpecie implica- +tur, vr cum dicitur ,bonifieans bene bonificat fuum ho- +rrificatura. Nam vnumquodque agens beneintendite- +ducere de fe fuum e de dum tergo ipfi implicatur aducr- +bium. Prxpofitio cft applicabitis ad quartam fpecieta +xegulx C. vel ad regulam inftrumentalitatis. Nam gram- +maticus deipfa grammatica facit inftruroctum cum quo +reducit cafum ad adum.Interiediodidinitiolii volunta- +tis cft applicanda: pervoluntatem enim trifticia aut Ur- +ticia maxime indicatur, + +■ ■»' L tic *' /y * ■ ' j + +De cafueft dicendum * - >; + +Nominatiuus cafus implicatur in fecunda fpecie regu- +IxC.fcilicet in bonificante. Nam bonificans per (e cft, +non defeendens ab aliquo alio in quantum eftnominati- +uus; & cft principium aliorum cafuum abeo defeenden* +tium. Similiter genitiuus implicatur in fecunda fpecie +regulxC. videlicet in bonificato& bonificarc. Bonifica- +tus enim & bonificare a bonificante funt defeendentes : +ficut genitiuus a fuo nominatiuo. Et itiara ad tertiam +fpeeiem regulx iXpoteft applicari. Nam illa podedio- +nem fignat; ficut genitiuus. Adhuc datiuus implicatur + +infecun* + + +^sv + +DE APPILC ATIONE. m +ia fecunda fpecie regulxC. fcilicet ia bonificato& boni- +ficare. Nam bonificans dat ei eflc : & ambo , fcilicet bo * +nificans& bonificatus,dant eflfc ad bonificare. Adhuc +•ccufatiuus implicatur in eadem regula , fcilicet in tertia +•fpecie.'ln ipfa enim terminatur aftus agentis , tanquam +in patiente. Accufatiuus enim eft ille cafus , in quo ter- +minatur adtus agentis, tanquam in fuoagibilt fiuepati* +ente. Amplius vocatiuus implicatur in quarta fpecie e- +iufdem regulx : In ipfa namque vocatiuus habet fuutn +vocatum obijiiftiuc» Et etiam in regula B.poteft appli- +cari, vt patet bene intucnci naturam prxdi&x regulae. +Ablatiuus implicatur in fecunda fpecie C. fcilicet in cf- +(entia bonificantis , banificati & bonificare. Nam ipfa +eft principium & caufa iftorum trium correlatiuorumcf. +fentialiter & naturaliter. Coniugario eft implicata in +fecunda fpecie regulx C. fcilicet in eflentia & fuis corrjc- +latiuis-,vt in bonitate & fuis cortelatiuis. Bonitas enim +eft principium & caufa fuorum correlatiuotum ab ea de- +fceudentium, & fe adinuicem differentium fecundum +fuasdiuetfas proprietates: ficut inconiugationeeft da- +re aliquod principium , a quo detiucntur voces multae +differentes fe adinuicem per perfonas& tem pota, &mo- +tus, &fic de aliis. Dcdinatioimplicatur in fecunda fpe- +cie regulx C. nam bonificare & bonificatus defeendunc +abonificante generando: ficut vnus cafus ab alio decli- +nando. Genus implicatur in corrclatiuis fecundx fpe- +ciciregulxC. Nam inipfisomnegcnusimplicatur. Bo- + +Sificansenim fign.it mafculum genas ratione a&ionis*: +onificatus vero foemininum ratione paffionis : boni- +ficare autem ratione neutralitatis in neutrum. Regi- +mea implicatur in maiori poteftate & virtute rcfpe&u +regentis : & etiam in niinori poteftate & virtute refpe- +&u reion eft tcft reduci ad artem, reducendo ipfium per prxdidapriti- +*ri. cipia & legulas , cum ius non iit ars*idco non eft mirum + +« fi eft + + +DE APPLICA tYo NE. jft + +fi cft confafatn & prolixum, & intelle^us in co impedi- +tur. Subie&um i uris in anima m axime confiftir » tam pes +memoriam quam perintelleCum , quod cft concra de- +bitum ordinem pptentiarum ipfius anima:. Nam in cel- ' +ledbus cft primitiuus ad inueftigandum & mueniendum +iura:& voluntas cft confecutiuaad lpfum n elidendo, + +.deinceps memoria fpeciesconleruando. Er q vniucifale +cft plus qua particularc,& q> memoria cft fubicdu parti- +culare particulatiu, ex quibus no cft fcicu tia:idcirco quo +ad pluresiusnoneft bene dtfpofi tum, neque bene ordi- +natum in anima. Ift inde patet quod deficientibus prin- +cipiis,deficit ars. Forma i uris extra fuam propriam mate- +riam per regulam G.defignatam,agcrcnon poteft, neque +econuerfo. Et ideo neceflarium eftiuriftat, vrfeiatquae ( +funt materia & forma iuris> Forma rcfpeftu principio- +rum huius artis cft aggregatio tiuorum pisdiCorum +principioru videlicetjiuftihcatiuum.bonifaCiuum, ma- +gnificatiuum, Scc.qua ratione concordantis in vna for- +ma conueniunt. ludificabile autem & bonificabiie Sc +roagnificabilc , &c. funt materia iuris tforma tamen & +materia difcurfis per re&ara lineam regularum cum dif- +.finitionibus principiorum. Et iniftoparagrapho appli- +catum cft, quicquidde iurc dici poteft. lniurc intcllc— + +.Cus cft fortior cnm imaginatione quam cum lenfu , +eo quod altior potentia cft imaginatiua quam lenfus: + +&cum intelle ftus fit altior potentia quam imaginario: +ideo fortior cft in fcipfo quam in imaginatione. Ec vt iu- Docume- +rifta fciat agere de qualibet potentia fecundum quod tumpra +cftmagisalta& minus alia: confuloiurift^quodde fub- tunffjt» +ie&is defignatis per E. F. G. habeat notitiam. Con- +futo quod iurifta difeurrat per fpecics regularum an- +tequam det iudicium. Aliquod enim iudicium cft com +petens cum vna fpccie , quod non eft competens cum +aliaificutin fecunda fpccie regula: C. apparer. Nam in +ipfa fecunda fpccie, iura oriuntur a ncccflitatc,fed in +tertia fpecic c ufdcm regulae, concurrunt a contingentia, +tc hoc manifeftumcft pet diffinitionem maioritaiis Sc / +«inornatis. + + +■y + + +- + + +e + + +}ti + + +Deci m!a pars. + + +De mediana. + + +Xc\\.fir* \ /Edicina cft habitus, cum quo medicus proditi! +made lVifanicnem patientis. Medicus «debet recurrere ad +mtdtci- mixtionem principiorum & regularum huius artis. Nam +ma. per illum modum per quem milcentur, habituabit Ot +medicus ad habendum habitum, cum quo (ciac facere +mixtionem medicinarum, in faciendo decodioncs, vd- +guenta, emplaftra, fuupos , graduando herbas contra j +Ftiu.ua. “orhum. In fubiedo per D.defignato coelum difeurri- . + +decume lur Pcr Pr'nc'P‘a & tegulas, & quia principia litperiora 8C +regulte agunt in idferioribusridco medicus recurrere de- +medie* becadanredidafubicda, vtipfc videat fub qua coftella- + +tione infirmus patiatur, cum qua & fecundum qua debet ; + +Secunda a8crc > fiucpradicarc in patiente. Itcrummedicusie de- +docume ^et habituare dcfubiedoperF.defignato.vc ipfe (ciat +" vti imaginatione , vt intclledus qui de fenfualibns facit +(cientiam in pxttdida imaginatione, fciat ipfe ea vti extra +fenfum, & cum ea dcfcedcre ad fenfum obicdiue, & cum +(cnfil afeendere ad imaginationem, tali modo quod ima-* +ginatio (it mediu exiftens rede & ordinate inter fenfum +Tertium &incellcdum,&hocctim diffinitione medii Adhuc rae- +docume ■ dicus rccurracadfubiedum per D. lignatum, vc fciat vti +tum. fenfu.videndocoloreminfirmi&vrinateiufdcm.&re- +(piciendo feces ipfius, odorando anhelitum, &atidicndo +piandus, clamores ip(ius,& fuum appetitum, & tangenr +dfe/a. do pulfum,&huiufmodi Medicus enim qui fenfnni ne- \ + +fcit,non cft bonus medicus. Amplius recurrat medicus ad +fubiedum per H. defignatum , vt de modo illius,& per +quem vegeiatiua cft dilcurfa, fit habituatus. Per takitt +quidem modum medicus fciat cognolccre gradum her- +barum , & virtutes earundem quas habent in patiente? ] + +3uonia fi fiet decodio de vna herba calida in quarto gra- +u,& ficca in tertio, humida in fecundo, fc frigida in pti» + +\ mb, & de alia herba frigida in quarto, & humida in ter- + +tio^ ficca in fecundo, &calida in primo, & de alia herba +humida in quarto gradu, frigida m tettiOj calida jn (o-, ; + +cmydo,& ficca in pruno , tunc temporis medicus potem +cognofccre per regulam G. quae hciba in dccodione cft + + +praeua- + + +DE APPLICATIONE. + +prxualens, liue habeat maiorem virtutem. Etad hoc ell +dicendum, quod herba calida in quarto gradu ell prxua- +lens. Ignis enim dominatur fupra aerem, daudo fuam ca- +liditaccm. Etaer in aqua, dando ei de fua humiditatc, +vnde paret quod ignis lic dominus aquae. Amplius recur- +rat mediSus ad fubiedum peri, delignatum, vt de modo +illius per quem elemetatiua ell difcurla , ipie habi tuetur +cum quo medicus pradicct in patiente: medico tamen +cognofccntenaturam clcinetorum,&com politione eo- +rum in patiente, & hoc maxime mediantibus regulis F. + +G.H.EK. Adhuc ea quaeferipta liue muenta funt per Hip- +pocratem, Galenum, & Auicennam, & iic de aliis, appli- +cer medicus principiis & regulis huius artis, & fecundum +-quod applicare ea poterit in iplis , fiat iudiciu, exponen- +do &dcclaradoaudoritates cotum. Nam ficutcampfor +habet veram notitiam & experientiam debonoaut lallo +«uro, fricando ipfum fuper quenda lapidem nigrum : fic +medicus habet veram notitiam experientiarum & feri- +pturarum medicinx.applicando eas principiis & regulis +huius artis, tclpiciendo quem colotem (metaphorice lo- +quendo) ab ipusprxdidxfcripturxfccipiunt. Etin illo +pallii valde gaudet intellcdus, ratione cognitionis modi + +•politiui, quia ipfa poteft rcduciadartcm pcriftam artem +ncceflariisconclufionibus. + +De regimine principis, + +REgimen ell forma cum qua princeps informat* re Xciil/Sr- +eit fuum populum ad bona moralia: & ideoprin mAde +ceps habituetintcllcdum fuum denonofubicdo,cum rttimint +quo feiet regere & gubernare ipfum. Item recurratad a- pttnu**. +lia fubieda : ficut ad fubiedum B. cognofcendo & dili- tu, r +gendo ipfummam per cius cognitionem dirigit fe ad re- +gnandum Sc gubernandum. Adhuc recurrat ad fubie- +dum E. Nam principe cognofccntc modum per quem +homo eftaffituatus in principiis & regulis :ipfcqu. dem + +feiet vti homine, iudicando ipfum, aut ei parcendo. Am- +plius habear notitiai, fubicdi per F. dcfignati,v t iple fua + +imaginatione fciarvti in ciuitatc,&in bello, Stiniudi- ^ ' +cio>*ittconfilio,&hmulmodi.Sicuteiiimrufticusnclciv + + +* + + +agereequum, curret*. Sic princeps abfqueimaginatioat , +ordinata nefcit regnare. Intelleftus quidem ncicic vti re* +bus fcnfibilib. fine ordinata imaginatione. Adhuc prin- +ceps debet habere notitiam fubie&i per G. defignati, +vt lito fcnfu fciat vti quo ad feipfum, & quoad fuos offi- +ciales, & quod illa quatfuntfenfibiliadcducatde imagi- +natione ad intdleclum,& deinrelledu ad nonum liibie- +dum. Si autem princeps dixerit» quod eihaec funt diffici- +lia? Rcfpondcaturilli.quodipicadhoc faciat fecundum +" polTe fuum,& vitra polle fuum habeat fuos fapientes qui +fciant facere, & ei confilium dare. Tali autenr modo +quod principia & regulae remaneant ablque hefione,& +princeps cum fummo fubiedo fit in concordantia, & +ab omni contrarietate remotus. Et in illo paflii cogno- +icitintelledus per quem medum regimen principis re- +duci poteft ad artem, & de eo fcientiamagere.Et vtinam +princeps inucniatur, qui regimen fuum ad artem redu-. +cac,ad quam dvfponat filium fuum,& ipfum eam doceat, +fiuc doceri faciat. Et per confequens omnibus principi- +bus doproconfilio quod eam addifeant. + +' * De militi*. + + +Xciiij. \ /jllitia eft habitus, cum quo miles iuuat principem, +firma de IVlvt poflit tenere iuftitiam. Milcscnim inuentuscft, +militia, vt per ipfum pofluiuftiu^fuftentari. Et ideo miles fc de- +bet habituare de iuftitia per illum modum, per quem iu- +ftitia eft difeurla per principia & regulas huius artis in +nonofubicdo,vtdcipfa miles perfe&am notitiam ha- +bere poffit. Quoniam miles indiget prudentia in bello: +ideo debet habere eam in habitu, vt cum illa fortior fit +* cdtra fuum inimicum :(cire ergo debet eam miles fccun- + +dum quodeftdilcurlain nono fubie&o,vtcumer.arjifi- +cialitcrfe defendat a fuis inimicis. Nam ars eft habitus +impngqabilis. Miles quidem habens illam, babetvidlo- +Ftrttfm- jjanj contra illum quiarte nefcit vti. Fortitudo eft virtus +, fortificans cor hoimnis, & maxime quando de ipfa fcit + +, habere notitiam , & ideo quanto magis ipfam fciucrit, + +tanto magis caufataudaciam.Vnucfcquiturquod fi mi- +les vult fcirepcrfcftc fortitudinem, recurrat adnonuns +'i ; ^ * fuB- + + +. t)£ APPLIC A f.iOtfB. x + +fubiedum,m quo perfedc ipfa tradatur. Miles fine fide< +fpc& chamatc , iri bello non eft munitus: & ideo miles +le induat pra didis virtutibus, Deo tamen adiuuamepet +illum modum: per quem dilcurjtuntut in nonO lubie- +do. Miles per bonitatem vult c(Te bonus, & per magni- +tudinem vult habere magnam vidoriam,& honoicin, r ■ +&huiutmodi Et in ifWpallucogttofcit intdledus,pec +quem-modum niilitiaod artem tcducl potert. Etetiam +Cognofrit, quod virtutes maiores armaturas funt in ani- +ma, quam armattirx corporis, cumquibuicft munitus. + +Nam ars non confillit in corpore : lccl in anima tantum. + +Militi competit, quod fit nobilis genere: nobilitas qui- • +dem eft magnus habitus in corde , a qUa oritur magna +Audacia faciei & dcXtra manus: qua: caufaftt vidoriain, +audacia cordis exiftente cum illis. 1h bello eft necelTaria +Inagna imaginatio & magnus fenfus. Magnitudo prar- +didorum confidit per difcnrfum virtutum noni fubicdi. + +Nam ficut vnus cufiscum fortiori brachio, deuincit a- +lium enfem exiftentem in debiliori brachio:ficvnns mi. +lcscumaiori fenfu& imaginatione, deuincit alium mi. +litem in bcllo.Et in ifto palTu cognofcitintelledus,quo ventus egtedi tur ab orienteifed fi aer eft hu- +midus & fubrilis, fignatum eft quod ventus exit a meri +dic. Sivcroacreft ficcus& frigidus ,iam fignaturquad +ventus procedit ab occidente. Nubes fecundum colore* +quos habent fignant ventos: ficut nubes rubea fignat o- +rientalem ventum, & fi habuerit colorem aureum>figna» +ventum meridianum , & fi habuerit colorem album , fi- +gnat ventum feptcmrionalcml& fi habuerit colorem ni- +grum,fignat ventum occidentalcm.Nubesvcro quando- +que eft compofita ex pluribus coloribus :& tunc fignat +mixtionem ventorum, & iccundum quod eft magisde v- +iio colore quam de alio, fignat magis vnum ventu quatri +alium. Piuuiaquidem fecundum illam partem egreditur, +a qua ventum illius figuar. Et fic de corufcationibus $ +ton irtuo fuo modo poteft dici.fauoniusaquq maris mo- +tum ventorum circularem fignat, vento habente t alent +aflituationem: ficut limax fiue tcftudo habet. Qui qui- +dem vetuseftafTmiatus citcularitcr,vr aqua maris afccq- +dat:ficut facit puluis fubrilis fuper terra” Adhuc fibulo- +nus ficut eft coloratus proprium ventu* gnat:ficut in +nubibus dictum eft De tranfmontana & ferrpupn opor- +tet loqui: nam de illis experientiam habemus: neque hic +eft caufa quaerenda quare attrahit ferrum, Npnenimhie +eftfuus locus: fed potius m naturalibus habet locum; na- +turali quidem competit ifta petere & inquireic.Dum in- +tellectus confidcrat quod fupra dictum cftdcnauigatio- +ne, gaudet: quia valde deuauigationis do&riaahabicua- + +suscfc + + +DE APPLICATIONE. j»i ,>y + +. ' De confcientia. + +COnfcientia cft forma, cum qua ituelledus affligit a- Xcvil. + +nimam decommiifis, fecundum (]uod in fubiedo forma +quarto (•«natum eft : quod fcientia eftforma adiua per J(tnfCJea, +intelic&um , quo ad voluntatem eft ele&iuajquo ad me- //4. +moriam eft conferuaciua: ideoqui confcientia bene vulc +vti, deducat ipfam per nonum fubiedu.C6fcictia magna +caufatur a diffinitione raaiot itatis: paruaaute a diffiniti- +one minoritacisrteperara autem& virtuofa a diffinitione +«qualitatis & virtutis. Cofcientia oritur a pollibili&in- +tclligere.no aut ab impoffibili & ignorare.Et ideo trada- +biliscft cu dilfiuit onepoceftatis&intellcdus.Cofcicntia +dedu£la per principiat regulas eft cognita : &maxime fi +cft deduda per comixtionem principiori. Namquodli- \ + +Sct principium declarat eam quo adfeipfum : & quo ad +a Jiapriucipjj, ratione cuius confcientia dare caulat Ec +datprocolilio^vtfiatcontritio.Scconfcflio.&Citisfaclio +<1 c comm iffis. Cpfcicntia oritur a corrclatiuis principio- +rum cum amore :& eft in tertia fpecie cumtimprc &tri- +ftitia.ln quarta autem fpcciefubiedum in quoeftjhabcc +cum ipfa paffionem mediante fecunda fpccic regulae E, + +Confcientia antequam fiat peccatum,difponitiultitiam, " ! + +prudentiam & forti tu ms Con^^gria fortificatur cum prinao fubiedo, oh- +iedaudo ipium fecundum quod cftdifcurfum per prin- +cipia & regulas. Et fic auget adum fuufa a qua oriun- +tur contritio , & confeftio , & fatisfadio, Adhuc per +ipfam eonfeientiam a corde fufpiria oriuntur , & ab o- +culis lachrimx, & ab ore orationes mujxx: & hoc per +regulam l. fignatum eftf Confcientia cum iuftitia di- +uina facit mifeticordias , & cum magnitudine & xter- +mtate multiplicat illas.-cum bonitate autem, magnitm. + +(hac, & mifcucotdia di uina mediante , cum fpe & f quii- + +. Bb 4 + + +J** P E CIMA PAR$ + +tcntia dat confolationem hominibus. Confcientia non + +dormit, nccetiam hominem dormire permittit, ratione . j + +.pmiffionis temporis Se poenitentiae Et idcirco vigilatio, +oratio & diligentia cum timoie fuptfuae confanguinese +nucei vicinx.intelleftus ficconfidcraps, cognofcit cop- +feientiam fic difcmfamrquod conficientia fit dilcurfa per +principia & regulas , eft impugnabijis infallibilis , de +cuius cognitione eft valde gauifiis. + +De prtdiutione. + +2s,on*£e- "pRaedicatio eft forma cum quaprxdicaror informat +1 populum , ad bonos mores fequendos & vitados ma- +t»ijjrr»a los:& maxime fi ille modus difeurfius fuerit per principia +pract,. & regulas huips artis, etiam per nouem fubie defendas populum tuum a pce +»is fera pi ternis- Contemplator fiue orator poAqua eu* • +cuauerit totam tertiam figuram ab vno die in alium fuc-* +ccfl»ue;-deindc ttanfeac ad multiplicationem quartae fi- +gjtae,contemplaudp & orando per modum ipfius figurc; +videlicet per columnaB C.D.&fic dealiis, confiJcranda +medium naturale exifiens inter lubiedlu & pradicatum, +dicat fic: O rcueicnda bonitas poftqua naturaliter c$ +bona bono magno &»terno io re,& dc tc fine aliquo aliq +tibi praeiacemc: igitur habes ne tuum populum in obli- +uione ? videtur quod fic. Nara in mundo plus eftde malo +quam dc bono.Magnitudo quidem roalicia: magis durat» +quam'magnitud,o boniratis.abfitdominc: eoquiade tua +bcnignilfima bonitate & magnitudine fuit deducere tuu +populum in tempore, quia no» erat, vt ipfein aeternum +tc collaudaret, benediceret & magnificaret. Orator eua- +cuet fic cameram B. C- T. B. dicendo : Domine Deus al- +tiifimc.tua bonitas magna cfltibi ratio, Sf bona &magna +ratio , diftinguendo vt producas bonum 8f. magnum 4 +te difiin&uro correlatiue: non autem quo ad eflentiam +bonitatis & magnitudinis, eo quod edentia tua vna cft, + +JEt quia hoc itacfi: ergo tuaaltiflimaprodudio defecdat +ad nos benigniter &magnificc nobis declarando &moa. +ftiado bonu & malum, & in magnu bonum nosinducatj +' dc a magno malo nos defendat. Orator fic orans, iamv- +num pbicdum obiedado polfct ficutuuellcdus qiunpn + + +DECIMA PARS + +potcft intelligcrc alias fpecies, dum intclligit illas quai +inuenir. Etin hoc paflu cognofcit intelle&us perquem +modum orator potcft cogere fuam animam , & ligare il- +lam cum fummo obiedto artificialiter& continue dum +orat. Et inrellc&us recordatus eftartem philofophixa- +motis quam fecimus , qui edet bonum fiaflbeiaret prac- +di&am orationem,fiue coniungerct cum ca. Amplius o- +rator imploret & benedicat Deum, per illum modum per +quem Deuseftdifcurfusin primo fubie&o. Deus enim +non exaudit peccatores contra fuas rationes, neque etiam +contra earum relationes, quia iniuriaretfibiipfiiquodeft +impoffibile. Etinifto paflu cognofcit intellectus quod +cura peccator orans fine coufcicntia & contritione nil +boni impetrat oratione fua, animo cum deridet SCblaf- +phemat. Iterum contemplator flue orator rogat Deum +(ecundum quod ipfeeftpriraacau(a,fubicCtis defignatis +per C.D.E.F.G.I.H.&ctiam per K. quo ad virtutes. Nam +per cognitionem caufaecognofciturefFedhis, &cconucr- +io. Etinifto paflu cognofcit intellcCtus quod fi.bie&um +orationis eft valde magnum & diifufum. O orator, in tua +oratione dilige plus Deum quam temetipfum ,& etiam +quam alia: & fi hoc facis, iufiuses & prudens , & de chari- +tate & (an&itate habituatus. Qui habitus eft amicus tuus +in oratione, intantumquod medianteipfotu.ioratiove- +nitad pcrfeCtionem. Si autem hocnon facis, nullum qui- +dem amicum habes rimo Deus efftuus inimicus, eo quia +cisiniutiam facis. O orator, quandoorabis pro coromif- +fls, iufticiam Dei tecum teneas diligendo : non autem o- +diendo; quiafi fic , mifcricordia Dei ndn poflet efle tua +amica , eo quia iniuflus efles , & tuus habitus eflet crude- +lis, & a fpe.&charitate prolongatus, & etiam tuum ama- +re in odire eflet peruerfum , dc quo odire elles in aeter- +num habituatus. O contemplator flue orator, fi non po- +tes intelligere&attingerc altitudinem diuinarum ratio- +num & fuoruin a&uum : ora credendo. Nam vitra pbfle, +nullum reprehenfibile eft. Vcrumtamirn tale intclligere +tftpoffibile. Tale autem credere in tua oratione erit tuus +amicus, & maxime tuum intclligere , fi ipfum habere po- +tes. O orator, in tua oratione excita tuaui confcicntiam, + +& dlfcv* + + +DE APPLICATIONE, y7 + +&difcurre ipfam per principia & regulas, &fi hoc facis, +cum ea impetrabis contritionem. Et fi dilcurras contri- +tionem per principia& regulas, impetrabis motuma cor- +de,! quo egiedicntur gemitus & fulpiria : a corde ad ocu- +los aqua alcendet, madefaciedo tuam faciem & tuas ma- +nus &veftes, & illam aquam lenties calidam , quia a cali- +do &fcruentefonte oritur, & illa aqua fanda procurabit +tibi confelfioncm. Et ficonfeffionem difeutris per prin- +cipia & regulas, ipfa ducet tead fatisfadionem & poeni- +tentiam, qux quidem coniugct te cum Deo ingloria lem- +piterna. O orator, in tua oratione confidcraaduerfitates' +&prolperitatcs,quas dedit tibi per 1‘uum amorem:aduer- +fitates, vt habeas pauentiam fub fua iufticia ; profperica- +tcs,vt habeas charitatetn fub fua gratia. Et poftquam per +vnum& eundem amorem fune tibi data: profperitates Sc +aduerfitares, benedic, lauda & dilige diuinum amorem, +&ei gratias quamplurimas redde. Nam cum reali amore +Deusipfas in te amiit, & fi tu eas in Deo amas, tuus amor +procurabit quidem in gloria aeterna fempiternum amare, +O orator, fi tuus intellcduscft impeditus per tuum len- +fum & imaginationem, afeende ad primum fubiedum, +orando, &difcurretcipfum extra fenfum & imaginatio- +nem. Aut fi vis dclcenderc, ora mediante (enfu& imagi- +natione, difeurrendo orationem per fufeieda defignata +petG. Et tunc temporis videbis, quod forma: inferiores +nihil pofiunt contra fuperioresin oratione, &deiftado* +drina multum galtdct intclledus. O orator, dilcurte +pernonum fubiedumtuam orationem, intelligendo, a- +mando, & recolendo, & timendo, fperado, & gratias red- +dendo, & non quiefeas donec a corde tuo fufpiria egredi- +antur, & lacluimae emanent: fi autem abfque prsdidis +quiefeas, iam bonus & magnus oratores. O orator adiu- +ua te cum hoc quod didum cft in centum formis, dilcur- +rendo vnam formam , &poftmodum aliam , & difeurre +qualibet formam per principia & regulas , & fic habebis +magnum fubiedum ad inueniendum mulrasnouas ora- +tiones. O orarorora pro populo. Nam vniuetfalis oratio +' multum placet Deo : dei n de ora pro te, & pro amico ruo, +&pro mortuis. E thoe artificiali ter, vtfupradidum eft, vc + + +* J9* , CE CIMA PAR* + +tua an ima de bona & magna oratione fit habitoata,&6& +tali habitu fit cum Deo penitus ligata & concatenata. + +De mmotiaper principia dedtitta. , + +C&efim* /"N Voniam nTenmriaeftitapcrfcdapoictiarficutintcl +form* de v^ledus&roluncas.dcquib. perfcftc perctadauimus +memori * in mixtione principioru : ideo dc ipla hic volumus rrada- +fer fun- re perfede .difeurrendo ipfam pet principia & regulas, +ctfue dc- Tt illam perfede cognotcam us, & etiam vt demus dodri- +dttil*. nam, videlicet quod ticut eam difeurremusper principia +& regulas : ficquaelibct formaccntUm formarum poteft +difeu ri per piiucipia& regulas. Memoriaiicut eft bona +naturaliter per bonitatem : ficmoralicerfua bonitas eftei +ratio, quod recolat bonum recoliMleobiediue. Memo- +, riaper magnitudine eft magna, ratione cuius fua magnis +\ * rudo eft ei ratio, quod agat magnum recolere, cum quo + +recolat magnum recoltbile fiuc obiedum quod idem eft: +(i cuc cappatus habet vnum habitum per cappam , & per +tunicam alium cum qua eft tunicatus : fic memoria per +durationem habet vuam conditionem, & per poteftatettt +aliam. Nam per duratione facit durare fuum recolere, Si +rra$at de prteteritis,& perpoteftatehabet aliam coditio- +ncm,& tradat de poflibili. Memoria vnam conditionem +habet cum intelledu , & aliam cura voluntate. Nam petf +intelledum recipit fpeciesdcfidcratasautoditas: & per +illum modum per quem recipit fpecies a voluntate, per e* +undem modum ei reddit. Memoria eft habitus virtuofus +naturaliter, eo quia naturaliter recolit obiedum virtuo- +fe,moralitcr habet habitum virtuofum. Quando autem +recolit habitum vitiofum, habet habitu vuiofum perac- +cidens.Memonapcr veritatem eft vera, &per eam vere at- +tingit obiedum recolendorquando attingitipfum relp©- +, du tinis, eft habitus iuftus & verus , quando aute attingit +obiedum contra finem vltimu,eft habitus iniuftus &£al- +fus. Et in ifto pafiu cognofcit intelledus per que modum +caufantur virtutes & vitia. Memoria cuingloria habetd®- +Icdationem , recolendo , & cum poena nabet trifticiam. +Item quando appetit recolere, & non poteft recolere, ha* +fcet poenam cura qua eft habitus pafliuus & priuatiuusv + +Mcrno. + + +DE APPLICATIONE. jj># + +Memoria cum differentia recolit diuerfimode obieda't +namficucimclleduscognoicit diffcrentiasobiedotuim +ficmcmoriarecolitHlas. Ratiohuius cft} quiadiffcren- +tia eft ira generale principium fiueinftrumcnrun> memo- +ri* ficuc mtelledui. Memoria ratione concordanti* +concordat in obiedo cum intelledu & voluntate, rccO* +lendo obiedum, intelledum, & amatum, aucoduum,vt +obiedum patiatur per iftas potentias m eodem tempore. +Memoria cum contraiietate contradicit quandoque in* +tclledui & voluntati, non reddendo cis Ipecies quas ap- +petunt recuperare , quia noneftdilpofita ad reddendum +species: aut intelle&us & voluntas non appetunm cupe- +rare, quia memoria non reddit cis per illum modum, pcf +quem rnrelledus& voluntas tradiderunt ekautintelle- +dus eft lentus, & voluntas nimis prompta , & ecooucrfo i +aut intclledus appetit vnam fpeciem , & voluntas aliam. +Homo in principio agit recolendo, & memoria cft fua +forma fiuc inftrumemum cum quo recolit obiedum , it +ipfum obiedum eftfiibicdum fine materia, recolens au- +tem cft fuus finis ,& quando ipfum recolere impeditu^ +«nemoria quidem patitur, & per confequcns agens. Ia +nemona memorati efj medium inter memorantem Bt +«nemoralem, eum quo memorans, memorabileque con- +iunguntur : fuppolfto quod menfuratio fit per redam +lineam xqualirer terminatam inter memorantem &ma- +moralem. Termini memori* funt tres, videlicet poten- +tia, obiedum & adus ; extra iftos , memoria non habet +pofle. Et perfinem priuationis memoria cft habitus pri- +vatus , ficque deficientibus adu & obiedo ad eam : ficut +deficientibus luce & colore ad oculos: finis autem vltr- +tnus memora: eftrecolere rccohbilc. Memoria ratione +maiori tatis vn a cft maior alia per efientiam fiue per quan- +titatem :vna enim memoria habet maiorem adum quam +alia. Vlterius quando memoria habet maiorem adum) +ipfa quidem cft maior habirus , non dico, quod fua eflen- +tia crcfcat aut decrefcat,eo quia non eft diuifibilis ne* +que corruptibilis, cum fit potentia fpiritualis, fed cum +homo agat cum memoria ad placitum. Et fic tamen ea +quandoque recolit inultum : quandoque paruum. + + +Decima- +e/umta +pars deci- +ma fartu +prmcipa- +lude me- +mor ia pct +regulas +dedutta. + + +400 DECIMA PARS. + +Memorianaturaliter&aequalitcr exiftic inter intellc&d +6i voluntatem, vr xqnaliter recipiat & reddar fpecies in- +telledas&dilcdas verum tamen quandoque recipit fpe- +cies diledasnon intclledas. Et hoc eAquando credit, & +non intelligit ratione placiti agentis, qui magisdefiderat +credere quam intelligcre. Memoria cum minoritateeA +circa nihil : vnde fequicur quod quando ipfa obliuifcitur* +eA habitus puuatiuus rationc.minoritatis. + +De memoria, per regulas deduttd. ~ + +QVxritur, verum memoria citius recipiat fpecies ab +intellcdu quam a voluntate ? Et refpondendum eA +quod lic : ratio huius cft, eo quia intelledus facit feien- +tiam,&volunras habet deliberationem ratione fuse liber- +tatis. Per prima fpeciem regula: C. quaeritur, qu|d cft me- +moria ? Et dicendum eA, quod eA potentia cui proprie +competit recolere. Per fecundam fpeciem quxritur,quid +habet memoria i n fe coelTentialiter ? Ad quod dicendum +eA, quod ipfa habet fuos correlaciuos, videlicet memora’ +tiuum, memorabile & memorare. Per tertiam fpeciem +quxritur, memoria quid eA in alio ? Et eA dicendu, quod +ipfacAin bonitate bona obiediue,fuppoGco quod intcl- +ledus & voluncas quiefean t in illo obiedo. Et c A in mali- +ciamala, pofito quod voluntas diligat illud malum. Ad* +huc memoria cA in fubiedo habitus, cum quo cuAodic +fcietiam. Per quartam fpeciem quaeritur, quid habet me* +moriain alio ? Cuirefpondendu eft. quod habet in bono +obiedo bonitatem, & in magno magnitudinem, &c.cum +habet adum in lubicdo & in obiedo. Per prima fpeciem +regulae D.quqritur, memoria dequo eA? Et eA refponden- +dum quod e A de fcipfa : nam creata eA, & ipfa quide non +e A genita, nec fada ex aliquo ei prxiacente. Per fecun- +dam fpeciem quaeritur, memoria de quo eA ?' Ad quod di- +cendum eA, quodeA de fuis fpecificis materia & foiroa,- +cum quibus agit per fuam fpeciem. Per tertiam fpeciem +eiufdem regulxqua:ritur,memoriacuiuseA ? Et refpon- +dendum elt qu od ipfa cA fubicdt, in quo eA : ficu t pars ci) +fui totius naturaliter aut morali ter , ficut cappa cappari. +Per primam fpeciem rcgulxE. quaeritur, memoria quare’ + +' c&t + + +i + + +t>£ APPLICATIONE, + + Et refpon- +dendum eft quod fic: ficu t pars in fuo toto- fine contactu* +£cut in corpore dementato in quo funt elementa comi +pofita abfqj comaftu, ccmtaftus quide impedit compv* +htionem, vt patet in monte denariorum & lapidum , qui +quidem non cft,compolitus,fcd aggregatus. Q.ugeriiittE + + +4oi Vndecima Pars + +perprimam fpcciem regulsK.quornodopo(Tetliom. huic dicendum eA perprimam fpecicregul*D. quodl +eAdcfeipfis. Nam fupra magnitudinem nullum eqspra&, +jacet D.T.B.C. Vtrum in*tcrnirateAnt differcnua con- +cordantia? & refpondendum eA, quod Ac: nam alias it* +steernitate boniras noncAet ratio, quod ipfii ageret bo- +num. Namque *ternitas fiite concordantia haberet alit +quid cum quo diAarera contrarictatc &ocioAtatCiquod +eA impbffibi!e. Qn*ritur, differenti* concordanti* exi- +flentcsin zcernuatede quo funt? & refpopdcndum cft* +cjuodipfq iiint defuit coirelatinls perprimam fpecicm Sc, +fecundam regul* p. Qu*iifur,quidftmtin*tcrnitate +differentia & concordantia ? Er refpondcdum eA,quod u +pf^funt ipfamet xternitas D.T.B.D. Vtrum in «ternio +tatepoflu cAe inuiccm differentia & contrarietas? Et re- +fpondemlum eA, quod non: quia fi fic, arteimtas efTet +cotnpoAta ex pluribus efientiis contrariis & corruptibili- +bus; vt pacetin dementatis. Pofito, quod caelum e Aet e* +pluribus effentiis contrariis: quaeritor» de quo cfictlun +ejuratio ? Ad quod dicendum eA , quod ipfa tflet ex habi- +tibus poficiui* & priua tinis quod eA impoffibile D.T.'G, +D. Pofiro quod m tffentia angeli eAct concordantia Se +contra rieras : qu*ri t ur, durario angelica de quo effeti Et +Refpondendum ?A,quod ipfaeffet defuiscontrariisjquod +|ft impoAibile. qu*rirury quid e A dqratio angeli ? Et re- + +fponde»-- + + +Prima + +pars \>W~ + + +D£ CfcV AS f iONIBVS. 4*ufrnutemsu ait quas qstsfhones ad +fualoca, efl quta tuitanus prolixitatem , d> quia illi qai +fctuNt tjla/n arterupoterunt iUm joluere per earum loca, tH +quibus folut tonis earum funt t tu piscata. Item dicimus quod +ftr quafl tones quas factemus, dabimus doch tuam ad facr- +nadu qu*jhones,abjirahendo tllai a figntji at u rcoulararfr. + +Ia tabula funt 8 4 columna, & quia e astamus prolixi- +tatem: ideo nolumus fuceiequ*[l\outS de om tribui colu - +tnnu :pd tantummodo de feptem colum nu per quae dabi- +mus doflrinarn ad faciendam & Jolutsauum qusjhonts ptr +temnes columnas tabui*. + +De qtujiionibus prime tolumne B. C. D. TV + +PEr i ftitn columnam iam fccioiusquxftioucs, vt pa- +tet in tabula in qua probamus, quod mundus non eft +«ternus. Sed vt videatur, quod columna eft gcnciali!>,Yo +lumus iterare eam ,abituhendo ab ca aliquas quafbo- +Jnes. Et ficui ipfa cft generali^* fic alizcolumnz iunc gc- " * + +tocraies. PercamcramB C.L). qu*ritur,vtrumfir aliqua +bonitas infinit/fitimuicula per bonihcaciouem, ficui z- +ternitas per ducationem ? Et refpondcudum eft, quod J +(iccalioquin «ternitas non edet tota bona, neque tota +magna» quodcftimpoflibilc. Quxritut,quid eftinfini. c @ -f +ta &immtnfj bonitas? Et rcfpondendum cft, quod cft +edentia habens in fc multos, infinitos & iinincnfos cor- +relatiuos per fecundam fpccicm C. figoatos. Quaeritur* +infinita & immcnfa duratio de quo cft ? Et reiponden- « + +dum eft per primam & fecundam fpccicm rcgulz D. & +per fecundam regulz C. Er ad hoc teitatur regula B.quod +ipfacftde correlaciuis zteruis bonitatis & magnitudinis* +fine quibus xternitas non porefteilc infinita &immcnf» +fi. C.T. B. Verum bonitas polite ede magna fine diftin- +ftione ? Et refpondendum eft quod non, eo quia tion +edet naturaliter ratio bono quod agerec bonum , cihil +in omni agere oporteat ede diftinguere. Quzmur, +quid cft magna diftinftio bonitatis ? Ec refpondendum +eft, quod illa cft de fuis corrclatiuis , in quibus cft fub- +ftentsta, & cum quibus habet naturam , & eft edentii + +Ce * ' + + +i + + +4*4 V N DECIMA f ARS + +pctfc&a B. C. T. C. Vtrum bonitas pollit cflcmagha fini +concordantia : Ei rclpondedum cft quod non. Nam (ictli +contrariecas fc habet ad r.o die : iic concordantia ad cfle. +Queritur , quid cft magna magnitudo bonitatis ? Er re- +fpondendum cft , quod eft, vt ipfa habeat correlattuos ei +naturales B C. T. L). Quaeritur, virum angelus fit maior +coelo ? Et refpodendum cft, quod iic Ratio huius cft; qui* +angdus habet cori elatmov, cum quibus ob edat Deum t +coelum vero non. Quaci i tur, quid cft magna contrarietai +coeli ? fit refpondcndum cft, quod cft immobilitas quam +habet , polito quod tplum non nioueatle. Sicut ignis ha- +beret magnam cdciariccatetn,(ipetfuam leuitacetn nott +pofletpcrlcmctipfumfe inouere. Quaeritur, de quo cft +magnus motus caeli ? Et refpondendu cft quod cft de fui* +eorrcLuiuis peticcudam fpeciem regulae C delignatis B. +D.T.B. Vtrum in aeternitate fitdilfercutia?Ecicfpondea- +dum cft, quod (iervt ipfapoifit habere fuos corrclaiiuos, +fine quibus non haberet naturam ,ncqj bonitarem infini- +tam. Qu,Tritur,bpnitasniQ'US caeli d» quo cft ? Etrfcfpd- +dendu cft, quod ipfa eft de (ciplu, vt per luos cotrclatiuos +dignatum e(l B. D T. C. Vtrum diuina Bonitas & diuina +magnitudo concordent ? Et refpondendum cft, quod fic * +jtam fine concordantia diuina bonitas non haberet infi- +nitam magnificationem, neq; diuina magnitudo infini- +tam bonirteationem. Quaeritur, qttideftmagna concor* +dantia dininae aeternitatis & diuinae bonitatis ? Et huic di- +cendumeft,quod eftelfcmia (uorum corre!atiuocu,vide» * +licet bonificaciui , aeternificatiui qn^conuehiutu in vnct +numero, & boni fica bile & aeternabile in altero; Si bontfa * +Cerc& aeternare 'in altero. &ifti tresconueniunttn vnacf- +fentia bonitatis &xternitatis elfencialiterB. D. T. D. V* +tru inter diuina m boniratem &^terititatem fit cotrarie» +tas? Et refpondendu eft.quod fic,fuppofito quod aeterni- +tas impediat bonitati aftum fuum & econuerfo,quodeft +ira po/Iibile.Suppofiro quod inter diuina bonitatem &: ae- +ternitatem efletcontr.arietas:quaerirur,illaconrrariet3l +ilequorftet? Etrcfpondedum eft, quod iplacfletdepiin* +«ipiis priuatiuisexiftcntibus cotra comlatmos pofitiuo* +bonitatis & aeternitatis, quod cft imp oftibilcfc contradi; + +U ftiaaf + + +I' + +I + +I + + +I + +: + + +DE Q^V £$TIONIBV$. 407 + +(pondendum eft, quod cft concordantia ab omni contra* +necata remota T. B.C. D. Quxritur, vtnun differentia +poflit effe fubiedtumconcordantix fit contrarietatis ?& +refpoadendumeft , quod non; eo quia concordantia Ic +habet adcffcrcontrarictas autem ad non effe in fubie&o +in quo fun t. quaeritur, quid cft differentia in edeordantia, +5C conttarierate ? Et tefpondendum cft, quod diffei entia +in concordantia eft principium poGtiuum : 5c in contra- +rictate priuatiuum. Queritur, de quo durat differentia i +fitrefpondcndum eft, quod ipfa durat de fuis correlatiuis +concordantibus perclleotiamab omnibus contraricta- +tibus remotam. + + +De qutJUombus faundu columna C.D.E.T. + +QVxritur,quxeft magna poteftas xternitatis & re- jye +(pondendum eft , quod cft poteftas infinita & «ter- +na.vtpcr fuoscotrelatiuosfignatum eft. quxiitur,dc quo +eft magna poteftas xternitatis? Ec rcfpondendum cft, coium„4 +quod eft de aeternis correlatiuis. Magna poteftas st:rni c.Q.%. +tatis quare cft ?& rcfpondendum cft, quod eft ex eo, quia +aeternitas poteft habere infinitos & «ternos correlati- +uosC.D. T. C. Qjjxritur.quideftinfinit^coucordantia +xternitatis? & lefpondeadum eft, quod ipfa cft infinita ef- +fentia fit xtetna. quxritut, infinita & xterna effentia de +quo eft ? Et refpondendura eft,qupd ipfa eft de infinitis 2$ +aeternis correlatiuis , fine quibus non poffet effe infinita +ficrstcrnaC.D. T. D. Suppoficoquodinxtmiitatecflec +contrarietas : quaeritur, quid effer illa contrarictas ? & rc- +ipondedum eft, quod ipla effet infinita fit immenfa eden- +tia, ex contrariis infinitis & xternis eonftituta. quariiur, ' ^ + +magnitudo xternitatis de quo cft ? Et refppndeqdum eft, +qpod eft de fuis correlatiuis , fine quibus fua magna ma- +gnitudo effet finita fit ociofa C.D.T.E. quxtitur, quid cft +magnum principiu xternitatis ? &refpondcndfi eft, quod +eft effentia ^tcrna&infinita.quxritur,magnumprincipiq +aeternitatis de quo cft?& refpondcndu eft, quod eft de luis +f orrelattuis infinitis & xtcrnis.quxritur principium infi- +nitum St* ternum quare cft?Et fcfjJQndendft eft, quod eft + + +v=3 vndecima pars + +cx eo quia xtetni tas habet infini tos correlat juos ab omni +ociofira?e)cgicgatosC.E.T.C. Quxriiur,quideftinfini- +ta poceftas i 6c retpondendueft quod ipfa eft infinita coo* +cordantia. Quxritur, quare eft infinita poceftas ? Er re- +frondendum eft quod eft, quia haber infinitos corrclati- +posC.E. T.D. quxritur, infinita poceftas de quoeft?E( +tcfpondeodum eft, quod ipfa eft de luis correlaciuts ab o- +mnicontrarictatc remotis .quxruur.quarccftpoteftas fi- +ne conirarictate. 5 £t refpondendum eft, quuaipfa cftef* +(entia infinita ab omni contrarietarc fepara ta C. E. T. E, +Quxritur quare <;ft infini tu principium ? & rcfpondendfi +e!i quod eft : nam iniemetipib habet fuos infinitos corre- +Jatiuos,in quibus quieicit. quaeri cur, quare clt poceftas in- +finka?&huicdiccnducftquodcftcx eoquiaipiano poteft +fine (ubiedlo infinito C T C D. quxritur, quid cftmagna +concordantia? Et refpondendum eft, quod ipfa eft magna +clfemia ab omnicontrarierarcrcmota.quxritur, magna +concordantia de quo eft ? & refpondedum eft,quod eft e* +fuis magnis correlatiuis.primitiois, &c quxritur, quid +eft magnum principium ? Er refpondcndum eft, quod eft +|ti3gna concordantia ab omni cntrariccate remota, quae- +ritur,quare eft magnum principium ? & refpondcndu eft, +quod eft ex eo, quia habet magnos corrclatiuos C.P 1 E, +quxritur, quid eft magnacorraricras principii -Er rcfpon- +(dendum eft, quod eftcilentia euacuans principium a fu is +forrelariuis. quxritur, dequocft cnaguu principium ? Et +refpondendum eft , quod eft de fuis corrclatiuis a contra* +fietare remotis. Velcftdcfuiscorrelatiuis quibus cStra- +rietas minime poreftcontradiccre fiue refiftcre D.E.T.E, +fremitas & potcftasquarc concordant? Ecrefpondendfi +eft, quod ipf«j concordant, vt poflint exiftcre& agere ab x- +terno & in xterno. Concordantia «jternitatis & poteftatis +quxritur, quid eft ?& refpondendum eft, quod eft edentia +atterne potens. Quxritur, cocordantia xicrnitatis&po- +teftatisdcquoeft?Ad quod dicendum eft, quod ipfa eft dc +Stternatiuo &po(Tifieatiuo , xrernabili&poffificabili,& +aeternare &poflificarcD. E. T.D. Quxritur, quare con- +f rarii fines no poftunt cfie abxterno? Ec rcfpondendu eft, +quod ex co quia in f tcrnitatccft quies. Queritur , quies + +xterni- + + +DE Cty^STIONIBVS. 4o* + +flptexnitatis de quo cit? Et rcfpondcndum cft, quod eft de +fuiscorrclariuis ab omnibus coucrariis remotis D.E.T.E, +Poteftas «terna quarepoteftabsiemo & in sterno? Ec +Kfpondendum eft, quia ip(aeftpiimitiuiras,.'crern3. i’o- +teftas aeterna quare cft principium sternum ? Et rcfpon- +dendum eft,coquia poceft ab sterno &in sterno D.T, +C. D. Pofito quod cepium fit sternum, qosritur,qus cft +fua sterna concordantia & coimanetas? Etrefponden- +dum cft quod fua concordantia eftvna sternuas a<3iu* +Sc palfiua:& fua coptrai ictas eftalia «ceioita^qusefta- +&iua&paffiua,quod cft impoftibiie.Nam sternuas n oo +potertefic ex contrariis, cum fit infinita Contraricras +sterna de quo eft?Et respondendum eftqtiod ipfaeft dc +fubietfto naturali, & habitu morahtficut fi capparm- effiet +indutus cappa ignitiua D. T. C. E. Qutritur , quid eft +principium sieinitatis ?ad quod rcfpondeudum cft , vi- +delicet quod eft concordantia fuorum conehtiuotum, +Qusri tur,c6cordan tia scernitatis de quo cft? & rcfpon • +denducftquod eft,excorrelatiuis itcrnitatis E.T.C.D, +Queritur, quare concordantia & commictas non poC- +funtcfficvna poteftas? E; huic dicendum cft, ex coquia +concordantia tendit ad clTcrcontrarietas autem ad non +effiecoutrarjeras. Quaeritur, quid eftcomrai ictas corpo- +ris&animxin hominr?Etrelpondcndum eft.qund cft cx +contrariis finibus fiuc contrariis correlatiuis E T. C. E, +Quxrirur, quscft porcftas prudentis & potcllasfuper- +biae? &refpondendum eft, quod poteftas lupcrbir cftha- +bituspriuatiuus: prudentisautem polttiuus. Qusmur, +quare poteftas fuperbix & poteftas prudentis uon funt +?na poteftas? Cui dicendum cft. quod propter hocquig +diffinitio concordantis uon poreft concordare illas in v- +po fine, cum finr contraria principia E. T. D. E. Quxru +tur , quare poteftas non poteftcfleex contrariis princU +piis.;& huic dicendum cft.Nam poteftas habet principia +relatiua & fegregata a contrarietate per concordan» +tiam. Qusritur, contraria principia dc quo funt. '“Et re» +fpondendum eft, quod ipfa fuut ex contrariis finibus T, +C D. E. Quxtirur, quare concordantia eft principium +prirairiuum: fcd contrarietaseft confccuriuum .•'-Et r$- + +Cc j + + +41® VNDE CIMA PARS. + +fpondendu eft,g> cocordan tia eft principium pofi tiuunu +co t rarieras aute priuatiuu. Quaeritur, quid cft primitiui- +tas concordanti*, &potcfterioritasconuarictatis?& re- +(pondcdum eft,quodpriraitiuas concordanti* cft quan- +do pluris res fe habent ad vnum. Poteftcrion tas contra» +rictatis cft, videlicet quando inulta non fe habent ad y- +nuni.Quarritur.vtrum concordantia, & contrarietasfint +ex vno 5c eodem principio ?& refpondendum cft, quod +«omquianon fe habent ad vnum finem. + +s Dequdfiioriilus tertia columna D. E. F. T. + +QVarritur, quare Deus cft ita potes per fuaro aeternitt- +tcm:ficu:pcr fuum intellc eft de fuis +correlatiuis.finc quibus non haberet motum haiuraliteg +ip fc,nec extra (e D.F.T.D.Quxricur.correlatiua zterni- +tgtis quotlqnt?^; refpondendum eft, quod fiint toc Corre- + +Utioi + + +DE QV^JTIONIBVS. 44 + +gelidi. Quaeritur, inielligerc quantus eiiftit inter intelli- +gctcm &'iurelligibilem/ Vade ad capitulum lntcllt&us, +ic ad paragrapho* per principium & medium lignatos, +tcc. & ad paragraphum videlicet quantitatis T. D. E.F. + +Quaeritur, influentia influens ui homiue dequoeft/ Va- +de ad paragraphos contrai ietans principii & medii , qui +funt de liibiedko hominis in lubictfo caeli. Quaeritur, +quare coelum agit in homine / Vade ad regulam li exi- +ftcntemin lubiceto coeli, & in fubicdlo hominis. Quxti- +tur.quamum coelum cft imaginabile/ Vade adqUantita- +tem extftentem in fubiedlo coeli, & in fubiedto hominis* + +Acin fubiedlo imaginationis per fuam poteftatem. + +De quajlmibus quarta columna + +E. F. G. T . + +QVxritut quare Deus poteft tantum quantum pet De qua. + +fuam fapientiam & voluntarcm?Ec rclpodendum fttombm +«it per regulam E.& per primam fpcciem regulat G.Nam quarta +Deusita eft infinitus perluam in finitam poteftaccm, fio- talum* 4 +ut per fuum infinitum iutclledum & voluntatem. Quae- E.F.O.T ’• +litiir, diuina poteftas quanta cft/ Et reipondendum cft +quod lplaeft tanta qnantadlfcibJispei infinitum mtel- +leftum Scvolunratem infinitam. Qnjritur,diuina po- +teftas qualis eft/Et refpondendum tft, quod cft talis qua- +lis ipfa voluiuascft E.F.T.E. Quxritur, quare diuina po- +teftas cft principium infinitum i Et reipondendum eft, +quiaperfnum incelledium eft icira infinite. Quxritur, +diuina poteftas quantum eft fcibilts ? Et refpondendum +eft, quod cft tantum quantum fuus intellcdluscft infini- +tus E F.T.F.Quxritur, quare polle efl in diuina pottfta- +te mcdium/Ec refpondendum eft, quia in diuino intellc- +&ueftintelligere medium. Quxritur , polle diuina: po- +teftatis quantum cft/Et refpondendum eft.quodeft tan- +tum quantum eftintelligercdtuinum EF.T.G. Quxri. +tur, quare finis confidit tantum perdiuinam poteflarem, +quantum per diuinum inte!ledlum/& refpondendum eft +p«r hoc , quia Deus eft infinitus tantam per fuum polle, +quantum per luum inrclligere, Quxritur , finis diuin* +potcftatis quantus cft/ 8c rclpodendum eft, quod eft tan- + + +V + + +V + + +4H VNbfcCItaA PAft.1 + +* \ + +tus quantus cft finis in tclle&us. Quaeritur , finis diurnat +potcflatisqualiscft: & rcfpondcndum cft, quod cft talis +qualis com petit in finito pofli ficarc E. G .T.E. Quaeritari +quare diuina poteftascftprincipiuthinfiuicu ? Scrclpon- +dendum cft, quod fuun] pofls amatur per diumaravo- +luntatem. Quxritur, qualis poteitaseft amata infinite? +&re(pondcndum cft, quod cft illa,quae habet coirclari- +uos infinitos E.G.T F.Quarricur, quare diuina voluutas +poteft plus amare vuum homine quam omnes? Vade ad +diffinitionem volun catis, & potcftatis, & medii, & etiam +sd fcalam medii fccundx figurae. Quxritur,qualis homo +fcft magis amabilis a diuina voluntate? & rcfpondcndum +cft, quod cft ille quem diuina voluntas poteft plus dilige- +re.Quaeritur, quare aliquis homo cft magis amabilis qui +DmnesP&refpodcndum eft,quiadiuina voluntas cft ab* +foluca in amando Queritur, quo medio poteft Deus ma* +gis amare homiucm? Vadead diffinitionem voluntatis, +potcftatis , & medii, & etiam ad Italam medii E. G.T G; +Quaeritur, quare finis diuinx potcftatis cft tantum ama- +bilis , quantum finis diuinx voluntatis ? & dicendum cft* +quod diuinapotcftas cft tantum potens, quantum diuu +na volutas eft volens. Quaeritur, qualem finem poteft di- +uina voluntas magis amate ? & rcfpondcndum cft, quod +fcft illa quam diuin us in tellcdtus poteft magis intr lligcre* +EtiniftopafTucognofcit intellcdus qualis lex cft magis +amabilis E.T.E.F, Quxritur, quare Deus potuirprinci» +piare mundum nouum? Vade ad regulam E.&ad diffini- +tionem medii. Quxritur , nouitas mundi quanta eft? & +fccfpondendum cft,quodcft rantaquanta diuina potcfta» +ipfam menfurare poteft. Et in ifto pafiii cognofcit intel- +lectus, quod impoffibile eft mundum clTc ab xterno E* +T.E.G. Quxritur , quare Deus poteft principiare maius +principium? &refpondendum eft, quia pocelt principia- +re maiore finem. Queritur in quali principio babet Deus +maius pofic ? Vade ad regula G. &ad diffinitionem potc- +ftatis & finis E.T.F.G. Quxritur, quare Deus poteft cau- +fare maius medium & maiorem finem ?& refpondcu- +dum eft, quia habet poteftatem infinitam. Quxikur* +maius medium creatum quale eft ? Sc rcfpondcndum eft, + +1 quod + + +r + + +DI Qjy R STIONIBVS. 411 + +Iftiua diuini in tcllcdf usialioquin diuina aeternitas irapc- +diretut per aeternam concrartetarcm , quodeft impofli,- +bile. Quaeritur, correlatiuaseternitatis ex quo lunt;& re- +(pondeudum eft,quod funt cx feipiis,& hocconiraiieta* +jeterna non pateft iqipcdire,quia non eft D.F.T.E.Qust- +fitur, quare aeternitas uon habet quantitatem?& relpon- +dedum cft.eo quia cfl ex correlatiuis infinitis. Quaeritur* +aeternare aeternitatis quantus eft?&refpondcndum cft, +quodeft tantus quarus cft intelligcre diuinus.Quaeritur, +aetcrnarecxquocft?$c refpondcndu cft, quodeft ex aeter- +nare & aetcrnato:fieut in telligere diuinus cft ex iutcliige- +rc Sc mtcllcdo D.T.D.E. Queritur, quare iu «cernuate +contrariecas non eft principium? Sc rcfpondendum eft,q* +cft exeo, quia aeternitas no eft corruptibilis , neq; pecca- +tfix.Suppofito th iu aeternitate eflet cotrarictasiquaeritur +illa de quo cflei? & refpondcndu eft, quod eft de concra- +tiatiuo 8c aeternatiuo, contrariabili & aeternabili, Sccon- +crariare Sc setemare,quodeft impoffibile D T.D.F.Qnae- +titur, mcdiueriftes in ter fortitudine $c fide exquo cft? +rcipondendu eft,q> cft ex virtutib. ficut genus ex fuis fpe- +cieb. Quaeritur, quanta eft contrarictas inter fide Scinfi- +4elitate?&rcfpondendumeft,q> tanta cft quantum inter +fe differuntj&ipfaautc contrarictas extra anima non eft +in fubic&o, in quo inuice infidelitas & fidelitas ftare non +potiunt D.T.E.F. Quaeritur, quare aeternitas eft primum +principi u? & refpondenduna eft, quod xternare eft in ip(a +primum medium. Quxruur in principio secerno , me- +dium quantum cft? & refpondcndum cft, quod eft tan- +tum quantu eft menfuratu per «terni cate&xtcrnatum* +Quaeritur, principiare «ternum dc quo cft?& rclponden-, +dum eft , quodeft de aeternante principiante, & aeterna- +to principiato E.F.T.D. Pofito quod intcllcdlus non fit +coniun&us cum corpore hominis. Quaeritur , quare eft +homo?& rcfpondendum eft, quod homo' eft non defi- +ciente ei fecunda fpecicD. &E. Queritur, homo de qua +eft?& rcfpondendum eft per fecundam fpecicm regulae DK +q> ipfeeft de corpore &anima rationali. Quaeritur, con- +trarietas hominis quata cft? Sc refpondcndu eft q> ipfa eft +' wnta,quatae funt fuae partes CQtrarisc ad inuice E.F.T.& + + +4it VNDECIMA PARS + +Quaeritur , fi poteftas Dei eft tantum prius, (icut;(aus ia- +tclledus/ Et refpondendum cft quod fic, eo quia funt i- +dem principium. Quxritur, quare in potcftatc diurna +non cft maceria /‘Et rcfpondcndum cft eo quiacft infini- +tas m qua materia efle non poteftE. F. T. F. Quaeritur, +quare indiuina poceftate oportet efie medium/’ Etre- +fpondendum cft, quod in incelligerediuino, inteiiigero +eft medium, & hoc probat regula E. Quaeritur, poffedi- +uinx poceftaris quantum eftcht refpondendum eft, quod +«ft tantum quantum cft fuuspollidcaciuus& fuus polii- +ficabihs inimicus E.T.D E. Qurritur , principia homi- +nis de quo funt / Vade ad (calatu anguli D. fecunda: figu- <■ — ' +rae: &vade ad fecundam fpeciem regulae D. Quaeritur, +quare homo habet liberum arbitrium f Er refpondedum +eft perprimam fpeciem regulae E. eo quia cft de princi- +piis contrariis: per fecundam aurem fpeciem lignatum +cft, quod habet liberum arbitrium, vt acquirar meritum +E.T.D. F. Qurritur, quare poteftas imagi na tiuc non eft +cr contrann;’ Et refpondendum cft, ex eoquiafuum me-* +dium eftfimplex Quxritur, medium imaginatiue de quo +eft : & vade ad fecundam fpeciem rcgulx D Quxmur, +medium imaginatiue quantum cft i Et refpondendum +eft, quod eft tantum, quantum eft menluracum per iraa- +ginatiuum& imaginabile E.T.E F Quxritur, quare ho- +mo habet poteftatem exiftendi & agendi /*Et refpoudcn- +dum eft.quiafua principia funt ad hoc naturaliter difpo- +fita.Qutriturquantum homo potcftexifterc &agerc?Et +refpondendum eft. quod cantum quantum fua principia +funtadhoc difpofita F.T.D.E. Quxritur, principia in- +tellectus dequo funt ? Vade ad primam & fecundam fpe- +ciem D. Qtt critur principia intelle&us quare funt? Vade +ad regulam E. Quxricur, principia intelleftus quotfant? +VadeadcorrelattuosmtelleiftusF.T. D.E. Qnxriturin- +ftimftus cceh dequoeftj5 Vade ad primam & fecundam +fpeciem regulae D. Quxritur, inftmttus imagihatiux +quantus eft.1’ Vade ad capitulum imaginatiux per intcl- +ftum & per medium fignacumF.T.E.F.Quxritur, quare +medium in ttlle&us eft ? Et refpondendum cft.cx eo quia +abfque medio intellc&us non cfTct puncipium intelli + +gendi. + + +DE QVifeSTlOttlBVS. 4»J + +qtiod cft illud in quo diuina potcftashabet maius poflc# +& in quo poflc ipfum medium pocefl magis quielcere» +Quaeritur, maius medium creatum quantum eftr&re- +fpondendum cft, quod tantum quantum Deus poteft +ipfum caufarc F. G T.E. Quariitur , quare Deus tan- +tum diligit aliquod principium, quantum diuina fapien» +tia ipfum poteft intelligere? & tdpondendum eft, quia +diuina voluntas tantum potrftper amare, quantum di- +uinus inrclle&us pcrintelligere.Principium maius quan- +tum eft amabile?&refpondendum eft, quod eft tantum +amabile quantum cft intclligibile , quale principium cft +magis amabile ? & refpondcdum cft, quod eft illud, quod +cft magis intclligibile F. G. T. F. Qusritur, quale me* +dium cft intclligibile &amabile?Ad que d dicendum eft* +quod cft illud quod Deus magis poteft intclligcre & a- +snare. Maius medium quantumcftintelligibiJc & ama- +bile ?& icfpondcndum cft , quod eft tantum quantum +Deus pottft intdligerc & amare F,G.T.G. Quaeritur* +qualis finis cft magis intelligibilis & amabilis? &refpon- +dendum cft , quod cft illcq item Deus poteft magis intel- +ligere & amare. Quaritur, maior finis quantus eft? +& relpondendum eft, quod eft tantus quantum Deus +poteft intelligere & amare. Et in ifto paflu cognofeit +intellcdus qualis lex cft veta per fcalam differentiae U +concordandae F.T.E.F. Qmeritur, quare diuinus In- +tel lc dius intelligit maius principium creatum , quam +intelligere poteft? Vade ad diffinitionem intellectus 8t +principii & maioiitatis , & ad regulam E. Quaeritur, +quantum cft maius medium quod efle poteft? & huic eft +addendum, quod tantum quantum per diuinum intel- +le^fum cft magis intclligibile F.T.E.G. Quaeritur, qua- +re diuinus ibtelleftus intelligit maius principium? 6c +refpondendum cft , quia intelligit maiorem finem. +Quaeritur quale eft illudprincipium quod Deus ma- +gis inteIligercporeft?& refpondendum cft, quod eft illud +quod in maiori fine quiefeere poteft. Principium quod +in maiori fine quiefeere poteft, quantum cft? &rcfpon- +dendum cft, quod cft tantum quantum per diuinum +intclledlura cft intclligibile in maiori fine F. T- F. G» + + +416 VN DECIMA FAKS + +QtLrritur, quale medium eft magis intelligibile?&f<- +(pondi-ndum eft, quod eftillud, quod Deus poteft magi» +intelligetc. Illud medium quod Deus poteft magis intel- +i geic quantum eft /& eft dicendum, quod eft cantura +' quantum dumius imeili cius ipfum intelligere poteft G. + +T.E.F Queritur quale puncipium eft magis amabile/ & +refpondendurneftjquodcft illud quod diuina voluntas +poteft magis amare. Quarealiquod principium eft ma- +gis amabile/ & refpoudendum eft, quia diuina voluntas +poteft i pfum magis amare Mediu magis amabile quait- +tum eft.' ’ %ui retpondeudum eft, quod eft tantum quait- +tum diuina voluntas poteft ipfum magis amare G. T. E. +G.quairi tur, quale medium diuina volunras poteft magii +amare/&refpondendum eft ,quod eft illud quod in ma- +iori fine quiclcere poteft/ Qnarritur, quare diuina volun- +tas debeat amare maius principium .'Er rclpondendum +eft, quianiaius piintipiam eft magis amabile E.F.T.G. +Qutriiur> quale mcdinmctl magis amabile .'& huic di- +cendum eft, quod eft id in quo maior finis poteft quiefee- +»e. Matus medium quod iu maiori finequiefccrc poteft^ +quantum cftr&iefpondendum eft, quod eftearum quan- +tum diurna voluntas id amare poteft T.E F G Qmerr- +tur, quare in principio oportet dare medium/ Cui dicen- +dum eft, vt principium per ipfum medium polire rranfrrtf +ad finem f. & lniplbquicfccre Medium per quod princi- +pium tranfit ad finem quantum eft/&refpondendum eft/ +quod eft cantum quantum menfuratum eft inter luura +principium & finem. Quaeritur, quale medium eft magis +mcnfurabile?&rcfpondcndum cft,quodeftid quod rua- +gisexiftitinrcr principium &fuum finem. + +Vequdjliombus quinta columna +E G.U. T. + +t>equA~ /'"v Varritur, qnalis virtus eft magis intelligibilis/ & re- +jtiufitbus fpondendum efkquodeft illa, qua diurnus intcllc- +f fttis maioTem non poteft mteliigere. Qmmtur, virrust +Htmmna. quadiuinusintellettus maiorem mctlligere non potcll,- +quanta eft/ Ad quod dicendum eft, quod illa clt tant* +quod diuina voluntas eam magis amare non poteft.- + +QtgjBZtf* + + +t> £ Q^viSTlONlBVS. 4 {? + +Qtyfcriturfvirtus quam Deas non poteft magis intellige- +te fic amare, q nando fuit? & relpondendum eft, quod f ui£ +antequam virtus qux non eftmagis intclligibilis &ama- +bilis F.G.T.F . Quale medium dt magis lmclligtb.k? Sc +fcfpondendumctt.quodeft illud, quod eftmagis amabi- +le. Quxritur, medium quod eftmagis amabile quant uni +eft?& relpondendum eft, quod eft uncum: quamu diui- +nus mtelledus poteft ipfum intcliigerc F G T.G Qux- . +titur, qualis finis mundi eft magis amabilis.^&ielpoden- +dum eft, quod eft ille, quo diuinus inrelkdlus non poteft +tnagis intelligcre. Qua-titur, maior finis muhdi quantus +tlkac rcfponoendum cft,quod eft cantus, quantum diui- +iiusidtelk&us magis intclligere poteft F G.T.H. Qux- , ' + +ritur, qualis fubftantia eft magis amabilis «Scintelligibilisf +& refpoftdendutn eft, quod eft illa, qua: eftremota abo- +/nniaccidente.Subftartaremotaabomniaccideteqiiari- \ + +do fuit? & relpondendum effquodfiiicantequa illa qux +abfqj accidente e fle non poliunt. Maior fubftantia crea- +ta quanta eft? & tefpondendom eft, quod eft tanta quod +tnaiora diurno intclfe&u & diuina volutate intclligi notf +|)Oteft,uccainariF H.T.F. Medium qiiod maius adiui- +nointelle&u non poteft intclligi,quandofuii?&rcfpon- +dendum eft, quod fuit antequa illud medium,qaoduorf ) +eft tantum virtuolum. Maior virtus creata quantum eft' +intelligibilis?& rcfpondendum eft, quod eft tatum quan- . +tu diuinus intelleftus ipfam intcliigerc poteft F.H.T.G.- +Maiotfinis virtutis qua:dofuii?&rcipoudenducft, quod +fuit antequam virtus finis qux non eft tantum intelligi- +bilis.Maior finis virtutis creati quantus cft?& dicendunt +eft, quod eft tantas quatum diuinus intelle&as illum id- +telligere poteftF.G.T.H. Maior virtus inceliefiusquado' +fuit? &rcfpondehdum eft, quod antequam idinorvittu* +intellectus Maior virtus intclle£lusquantacft?&refpon- +dendum eft, quod eft tanta quanta diuinasintelle&us il- +lam in telligere poteft F.T.F.G. Qualis finis medii poterf +sf Dcomeliusintclligi: & refpondcndumeft.quodcftfi- , ' i + +Ais qui eft fui intelligere.FinismaiofisincelligercquaiT- + Cui cc- + +fc5u£t«lseft. t • .- '*«ir + +Df quajtiombiufextkxolttlHin G.H.IT* + +ws«gs«^*®Kii + +isgSSSS^^tfes. + +Virtuofiffimurp fiticm G.H. 1 1 f ma- + +maior? & rcfpodenauto cft, ^odf^"So cft ma- + +easfeF^s5rtSs + +Bs?£-*SS^5f5&£ + +ft** <• Der aaaalem amorem, amat + + +V + + +* * + + +4i« V N D £ C I M A l*AtlS + +charitas efttdtior virtus. Quaeritur, quando in volufkttK +eft altior virtus? & rcfpondendu eft, quod eft tunc, quado +aquales habet fuos corrclatiuosG l. T.G.Quarritur,qua* +I:s voluntas di vera?& rcfpondendu eft, quod eft illa quat +fehabecadverum finem. Quxritur, vbi eft finis verus?# +tefpondendueH‘.q> eftin voluntate dc fpe &paticriaha- +bituata G.l.T H Quarritur,qualis patientia eft niaior?# +tefpondendum eft,® eft illa, qua: eft in volnntateex ma- +iori fpc habituaia. Quxritur, vbi eft maior veritas ? tl rC- +fpondenducft.quodctt in voluntate ac maiori fpc & pa- +tienriahabiruata.Qurritur, quando eft maior veritas?# +dicendum eft, quod eft tunc quando a maiori voluntate +eft amata G.l.T.l. Quarritur, vbi funt nrqnales veritas & +voluntas?# dicendum eft, quod in Deo Quarritur, qualis +tolunraseft vera’ & refpondendum eft, quod eft illa qus£ +eftex veris corrclatiuis G T.G H. Quxrnur qualis linis +eft maio; ?& dtcedum eft, quod cftillc cui competit a ma- +iori voluntate amari Quarritur, quado eft maior volun- +tas?Et refpondendum c it, quod eft tunc quando obierat +Inatorem fiuem fpcrandoG.T.G 1 Quarritur, vbi volun- +tas & finis funt aquales ? Ad quod dicendum eft, quod in +fubioTto in quo fpes & patieria funt aquales. Quarriturj +qualis aqualiras tflmagis amabilis? & refpodcndum eft» +quod eft illa qoxtftex corielatiuis voluntatis G.T.H L +Quxritu^qualis voluntaseft maiori&rcfpondendu eft, +quod eft illa in qua eft maior charitas Qua ritur.quabdd +eft maiorcharitas ? & dicendum eft, quod tft tunequado +involuntsteeftm3!ora?quaIicas.Qua:ritur,vbieft maiof +charitas ? &rdpondtnd\sm eft , quod eft in voluntate irt +quaeft maior arqualttasH.I.T.G. QuaEiitur,virtus qux +*ft charitasinquo finequiefcir?&dicendum eft,quodcft +in fine vero.Quneritur,qualisfimscft verus?# rcfponded» +dum cft,quod eft ille in quo eft charitas. Qnxritur,auan- +do eft charitas?# dicendum eft, quod eft tunc quando eft +parkivia H.l.T H. Quaeritur, vbi eft maiorcharitas? # +tefpondendum eft, quod eft, vbi eft maior Vtritas. Quas» +ricur, quando eft maior charitas ?& tefpondendum cftr +qiod eft tunc, quandoeftmaiorveritas H.fiT.l. Quxri- +tar, voluntas &yciicas vbi funt «quales? It rclpodcndurn + +tft + + +i + + +DE QVjESTIONIBVS. 411 + +tft.quod in fubic&u in quo conucrtuntut, Quaeritur, pa- +tientia & charitas quado luat xqualcs?& relpondcudum +eft, quod eft tunc, quando virtus Severitas funt aequale» +H. G. T. H. Quxrnur,quando voluntas eft raaior? &re- +Ipoodcndu eft,cjuod maior quando (e habet ad maiorem +finem extra fuas vires per charitatem. Quaeritur , qualis +charitas eft tnaior?& dicendum eft.quod cftilla quae cura +tnaiori fpe habet conuenicntia H G.T.l.Quxmur,qua- +do in fine eft xqualicas’ Cui dicendum eft.quod cft tunc, +quando in ipfo fine funt proportionatxfpes, charitas Sc, +patietia. Quaeritur, qualis aequalitas eft vircuola?&rcfp6r +dendum cft, q uodcft illa, quxconfiftit perxquales fines +virtuofos. Queritur, vbi lint aequales fines virtuofi? & di- +cendum eft, quod eft in proportione fpci.patietix Sc cha- +ritatis H.T.H I. Maiorxqualiras vbi cft?Cui diccndu cft, +quod eft in illa lege, in qua virtutes magis poflunt efle ae- +quales. QuL,rri:ur, quando eft maior arqualqas? Ad quod +dicendum cft quod eft tunc quando eft maior (pes & pa* +tiential.l.G H Quxricur, qualis vcricaseftmaior-St di- +candum eft , quod eft illa quae fc habet ad maiore finem.- +Quxritur, vbi fpes eft maior’ & diccdum cft, q> eft in illa +lege, perquam homo fperat maiorem finem. Maiorlex +quando fuit incepta?Cui dicendum eft.quod tunc quan- +do maior veritas fuit incepta G. T. G 1. Quaeritur, vbi +{pes Si patientia funt aequales? Ad q» dicendum cft, quod +eft in fine earum. Quxritrfr, qualis xqualicas eft magis +vera ? Sc refpondendum eft , quod eft illa quae fe habet ad +veriorem finem G.T. H 1. Queritur, in qua ventateeft +maior acqualitas?&refpondendu eft, quod eftinilla,quae +habet veriores corrclatiuos Quaeritur, quando eftmaior +srquslicas?Ad quod dicendum eft.quod tunc quando ha» +b eft in minori veritate. Qiue- +ritu t.quan do chari tas & parlentia& pietas funt in mino-, +t-itate ? Cui dicendum eft, quodeft tunc quando ira.falfi» +tas & ineo nftant ia pugnant fortiter contra illas. Quaeri- +tur , quando ira , falfi t as & inconftantia pugnant contr^ +charitate, patientiam & pietatem? & refpondendum eft, +quod eft cum miooritate charitatis,patientiar&pictati$ +H.K T.K Quaeritur, quado charitas & pictas funt rpaio- +rcs?& refpondendum eft.quod efttunc, quando charitas +& pietas pugnant viriliter contra iram & i nconftantiam. +Qusritur, quando charitas & pietas vincunt iram &ia- +conftanciam?6crefp.ondeodumcft, quod vincunt eas pet +modum maiorem quem habeat contra minorem mo- +dum irx & inconftantiar. Quaeritur, pnm quo charitas 8c +pictas viucuuc ira &incoftanriam?Ad quod dicedum eft, +cp cum maioribus adtibus quos habent H. K.T. I. Qu*. +ricur,vbi charitas habet maiore dele per modum iun&arum fimilitudinum Queritur, cum +quo charitas eft coniun&a cum pietate & pacientia?& re- +spondendum eft.quod cum corrclatiuisfuarum virtutum +H K.T.K. Queritur, quado charitas & pietas diftata mi- +nori tare ? & relpondendum eft» quod tunc quando fun$ +maiores contra iram & inconftantiam. Quaeritur quo- +modo charitas & pietas diftatu a minoritate ? & refpon- +dandum eft, quod tunc quado funt maiores contra iran^ +Ic inconftaciam. Quaeritur, quomodo charitas & pietas +diftar k miuo.ritate? &rc(ponaendu eft, q> eft per modum +que habent in exiftedo a maioritate. Quaeritur, cum quo +enari tas & pietas diftant a minoritate? & relpondendum. +eft, q> cum maiotitate qua habent ad inuicem H.T.H.I. +Qu*ritur,vbi charitas eft maior?& rcfpondendum eft, q» +in maiori fubftantia ab omni accidente denudata Quae- +ritur, quado «qualitas eftin maiori «qualitare?Ad quod +dicedum eft, quod tunc haber maiprem a£him iumftum +qnra a&u patientiae H.T.H.K. Quaeritur, quando chari- +tas if. pietas funt roaioies? & refpondendu eft, q» quando +(unt in pratftica contra minorem iram 6f inconftantiam. +Quzritur , quandocharitas & pietas diftant a minorita- +/ ?e?8t relpondendum eft, quod per modum quem habent +per maioritatem.Quzricur, cupi quo Ira & incbnftantia +deuincuntcharitatcm & pietatem? &refpondend\im eft, +quod cum minoritate charitatis & pietatis H- T. I.K. +Quzrirur, quando charitas patientia 8c pietas funt mino +res?&refpondcdum eft, quod’ tunc quando ira.falfitas^ +inconftatia funt maiores. Quaeritur, vbi charitas, patien- +tia & pietas lunt minores?& refpondendu eft.quod in il- +lp fubie +tas debeat amare maius principium; 'Er relpondcndum +eft, quiamaius piinupiam eft magis amabile E.F-T.G. +Queritur, quale medinm eft magis amabilcZ&huicdi- +cendum eft, quod eft id inyquo maior finis poteft quiefec- +te. Maius medium quod iu maiori finequie&ere poteft, +quantum eftr&tcfpondendum eft, quod eft catum quan- +tum diurna voluntas id amare poteft T.E F G Qnterr- +tur.quare in principio oportet dare medium/ Cui drecn- +dum cftjVtpnncipium periplum medium polire tranfiief +adfineml. & in ipio quicfcere. Medium perquod princi- +pium tranficad finem quantum eft.;& refpondenduin eft/ +quod eft cantum quantum mcnfiiratum eft inter fuura +priuciptum & finem. Quaeritur, quale medium eft magi* +menfurabile?&rcfpondcndum eft, quod cftid quod ma- +gis exiftit inter principium & fuum finem. + +Ve quajliomlus quinta columna + +E. G. H. T. + +t>equa- /'“'v Vseritur, qnalis virtas eft magis inrelfigibilis/ & re- +Jtivutbm V^Tpondcndum eft, quod eft illa, qua diurnus in tcllc- +ffumt* &us raajOTenl non poteft imelirgerc. Quaeritur, virru* +4*htmna. qua dtumusintellnftu» maiorem nmlUgerc non poteft,- +quanta eft/ Ad quod dicendum eft, quod illa clt tanta +quod diuina voluntas eam magis amare non poteft.- + +QjpMfr + + +t> E CtviSTlONlBVS. 4 iy + +Qu*ritur,virtus quam Dens non poteft magis intellige- +tc & amare, q nando fuit? & rcipondendum eft, quod fuif +gtucquatn virtus qua: non eftmagisintclligibtlis&ama-' +btUsF.G.T.F. Qnalc medium cit magis nuciligibik? Sc +felpondendum eh.quodeft il!ud,quod eft: magis amabi- +le. Quaeritur, medium quod eft magisamabilequantuni +efti&relpondcndum eft, quod eft tantum: quamu diui- +nus miellcdus poteft jpfum mtelligercF G T.G Quae- +tiiur, qualis finis mundi eft magis amabilis.^&refpoden- +dum eft.quodcftille, quo diurnus imellcdlus non poteft +inagisintelligcre. Qua-ritur, maior finis muhdi quantus +tft:6c rcfponaendum eft, quod eft tantus, quantum diui- +iius ifttelle&us. magis iritclligere poteft F G.T.H. Qua:- +iitur,qualis fubftantia cftmagis amabilis &inteliigibihs? +& rcipondendum eft,quodcftilla,qua:eftremotaabo- +/nniaCcidcnce.Subftartareir.ota ab omni accidere qUan- +do fuit? & rcipondendum eft, quod fuit antequa illa quae +abfq; accidente eife non poliunt. Maior fubftantia crea- +ta quanta eft? & fcfpondcndom eft, quod eft tanta quod +inaior a diuinointclfcdlu&diuinat volutate intelliginoff +poteft, uec ainariF H.T.F. Medium qbod maius adiui- +nointellc&unon poteft intclligi,quandofuu?&rcfpon- +dendum eft, quod fuit antequa illud medium,qaoduorf +eft tantum virtuofum. Maior virtus creata quantum eft +intelligibilis?& rcfpondcndum eft, quod eft tatum quan- . +tu diuinus intelledus ipfam ihrelligcre poteft F.H.T.G,- +Maiorfinis virtutis quadofuit?&reipondcnducft, qnotf +fuit antequam virtus finis quae non eft tantum iatelligi- +bilis.Maiorfinis virtutis creat* quantus cft?& dicendutrf +eft, quod eft tantus quatum diuinus intelle&ns illum ifi- +telligcrc poteftF.G.T.H. Maior virtus intclIciSlus quado' +fuit? &rcfpondendum eft, quod antequam illinor virtuf +intelledlus Maior vifrusintclledlus quanta cft?&refpon- +dendum eft, quod eft tanta quan tadiuintfs iritelle&uS il- +lam intelltgere poteft F.T.F.G. Qualis finis medii poteft^ +k Deo melius i ntclligi : & refpondcndum eft, quod ctt fi. +fiis qui eft fui intclligere.Fiuis maiofisincelligete quan’- +tCrs eft: Cui dicendum eft, quod eft tantus quantus diu?-' +intclkdlus F.T.F.H. Quaeritur, maius mediu + +b'i + + +*t« V N jD E fe I tirk PAkS + +ic&us quando fuit. Ad quod diccndu eft, quod fuit faMc +quando maior inrelle&us fuit: Maius tfoediu intcllcdu* +quantum eft? & rcfpondendu eft, quod eft tantum quan- +tu in tellc&us maior eft F. T.G H. Maior finis in tclleft u* +qualiseft?&dic£dum eftquod eft talis quod maiotctadi- +uinus intellectus inrclligereno poteft. Maior finis intel- +lectus quantus eftP&refpondendumeft, quod eft tantus +quanta fubftantia abfq; accidente efle potcft. Subftanda +quare fine accidente efle potcft quandofuitP&dicendttiH +eft, quod fuit antequam fubftantia qu* fine accidete efle +no potcft G.H.T.F. Quae ritur, quale m cdiiim virtutis eft +magis diligibile? & rcfpondcdum eft, quodeft illud q> eft +in virtute magis amabile. Quaeritur, mediu quod eft ma- +gis amabile quado fuit? & dicedum cft,q> fuit atit£quani +medium quod non eft tantum amabile. Medium volun- +tatis quantu eft?& refpondendu eft, quod eft tantu quan* +tu virtuofiim cfl'e poteft G H.T.G. Quaeritur, quilis vir- +tus eft magis amabilis. Ad quod dicendum eftquod eft il- +la qusccaufat maiore finem. Finis maioris virtutis quadef +fuit? & rcipondendum eft,quod fuit tunequando magis +amata fuit G.H.T.H. Quaeritur, qualis virtus potcft cliir +maior creatura? & dicendum eft, quod eft illa quse potcft +magis amari. Virtusquse poteft magis amari quido fuit? +& rcfpddendum eft, quod fuit antequam vinus quae noti +eft tantum amabilis G.T.F.G, Quaritur, per quale me: . +dium acquiritur maior finis?& rcfpodendum eft pet illuti +qilonullum aliud poteft amari. Finisquinon poteftma- +gis amati, quantus eft ? Ad quod diccndufn eft quod ipfa +eft tantus qiuftftus finis voluntatis efle potcft G.T.F.H. +Qusritur, quale mediu eft maius quod efle potcft ?&re- +fpondendum eft, quod eft illud quod magis diligi n6 po- +teft. Medium quod magis diligi no poteft quando fuit?& +xefpodencQm eft, quod eft tunc quando maior vOluntaS +eft. Maior voluntas quanta eft? &refp6delidtim eft, quod +cfttantaquaHtum maius amare eft GrT.G H.Qustrirur,’ +maior finis voluntatis qualis eft? & refpondeodum eft, q» +eft talis qualis eft per maius amare. Finis qui eft j> maius +amare quando fuit?& dicendum eft,quod fuit antequanf « +finis qainon eft per maius amai,cH.T.F.G. Quaeritur,’ + +qualis + + +i + + +t) E 'Q^V k S T IO NlfeV i + + +Qualis Virtus fe habet ad maiorem finem? &rriponden- +,dum cft , quod cft illa quae habet maius medium. Virtus +habens maiusmediu quanracft ? Adquoddicendumeflj + + +quod cft tanta quitum cft fuum medium. Virtus habens +jfcadi + + +maiorem finem quando fuit ? & rcfpondendum elt-, +quod ipfa fuit antequam Virtus habens fead minorem fi- +nem.H. T.G.H Quxritur, qualis finiseftniai6r?&re- . + + +Ipondcndum cft, quod eftille in quo maior virtus quie- + + +icit. Virtus quicfcciis in maiori fine quando fuit? Ciu rc- +ipondendumeft?quod fuitantequa fubftantia quz abf. +que accidente effe non potett T.f.G.ti. Qualis finis cft +in maiori priuaiioncPAd quod dicendum eft, quod cft illa +qui cft contra maiorem perfc&ione. Finis qui eft in ma- +iori perfe&iOne quando fuir?& rcfponden dum eft, quod +jfuitantequa finis qui cft ih maiori priuatiqne. Finis exi- +iftes in hiaiori priuatione quaucus eft : & refpondendum +eft, quod eft tantus 4 quanto maiori fine perfe&ioni* de- +Buitilscft. + + +De qu/tftimbits fextk colttfHm G.H. I T. + + +QVqritur,qualit lex cft magis ver a,& icfpondehdri eft, fi. + +quod eft illa quae caufat maiorci virtutes. Qu£ ritui, + +VOi c lt maior lex, & relpondendum eft, quod eft in maio- rextA +Vibus virtutibus. QuaeritUr , voluntas quando cft virtuo- c9iHmn^ +fa & vcra?& rcfpondendum eft,quod eft tunequando eft q h.I.Ti +Jrabituata de fpe, pietate & charitate G H T.G Queritur + + +qualis lex (e habet ad magis virtuofumfiucm? &tcipon +dendum eft, quod cft illa quae caufat altiotem lperti.cha- + + +ritatcm& viirutcra. Quxrirur, voluntas quando eft Virr +ituofa?& dicendum eft, quod eft tunc quando fe habet ad +Virtuofilfimuip finem G.H.T.H. Quaeritur, qualis lex eft + + +iriaior? & refpodendum eft, quod eft illa in quajiint ma- +: enati + + +iores (pes & charitas. Quaeritur, voluntas quando cftma- +ior? & rcfpondendum cft, quod eft tunc, quando de ma- +iori charitate & (pe habituata cft G. H. T. I. Quaeritur, +'qualis qualitas eft virtuofa? Sc refpodendum eft, quod eft +illa quae confidit per aequalem amorem , amatu & ama- +Ve. Quaeritur, vbi cft aequalitas virtuofa amantis &amati( +& Ecipoadcndum eft, quod illa cft in voluntate, in qui +-t b 4 % + + +I + + +4i« VN DECIMA 1*AH5 + +charitas cft^ltior virtus. Quarritur, quando in voluntate +eft altior virtus? &refpondcndu eft, quod eft tunc, quado +aquales habet fues corrclatiuosG l.t.G.Quarritur, qua- +lis voluntas cft vera?& rcfpondendu cft, quod eft illa quaC +fehabecad verum finem. Quaeritur, vbi cft finis vetus? & +tefpondendueir.tp eft in voluntate dc fpc &patictiaha- +biiuata G.I.T H Quxritur,qualis patientia cft maior?# +tcfpondenduin dl,q?eftil!a,qua:eitin volnntateex ma- +iori fpe habituaia. Qu.xritur,vbi eft maior veritas ? & r<- +fpondendueft,quodcrt involuntate ac maiori fpe & pa- +tientia habituata.Qurritur, quando cft maior veritas?# +dicendum cft, quod eft tunc quando a maiori voluntate +cft amata G.I.T.I. Quxritur,vbi funt arqualcs veritas & +voluntas?#diccndum cft, quod in Deo Qmsritur, qualis +voluntas elt vera* & refpondendum eft, p^odeft illa quaff +eft cx veris corrclatiui* G.T.G H. Quatitur qualis linis +eft maio; ?& dtcedum cft, quod eft illo cui competit a ma- +iori voluntate amati Quarritur, qua Jo cft maior volun- +tas?Et refpondendum eft,quod cft tunc quando obiedlat +tnaiorem fiuem IperandoG.T.G l. Quarritur, vbi volun- +tas & finis funt xquales ? Ad quod dicendum cft, quod in +fubicifto in quo Ipes & patietia fune xquales. Quariturj +qualis xqualiras cft magis amabilis? & refpodcndumeft, +quod cft illa qnxtftex correlatiuis voluntatis G.T.H L +Quarritur, qualis voluntas eft maioi:& relpondcndu cft, +quod eft illa in qua cft maior charitas Qua ritur,quabdo +eft maiorcharitas ? & dicendum cft, quod tft tunequado +involuntate eft tnaio r xquaIitas.Quarritur,vbi cft maio? +charitas ?& refpondendum eft, quod eft in voluntate irt +quaeftmaiorarqualuasH.l.T.G. Quxiitur,virtus quae +eft charitas in quo fincquiefcit?&dicendwn cft, quod eft +in fine rero.Qnnri itur, qualis finis cft vcnis?& refpondcd- +dum cft,quoctcftillein quo eftcKatitas.Quxritur,quan- +do eft charitas?# dicendum cft, quod eft tunc quadoo cft +parienna H.I.T H. Quxritur,vbi eft maiorcharitas? # +tcfpondcndum cft, quod cft, vbi cftmaidtvtritas. Quae- +ritur, quando cft maiorcharitas ? & refpondendum cll# +quod efttunc/quandoeftmaiorveritas H.LT.1. Quxri- +tur, voluntas# veritas vbi funt «quales? &refpodendum + + +DE QVjESTIONIBVS. 4» + +tft,quodin fubie&oin quo conucrtuntur, Quaeritur, pa- +tientia & charicas quado fune xqualesJSc relpoudepdum +eft, quod eft tunc, quando virtus &veiicAS fuat aequale» +H. G. T. H. Quarritur, quando voluntas eft maior? &re» +fpoudendu eft, quod maior quando fe habet ad maiorem +finem extra fuas vires per charitatem. Qmeritui , quali* +chariras eft tnaior?& dicendum eft, quod e it illa quae cum +maiori fpe habet conuenienna H G.T.l. Quaeritur, qua- +do in fine e(l «qualitas? Cui dicendum eft, quod cft tunc, +quando in ipfo fine funt proportionatxfpes, cbaritas St +patietia. Quxritur,qualis «qualitas eft vircuofa?&refp6- +denduro cft, q uod cft illa, quae confiftit per «quales fines +virtuoibs. Queritur, vbi fint «quales fines virtuofi? & di- +cendum eft,quod eft m proportionefpci.patietix & cha- +ricarisH.T.H I. Maior «qualitas vbi cft?Cui diccndu cft, +quod eft m illa lege, in qua virtutes magis pofiunt cfie *- +quales. Qtxrri;ur, quando cft maior «qualius? Ad quod +dicendum cit quod eft tunc quando eft maior (pes & pa» +Cientia 1.7 .G H Q,i]«ritur,qualis veritas eft maioi :St di- +candum eft , quod eft illa qu« ic habet ad maiore finem.- +Quxritur, vbi fpes eft maior ? Scdiccdum eft, q> eft in illa +lege, perquam homofperat maiorem finem. Maiorlex +quando fuit inceptalCui dicendum cft.quod tunequan- +do maior veritas fuit incepta G. T. G 1. Quarritur, vbi +fpes & patientia funt «quales J Ad q? dicendum eft, quod +cft in fine earum. Quarrittfr , qualis «qualitas elt magis +vera ? & relpondendum eft, quod eft illa qu« fehabec ad +veriorem finem G.T.H I. Quatitur, in qua ventate cft +maior «qualitasr&tefpondendu eft, quod eftinilla,qu« +habet veriores corrclatiuos Qmtrirur, quando eft maior +«qualitas? Ad quod dicendum cft, quod tunc quando ha» +bet maiores correlatiuos T.G.H.l Quarritur, inquofinC) +virtutes efie pofiunt magis xquales?& refpondedumf ft, +quod cft in illo , in quo (pes, patientia &charitas habent +maiores apticudincs. Quxrirur, qualis homo eft maior? +& refpondendum.quod eft ille, in quo virtutes funt ma- +gis «quales, aut fuerunt. Quarritur , quando fuit maior +homo? & refpondeodum cft, quod tunc quando nuiOC +finis fuu inceptus. + +Dd 3 + + +• 4»*. + + +VNDEGIMA P A R $ + +Deqtujlionibus fepunucolumn c +H.l.K.T. + +neaut,- ✓'"'N Vacitur, quando habet charitas patientia 8? picra^ +Jholib** Vanden,du cft, quod cifvbi chaiitascft, patientia 8fpi«- +H.I.K.T . tas.Qu*ritur,via gloriae quando ctU&rcfppdcndum eft^ +ipla cft per tpodum quem habent inuicc ch.a.ritas, pati- +entia 5v pictas. Qt£rrituc,cum quo cft via glori*? & re^. +(pondendum cft , quod eft cqmcharitate paticntiq&jpic-. +tate ^ l.T.H,- Quaeritur, quado charitas & patientia fun* +maiores?&refpondendu,cft,quodeft tunc, quando fiint +contra maiorem iram & fallitatcm- Quatitur, in quo, + +(uni matpres homine charitas & patientia? & reconde- + +dum cft , quod cft in illo,qui aedificauit tnaiorero legcn^ +Sc magis virtuolamH.L T.I.. Quaeritur, ybiignjs vegeta^ +tur?& rcfpondendum eft, q> cft in vegetatiua: ficut vcgft- +ta iaa «egetatin (cnfitiua. Quaeritur, quare virtps& ve- +ntas (untscquales ? & refpoodcndum cft, quod eft in fui* +corrdatitusH.l.T K Quaeritur, vbi virtqscftin minori-; +tatf?A* +rttur, quando charitas & partentiafc pietas fuut in mino-. +*it3tc ? Cui dicendum cft.quodeft tunc quando ira.falf* +tas Si mconftantia pugnant fortiter cootra illas. Quaeri- +tur, quando ira , falGcas &inconftantia pugnant contra, +charitatc, patientiam & pietatem? & rcfpondendum cft» +quod cft cum roiooritate charitatis,patienri*& pietati* + +H.K T.K Quteritur, quado charitas & pietas funt m?io- + +res;& rcfpondendum cft, quod cft tunc, quando charitas +$c pietas pugnant viriliter contrairara &inconftantiara. +Quaeritur , quando charitas & pietas vincunt iram & in- +conftantiam? & rcfpondendum eft, quod vincunt eas pet +modum maiorem quem habent contra minorem mo- +dum ir* & inconftantiae. Quaeritur, pnm q uo charitas SJ +pictas vineput ira &incoftantiam?Ad quoddicedum elq +q,cum maioribus anibus quos habent H. K T.I. Qu*- + +titur, vbi charitas h abet maiore deleftatione?&dicendu + +eft,quod in maiori «qualitate fuorum corrclatiuorutq. + +Q9*- + + +> \ f + + +I DP QV jE S T I O N I R V S. 4ij + +Quaerit wr,qu%do charitas habet maiore dcle&acionein? +tc dicendu eft, quod tunc quando eft coniundia cum pie- +tate & patientia. Quaeritur, quando charitas efteon- +iun&a cum patientia & pietate ? Ad qttod dicendum eft, +qj» per modum iundtarum fimilitudinum Queritur, cum +quo charitas eft coniun&a cum pietate &patientia?& re- +spondendum eft, quod cum correlatiuis fuarum virtutum +H K.T.K. Quaeritur, quado charitas 8c pietas diftat a mi- +nocitace ? & rcfpondcndum eft, quod tunc quando fun$ +maiores contra iram & inconftantiam. Quaeritur, quo- +modo charitas & pietas diftanjt a minoritate ? & rcfpon- +dendum eft, quod tunc quado funt maiqrcs contra irati} +fle inconftaciam. Quaeritur, quomodo charitas & pietas +diftat a miuo.ritate? &rc(pondendu eft, q> eft per modum +que habent in exiftedo a maioritate. Qjtaeritur, cum qua +charitas & pietas diftant a minoritate? & re lpondcndum +eft,q> cum maiotitate qua habent ad inuicera H.T.H.I. +Qusecitur,vbi charitas eft maior?& refpondcndum eft, q» +in maiori fubftantia abomniaccidente denudata Quae- +ritur, quado «qualitas eft in maiori aequalitate?Ad quod +dicedum eft, quod tunc habet maiprem a&um iun&utq +fum a&u patientiae H.T.H.K. Quaerirur,quando chati- +tas 8f pietas funt maiotes? & refpondendu eft, q> quando +iunt in pra&ica contra minorem iram Sf inconftantiam. +Quaeritur , quando charitas 8c pietas diftant a minorita- +i te?Be refpondcndum eft, quod per modum queip habene +per maioritatera. Quaeritur, cum quo Ira & inconftantia +deuincunt cbaritatcm & pietatem? & refpopdcndvim eft, +quod cum minoritate charitatis & pietatis H- T. I.K. +Quxritur, quando charitas patientia 5c pietas funt mino +xes?&refpondedum eft, quod tunc quando ira, falfitas 8$ +inconftatia funt maiores. Quarritut,vbi charitas, patien- +tia & pictas Iunt minores?&; refpopdcndu eft, quod in il- +lp fubiefto in quo ira , falfitas & inconftantia expellun^ +ipfas.Quaeritur, quomodo ira,falfitas &incoftantia cor- +rumpunt ch aritatem , pietatem & patientiam ?& rcfpon- +defcdumcft, quod per modum quem habent, co^quan- +dofeadinuicem contra charitatem , patientiam & piq. +Mtcxp. Quaeritur ^ cum quo ira falfitas & inconftantia + +Pd ^ + + +VNPECIMA P A Jl $ + + +Corrumpunt charitatcm , patientiam 5f pjctatciti ? & r§- +fpondeudu eft quod cum minoritate quam habent chac +fitas, patientia pictas l.K.T.H Quxritur, vbiglprij? +acquilicacft maior ?-& refpondendum cft, quod in niaip- +riratelegis. Quaeritur, quomodo maipr gloria fuit ac- +.quifica,3 & refpondendum cft, quod quaudo veriot homp +sdificauit vetiorem legem. Quariitur.quompdo veriof +gloriafuitacquifica ?& rcfpodendum eft, quod per ruar +>prem modum quem habebant charitas, patientia & pic- +tas- Quxritur, cum quo maior gloria hiitacquifita ?5f +refpondendum eft, quod eum homine de maiori chari- +pte, patientia &pietatehabitaato I.K.T. I. Quxiitjirt +ybi veritas & gloria funt squales ? & refpondendum eltf +quod in fubftanria ab omni acci dente feparaca. Quaeri- +tur, quomodo veritas & gloria funt squales; & refpon- +dendum eft, quod per modum quem habent ad irpicem +per squales corrclatiuos. Quxritur , cum quo veritas & +gloria funt xqua}cs.;& refpondendum eft, quod cum fui? +'f prrclatiuis squalibus I.fC.T.K. Quxritur, minor glori^ +ybi ef!?& rcfpondendurr eft, quod eft in minore veritate, +charitace, patientia & pietate. Quxritur, quando minor +gloria cft in veritate ? & refpondendum eft, quod tunc +quando charitas, patientia & pietas habent lentos actus? +Quxritur. quando minor gloria eft in veritate /Ad quo4 +fhcedumcft, q? per modum que habent charitas, patieq- +fia $c pietas. Quxritur, cum quo minor gloria eft in ifci- +porj veritate ? Ad quod dicendum eft, quod cum minori- +bus a&ibus charitacjs.patietix & pietatis I.T..K I. Qus- +fitur,vbi eft maior veritas ?& refpondendum eft, quod +eftvbi eft fua maior xqualicas.Qu£ritur,quando eft ma- +jor v;ritas;§: dicendum eft, quod tunc quando eft fua ma- +jor xqua!iras I-T-fd K. Quaeritur, vbi eft minor cftaritasc +Ad quod difendjjm eft, quod eft in minori charitate, pa- +tientia Sf pietate Quxritur, quado cft minor charitas? 8c +refpondendum eft, quod tunc quando patientia & picta? +fpnt minores Qusricur.quomodo charitas cft minor?& +refpondendum cft,quodper modum quem habentpa- +fientia & pietas. Quxritur, cum qup clnritas eft minor/ +ad qupd dicendum cft , quod cum minoritate , patientia + + +r + + +P E QJ4STI O NIB VS. nf + +ic pier*ite I.T. I.JC Quaeritur, vbi v«ritas eft minor? 8f +pfpondcndum eft, quod eft minor in fua minori aequali- +.ate. quaeritur, quando vciitas eft minor? Se refponden- +ium eft:, quod per modum minorem quem habet jn fua £• +qualitate qusritur,cun) quo yeritas eft minor?& rcfppn- +dendum eft, quod cum minori lege K.T.H.I. Quxri.tur, +ybip It maior gloria ? £:rdpondedum eft, quod eft, vbi eft +fua maior aequalitas, quaeritur, quando eft maior glojia? +jg£ refpondcndum eft,quod eft tunc quando eft fua maior +sequaliras. quaeritur, quomodo eft maior gloria? & rcfpo* +«dendum tft.quodeft permoduin quem habentfuacotrp- +iatigaconfubftantialiaexiftentia^qualia ab omnibus ac- +cidentibus feparara, Qjrxrirur.cum quo eft piaior gloria» +§c recondendum eft , quod eft cum maiprftate (uorym +correlatiuorum.qusritur.quando maiorglpria & minor +gloria funtinuicem ? &rcfpondendum eft, quod eft tunc +quando anima coiuncta eft cura corporc.quxritur,quan- +do maior gloria & minor gloria conbftunt in minori fub- +jeifto?& refpondcndum eft, quod eft per modum queha- +bept fcnfitiua&imaginatiuacuiTi mi not irate, &ratioci- +patiua cym maipntate. Qusritur, quomodo minor glo- +ria & maior gloria confiftunt in fubiedto adinuicem?& +refppndendum eft, quod eft per a&us fubft.intiales 8: ac- +cidentales. Quxrirur,cum quo maior gloria & mippjf +gloria confiftuuc in fubietfto ?& refpondcndum eft, quod +eftcumfenfitiuis , imagin^tiuis guatiocinatipis K. T. H. +K. Qtwitur, quando eft maior gloria ? & refpondendunj. +eft, quod eft per modum fubicdti ab qmm minoritaterp- +motum. quaeritur, cum quo eft minor gloria ? ad quod di- +cendum eft.qupd eft cum minori aiftu ipfius gloriae T.H. +I,K. Quiritur,vbi eft maior minoricas? &refpondenduna +eft, quod eft jn peccato fiuc in minori squalitate. quxri- +tur,quandoeft minor squalitas? & refpondcndum eft, +quod eft tunc quando eft maior squalitas inpriuatione. + +3uxrirur,cum quo eft minus peccatum ? & rcfponden- +um eft, quod eft cum fenfitiua fine cledtionc animz. +qustitur, quando eft minus peccatum ? ad quod dicen- +dum eft,quod eft cum fcufi tiua tantum j 5c tunc eft pecca- +tum veniale. + + +D4 5 + + +DE Q^VjE S TIONIB V$. 4*? + +tenendo affirmatiuam aut negatiuam. Et ifta regula cft +infallibilis: faute*cmplificauiinus dediuinaboniutedc +tnagni t udine:i ta poteft dici fuo modo dc boniratc& ma- +gnitudine angelica ; & de bonitate fitmagnitudine iufti- +ci*;&de hoqitate&magnitudinepiudenti* ; &dema- +licia; & magnitudine auarici* ;Et dc malicia & magni- +tudino gulae. Et ficut diximus dc camera B. C. fic poteft +dici dequxftioqibus, quaifuntimplicatxin camera B.D. + +& incamera B. E- Et fic de aliis cameris qux funt in ter- +tia figura. Et hape fufiician t caufa breui tatis de quaeftionir +bus qux poftunt fieri per tertiam figuram. Et in iftopaflir +Cognofcit intellectus, quod tertia figura cft valde genera- +le,a qua poliunt abftrahi quafi innumerabiles qu^ftiones +particulares &folutiones carum. + +De quafitontbus multiplicationis quarte figura. + +\ A Vltiplicatio quartae figurxeft quinque modis, vt di- Tertia +JLViduraeft. Ethcut fit multiplicatio quinque modis: .arsieci^ +ficpofluntfietiquxftioncs quinque modis. Et ficdepri- mA +mo modo & aliis aliquid dicemus. Primus modus fubdi prtnctp*. +qidi tur in quatuor partes. Prima eft : quado probat, quod iu ^ u ^ + +mundus cft nouus per viginti rationes. Et hoc per colu- +mnam B.C.D. Et ficut dicitur de mundo :fic poteft dici +de his quae lignantur per B.C. E. in alphabeto , faciendo, +{elutiones cuiuslibet (ignati fuo modo, ficut B. quod fi- +gnificat Deum, bonitatem, differentiam, iufticiam,aua- +rlciam. Et fic dc C. quod fignificat angelum, magnitudi- +nem, &c.EtD. quod fignificat coelum, aeternitatem, Stc. + +Et fic quaelibet quaeftio particularis fuam folutionem im- +plicatam habet.Quje quidem folutio poteft reduci ad ar- +tem tenendo modum lftius artis. Et ficut diximus de pri- +mo modo: ita poteft dici dc aliis fuo modo. EthaecfuHi- +piant demultiplicatione quartae figurae caula breuitatis. Quarta, + +Dequaftionibut mixtionis principiorem & f*rs decs? + +ngulaum. *££* + +TN mixtione principiorum & regularum oftenditur IU de 5»^ +JL quando quodlibcc principium ddeurretur per alia fiiontbu^, + +• t • • • •* + + +4*? VNDECIMA PARS + +principia & regulas, faciendo defubiettoprxdicatum,® +cconuerfo : ficut bonitas magna, bonitas aeterna, bonitas +potens, &c.Magmtudo bona, magnitudo xterna, magni- +tudo potens, &c. Idcirco fi fiat quxlUo dc bonitate & ma- +gnitudine ? & de bonitate & a'tcrnitatc,&c.tecurraturad +capitulum bonitatis 8s'on- +tcxcum lolucre, ad dandum dodrinam.quomcdoartifia dectr/.M +fciatabftralicrc quarflioncs a textu, & foluerecas per ii- purot +lum rcxrum,a quoabftrahuntur. Alias quaeftionesinten- prtntipn- +diruas facere, & a tcxcuabftr ahere ; (cd non folucre caufa / n > jW +breui tatis: fed ad textum debitum cas reducere, ad dan- eftdtqun +dara dobtriuam , per quem modum arriftafciat folucre ftiomb** +quaeftiones per textum debitum. Qai quidem textus tft nouefub* + +feneralis ad multas quaftiones: Et illum modum Scor- teiibrumi +inem propommustcncrcin aliis fixbiedhs. Vtrum pera- &• prtmo +liquem moduin fit ncccdarium, quod Dcuspioducatbo- de pnmt +nam? Solutio : vade ad fubicdam Dei in paragrapho {ubtsiio, +bonitatis.QuxriturjquareDeus crcauicmuudum? Solu- quod eft +tio: vadeadlecuudum paragrr.phum. Vtcuui Deus pro- Deui. Ei +ducar bonuni infinitum; Solutio iu tercio paragrapho. primo ptt +Verum Deuspoflit creare ens infinitum JSoluciomquar- ptinapioL +to paragraphocftfignata.Vtrumattcrnitas habeat adum +infinitum & connatuialeJ Solutio in quinto paragrapho* + +Vtrum Deus potuifrctcreaflc corium infinitum Sc alter- +num ? Solutio in fexto paragrapho. Verum Deus fit ne- +tcftitacus ad producendum infinitum ? Solutio in fepti- +jno paragrapho. Vtrum potTe ptimu (it caufa omnis poffc +tteati ? Solutio in o&auo paragrapho. V trum Deus cum +fuo intelledu neceffiter fe ad producendum infinitum +incclligibife? Solutio in nono paragrapho. Quaeritur, +quare in via ignoratur ab aliquibus lummus produdus? + +Solutio in decimo paragrapho. Vtrum fit darcvolitum +produdum infinitum? Solucioinvndecimo paragrapho. +Qurritur.quq e(l caufa c hamatis crcatxJSolutio io duo» +decimo paragrapho. Vitcrias rcfpondcndum tft, vtvo' + + +I + + +4jo VN DE CIMA i»ARS + +luntas creata obicftarct fummum amatum fupcrftiiivi* +iibus, adiuuante charitace. Vtrum Detis mediante fui +virtute infinira producat virtuofum infinitum ? Solutio +in decimotertid paragrapho. Qnxritur, qux cft primi +caufa virtutum moralium ? Solutio in decimoquarto. V- +trum diuina veritas pollit efle ociofa , quoad fuam ratio* +tiem ? Solutio in 15. Qrueritur, quare funt virtutes creataei +Solutio iu 1«. Vtrum Deus pollit tantum de fua gloria +quantum ipleeft? Solutio 1017. Quaeritur, quare di alia +vita? Solutio in 18. Vtrum diuinar rationes fine ali qua di- +ffinitione polline habere adtus infinitos i Solutio in +Quxritur, quid ell prima caufa multitudinis entium dif- +ferentium genere, ipccie,& numero? Solutio in zo. V - +trum in Deo fit cocfien tialis concordantia ? Solutio in zn +Quaeritur , quare Deus creauit vnura mundum & non +xmiltos ? Soluti j in zz. Quxritur, quare in Dconon eft +contrairietas? Solutio in z?. Quaeritur, quareDcushabec +nolle, cum fuum velle fitinfinicumPSolutioin z+. Vtruni +Deus fit principium in fc perfectum ? Solutio in zj. Quae- +ritur, quare Deiis creauit principiare ? Solutio in zfi. Vl- +terius vt cbgndlcerctur creare infinitum: vtrum Deui +tantum fit idiinitus per fuum intrinfecum agere,ficut per +fuum intrinlecum ciifterc ? Solutio in z7.Quatritur,qua* +xc Deus creauit media naturalia ? foldtio in z8. V trum di. +uinae rationes quiefont in feipfis? Solutio in 19. Quaeri, +tur, quare Deus creauit fihes perfe£tos?Sblutioin jo. V- +trum Deus eifet maior fimpliciter : pofito quod fuae dia. +gnitates non haberent aftusidfinitosPSolutio in ji.Qus- +xitur, quare Deus creauit maioritaws, fircum quo crea* +tjitillasPSolutioinjz. Vtrum in Deo fit aequalitas ? Sb- +tio injj. Quaeritur, quare Deus creauit aequalitates ?So^ +lutio in 34. Vlterius Creauit Deus aequalitates fic cum fiii- +stquahtatc , ficut creauit bonitates cum fua bonitatem +Quaeritur, quare in Deo non cft minbritas ? S0W10 in 3); + +Cum in Deo non fit minoritas , quare creauinninb- +litatcs ? Solutio in 3 i. Vlterius :quia vnum +contrarium magis cognoicituc +per reliquum. + +v' > v '■•.‘"i - : ' * + +: ‘ + + +jb i Qj&STt O utb VS. 4 ji + + +£>e quijlionibm Vei per r egulas fitttis. + +■\ Vscritut > vtrum Deus fit ens ncceflarium : vide ad Deqitii. +^primum paragraphum regularum primi fubie&i. +erius quaeritur, quomodo probacur Deum efle ? Solu- ^ +ra eodem paragrapho, & ih aliis. Quaeritur, quid eft regultti +! ncceflarium ? Solutio in fecundo paragrapho, & in +[confequcrttibus. Quaeritur, quomodo Deus dilfini- 1 +? Solutio: vade ad capitulum diffinitionis Dei primi +ie&ii' Vtrum Deus de fe fit a&us purus ? Solutio ia v +lia regula primi fubicfti. Quaeri tur , vtrum in Deo a- +iid fit de aliquod Solutio in cademregula in fecunda +cie. Quaeritur, quare Deus eft ncceflarium ens i Solu. +in quarta regula in pnmafpecle. Vtrum DeUsfic Deus +Deo i Solutio in eadem regula in fecunda fpecie. V • +m in Deo (it quantitas ? Solutio in rcgUlaF Quaeritur +Deo per squalitatem ?& refpondendum eft per regu- +i G. Vtrum atbus aeternus fit in tempore ? Solutio iU +ulaH. Vtrum Deus fit collocatus flue contentus ? So- + +0 in regula I. Quaeritur, per quem modum Deus exi* + +Solutio in primi regula K Quacriturjquomodo Deus +;? Solutio in eadem regula. Quaeritur, Deus cum +» eft hbc quod eft ? Solutio in fecunda regula & +ae ritui, Deus cum quo agit hoc quod agit ? Solutio id +em regula. Fecimus quaeftiones ds Deo per princi. + +& regulas: quapropter fi liat qtueftio peregrina de +», applicetur ad textum flue locum ei competentem; +fluatur per ipfum , terlendo affirmationem aut nega- +tem, tali modo quod textus nondeftruatur. Vlteriufe +Deo multae fiunt quaeftiones, teneatur modus tet- +igurse & feptcrii Columnarum praediftarum , ih qiii- +fteimus quaeftiones :&dcntut cis folutiones per feia- +fignatas. Et hoc docet capitulum applicationis; +uc fi artifta vult habete multa media ad probam: + +1 aliquid de Deo , recurratur ad capitulum multipli* +anis quartae figar* , qiibd docet inucnirc multi +!ia,& docet probare pfct prius & poftetius. Quoa . +n dc Deo non poceft probare aliquid per prius , St + +> fi quaeftio indiget probatione per xqui . irantiami + + +'4 fi VNOficiMA Par $ + +flcut (i aliquis vellet probare, vtrum (it aliqua & infiniti +< poteftas, pfobetur per infinitam aeternitatem. Vlteriufi +qui vult ptobare perxquiparantiain: ficut quando qux- +1 ritur, quare in anima intellc&us, memoria & voluntas +funt aequales? Ad quod rc(pondeatur,qtf ia Deus eft xqui- +liccrintel!igibilis,& amabilis, & recolibilis. Vltcrius (i +quaeratur, quare (ufficiunt in qualibet potentia animae +tria corrclatiua per fecundam ('pedem C. defignata ? Et +rcfpondcndumeftquodiri qualibet ratione diurna fuffi- +Cianr tria Corrclatiua. Si quaeratur, quate Deus creauit v- +num mtindu,&non mulcos?Sic probetur, videlicetquod! +Deus eftvnum : idcirco creauit vnum mundum. Si quat- +iatur, quare Deus diligit vnam creaturam plus quam a- +liam ? Refpondendum eft, quia quandocieauit mundum,' +intelligit maiorem finem creationis quam potuit incel- +ligere. Adhuc fi qnxrarur, vtrum Deo competat magis +creare maiora quam minora? Refpoodenduro eft, quod +fic.Nam maiora magiscorrucniuntcumfuisdiguicatibuf +quam minora ; &fic de aliis. + + +tie quaflionilut fecundi fubiefti , quod tft de ange-* , +lo : & primo per principia. + +J3etfu*- Vare angelus peccauit, poftqua Deus creauit ipfutrf +fitontbm V^xtotura bonum ? Errefpondendumeftperdiffinititf- +jicundt nem maioritatis & minoritaris. Adhuc, vtrum angeit in' + +fabiefit, fualocudone habeant inftrumentum? Et refpondendum +juod eft eft, quod fic : videlicet bonitatem &.alia principia eis co- +de *nge~ naturalia, quodlibct habente (ua corrclatiua, & hoc fi- +Io.($pn- gnatum eft per primum paragraph uni capituli angelo- +Mo fer rum Queritur, Vtrum vnus angelus producat alium art- +fimctptd . gelum ? Solutio in primo paragrapho.Quxritur,qux eft +Caufa plagis angeli?SoIutio in fecundo paragrapbo. quae- +ritur , vtrum angelus fic corruptibilis ? Sofutio in' tertio +paragrapho.Quxritur,qiixfintinftrumenta angelorum? +Solutio in quarto pacagrapho Cum angelus non habear +Oculos, quomodo imelligir colotes ?Solut(o in quinto. + E QV & S T t 6 N I B V S. + +rntiitajfblutibiri feptimo. cju*ricur,cUm + +quales rtiuiralkerflolutib in 17. Cum angelus fit bonUS +ituulitcr, qnxfcftcaufe, quare clt malus moralitcr ffdi +tib in dfccimo odtauo, + +pe quitftiombus angeli per 'regulat * + +Vdtrltuc, per quem modum ptobatur, qiiod angeli oi 'tjtta. + + +I + + +T J-V* lr M 1 • 1 O •* + +^Jinc ? Folutio in prima regula! Quxiicurj angelus jhamkus +a^iodo diffinitur Plolutio in fecunda. QUxritur , quid «ngcbftr +natura artgeli. quxritur.de adionibus « paflionibus riguUt. +;e!orum. Cum angelus nbu habeat imaginationem* +n quo inteiligit imaginabilia ? Omnes iftxquxftione* +luntur per fccudam regulam fupradidam. Quaeritur* , +efunrprincipiainnataangcli:quxritur,quxcltforriU A + +;eli, Sc quX elt cius taatoria ? quxritur, ahgelus malus +iseft? folutio in tertia tegula. Quxriiur* angelus per . +ni modum habet caufas ? quxriiur, vtrum aUgelus +sicat tum vno fine* aut cuin pluribus? folutiones iii +rea regula. Quxritur, de quantitate continua &dif- , < + +a angelorum : polito qtiod angelus non habete ma- +im : vtrum pbffic recipere paflidnes ? folutiones iti +ita regula, quxritur dc qualitatibus fpccificis angeli: + +1 quibus agit fpeci fice : & Grailitet de qualitatibus ap- +j*n*tis,cum quibus agit motalittrffolutionas iafcxtd + + +4*4 VN DECIMA PARS. - ~ 1 + +regula» Quaeritur dc fucccflione & continuatione augt* ; +Iorum , cum angelus non fit corporeus : vtrum haber ? +men furas temporis 3 folutiones io feptiraa regula. Vtrum +Angelus fit collocatus? Vtrum angelus tranfeat per me* +dium ? folutiones in odaua regula, quaeritur, per quem +modum angelus exiftit in fcipfo, & agit extra feipfum? +Quaeritur, per q uem modum angelus patitut? folutiones +in nona regula, quaeritur , vnus angelus cura quo intelli- +• git alium; Quasntur,ang0luscumquotenrat homines? +quaeritur, angelus cum quo mouct lapides? folutiones in +decima regula per K.fignata* V trura angelus patiatur per +Jgncm? dicim usquod fic:vt patet per prius & per primam +ipeciem E. &pcr fecundam G.& per diffinitionem diuinx +poteftaris. Nam fi Deus vult, quod angelus poffitmoue- +rc IaP'dcs finc corpore : fimili ter per diuinam poteftarcm +poteftpati per ignem, quscritur, vtrum angeli fimnoftri +nunen i ficadiutores 3 &refpondcndum cft,quodfic. Quo. +inam ficut coelum cum fuis principiis innatis «fi coadiu- +uatiuum principiis dementatis cfFe<3iue & naturaliter, +vt habeant adtus fuos : fic angeli adiuuant, non vt habea- +mus virtutes morales, & hocper regulam B. & C.probari + + +De qutftionibus tertii fubktti , quod elide calo +per principia. + +ftionibtu VTmm ^>t>n’tas coe^ caufetbonitatcs inferiores.quar- +tcrtnfab- r ritur» {luarc^u“cmon^ruofitatcs ? Quaeritur, quod +uaiiuoi^ Eu.rnus.<1,c,tPr maluS; cum non fit ex contrariis ?Solu- +tfi dee*. ”° PnmoParag*rapho bonitatis tertii fubicdi. Pofito +Uperprm ^uoJc Solutio in quinto, +tum caelum non habeat volutarem; quid cftcaufa quod +moueat inferiora ad habendum appetitum? Solutio in +\ J*?°' t™Inco5^a,ncuniIna virtute moueat virtutes ini. + +Xenorcs hiprapofTcelcmcntati, vegetati «tfenfati efieur + +‘ charitat * + + +£>e QjvjfeiTrd NifeVi w + +laritas induet voluntatem fupra ftias vires ad amandum +minum obiedhim & fuurn inimicum ? & refpondedum ' + +1 quod fic; ccelurn tamen naturaliter, charitas aurem +oraiiter: vade ad ?.Qi^sritur, vtrum cOelum habet ve- +tarem innatam, cum qua caufct veritates inferiorcs?S©- +tioin o&auo. Cum coelum non habeat voluntatem* +laemur, vtrum ipfom habeat delegationem ? folntio ia +ano. Vtrumccelum habeat differentias innatas addiG. +mendum differentias inferiorum dementatorum? fo- +lio imo. V trom concordantia coeli lit ei principium ift- +irtira,cum qua difponatc6ncordancias& apritudinrt +i feriores? folutio in ii. V rrum coelum habear contrarie^, +tera innatam ? folutio in ii. Vtrum coelum habeat prim. +pium innatum, cum quo principiat aptitudines interioi +s? &rcfpondendumeft)quadfic.Namficat artifex cum +lima deducit figuram arch* de potentia in a&urarfii +imas fenfibiles Sc vegetabiles ; vade ad rj. Vtrum ccct +m habeat medium innatum, cum quo moneat & di- +onatmcdiainferioraPfolutioitt 14. Quaeritur, quiseft +aior finis coeli naturalircr ,fine quo quiefccre non po- +ft ? folutio in if. Vtrum coelu habeat maiorrtatem cum . +ladifponac & habituet aptitudines inferiores? folutio +1 6. Vtrum coelum habeat aequalitatem innatam cum +lacoaequet & proportronet aequalitates inferiores ? fo- +tio in decimo feptimo. Quaeritur , quid eft minoriras +eli? Solutio in 18. + +De qtttftnmibut coeh per regulas +Vaeritur, quate coelum nOneft ab ^tcrno.cum ipfultt Di f*4- +^jion fit corruptibile? Vade ad regulam 6. tertii fub- fitenibm +Eh. Pofito quod coelum nbn moueac feipfum : quaeri- eceli ptt +x, vtrum ellet primum mobile naturaliter? Solario in regulnt +gula C. Quaeritur , Vtrum coelum habeat cotrclariuos f/Utiti +natos formaliter ;& naturaliter fine quibus nOn poffet +ufarecocrelatiuosinfcriorcs ? folutio in fecunda fpccie +• Quaeritur, vtrum coelum recipiat maius & minus ? fo- +tio in tertia fpccie C. Quseritur , quid habet coelum +inferioribus ? folutio in Quarta fpccic C. Quaeritur * +nare coelum eft incorruptibile. Solutio in prima fpe- +e D. Vtrum coelum habeat principia fpccificata,cunt + +Ec a + + +. v 4)f VN DECIMA t»Aft*. + +quibus agat fpecifice? Solutio in (ccunda fpccicD. QOjfc»' +ntur, vtrum motus coeli pofltt reddere miraculis) Sola», +tio in tertialpecie D. Queritur, vtrum coelum iit necclla* + +• rium ? Solutio iu prima lpccie E. Vttum fu.emotucceli +poilinteiTc mobilitates inferiores naturaliter? Etieipoa* +ciendum cit quod non. Nam iicut voluntas line charitatc +non pollet habere ad amandum Deum fupra feipfatn,ne* +que ad amandu fuum inimicum : fic ignis, &c. non fepoC +fet habere ad moueudum aquam naturaliter fine mora +coeli. Caelum cilimeft prius? ignis autem pofterius Etva- +dead fecundam fpecicm E. Quaeritur, quareCtrlutn agit +cum quantitate obliqua in fe .-cum re&a autem extra Ici +Quxritu^vtrum caelu habeat quantitates difcretasrcuid +ipfumfitin continuo mocu?Solutioncs in regula F.Quq* +xitur, quare caelum agit per fpeciem fpccificam ? Quaeri* +tut, vtrum caliditas&ficcitasfint qualitates appropriarA +{olis ? Solutiones in regula G. Quaeritur , per quem mo* +dum tempus coeli habet rationem caulae &caufati, caelo +exiftente cifubiefto ?Solutioin regulaH. Virum ca-luitt +fit in loco? Solutio in regula 1. Quaeritur, per quem mo* +dum caelum agit in inferioribus? Er rcfpondendunieft, +quod agit per fuum modum in modo infcriorhficutptius +in pofterioritate per fuum modum. Quaeritur > coelu cum +quo agit in inferioribus ? & rcfpondcndum cft,quodcum +luis principiis innatis : ficut caufa , quae cum luis caufil +Caufas cauta t. + +De quefiionibus 4.f(ibietti,qMd tfi de homine : & +primo per principia, + +Z>e /'^Vxritur, vtrum homo igatbonu perfuam fpetiemfr + +fiionilmi V^ASoIutio in principio in quarto fubiedo capituli ho- +4 .fiibte- minis. Vtrum in homine multae magnitudinesfint eira- +flt,t]uod tionesquod agat magnum? Solutio infecundo paragra* +eft dth»- pho. V tru homo dura t dupliciter ? Solutio in tertio. V tru +tmne : & homo habeat fpeciiicam poteftatem ad agendum ? Solo* +primo per tio in quarto. Vtrum in fpeciehumanafitvnicusintell«* +principia, &usadplures? Solutio in quinto.Vtrum in (peciehurtU- +na fic vna voluntas aut piures? Solutio in 6. Quaeritur, +virtutes morales a quo cauftacur ? Solucioin y. Vtrum. + +, iutclic* + + +VE QVjESTIONIBVS. + +ntcllcdkus humanos attingat eficntias rerum ? folutio in +t. Cum anima non fit de natura corporis : quaeritur, qua- +re triftatur de labore corporis ? foiutio in 9. Quaeqtur.pec +quem moduraboraofacitfcientiam,amationem&mc’- +morationem? folutio in tq. Pofito quod' homonqn effer +coniunftus: vtrurn anima feftfitiua, imaginatiua & ra- +tiocinatiua poflic obie^are idem obieftum? folutio in 11. + +Vtrurn peccatum fit naturale? folutio io u. Verum pri- * + +mitiua caufalia includantur in hominf ? folutio in ij. ' + +Quaeritur, per quem modum anima & corpus coniun* +guntur ? Quxtitur, vtrurn humtdaim radicalc vniaturnu- +trimcntali ? Vlteriusquxmur, per quem modum homo' +yiui t & moritur ? Adhuc quaeritur, per quem moduqi ho- +mo tranfir in tertium numerum, lfixquxfiionesfunc fi- +gnatae & folutae in 14 medii. 4. fubiefti. Vtrurn in homine +coniungantur multi fines differentes fpecie& numero? +folutio in 15- Quaeritur, quare funt maiores porentix Sc +minores in homine? folutio in ni. Vtrurn homo fitxqua- +jiter coniuq&us iccfipofitus ? folutio in t7.Quxtitur,pet +quem modum homa habet inclinationem ad peccan- +dum ? folutio in 18. paragrapho, 1 / + +De yuejlmibus hominis per regulas» + +Q Vare hamo cognofcitur magis per affirmationem Dt + +quam per negationem ? folutio in regula B. quarti f homtm +fubici^i. Quxritur,pcrquem modum de homine poffiint hominu +fieri plurestiiffiniriones , quam de aliquo alioente crea per regHm +to. Vtrurn homo fit magis cognofcibilis quam angelus, U*. +autccpliim,autbrutum>autplanra,ainlapis,autelciiien- +tum?Hxquxftionesfoluunturin paragiaphorcgulxC. +in prjma fpccie. Quxtitur, ex quibus homp cft compofi- +tus? folutio infecunda fpecieC. Vtrurn cmbriQ in matri- +centuriat fe,aut nutriatur : moucat fc, aut moqeatur ? fo- +lutioin J.fpccieC. Qnxriturjquidhahcthomo infeipf©?- +folutioin 4. fpecic. Quaeritur, qux funt principia piimi- +liua hominis? folutio iu prima fpccieD. Pofito quod ho- +mo non effer com pofitus exanima 8c corpore. Quxricur, +ipfedc quoefiet? folutio in fecunda fpecie D. Vicerim + +- .* ! 5« 1 + + +f + + +Jl torulo* + +quinti +Jultefli, +quod cft + + +4** YNDECIMA EARf + +quaeritur , vtrum bomo moriatur , vel pars eius l lohiti® +in eadem fpecie. Polito quod anima moreretur: vtrum, +Deus elTet G.biroet i ullus ?.folutio in j. fpecie D. Quaeri- +tur.qgitehoraoper Cuam animam cft ens ncccflitatum l +folutio i u prima IpecicE. Vtrum anima hominis Ut im* +mortalis ? folutio in fecunda fpecie E. Polito quodhoma +non elfet coniunftus : vtrum haberer quantitatem con- +tinuam ? folutio iu prima fpecie F. Cura anima non fit in +corpore per contractum : quaeritur, per quem modum +homo cft quanrtis?folutio in fecunda (pecie F.V trum bo- +tnimficatio Iit magis propria qualitas in homine quam rh- +fibilitas ? folutio in regula G- Quaeritur , vtrum nomo fic +magis qualis per virtutem quam per vicium ?. & recon- +dendum eft,quod fic : habitus enim pofitinus plus portae +quam habitus priuatiuus: & vade ad fecundam {pedem +G. Vtrum homo fit iq fieri» aut in fado eflclfolutio in re- +gula H. V trum homo fit in fcipfo ? folutio in regula B. Vw +trum homo fit tenfibilis ? & refpondcndum cft quod nosu +Nam accidentia fimt fcnlibilra: fubilant ia autem non, +fed iiuclligibilis. Cum homo non fit feofibilis : quaeritur* +quomodo ipfc imclligitur:& refpondcndum cft, quod +iutcljc&us pluspotcft per fe, & per imaginationem, & +pci Icnfum quam per fijnfum tantum. Et vade ad regulam +K. Quaeritur, cum quo homoeft vniuerlalis Jlolutto infe- +cunda regula K. Cum elfentia hominis non fitfenfibifir, +fum quo cft lutelligibilis 3 & refpondcndum cft quod fic- +tu Deus cft amarus fuper vires voluntatis per cbaritatem s +fic humanitas eft intelligibilis per iBtelle&um fuper vires +{enliis. Quaeritur, cum quo homo refufcitabicur: & r«- +fpon-lcudum eft,quod cum. iuftkia Dei & filis meritis. + + +4 •-'« ■ + + +Qeqtidftionibw quinti jubiefti , quod c0 imaguuk- +tiua per principia dtfcurfa. + + +■-4 >2 + + +VTrum elfcntia imaginationis fit maximeper obie* +dationem , vt abundantia bonitatis confutat inter +itu* fer potentiam intellcdiuam &fenlitiium? Vade ad primum +principia, paragtaphum bonitatis quinti fubicdi. Vtrum magni* +dtfcurfa. w4o imaginationis fit inlUumcnwm obicdiua poin. + +* tuexs* + + +• < + + +DE Qjf jESTIONIBVS. 4*' + +tis ratiocinatiux ? Solutio in fecundo paragrapho. V" +trurn in brutis imaginatio fit potentia altior ? folutio iit +tcttio. Vtrum imaginatiua habeat poteflatcm in fcnfiti- +ua, Sc non econuerlo ? folutio iu quarto. Vtrum imagina- +liua habeat inftin&ura fpccificum , vc agat per Tuam fpe- +ciera ? folutio in quinto. Vtrum imaginatiua habeat ap* +petitum fpecificum , vt agat per fuam fpecicm ? folutio +in (dtto.Vtrum imaginatiua habeat fpecificam virtutem} +folutio in feptimo. Vtrum brutum per imaginationem +attibgat fuam eflcntiam & aliorum e dentias ? & rcfpon- +denduraeft quod non: quia aliter ipfum faceret fcien- +tiam , quodeft impoflibile : & vade ad o&auurn paragra* +phum. Vtrum imaginatio in brutis moucatfe cum obie- +&o, aut obic&umhioueat cara? folutio innono. Vtrum +imaginatiua fine fuadiffetcntia fpecifica efiet fuificiens +potentia ?(blutio in decimo. Et vtrum fpeculum fit ma- +xime imago Sc fignum imaginationis ? folutio in eodem, + +Vtrum imaginatio fit potentia obie&iua per concordan- +dam potentis &obielti ? folutio in vndccimo. Vtrum +imaginatio fit potentia communis Ixticix & trifticix? +folutio in duodecimo. Vtrum imaginatio fine fua fpeci- +fica materia poflet recipere fpecies peregrinas ? folutio in +decimotertio. Vtrum imaginatione deficiente fiue ipfa +non cxiftentcintcrintellc&um &fcnfum,ipfeintcllcdus +poflet facere feientiam? folutio in 14. Vtrum imaginatio +habeat quietem fpecificam Sc perfedam ? folutio in xj. + +Verum imaginatio habeat fpecificam maioritatem? fo- +lutio in 17. Vtrum potentia imaginationis confiftat x- , +qualiter inter potentiam ratiocinatiuam & fenficiuam ? + +& refpondetur, quod fic ptoportionaliter : fed quo ad +pondus non. Ecvadeadiy. paragraphum. Vtrum ima' + +Sinatio fit minor in bruto quam in homine ? & refpon- +endumcft,quodfic:Brutumcnimnonpoteftimagiuari +montem aureum. E^vidc ad i8.paragrapham. , , + +De qtuftionibtu imtgmtiwe per regulis, fiiombtu + +, hnrtgWH- + +X TTTrum imaginatio fit dccflcmiacorp oris? folutio in tftt*. per +V regula 6. Quxritur , per quem modum de imagi. rtgHLas. + +Ec 4 + + +• \ + + +De tjuji- +fitontbus +6 fubicftt +' quod eft +iefatfiti-. +V* fer +fnnctptA. +dedud*. + + +44q vNPfcQlMA VARI + +Oariopemaiornoticiahaberipoteft? folutio mrcgutaC* +in^rima fpecie. Vcvum ipjagipatiohab^atiniagtpabilflt +?ommuncci fpeci ficum ? folutio infecunda fpecwregu* +laeC. Quaruur,c^ui4crt imaginatio in homine & in bru- +to? folutio in y lpccic C. Verum imaginatio habeat V +ptitudincsSf receptiones in fenfatis? folutio in. 4, fpccift +C. Vtrnmimaginatiofit fpccies ? folutio io prima fpccig +P, Vtrum imaginatio lipe fua fpecifica maceria poflit et +fe materia paftuia ? Solutio ip fecunda fpecie p. Vtrun\ +ttnaginatio (ttinftcurncntum? folutio in tertia fpecic Q, +Vtrum imaginatio habeat caufas Ipceificas? folutio in +prima fpecie. E. Vtrum mundus clfet petfeftus abfque +imaginatione ? folutio in fecunda fpecic E, Quarruur x +imaginatioquantaeft? folutio in primafpccicF. Quaeri- +tur , quo; eft caufa quate imaginatio crefeit aut dcctefcft +fuum n^um fineaugraentatione & diminutionc fuse et +(entiae ? folutio in fecunda fpecie F. Quaeritur , quid eft +propria proprietas imaginationis ? folutio in prima fpc-. +Cie. G, Vtrum imaginatio habeat habitum , cum ipfaftc. +habitus intelieftus.3 folutio ui fecunda fpecie G. Quaeri- +tur, per quem modum imaginatio fit in tempore, ‘cum +perfe fi c immobilis 3 folutio in regula H. Quaeritur.ima* +ginatio vbi habet fuum aftum ? folutio in rcgulal. Qtue*- +ritur, imaginatio quomodo obiedlat obieftum ? folutio +in prima tegula K. Quaeritor, imagiunio cum quacom-. +plexione cfta&iua fiue receptiua? folutio in fecunda re- +gula K. Quaeritur,cum quo imaginatiua decipitur 3 $cru- +ipondendum cft, quod cum nimio ipftinftu & appetitu.. +Quaeritur, quare imaginatiuueft iufenfibilis ? & refpon- +dendum eft : potentiae namque inferiores OOP afccndunc. +udaccingendum fuperiores potenti»* + +1 * t 1 . \ + +De qiufiionibus 6.fulietti,quod e(l dtfinjttiuaper : +principia dedufta. + +\ 7Trum (enfus pofTct fentire fenfatpm fine bonitate f +Y Solutio in primo paragrapho fe*ti fubiedu Quaeri- +tur, in quo fenfu particulari fenfitiuaeft magis magna? +Solutio in fecundo, quaeritur , fcnfitiua cum quo durat f + +folutio + + +© E Q V M S T I Q N I B V S. 44* + +Solutio miij. Vtrum fenfijs fenfctper fuam Ipeciera ?So- +lutioiniii;. Vtrum fenfus habeat inftmdlum? Solutio in. + +T, V trum fepfus habeat appetitum, & quare vifus fe dele- +bat in videndo? Solutio in fexto, Vtium fenfus habeat +virtutes fpecificas ? Solutio in vij. Et vtrum fepfus vete +fcpfat (enfatum?Solutio in viij.Quaeritur.quare pulchri- +tudo eftdifpofitio fenfus rSgluuo in ix- Vtrum iudiciutu +fenfus conuftat per communem fenfum aut particula*. +tem? Solutio in x. Quaeritur, quae cftcaula, quare fenfus +fenGttfenfatum? Solutio in ^i. Quarritur, quid decipit +fenfum? Solutio in xij. Quaeritur, per quem modum len- • +fus eftaflituatus in fuis caulis? Solutio mxiij. Vtrum fen- +fus particularis fit medium inter fenfum communem Sc +fenfibilem ? Solutio in xiiij. Vtrum fenfare peregrinum +defeendat a fenfare intrinfcco?Solutio in eodem. Vtrum +olfattus fit fenfus i Solutio ipeode Vtrum fenfus habeat +finem innatum? Solutio in xv, Vtrum aliqua maiot itas +fit principium innatum fenfui?Solutio in xvi, Qu.vrirur , +vtrum aliqua aequalitas fit principium innatum leafuit +Solutio in xvij. Vtrum aliqua minoritas fit de cifcntia +fepfus?Solutio in xvii]. + +De qtufiionibus Jenftu per regulas difiurfi. + +/"'VVaeruur, vtrum fenfus fic de fcnfu? Etvtrum lenius De tfu*~ +V^_fit infert u$(in vegetato?. Et quando homo moritur, /hcndnte +fenlus quo vadunt ? Solutiones in regula B.fcxtifubie?(blutioinipfarcgu*. +'vcgetgti. Ia. VitLi' J5 cft refpondendum quod fic; vt animal polfit +tranfirc in tertium numeturn. Quaeritur, quid eft vege- + + +•y •• + + +wm + + +V + +h + + +ntiua?folutioinpiima fpecie E. Virum vegetatiua poflce +habere adura fine correlatiuis fibi innatis ? folutio infc- +eunda fpecic CQuarritur, per quem modum vegetatu» +cft affituata m elemenratiua, & in z. praedicamentis ? fo- +lii :io in iij.fpccieC. Vtrum vcgctatiua fir|in elcmentaciua +phmata?fo!utio in iiij. fpccic C.Vtmm vcgctatiua fit po- +tentia primitiuaad vegetandum? folutio in ptima fpecie +D.Vtnxra vegetaciuapoffit c(Te fine fixis corrcUtiuis in- +natis ? folutio in fecunda fpecie D. Vtrum vcgctatiua fit +fubdita animali in quo efl?folutio in tertia fpccic D. V- +tru.n vcgctatiua fit habitus ncceflitatus in fubie&o ia +quoefi?folutioinprimafpecieE Qu*ritur,mum vege- +tatum fit in vcgctatiua , aut in feipfo per illam. Vtrum +vegetatiua poflit clfc fine quantitate continua cum con- +tinun motu?folutioin prima fpecic F. Pofito quod vege- +tatiua non haberet quantitatem difetetam : vtrum ipfit +vcgctatiua polfct efle de fua c/Tcntia, fine qua ipfa non +poirctefic in motu fuccefiiuo ? folutio in fecunda fpecic +F. V trnm vcgctatiua poffi t agere fine proprietate fpecifi-, +ca Adhuc quxritur , quod tft nomen illius proprietatis? +folutio in prima fpecie G- Quaeritur , quae cft qualitas +approptiata vegetatiuae?folutio in fecundaipecie G. V- +trum vcgctatiua confiftat in motu continuo per fixam +quantitatem continuam, & in motu fucceffiuo petfuam +quantitatem difcrctam?folutio in regula H* Quaeritur, +vtrum vegetatiua habeat locum fibi contjaturalem ? fo- +Jutio in regula I.Cum potentia vifiua vegetatiua, quae eft +altior potentia quam vegctatiua:quara non attipgit fub- +ftantiam plantq.ficut vcgetatiuaactiugit camrex eo quia +vegetatiua participat cum ea per contadum : vifiua aute +n6. Quaeritur, per que modum vegetatiua vegetet? folu- +tio in prima tegula K Quaeritur,cum quo aliquod vege- +tatu vegetat aliud vegetatum?folutio in regula K, Quae- + + +ritur + + +D £ C^ViE STiO MIB VJ. 44J + +Cittir, vttutn vcgecatiua fit fenfibilis? Ad quod dicendum +tft.quod non:co quiaeft inferior potentia quam /cnfiu- +ua. Vtrum vegetatiuaraoucatfcipf.;m?&rdpondenTttura elementa lint compofita, Scfi fun» +fhontbm V^jcompofita.qusricur.vbifuntcorapofitaffolurio ia . +tlemetm- regula B. quaeritur, quid cftdemcntadua?fbludo in o&a* +tiuAper uo fubiecto. Vtrum correlatiua elcmetaduse fintfubftav +tialia? folutio in fecunda regula C. V trum cleraen tatiua +vel elementa poffint agere de fcipfis (tue elementario! * +folutio in tertia Ipecie C. Item quzritur,vtruniincl&- +mentatiua (it imagoiufinitatik Dei. Vtrum elementati- +ua habeat in elementis & elementatis fuum efle? folutio +in+Xpccie C. Qj^ritur,vtrumclcmentatiuafitprincu +pium primitiuum ad dementandum ?folutio in ptima +ipecie D Qmeritur,vtru elementatiua dtm6teceleracn>. +tata ex clementis : (icut vegetadua ex elementis vegetat +ipfa?folutioin fecunda fpccic D Vtrum cleracntariua fit +poflcfla ab elementis aut ab dementatis. folutio in tercia +ipecie D. Quaeritur.quse funt caufae elcmetatoru ? folutio +in prima fpecieE. Quxrirur,vtru abfentads demetis ab +demecatiua, ipfaelle poffet inquiete. folutio int. fpec +dE Vrru elementadua habeat continua quantitate per +xnniaclement3?folutioinprimafpccieF.QuzrituF,qaa* +re elementauua habet diferetas quantitates ?&Fcfpon<- +dendum eftquod ficiexeo quiaipfacft ex demetis, & va- +de ad fecunda fpeciem F. Quzritur, quae cftpropria qua»- +litas elemetatiuz : & vtrum (int duae caliditates differen* +tes genere , & fic de duabus ficcitatibus , folutio in prima +Ipecie G Vtrum elementatiua habeat qualitates appre* +priatas? folutio in fecunda fpccic G.Vtrum elementatiua +fit mouens & mota?folutio in regula H. V trum elcmcn» +tatiua fit in elementatis eflentiainer : & vtrum trdnfit in +fpharram ignis? folutiones in regula I. Quzritur.elcme- +ta per quem modum intrant com politionem ?folutio in +prima regula K. QufEritur.elernentatiuacutr.quocoo* +fiftit in motu generationis & corruptionis? folutio in fe- +cunda regula K. Queritur, dementatiuaquomodoeft +afficuatam clcmcncaris? Vade ad regulam modaliuttis* +Vuum elementatiua fit habitus dementatorum? Vada + + +DE QVASTIONIBVS. 447 + +ad capitulum habicus in centu fermis.Quaeritur, vtrura +dementa tiua dementet dementata in materia elemen- +tarorum? rade ad Tuos corrclatiuos per fecunda (peciem +regulz C.fignificaros. Vrrum fit vnus ignis aut plurcs:& +vtrumfit quintum elementum? Vade ad diffinitionem +finis & concordanti*. + +De quafiionibus noni fubiettUquodeftdc +virtutibus & vitiis. + +SIcvt fenfus communis cum fuis fenfibus : parti- +cularibus fenfat fenfibilia , fic anima cum fuis po- +tentiis virtuificat virtuificabilia , & vitiat vitiabilia. /hom^ +Et quia hoc facit mediantibus principiis huius artis, noni +vtituc virtutibus & vitiis artificialiter, ficut logicus qui itcls^uod +cum principiis logicae vtitur fyllogifmis; quapropter fe- +) eundum modum praedidumintcndimusraccrequxftio- tuttb. & +ncs,& per ipfum modum fignificantur folutiones, Sc prU +mo deiuftitia dicemus. + + +De quaftionibus iuftitia per principia. + +QVxritur vtrum iuftitia cum fua bonitate caufctbo» /y^Vlf. + +na iufta?loIutio:Jvade ad primum paragraphum iu- fltQntbm +ftitiaeinnono fubiedlo. V crura iufti tia cum maro agnitu- iufiitU +dine magnificet magna iuftificabilia? folutio in i. para- per prm* +grapho Quaeritur, per que modum durat iuftitia?fo Luti o +in iij.Quxritur, vtrura anima habituet fe depoffe iuftu +tixtquomodocaufcntiufta? folutio in iiij. Quaeritur, pet +quem modu iuffitia exfiftit in potetia?folutio in t.Qii*. +ritutperquem modum iuftitia cftamabilis?folutio in vj. +Quaeritur, quomodoiuftitiaoritur,& ad iura applicatur? +folutio in vij.Vtrum anima fine virtute poflitcaufarciu- +ftitiam , & iuffitia iuftificabilia? folutio in viij. Adhuc +quaeritur, perquem modum iurifta faciliter poffit addi- +fcereiura naturalia? folutioincodem.Vtru iuffitia cau» +fet quietem cum iuftificabil ibus? folutio iu ix.Quxrituf, +cum quo principio iurifta potefteognofcreiuftitiam in- +tenfam&extenfam? folutio in x. Quxritur, per quem +raodum cognofcituriuflitia?folutio in vndecimo Quae*. . +ricur,cum quo cognofcitur iniuria?folutio in xij.Quxri- +*or,pcr que modum i uftitia&ius differ yt? folutio mxiij. + + +jfj&V + + +mm + + +m + + +wjf + +icr + + +44% VMDfiClMA ?Ak$ + +Irem quatritur, per quem raodu iuftitia fe habet ad phft* +tipia nacutalia Molutioin eodem. Velum iuftitia habeat +medium lpecificum » fotui io in xiiij. Quaeritat, quid eft +fi.ns inftitix?folutio in xv. Quacmur/qu* fuu caufdema- +ioritatis iuftuix? folutio in xvi.Qu*ritttr,cum quo priri* +cipto huius artis iuftitia habet maiorem couenientiami +folutio in xvij Quaeritur» cum quo minor iuftitia cO- +jgtiofcitur? folutio m xViij. + +De qtuftmibut iuflituper regulat. + + += /'“'v VjrritUr vtrum iuftitia corrupta in homine ipfare- + +eeJM*’ \ ) ueit3turitt eundem numerum .quando iniuriacor- + +tuiLnT rumpiturMolutioiu prima regula videlicet B.incapirulo +. -L, . iuftitia* in nono fubicfta Quidtut.quid eft lUfticu Jfo. +•. * U Cmrii- f.. O i erirui . iuftitia cum ciuibul + + +luno i h prima fpecic C. Qjxritut, iuftitia cum quiboi +tfthab cus fpecilicus? foluuo in fecunda rpedeC.Qu». +jirur.quid eft iuftitia in iuftifieabihbus.?& rcfpondenduia +eft , quodeftlic iu iuftificabtlibus caula moralirenficUt +fenfitiua in feniibilibus naturaliter * 6c vade ad ternam + + +foedem C. Qustritur, vttuni iuftitia babcit diipofitio- +fteiti ooieeUuamJ folutio in quarta fpecic G. Queritur, + + +-«V + + +qus funtpiincipiaprimit.ua iuftitii i folutio in prima +foede D Qnxruur,qux funt principia fpccifica iuftitia:* +cum quibus eft forma fpecifica? folutio in fecunda fpccid +D. Quxcicur, quid eft pofleflbriuftitia?folutioir tertia +fpeciclT Quxritur, quare iuftitia eft necclTitata? folutio +in prima fpecic E. Quxritur, quare iuftitia eft? folutio ia +fecunda lpccie E. Quxrimr-vtrUm iuftitia habeatquam. +titatemcofltiniiam? lolutid in ptimafpccieF. Vcrumiu^ +ftitiaiit fubiedo in quo eft fu in heri, aut in fado cfTeJfo- +lutio iri fecunda fpecic F.Qftxritur.qu* eft qUalitasprd- +pria iuftitix ? folutio in prima fpecic G. Quartirur, qu£ +qualitates funt appropriatx iuftitix 3 folutio in fecunda +fpecic G Quxritun per quem modutri iuftitia exiftit lo- +caliter fucceifiuc? folutio in tegula H. Cum iuftitia nori +fit pun£hlis neq; linealis, per quem moduni confiftitirt +loeo,& vincat iuftificabilia?folutio in regula I.Quxrituf* +per quem modum conliftit iuftitia in theorica & pradti- + +Ja? folutio in prima rcgulaK. Qmeritui iuftitia cum qujr + + +- + + +r • - » + + +yjw. + + +J + +n + + +i: 1 + + +FlW + + +D E $f I O N IB V§. 44^ + +Ws eft hoo quod eft ? (blatio ih fecunda regula (l£; +Quxrithr.mftitia cum quo gentratur & corriiru j»»rut? +& rcfpbndctldurtl eft » quod getteratitf- ciitn fuis prid- +■tipiispbfitiuiv & corrumpi tui cum priuaiibne fuoruafc- +ciderium. Quatitur, ius naturale quomodo eft ? Wdfc ad +paragraphutn modalitaus fupradnftutty. Quaeritur , ius +poliiiuum cum quoeft, & relpbdendum cH.qubd ipfunt +tft cum credere & fupponr re,& cuth cotuibgen tibus obi +ictftatisi voluntate & .i memoria citra iucelligere. + + +v: + + +bequifiiombus pr udent u prt primipiai \ + +"Trum anima fic caufet priidentificdbilia cum jmii Deqni- +dentia, ficut fenfus cbmiiutriis fenfat cum fuisp ar- +ticulartbuslcnfibihbusfenfibiiiar&relpondendum eft.q) pm aerii +fictalioquin prudetia non eftctfpeci fica viftus:neq;am pe> prtUs’ +ina haberet illud cuqiio poflctprxutderc & eligere bb ibiik +humj&fcultareibaliiiti.Quqrirur.perquem mouum'lio- +inofchabituctde priidettarlblinibin priinbparagraphb +prudcbtiatinnonofubiefto. Quaeritur, vtiuin tnnguifi- b +carc bonitatem fit de ratiotic prudchiix?foliftio in iecun- +Hb.Qua:ritur,perqtiem modum vna prudentia prxualc£ +alteririolutib ihtertia.Vtrum prudentia fiilcprduicientia +iit itapotcns?folutioin iiij. Qwarittir, prudetia cum? cCt +^abirn$?folutioinv. Qttarttur, qualis ptudentiafcft pri-; +biitiua &qdalisconfecutiua?(blutib iri vi Qmfeiitur, pru- +dentia per quetri moduni eft per redfam uueamilit per +bbliquatri Flolutioin vij.Vtrlun otnhiapriutdibilia firit +, vtiliarfolutioin viij. Quxruurjquarcprudentiaeligttla- +borcm?fo(utioin ii.Quxritur , per querii modQ pruded- +iia &imprtidentiadi(Fcrum?(blutio in x.Vcrutn pruden- +tia abfq; alia virtute poific habere exiftentiam? folutio iii +ii. Qiixritur, prudentia dcimprudcritia per qux> medii +funt cotrarictas ad inuicemilblutio in iij. Qnxritiir, per +ejuem modum prridcntia& iiflprudentia bellant infub- \ +ie« tfui. + + +mate? folutio 'in xvi. Qusritur, vtrum prudentia & iltU +prudentia fcimpugnanr in aequalitate? folutio inxvij. +Vtrum prudentia cum minotitatepoflitefTe in fubie&o! +, & refpondendum eft ? quod non. Nam de ratione pn»i +.dentix eft eligere maiori tarem, & vade ad xviij. + +De quafiionilus prudentia per - +regulas.' ' + +flitHtbta Vsritur, quare prudentia fupponit cotingentiafti? + +prudeti 4 folutio in regula B. Quaeritur, quid eft prudentia? +ferre- * folutio in prima (pecie regulxC. Vtruin correlatiui in- +guUe. *" tellc&usfint habituari ex correlatiais prudentis? Et re- +fpondendum eft quod fic:vadc ad fecundam /pccicmC. +Quaeritur, prudensquidhabet per ptudentiam? folutio +in quarta fpecic C. Quaerittu, qu* funt principia pri- +minua prudentis?folutio in prima fpccieD. Qusritur» +per quem modu prudetia eft virtus fpecificaPfolutio in fe- +cunda fpecie D. Qusritur, vtrum prudentia aliquo aio. +do pollitelTe peccatum ?& refpondendum eft quod fici +ratione fubic&i quod ipfa male vtitur:fic amare quod eft +peccatum, quomodo per iplum diligitur, & vadt ad ter- +tiam fpccicmD. Quaeritur, de prudentia quare ipfa eft +formaliter? folutio in primafpccieE.Vtrum dilctctioit +difpofitio fint de genere prudentis? & refpondendum eft +quod fic: &vadeadfecunda fpeciem E. Verum prudentia +fit roenfura prudentis? Sc refpondendum eftquod fic:8t +vade ad primam fpeciem F. Qu^rirur, qus eft caula qua- +te prudentia habet quantitates dilcretas? folutio in Ce- +f eunda fpecie F. Vtrum prudentia fit propria quantitas + +prudcutis?folutio in fecunda (pecie G.Qusritur , vtrum +malitia aliquo modo pollit efle qualitas prudentis ?& +& refpondendum eft quod fic: ficutfnftrumeatum quod +potefteirc malum, quandomalusagcns cum ipiomale +agit :& vade ad fecundam fpeciem G. Qusritur, vtrum +prudentia ftetmagis per prauiderefutur.», quam pereli- +gere prxfentia? Ad quod dicendum eftquod.ficiratio +funus eft.quia futura funt plura per contingentia, quam +cnua prxfentia per experientiam, & vade ad regulam H. + +, QjJjE* + + +*>E QjV JLSTtdNlBVS. 4^ +^ttaeritut , prudentia in quibus principiis magis confi- +iiiiic? Se refpondcndum eft, quod in b o uita tc,in tcllcdlir, +virtute, differentia fihe & maiori tatc:& vade ad regulant +1. Quaeritur, per quem modum homo vtitur prudentia! ' +folutio in prima regula K. Quatitur, prudentia cum qui- +bus principiis eft tortis ? lolurio in fecunda regula Ki +Etquaritur , vtrum effentiaprudentijequic(cat,'cre(cat +iur decrcfcat in fubiefto m quo eft ? & refpondcndum eft +quodnomeo quia habitus indiuifibilis eft, quia iplanotk +tftpun&alis, ueque linealis. Seddehoc miratur intelle- +'&us:quarea » + +«ictas quantitates, quasbabet. + +De qtuflimbui fortitudinis : &prinfi +per principia. + +- . . Deavk- + +Vaeritur , vtrtfm pofita fortitudine, ponantur for /FUnUtA + +' > V^tificabilia:ficut pofita potentia vifiua ponuntur »i- fortittutis. +•fibiiia iSc refpondcndum eft quod fic t quia fi non , iara & + +Fortitudo nonpoflec habere pbantafmatarficutpotett primo +tu vifiua non pollet habere nfibilia. Quaeritur, fortitlu- perYri* a +do cum quibusnutritur &gubcmarur ? lblutto in primb apt*. + +. paragrapho fortitudinis noni fubie&i. Qnaeritur,fom- * +tudo cum quibus eft impugnabllis? folutio in lecundo. +Quaeritur, per quem modum fortitudo eft vincens St +dominans? fofutio in tertio. Qiyeritur.quac cfteaufa +quare fortitudo eft fortis? folutio id quarto. Qusrritur, +fottitudo cum quo eft magis fortis ? folutio in quinto. + +Vtrupi fortitudo fit fortior cum timore quam cum a- +'tnore?Ad quod dicendum eft, quod cum amore. Amor +euim eft caula timoris. Et vade ad (citum paragraph uni; + +Quaeritur i vtrum abfquc fortitudine aliqua virtus pol*- 1 - +fiteffe fortis? &refpOndendurti eftquodnon. Namali- +tereflent duae fortitudines differentes fpecic. Et vadeaff + +feptimum. Quaeritur, per quem mbdum homo eft au- + +daxJfolutio in odfcmo. Queritur , quare homo eft ma- +gnanimus ? folutio in nono. Quaeritur, per quem mdi +dum fortitudo Sc prudentia conueniunt ad;haic. itt? Cd* +lutio in x. Quaeritur, fortitudo cum quo eft maior?ioiuU + +Ff a \ + + +I + + +* ' ) *{» VNDECIMA PARS + +tio in xi. Qusritur, fortitudo quomodo corrumpitur* +folutio in xij. Vtrum fortitudo fine phantafmatibus po- +teft e fle fpccifica virtus? folutioin xiij. Vtrum fortitudo +cxiftat medium i nteriuftitiain & prudentiam, & inter ju- +ftitiam & temperantiam ,&inrerprudcntiam & teropo- +ranttam?& relpondendum cft quod ficzvt virtutes line +maiores inmcdioquainextrcmicatibus:&vadeadxiiii. +Fortitudo cum quo caufatvidoriam ? lolutio inxv.For- +, 7 utudo quomodo vincit accidentia? folutioin xvi. Quae- + +. ritur, quare fortitudofottior cft cum squalitate quam +cum inaequalitate ? & rcfpondendum cft ex eo quod lua +cotrclatiua funt squalia:& vadead tegulam B.&inxvij. +Quaeritur, fortitudo cura quo dcuincitur? lolutio in de- +cimoodauo. + +* / l * • y. . t . + +Dc quiflienibw fortitudinis per regulas. + +Dctfua- Vare charitaseft fortior cura profpericatibus quam + +Jh»ntbuf cum aducrficatibu$?lblutio in regula B noni fubic- +fortitudi di. Qu*ritur,quidcft fortitudo?lolutio in prima, (pecie +nitperre reguLe CQtisritur,fortirudo vtrum habeat fortificabu +gnlat. lia in potentia per fortificabile innatu ? lolutio raij.fpc- +cie C. Vtru forcitudo lit habitus aliaru virtuttL&refpoo- +dendu eft quod lic. Na lineiplanon ellcnt fortes, lolutio +in iij. Vtrum fortitudo habeat in principiis fuisfuaphan- +tafmata?folutio iuiiij.lpecic C.Qu&ricur,qua: funt prin- +cipia primitiua fortitudinis,? folutio in prima fpecic D. +Qui ntur, per qua naturam fortitudo habent fuaphan- +talmata? folutio in fecunda (pecie D. Vtrum fortitudo lit +fubiedi in quo eft line difpolitione ? folutio iu tertia fpe- +eieD. Quaeritur quare fortitudo habet in potentiafor- +tificabiha fpecificabilia? Et in adu quomodo eftinpra* +dica?folutio in prima Ipecic. Quaeritur, quare alis vir* +"tutes in bello habent vidoriam contra vitia {folutioin . +fccundafpecie E. Qiisritur, fortitudo quanta cft in aliis +virrutibusj&refpodendum eft, quod ipfaeft tanta quan- +ta eft vidotia earum :& vade ad primam fpcciemF. V- +trum fortitudo habeat ndus raenfuratos ? lolutio in (c- +cundalpecieF.Vtrumeflcntia.prudcntiacrelcatautde- +crelca t? lolutio in prima IpccieG. Qua:iicur,quareadus +J. t ■ ' chari- + + +_ DE QViE STION IB VS. 45g * + +charitatis crefcit aut decrefcic ad placitura ? (blatio in fe- +cunda {pecia G. Quxritur,vtrum fortitudo fit in rempo- +re:cum per fe fit in continuo inftanri?folutio in regula H. + +Quxritur, vtrum fortitudo fit in vi&oria virtutum? folu- +tioinregulal. Quxritur, fortitudo quomodo caufatui? n • +folutio in prima regula K.Quxritur,fortitudocum,qui- . +bus habitibus cft magis habituata? folurio in l.rcgulaK. + +Quaeritur , fortitudo vtrum fortior fit cum iraaginatiua, +quam cum fenfitiua ? & refpondendum cft, quod fic , eo +quod cum iraaginatiua cft delibcratiua ,cum fenfitiua +nequaquam. + +■De quafiionibus temperanti* : & prima +per principia. + +XTTrumpofita temperantia, ponantur temperabilia: ^ ^ + +V ficut pofita potentia auditiua , ponuntur audibi- S +lia?& refpondendum eftquodfic? nam ficut auditus efler * 0 ' ^ +fruftrafineaudibilibus :fic temperatiafine temperabili- ,emffra“% +bus.EtiniftopalTucognofcitintclleilus, quod quaelibet tu’ * + +c c r r C 'C tTJOpCT + +yicms tpccihca cauiatlaasipccihcas virtutes : (icuc ante T . + +cedens fuum confequens. Et ideo intelleduspereaqux^r/wf#^/A +Cognofigfceft valde moralis. Quaeritur, quare temperan- +tia cft amabilis? folutio in primo paragrapho temperan- +ti*. Quxritur, vtrum temperantia fitmagna, quomodo +cft difticilis?folutioin fecundo. Vtium temperantia noua +fitfacilis?folutioin tertio. Vtrum temperantiapofiieex- +iftere per fe?folutio in quarto Quxritur, vtrum terope- +1 rantia extra (cibilitatem fit a contingentia ? folutio +iiy quinto. Virum temperantia fine amabilitate pericli- _ +tetur? folutio in fexto. Quxritur,quare temperantia fre- +quentius cft ncccflaria quam alia virtus? & refponden- +dum eft, quia gula quotidie pugnat contra illam? folu- +tio in feptimo. Quxritur, quare temperantia conuenic +cum virtute?8$refpondendumeftperhoc,quiafincvirtu- +te non poflet vincere gulam ?8t folutio in 8. Quaeritur, +quare temperatiacft vtilis. folutio in nono. Quxritur, +temperantia cum quo principio habet maiorem vigo- +teih?(blutioindccimo.Qu*ritur,teropetantiacumquo - i + +Ff 5 + + +• v . + + +a.*- + + +4JI VNDECIHA pars + +pendit ad quietero?folutio in rndccimp. Quaeri tur,qvu<| +magis inimica temperantiae, aut gula, aut auaritiafc +folutioin duodecimo. Queritur, teperantiain quo tem- +pore magisindigctfortitudine?lblutioinij. Quaeritur* +tempcratiavbimenfuratPfolutjio in 14. Qiiaeritur, quare, +labor eft quies temperantiae? &|refpondcndum eit,vt ac- +quirat meritum cum, labore: & vade ad ij. Quaeritur* +temperantia cym quo eft maior? folutioiru6. Quaeri- +tnr,a<^us temperantiae cum quo eft? fohitio in 17. Fera-, +peramia cuin qup eft infirn)a?iQlutio in r8, + + +Jfequaftionibiu temperantia per regutae. + + +pe ?!»> + +i; *• f- + + +jtr ,Vv'. - ■* t + +, i .j ■ * + +. + +® f Uffc + + +HT' ^ . a ' • ‘vi + + +/^\ Varritpr.qqod meritum fitpviusant fideiYautintcl- +V^Je6lusJ foluuo in regula fi. Queritur quid fid«t +fp.hiuoin t./pecie C. Qjj.xritur, perquem m°du fides eft +habitus?foluiioini.feciind^fpeeip ^.Quaeritur perquf +ItJodum vnus habitus confidit fuper aIium?folutio in rcr^ +tia fpecje £. Quaeritur, quid habet fides in potentia ani- +cconueffo? folutio in quarta fpecie C-Vtrnm fide? +fit agcqcrapte,autacreantt?rolutioini,rpecieD.Vtru fi- +des agat per forma fpecificam?(a{utio in (ecuda fpecie^}. +V erum fides fit pofiefia ab intellc&u ? & rcfpondendum +edquod |ic:nam ipfa efthabitusipfiusintellettus, &va- +dc* ad tertiam ipeciem l). Quae ritttr, fides a quo depen- +det? rojutia inpriqVafpccieE. Vtrum fides fit, vt intelle- +ctus habeat altum intelligere fiue credere ? folutiq jn fis- +punda fpecie E Queritur, fides qujntaeft?lolurio : »adc +?d primam Ipcciein F. Quaeritur, qua: fune quantitate? +dficretqe fidei ? & rdppndendum eA,quod fuce crudeli??- +t^s: vade ad (ccqndara lpe<:icm regula F. Q^xritur, fi- +des cum quo agit? (olutio in prima Ipccie G. Quaeritur^ +quid eft difpofuio fidei -folutiain fecund?fpeeie G Quae- +ritur , per quem modum fides ccmfiftit in tempore, cum +fit immobilis, &quapdoip(a corrumpitur, vtrum eadem +fides refurgat? (olutio in regula H- Vt?um fidesfit inteW +le&us? folutio in regula I. Quaeritur, per quem modnm +Deus caufat fidem? (plurio inprimaregula J(. Quae?i- +t ur fides cum quo efbfblutio in fecunda regula /£ V trum +fides fitinprima?^refpddendum eftquod noqrco quod +incelleltus & ipfa non pofTunt effe in eodem gradu. Vi- +trum infidelis habeat fidem ?&refpondendum eft quod, +non : eo qupd non 5 fides enim abfque eius veritate effit +ponpotcft. ; ' + + +V I*. + + +Di + + +. * .> * + +3» + + +'* i + + +■i + + +-I Ulf + + +TMm + +'' ' PE. QV jESTIONIB V S, + +Pe qudfiionibtu Jpei in nono fubtecio; & primo per +principia. + +TTruro fpes fit c*ofefpcrabiIium,ficutguftus gufta- pe qua* + +Y bilium ? Et refpondcndum eft quod lic : altoquin Rtonthn* ' . +HOp eflet yirtus, verumtamen fpes caufat fperabilia mo- JJwintH* +:aliter:guftu$ autem guftabilia naturaliter. Virum fpes no + +[jthabicus memoriae, ncutcharitas voluntatis 8{ fides in- oi(firitcfte in cqdcm fubiedlo? folutio in u- Quaeritur, + +|uae eft infirmitas memoria:? folutio in ij. Quaeritur, fpes V'. + +:ey quem modum cft medium inter Deum Se hominem ? +olutio in r^. Quaeritur, per quem modum fpes caufat +juietem ? folutio in iy. Quxritur, per quem modum fpc? + +:ft lignum verae legis ? folutio in i<$. Vtrum fperare & jrc- +ralere ft polfint coaequare iqaffumendo fummum obie- +ftum ?folutioini7. quxritur , per quem modum pecca.-, +pres cadunt in dcfperationem ? folutio in iS. + +v , y - * - • 4 ' ' • • ' ■ V. .i • ; , • * ‘ \ . V v + +De qudflioritbus Jpei per regt{lasx + +fTTrum (pes fit habitus memoriae >folutio in 9 fubic- De qui^ + +Y ' • V 4* » ■■ 1 ■ • + +■ 'x 'v • * + + +S WM + + +’• j: + + +■m 1 + + +•V-- + + +19 K I + + +Ff + + +Y/ + +"■ . / +■ .v.;-. m + + +• ' \ + + +^ i + +• (i + + +t>9 1**- +JhoHthut +( b*rtt *- + +pio fer +principi*. + + +458 VNDECIMA PARS + +cuius eft apti tudo ? folutio in 4. fpecieC. Vtrum (pes fit \ +generante aut a creante ? k refpondenduin eft.quod ipfa +cft creante , eo quia fupra fubic&um eft aedificata : (icut +cappaj fupi a cappatum ■, & vide in primaipede O. Quaeri- +tur, correlatiuifpci a qaibusderiuantur? folutio in i.fpe-' +cicD. Quaeritur, fpes cuius cft inftrumentum : (olutio in +tertia (pecieD. quaeritur, fpes quare eft (pes? folutioin 1. +fpecie E. Quaeritur, fpes quare eft? folutioin fecunda +fpecie E. Vtrum (pes (itindiui(ibilis ? folutioin prima fpe- +cie F. Quaeritur, fpes in quocrefcit & dccrcfcit ? folutio in +fecundaTpecieF. Quaeritur, quid cft propriusadlus (pei? +folutio in prima fpecie G. Quaeritur, quae fint fecundariat +proprietates fpei ? folutio in fecunda (pecie G. Quaeritur, +per quem modum omnia tempora in (pecompraehen* +duntur? folutio in regula H. Quaeritur, fpes vbi caufat ‘ +fuas fpecics ? (olutio in regula J, quaeritur , (pes cura quo +generatur aut corrumpitur? (olutio in pritaa regula K. +Vtrum fpes (ircum difpolinoncfubic&iinquoeftlblutio +in 1. regula K. Vtrum (pes (it altior virtus quam iufticia?& +dicendu eft quod (ic: eoquiaiufticiamenlurat cummen- +fura ; Spes autem fupra menfuracn. Vtrum fpes (it amica +jnilcricordix ? rcfpondendum eft, quodlic : eo quia (iia +ancilla eft. Vtrum fpes fit thelaurus pauperum ?& dicen- +dum eft quod (ic : eo quia caufat Ixticiam & fugat triftt- +ciara. Quaeritur, quid eft inimica (pei? Et dicimus quod +obliuio. Vtrum fpes caufat iufticiam?& tefpondenduna +eft quod (Ic: homo enim (perans inPeoiuftumlc reddit. + +De qtujltonibm char itatis , & primo fer +principia. + +VTrumcharitas fit caufa charitabilium : (icut ta&tu +eft cauta tadibilium ? & dicimus Gc : (i enim charitas +non eflet caufa charitabilium, non po(Tct effe habitus vo- +luntatis j (icut ta&us fenfus communis non effer caufa ad +iudicandum (cnfibilia. Quxritur, quare charitas cft ha- +bitui voluntatis ? folutio in primo paragrapbo chan tatis +in nono fubic&o. Quaeritur, quare charitas facit omnia +bona communia? folutio in (ccundo. Quaeritur, chaci- +(0cum quo facit durare fcipfam ? folutio in j. Quaeritur, +... r «bari. + + +» * 4- 1 ■ . + + +ucra modum chatitas eftdilpofitiointcllc&usadintel- + +gcndum fummum intclligibilc ? folutipin j. Quatitur, * ' + +umquo voluntas fedifponit adamandnm fumrauma. + +ubilel folucio in 6. quaeritur , quare charitas eft altior + +irtus quam alia virtutes? folutio in 7. Quatitur, cum - 1 + +uo charitas vincitiir , & cum quo vincit imaginabilia & + +:nfibilia ifblutio in 8. Quaeritur, quare charitas in om- ' 'V + +ibusinuenit delegationem» &refpondendumeftexeo, +uia ipfa eleuat voluntatem fupra imaginabilia & fenfi- +ilia ?& folutio in 9. Quatitor > quate charitas non qua. + +t ea qua fuafunt? folutio in decimo. Quarirur, qua eft • + +e rgtione charitatis ? folutio in vndccimo. Quaiitur,' * + +uare chatitas non inuenit contrarium jRefpomJendum + +ilperhoc quia ipfa vincit illud : & folutio induodecimo, / x"'\. + +patitur, per quem modum charitas habet prius pofte- + +us ? folutio in decimo tertio. Quaeritur, quid eft muu f \ + +us inter amicum &fummum amatum ? folutio in deci- +10 quarto.Qmeritur, voluntas cum quo in omnibus qui. + + +r» + + +I + + +& + + +r r + + +7* + + +VN DECIMA PARS + + +'3') + +vv + + +|J* y«4- + +Jhombut +patienti* +in nono +jubtefto +$ primo +per prin- +tifi*. + + +&v. + +TTWdl ■ -«^Vv -tf ' + +i \ 'j + + +4/.’ 'T _JC ■». + +- i •’ k ' + +i r + +r >. + + +, . . ** *. \ . + +rV* • : » , ' + +««a»** + + +'V V + + +' DE QV jESTIONIBVS. 4*1 + +nexa? folutio in vndccimo. Quaeritur, quare patienda +vincic ? folutio imi. Queritur,, patientia quid habet in +caufis? folutio in 13. Quaeritur, patientia inter quaeeft +medium ? folutio in 14. Quaeritur, homopaties cum quo ", , +:]uiefcit? folutio in rj.quarritur, patietia cum quo cftma- +orvirtui? folutio in rd.Qi^ritur, quodeftofficiumpa- +jentiaePfolutio in decimofeptimo. Quaeritur patientia, + +;um quo perif litatur ? folutio in 18. + +4; . ' : v J V ^ + +De quAponlbui patientia per regulpatientiacuquib. patienti* +acitur? folutio in fecunda fpecicC.Vtrum patientia Iit in per regit* +haritatemanfucta, &inprudentiadifcrcta? folutio in 3, las. +peciejC. Vtrum voluntas per patientiam habeat eaqua: +ult ? folutio in 4. Ipecie C. quaeritur , quae funt principia +rimitiua patientia:? folutio 1. fpecie D. quaeritur, quae +intprincipia (ecundaria patientiae? folutio in z.fpccicD. + +Quaeritur, voluntas cum quo defeendit ad eligendum +allioncs ? folutio in 3. fpecie D. quteritur, patientia cum +uibus virtutibus eil neccflitata ? folutioinprima Ipccic * \ +.quaeritur, patientia quare eft? folutio infecunda fpc- +cE. Vtrum cflentia patientiae habear cum quo crcfcat? +dutio in prima fpecie F. Vtrumpatienciahabeatquali- +.tcs dilcretas? folutio infecunda fpccieF. quaeritur, quae +t propria proprietas patientiae ? folutio in prima (pecis +Quaeritur , quae funt fecundariae qualitates patientia: ? '• . + +luno in lecunda fpecie G. quaeritur, per quem modum +itientiaell in tempore inftatanea per illam nouitatem +lam accipit in fui creatione i & fuccciliua de vno ih a- +id . 1 folutio in regula H. Quaeritur, qux funt loca pati- i + +tiae ? folutio in regula 1. quaeritur, patientia quomodo +quiricur ? folutioin primarcgulaK.quaeritur, patientia +mquo fortificatur ? folutioin fecunda regula K. Quid +ancecontra ivam,autpaticntia aurabftmcntra?&je- ' +indendum ell quod patientia. Nam iplaabftinentia k +cientia oritur. Verum patientia caufctut aequaliter l + + +4*1 VNDECIMA PAfc* + +fortitudine & prudentia ? Rcfpondcndumeft quod + +alio quin iam patientia non eflet fons abftinentiae. + +• % + +De qtu/lionibus pietatis in nono fubietto : & primo + +per principia. + + +”1 TTrum pietas fiteaufa pictabilium : ficutimaginatid +V eft caula imaginabilium ?& dicimus quod fic. Qttia + + +i)e f »<*- + +fiioutbus _ _ + +putatu ficut imaginatio non etTet habitus fine imaginabilibus! +t» nono fic pietas tine pictabilibiu. Quaeritur, cum quo voluntas +fubterto, fe (iifponitadhabendum dolores proximi fili ? folutio in +& primo primo paragrapho pietatis in nono fubie&o. quaeritur, +pei prtH- trum fiifpina & iletus firit figna magni pietatis: folutio + + +apta. + + +Detjut- +fiionibut +pietati* +per repH' +la*. + + +in fecundo paragrapho. quaeritur, pietas ciim quo durat? +iolutioin tertio. Queritur, quae funt figna potcftatis pie- +tatis? folutio in quarto, quaeritur, cum quo intelletius +cognofcit pietatem ? folutio in quihto. quaeritur, quare +pietas cfi amabilis ? folutio in fex to. Pietas cum quibusfe +oftenditetre virtutem?folutioihfcptimo.Qilaeritur,quid +eft medicina crudelis voluntatis ?>folutio in o&auo. Vd- +lutiras cum quo fe confulat ? folutio in nono. Quirirur j +ciuare pietas non diitinguic ititer proprium & cbmmu1 +tie? (oiutio in decimo. Homo pius cum quo pacificat +inimicum? folutio in vndccimo. Pictas cuin quo vincit +impietatem? folutio in duodecimo. Qujcritur , quid eft +materia pietatis? Et rcfpondendum eft quod fupetbiai +non tamen dico perre&am lineam ; (ed per obliquams vi- +delicet eft occafio, fcd non tamen caufa ? Sc vade ad dcci- +mu tertium. V tr u pietas fit in extremis? folutio in decimo +quarto. Quaeritur, cum quo voluntas fe deledat itt fuis +aduerfitatibus ? folutio in decimo quinto. Vtrum maior +pietas fit maius fignum ver£ legis folutio in decimo fextd. +.Qosritur, pictas cura qud menfutat?folutioini7. Qua; +ritur,vtrum abfentia fufpirii & fletus fic fignuip minoris +pietatis Pfolutioin decimo odauo. + +De quajliombtu pietatis per regula^ + +VT rum charitas fit habitus pietatis ? folutio itl iegu- +la B. in nono fubic&o in capitulo pietatis. Quzrifc + +»ur. + + +BE ayMS TIONIBVS. -0 ** + +Inr, quid eft pictas? foluti;o in prima Ipecic C. Quaeritur, +pictas 5 um quibus agit Ipccifice? folutio in fecunda fpccie +G. quaeritur, pietas cuius eftfignum ? folutio in tertia fpe- - . + +cicC.Qu*ritur,c^uidhabctpictasinfubiedoinquocft? ! + +folutio in quarta ipccie C. Quaeritur, quae fune principia +priora pietatis? folutio in prima Ipecic D. Vtrum fufpiria ■ + +& flCcus fintiigna fignificantia materiam pictatis?loluno +in fecunda fpccie D. Vrrum pictas fit voluntatis ?|6r re- +condendum cftfic:eoquiafimsprimusraotoreft,&va'* ^ - - ~ + +de ad tertiam fpecicm D. Qu eritur , cum quo cognofci- +tur quantitas pietatis? (olutio in prima (pecicF. Quaeri- +tur, cum quo pietas crefcit aut decrelciradumfuum? fo- +lutio infecunda fpccie. Quaeritur, qua: eft propria quali- +tas pietatis? folutio in prima fpecicG. Quaeritur, quxeft • + +fecundatia qualitas pietatis ? folutio,' in iccunda fpccie G. + +Quaeritur, quomodo cognofcitur pietas ? folutio in rc- +»ulaH.Quxritur>vbi eft pictas {folutio in regula l.Quae- +:itur, pietas quomodo acquiritur ? folutio in prima regu- +aK. Quaeritur, piceas cum quibus eft : folutio in fecunda +egula Quaeritur, pietas cum quibus eft: quomodo ge- +icrat fufpiria & fletus, dicendum eft, quod per modum +juctn habet charitas ad mouendum cum pictarc imagi- ,v- +ratita moucntcm fcnfitiuam calefaciendo cor, vt influat +ufpiria, cum quibus Calefaciat afeendentem ad oculos +:alefados, a quorum calore aquam fugit lachrimando. +diximus detioucm virtutibus: & ficut diximus de illis per +irincipia & regulas ; fio poteft dici dc vitiis «i contrariis +nodo contrario, videlicet de iniuna, imprudentia,dcbi- b* fuM* +itate cordis, intemperantia, infidelitate, delpctatione^ Jhonttui', +:rudclitate,impatientia& impietate.' T ^tnidruxa + +De qtLtftioriibm vitior dm in nono fabietto per pritf fa™#* + +cipia & regulas deductorum :E t primo fer frmA + +de anatina.. ctpta. <& + +Trum auaritia habeat fuas fpecies, ficut largitas regulat +fuas. Et dicimus quod ficraiioqmp ipfse non habe- dedaflo. +ent cum quo eflent contrariae. Quaeritur, auaricia ru&pri* +nm quo impedit largitatem? Solutio itl primo paragra me dea* +ho ia capitulo auarici * innono fubic&o. Qmentur, uaruia» + + +V + + +V + + +4«4 + + +VNbEd iMA E Ars + + +ftionibus +Muttriei 4 +fer regu- + +Ui>? + +,m*.- ■■ + +■* ■ + + +v.4 * + + +s*** v. + + +iiuaritia cnm quo magnificat malum ? Solutio in i.Qti£» +titur, q uatc auarus non qtaiclcit ? folutio in $. V trurh aua- +ius poili t quicfccrc auatitia? folutio in 4. Quaeritur, qua* +tc auatus creditur clTc largus»? folutio in 5. Vtrum auari- +riaclcuetvolutatem fuper viribus largitatis ? folutio in S. . +Vtrum homo auarus fub habitu aiiariciaecredataut intel- +ligat ? folutio in 7. Queritur, an homo auatus hoc quod +eftveturtt credat eftcfaifum ? Solutio in 8. Vtrum auarus +habeat cum auatitia aliquid in qiio quiefeat? folutio in folutio id. + +regula B. quaeritur, quid cftauaricla ? folutio in pris. +ma fpccie C. quatitur,quae funt corrclatiua auaricia; ? Id- +lutio in r. fpccie C. quaeritur, quate auaricia cft de generi! +paupertatis, folutioin j.fpecieC. Quaeritur, quid habet +homo auarus in fuis diuitiis ? folutio in 4. fpccie C. V truttt +auariciahabcatnaturam? &refporidedum cft quod non: +eo quod largitas habeat eam , & vide in prima Ipecic D. +quaeritur, peccatum auaricia: de qtfd cft ? folutio in fecun- +da fpccie D. Vtrum homo auarus fit auaricia: ?& refport- +dendum cft quod fic:quia ficut largus cft largita tis,& vide +in tertia fpccie O quaeritur, auaricia quare cft i folutio m +prima fpccie E. quaeritur, vtrum auaricia fi c,vt homo nott +quiefeat ? folutio in fecunda fpccie E. Vtrum auaricia fit +Commixta cum largitate ? folutio in prima fpccie f.qoat- + +rttnry + + +Be 'QVJt STibNiB vs. 43 + +itiir, auaticia cum quo crelcitauc decrelcit adtus fub$? +Solutio injcdilnda fpecie F. Quaeritur > 'quarehorao aufc +tus quan to magis habct,tan tb pliis appetit habere ? folti- +lio in primi fpecie G/Quarritur, quaefunt proprietates +appropriata: auariciac ? Solutioin fecunda (pecie G Qiffi- +rirur,quomodb tiouio aiiarus vtitUr tempore? Solutio id +regula R Quaeritur, aaariciavbi eftPSolutibin reguli i; +Qua:rUur,quomotfoauaricia eft?Sblutioin prirti a regula +K rciporiaendtlm eft, q uodipfa eft pe rmoduni Mi- + +letidi tricat largitas eft per modum volendi. Qutrituri +aliariciacum duo eft? Solutio in fecuda regula K. Vrruiii +peruerfum velle &peruerfiim notie fint caulae auariciae?Sc +dicimus, quod fic. Ratio huius eft , quia reblum vfcllc it +ccblu&i uolie fubteaufae largitatis. + + +De qiikfi ionibtisguU, & primo per 'principia. + +T7"Trum gula fic caufet guibfititcm videlicet fiias Ipe- hefyii +V cies rficlit temperantia tcttiperaiitatcs? & dicimus, fitohtbui +quod fic: quia fi hon,iam guli hoh haberet cum quo cifct g"*U f £? +peccatdm fpeci ficum : ficuc temperantia habet cum quo frtmoptf +:ft virtus f^ecifica. Quarritur,hbmo gulbfiis,vtru cbgnd- f'nhcipi4. + +cit quod nimia comeftio Facit fibi malum, ittame credit + +qffod faciat fibi bonum? St refpbiidcndum eft quod habi- +[uSguIdfirafls facit ipfamcrederehoc qUodcftfuprifuil +ntclligcre; & vide in primo pairagrapl.o nonifubiedfiiii +C.gul». quare homo gulofuscredit, qubdnimiapotatib +aon fit malum?& reljpondenciumeft quod magna gulofi- +:as magnificat credere i & paruificatintelligere:& vide iii +L. Qusntu^quare homo eft gulofusipoftqua delegatio. + +aes quas habet pergulam, non durant tantum quantum +poenae qdas per Illas patitur ? & dicendum eft, qudd eft ex + +:o, quia fupponit & non intclligit :& vide in tertio. QuS- , + +ritur, quare homo gulofiisfub habitu gulxeftligatusMb- i? + +lutib in 4.QiUeritur,qii* eft difpofitio ad peccandum? fo- +lutio in 5. Quaeritur , quae eft caufa peruerfi appetitusvq- +liin tatis ? foliitio in i. Quare gula eft contra brahes ^irtu- +te^?folUti6id7. Q^ritur,cuni quo homo ihrhenla de- +Eipicfcipfum Pfolutioin 8. Quaerit(ir,cG quo gula, iri qdd +Itafd cauftt delcttatibncs,&m quo dolbrei? lolutio in +C; (3 g + + +0Z +% m + +a^r. + +Bsf ’^?sS + +iBS + + +'> 'yrt vn decima ipaIU + +Quare gulofusnon diftinguit interinfirmicatcm Stfanh- +tarem ?lolutioinio. Quaeritur , homogulofus cura qu<* + +vticuiconcordantiaJfblurroinvndecimo Gulaquoru ei* +inimic3?iblutiomii.Qua’ritur,q.uarfuntfignagula:?fo- + +lutioinij. Vtrura gtttofusperuefratmefuiain jtirninen? +furam ?folutioin decimo quarto. Quaeritur, quare homo +gulofus non iuuenit quietem ^folucioin 15- Itera refpon- +" dendum eft, quia ipfe cum gula inquirit quietem, quaeri- +tur, quae fum maiores prolpcritafcs gulofi ? folutio in 1 6. +Quaeritur, cum qua raeiifuragulofus menfurat principia +innata vegetatiu^? folutio in decimo ieptirao.Quxtiturt +cum quo homo gulofuseft contra charitatem ? folutio in +decimo oiftauo. + +De q uaft tortibus gul* per regula • 'v' + +bequ*- \T Trum gula dependeat magis a voluntate quam ab +ftionibm ▼ intelledhi ? Solutio in regula B. quaeritur, quid eft +JcuU fer gula ? folutio in prima fpccie C. Quaeritur, qiuj funt raon- +reettlL. ftruofitates gula: - folutio in fecunda fpccie C. Quarrityr, +* r quid eft gula in fubic&o in quo eft? folutio in tema fpecic +C. Quaeritur, gula quid habet in fubie&o in quo eft? fo- +lutioin quarta fpecic C. quaeritur, gula quare don eft de +aliquo ? folutio in prima fpccie U. Vtrum gula fir de habi- +‘ tibus pridatiuis ? folutio in 1. fpecic D. Quaeritur, vtrum +gula fit anitnx aut corporis ? & rcfpondcndqeft.qubd i- +‘ ' ■ pfa eft animae primo : fecundarie autem corporis. Nam + +v peccatum in anima & per animam incipit ,& deinde per +' corpus, & videin tertiafpecieD. Vtrum guUfiranecefR- +‘iV’ V .... tace autacomingcntia ? folutioih prima fpecic E. Quatf- +ritur,gula quare eft? folutio va fccundafpccie E. Quaeri* +tur, quare gulofusnon poteft moralirer laturari : fcd tan- +tum faruratur fenfibiliter ? /blutio in primafpecie E. Ad* +'huc eftrcfpondcndura, quod ipfa eft tanca,quantum gu- +lofusfuumatfu augmen tarepoteft Quaeritur, per quem +inodum gula fubleuac appetitum voluntatis, imaginatio* +nis & guttus? folutio in ptima fpccie Q quatitur, quae fpc- +cies gulae competunt animae, & quaecorpori? folutio in +fecunda fpccie G. Quaeritnr, quando fe habet gula in +tempore? folutio in regula H. Quaruur,qme funt loca + + +C a. + + +>■ • t * + + +fx + + +— + + +«S' + + +ar'*r + + +•i + + +ft E QjtJE S T It) V S. + +Ej^ilae? folutio in regula i. Quaericur , gula quomodo eft> +Lefpondendum eft,quodiplaeft per contrarium modum +:emperantiae, & vade ad primam regulam K. quserirur , +jula cum quo cft ? lolutio mfecunda-regula K. Queritur, +'trumguladiftec fn.igis a iufticia quam a prudentia : ic +efpondendum tft quod fic? eo quia temperantia qu« cft +illini oppofitum,c6nfiftit per aequalitatem. Vtrum gula +liftet aqualiiera fortitudme &prudentia? & refponden • +lum eftquod fic : eo quia abfque temperantia inipfis clfc +tonpoteft. + +De qtidtfiiombus juxtm&perpmcipib, + +t7"Trum luxuria caufecluxuriabilia: ficuc cafti caseati- rirjfo; +V fat caftabilia ?& dicimus quod fic. Alioquin luxuria J}tontb& +on-haberet-curh quorcfiftcrctcaftitaci. Quperiqur,cum luxurut +uo luxuria refiftit caftttati ? lolutio rn primo partrgra- per prtn* +bo. Quaeritur, per quem modum luxuria eftoccafio iipi». +cmlcicntiae? lolutio ir. fecundo, quaeritur ,-culpa'de quo +yrat?folurio in tertio. Quaeritur, pcr’quem itfodunvlu- +ariofuseft ligatus?folutro in 4. quxritur , luxuriolus an +edat quodlururia non fit peccatum ; folutio in quinto., +[uaeritur.luxuria quare cum plerifquc fignis caufac atftus * + +bftantiales? folutio in 6. V iram luxuria faciaralccndcrc +edere fupra intelligere ? folutio in 7. Quaeritur, luxurio- +s cum qUo decipit feipfum ?lblutioin odauo. Luxurio- +s cum quo difponit fe ad labores ? folutio iniiono.quae- +tur, quare intcllcdusluxuriofi cft oblimatus-, folutio in - + +:cimo.qu$rimr,anpulchritudo& turpitudo cocordanc? +lutio invndecimO. Vtrum luxuria fit habitus contra- > ’ + +:tatis? Ad quod dicendum cft quod fic : eo quia ipfaeft +ibitus perucrfus,& vide in duodecimo. Luxuria quo - +odoeftpeccacum? folutio in decimo tertio. Quaeritur» + +1 agina tio cft inftrumentuin luxuiii ? folutio in decimo +larto. quaeritur, quid eft vltimus finis luxuriofi*? folutio +decimo quinto. Maior luxuria cum quo cognofcitur? +lucio in decimo lexto.Qutmtur, quare luxuria coaetan- +Iemulciplicat?folutioiu i7- Quatitur, per quem m6~ +m luxuria in fuo fu b i edo conliftir in vno, & codettl +npore in fieri, & in fa&o cfTc ? folutio in 18. + +' • <■- Gfi x + + +•X + + +'l' + + +■ + + +r + + +,w$ '* + + +Vi + + +tIdECIMA PAUi +De qutftmibtu luxuria perregulai. + + +v . + +BS + + +T' + + +~t>c aut. Y^\Vatcluxuriacitiusincipicur per irn.i.ginatiua quitu +a V^£per fcnfunum,cum fu a fignafiuc fculibilia? folutio + +luxari* inrcgula B. Quxritur , quid cft luxuria ? folutio in primi +fpecie C.Qua.’ritur,vtium luxuria agat per fuam fpccieral +^ * folutio in lccundafpecieC.Quxiitur,luxuria vbicftpec- + +catum intenfum,&vbi inftamaneum. & in inflanti, St +vbi eft in fucccllione ? folutio in tertia fpccieC. Quare lu- +xuria habet in homine luxuriofotam magnam potcfta- +tem ?& refpondcndum cft ex eo» quia fuus habitus eft. +Solutio in quarta fpefcieC. Cum luxuria fit habitus cau- +fans malum magnum : quare dicitur, quoti ipfa nihil cft} +folutio in prima fpecieC). Quiritur, vtrum luxuria de- +pendeat a mohftruofitatc morali ? folutio iu fecunda fpe * +cie D. Quaeritur, vtrum homo lit luxuriae, & econtra ? fo- +lirrio in tercia fpecie D. quaeritur, quare luxuria cft ? & cft +. , dicendum, quod ipfaeft,quiafuacaufafuacfl:&vadea4 t» + + +>A, Dc f us-. +Jiiontbiu ++r c4u +fc frin • + +» ^ - +lurioin regula F Qti3?ritur,fu.pcibiaquonnodoeft?folo. +tioin prima regula K. Quxiitut, fuperbia cum quo eft ? +felutiS in fecunda regula K. Vtrum fuperbia mbxrcat a^ +liis peccatis ?& dicendum eft quod fic. Ratio huius cft* +quia humilitas iobxret aliis virtutibus. Vtrum fuperbia +infic angelo maligno? & dicendum cft, quod fic rutam i- +pfe iuhxretmalo. + +De qusjlwnikus acedii t fer, principia . + +SVxrirur, vtrum acediahabcat per fua naturamacey ' +dibilia: ficut follicicudo foHtcitabilia ? Et refpotv* +ara cft quod fic: vt habeant cura quibus fint contra- +riae- Q uxritur, vtrum aecdiofus ratione fuxmalicixfita- +ccdiofus? folutio in primo paragrapho. Quxritur,qu^a- +ccdia ambit pigritiaSdollicituditvcm?folutio in fecundo. +Quxritur, acedia cum quibus durat? folutio in tertio. +Quare homo volens agere bonum, cft negligens? folutio +104. Quare intelle&us fub habitu accdix ignorat eam? +folutio in 5. Cum voluntas fit creata ad diligendum bo- +num i quare odi t illud ? folutio in fc*to, Quare acedia iu- + +v d*C»C + + +% + + +4, » + + +D E C IV MS T I O RIB V $. 47* + +ctfcat diligenciam pro vitio ? folutio in leptimo. Quare a,- +eediainvcricateeftpigra?lblutiomo£fcmo. Qaarc ^cc- +diolus delc&atur in malis:& pigraturin bonis ? lolutio in +tiono. quarcacedia eft inimica (cientia: 'folutio in deci- +mo, qustitu^accdia quomodo agit per concordandam? +folutio in vndecimo. Quaeritur, acedia cui efteontraria? +folutio in duod«cimo. quxritur, pigritia quomodo fc ha- ( +beat in cautos? folutio in ij. Quaeritur;, acedia per quem +modum impedit bonum ? folutio in 14.. quare acediofus, +femper cft in labore? folutio in ij. quatitur, quid eft fons +vitiorum } folutio in 16. Quaeritur, per quem modum ace- +diaertfortii ? lolutio iur;. Quarritur^mfuor acedia cui +eft propinqua ? folutio in 18. + +Di qtufttonibui actditt per regula. ■ ^ + +QVaeritur, acedia quare minus cognolcityr quam a- jye +liud peccatum? folurio in regula B. Quxritur, quid +ctt acedia ? lolutio in prima Ipecie C. Corrciatiua acedia: ace(i,A +aquo funt? folutio in fecunda fpecieC: Acedia quideft; in repti: + +aliis vitiis? folutio in j. Ipecie C- quxritur, quid habet pi +gntia in bonis ? & quid habet in malis ? folutio in 4. fpcci? + +C. Quaeritur, quareacediaefthabituspriuaciuusrfolutio +in prima fpccief). Acediadequibuscft?folutioinfccudn +(pecieD. Vtrum acedia lit ligamen acedioliad agendum +malum? folutio in tertia (pede D. Acedia quare agit pet +fuam fpeciem ?folutiainprimafpecieE.Quxritur,quare +eft acedia ? folutio in fecunda fpecicE. Vtrum acedia pof* +fit elTe mixta cum aliis vitiis line quantitate concinui +folutio in prima fpccic F. quare acedia habet aCtus fuc- +cclfionis, cum non lit pun&alis , neque linealis ? folutio +in fecunda Ipecie F. Quaeritur, qux eft propria qualitas +aecdire ? folutio in prima fpecie G. quarritur, qua; fune f •",» +palTiones appropriatae ? folutio in fecund alpecic G. Ace- +diofus, quando vtitqr tempore ? folutio in regula. H[. +Quxritur, acedia vbi eft? lolutio in regula 1. Acedia + +3uomodo eft genita? lolutio in ptima regula K. Acc- +ia cum quibus efficitur ? folutio in fecunda regula K. + +Quaeritur acedia a quo caulatur magis, aut ab intel- +Ucr quem moduw fe habet ad fua&ada- +licna ? folutio in decimo o&auo. + + +ii + +\ + + +PE QV^SJIQNIBVS^ + + +m + + +De qudzftionibtts 'tnutdiA per regulat. + +QYxre inuidia eftgeueralius peccatu quam auaritia? Dc,t- +fubic^o ? iblntio in tertia fpecie C. quxritur , inuidia d^ !*>• + +?uibus cft peccatum (peeificum?. folutio in prima fpccitj +X lnuidiade quibus cft fecundarie? folutio infecund.% +fpccie bt Vtrum inuid^fitignoratia intellcdius & malq. + +Volentia voluptatis? folutio iu tertia fpecie O. Inuidia^ +a qare eft efFedus;(blutio io prima fpccieE. Vtrpijainuv-v +pia fi.tipimica fqbicfti.in quo efU folutio in fecunda fp^ +ficE.Inuidia quanta cftrfolutio. in prima fppeie F. Quare +inuidia poteft habere multpsadus differentes numero?, +fcdiuio in fecunda fpecie F.Qux cft prima pafiio inuidia? +folutio in prima fpecie G. Quxritur , qu* eft appropria,- +pallio inuidia? fp)utio. in lecunda fpecie Inuidia per + +quem moduni ponfiftit in tempore? foluuo in reguJaH* + +Signa inuidix y hi funt? folutio ip regula 1. Quxtuur.in- ' + +Vidia quomodo, eft? folutio in prima regula K. Inuidia cq +quibus (ignis cognofcitur ? (diutio, in iecunda regula^. . +Qxjapriiur, utrum inuidia defeendat ab intelle&u aut 3 +Ypluntatc?&huic dicendum eft, quod ab vtroque : ab iiy- v +tvftc&u quidem ratipne fupcr^ix:fed a voluntate ratio,- ' . + +neaparitix. Vtrura memoria & imaginatio ftutpoterv- +tix communes inuidix? Cui dicendum eft quod (ic: eo, +quia ipfx funt potentis communes intelledlui & yp. + +{bvw»- . • + +pe qtuflionibus iu, & primo per principia « ' + +4 > • + +YTrurn tot irafeibilia fint fub ira , quod charitabilia De y*** +funt fub charitatc ? E.c dicimus quod non, Sicutin fttonihm +natura non funt tot monftruofitatcs,ftcut perfedtiones. tr *: & +Quqritur,quid eftrcmedium irx?fo]utioin principio C4- frtmo pt$ +pituli ftue in primo paragrapho, qui cftidem. Quxritur, prmdpt ^ +cum qqo irs^deuinciturftolu^o in fecundo. Vtrum adlus +irs (itfua durabo ?folutipit\ tertio. Potcftas ir* cum qua +poccftatcdeuincitur?folutio in quarto. Pcrquemodum +**. ■ ' >' ' Gg j . • . v : + + +amwxa + + +• ' + + +474 * VNDECIMA PARS + +prudentia vincit iram ? folutioin quinto. Cbaritas pe* +quem inaduth crefcit a&umfuura ? folutio in vj. 0110«, +modo voIudus tranfit dc ira in virtutem ? folucio in fe- +ptimo. Per quem modum irafci cft fupraiutelligcre? fo- +lutio in octauo. Homo iratus cu quo patitur, & cum quo +rcfurgit ab ira? folutio in nono. Quare homo iratus noa +diftinguit inter fui malum fealcetius malum ?folutio in +dccimo.Homo iratus cu quibus concordat : & cum qui- +bus difeordat? folucio in vndecimo. Quxritut* quxcft +domina irx? folutio in duodecimo. Ira cum quo genera- +tur: A r cum quo corrumpirur ? folutio in decimo tertio. +Quaeritur, cum quo ira mcnfucatur ? folutio in decimo* +quarto. Quare homo non quiefeiteum ira?Refponden» +dueft per boc , quiaira non quiefeit, fcd patietia, & vado +ad decimumquintum. Qux eft maior, aut patietia abfo- +luta , aut ira abfbluta?folutio in decimofexto. Quxritur, +quare coxquabilia fint dc genere irxJlolutio in decimo- +feptimo.QaxpotcftclTeminorjautpacientia autira?fo- +lutio in xviij. + + +De qusftioritbus ira: fer regulat. + + +«r* ftt +9(£hU». + + +Z>e <] «e- ''I TTruro ira fit generalius peccaturo? folutio in reguti +fifOMtbut V B Quxrltur, quid cft ira? folutio in prima fpecieC. + +Quare ira cft habitus cbfufusifolutioin fecunda fpecie C. +quid eft ira in anima? folutio in tertia fpecie C. Quare ira +quanto magis tangitur,tanco magis nnjltiplicaturrfblu- +tio in quarta fpecie C. Vttum ira fit de leipfa ? lolutio in +prima fpecie D. Ira de quibus principiis eft?folutio in fe- +cunda fpecie D.Vtrum ira habeat dominium ? folutio in +tertia fpecie O.lta quare eftefte&us?folutio in prima fpe- +cie E.lra quare di? folutio in fecunda fpecie E. quanta cft +- ira continue?in prima fpecie F.lra quare crefcit aut dimi- +nuit adus fuos : exeo quia irafcibiliafuntfpecieseius? Ac +vide infecunda fpecie F. Vtrum furor fit propria pallio +irx?folutio in prima lpccie G. Qux fuut fecundarixpafi- +(ionesirx? folutio in fecunda G. Per quem modum ira +confiOitin tempore? Et dicimus, quod per luam quanti- +tatem cft indiuilibflis: &perdifcietam per quam crefcit +autdecrefeit aftusfuos fuccefliue,& vade ad regulam H. + +' 1« + + +wk + + +r r. + + +DB QJT jBSTIONIBVS. 47* + +ha vbi eft?folutio in» recula I.Ira quomodo eft?folutio ia +prima regula K. Quaeritur, ka cum quo eft?f©lutio in fe» +eunda regula K. Quarrkur, quat eft materia ira:? Adquod: +dicendum eft, quod irafcibrlia. Qua cft forma ira ? Ad: +quoddiccndum eft, quod iraicibilitas cum qua moucc +kafcibilia. Quis eft alutioinde- +cimoccrtio. Quire pcrieucrantia.cA inimica ibConftan- +tix?folutio in decimoquarto- Vtrfi finis po Alt ellc com- +munis couAantix St mconAantix ? folutio in deditu) +quinto. Quare maior incon Aan tia non poteftcflc fupra +maiorem con Aan tiamtex eo quia tfle antecedens: non +cfie autem coniequons>& vide in dccimolcxto. Con Aan- +tia ScinconAantia perquem modum funt xqualcs? folu- +tiaindecimofeprimo. Quare conAantia faciliter deuirt-* +citor? folutio inxviij. + +Ve qudjlionibus inconfliniu per +reguUs. + +/^VVastitur, inconftantia cum qua potentia aniftifcefl Dequ*- +magis connexa?folutio in regula j^Quideft incon- finnjbttt +' ' ftanria ? folutioin prima fpecie C.lnconAahciacutnqUp >neoftaH* +eft peccatu fpccificumtfolutio in i fpecie C. Inconftantia f,*?er +quid cftin potentiis hominis .'folutio in tertiaipecic C. rcguldi» +Quid habet inconftantia in voluntate &in 'intellectu? +folutio in quarta fpecie C. Vtrum cflenciainconftantix +dcfccndat ab alia cflentia?(olucio in prima fpccieD. In- +conftantia cx quibus principiis fpccificiscA. 3 folutio in + + +S + +JF' + + +■■■■i + +t5 + +ifr.fv?-'. + +fl- + +| S' + +VM * * + +•. + +ffig$ ■•% V + + +-A%r + + +iPc + +;; > + +* £ £ +a§ + + +. + + +MNT £ + + +m + + +\. r 4 7* VN DECIMA I» A R5 + +ftconda fpccie D. Cuius eft inconftantiapfolutioihltta +fciafpccicD.Quxfimilitudo cdfiftic inter habitus mora» +ics & habitus naturales? folutio in prima Ipecie E. Q xy£. +ritur, perquem modum inrelle&uscognofcitquod pec- +catum nihil eft ?fblucio in (ecuda fpccie E. Quantitas in- +eonftanciaecum qua menfura mcnfuratur?foiucioin prn. +ma fpccie F. Qumtitasinconftatixinqua potentia eft? +folutio in fecunda (pecieF. Qttxeft pallio prima incou- +fFantiic ? tolutio in prima fpccie G. Q_ure eft fecundarim +paffioincfiftauti* & quar eft fua difpofTtio?fcJutioinfe- +«undafpecic G Perquem modum inconftantia confiftit +in rempore?lbluiio inregula H.lnconftamia vbi e^l?foltr- +tioin regula l. Inconftantia quomodo eft?folutio'in re- +, gulaK. Inconftantia cum quo eft? folutio in fecunda re=- + +gula K.Qua>ritur,conftantia cura quibus virtutibus pu- +gnat maximccontra inconftantiain ?& rcfpoodendum +eft, quod cum fortitudine fpei &chariratis. Qunrtitur^ +incoftantia cum quibus vitiis pugnat magis contra con- +ftantiam ? Ad quod dicendum eft,quoacum auaritia> + +’ v fupcrbia&gula. Diximus de quarftionibus vitiorum, & +etiam de noucm fubiedlis: & data eft doftrina per quem +■nodum poflunt folui quxftioues fupradi&je & etiam +percgrioatitcncndo modum quem tenuimus. + +De quaflionibus vndecima partis principali* + +• \ ' huius libri, qua efl applicatio t ad + +0 ^ centum formas. + +Jhonibus TN parte iftafaciemus quaftiones,& folutioneS earini +'Sjndccu Itranfmittemus ad rubricas feu capitula , qu* funt iit +mapartis decima parte implicataciquasfoluticnes dimittimus in. +f rincipa- tellcdlui bene intuenti. Adhuc fiipra quodlibet capittt- +tvshuiM lum faciemus multas quacftioncsi&quarhbct folutio itt +hbrhtjua quolibet paragrapho , erit implicata i fecundum quod +e fide dtp. textus ei competit, videlicet prima quxftioadprimum +pltcattt - paragrahpum,& fecundi ad fecundum , & ita tranfmit- +ne ad ee- 'tetur. Non autem nominabimus fiuc aflignabimus pa- +tum fbr- ragraphurti caufa breuitatis,fcilicetinfincquxftioncsdt +folutioines tranfumtemus ad capitulum huc rubcieamt +. N r t erutu + +t ■ i- 3 ■' * 1 • -V' ■ + + +mas. + + +t>fc QV ASTIONIBVS. 47* ^ • + +Ytruntarnen aliquas quxftiones proponimus confeltira +foluere. x , + +Deqtufltoriibni per expltcitum & implicitum* + +QVaeritur.perquem modum fiunt applicationes per De qua* +explicitum & implicitum ? Quoinodb applicantur fttombut +ad qua-ftionemifti termini vttum Deus fittquomodo api furcxpltr +plicantur adquaftionem illi termini,vidclicct vtruDtus (*tuvt'& +fit *ternus?Quomodo applicatur ad illam quseftioncm» tmpUctti +videlicet verum fit bonum quod Deus fit intantum infi- +nitus per fuam magnitudinem ,ficurper luam aeternita- +tem? Quomodo applicantur ad propoli tum, videlicet v- +trum Deus fir magis a&u per fuum intclie&um , quam +perluam aeternitatem ? Qupmodoapplieabturadpro- ,v • +politum ifla principia, videlicet, vrrum Deus liti uftus? + +Vade ad decimam partem huius libri ad rubricam pet +. explicitum « implicitum, i# qualo lutiones harum quat- +ftionum luntimplicarae. + +De qutjlteniliu per abjlrattum & +concretum * + +2Vacritur, quomodo fit applicatio principiorum per Detjtok* +abllradum & concretum ? Et rclpondendum eft, (hem luet +p qiiatuor modos nominatos in decima pattchu- perubjtr* > +i us libri, & in prodicta rubricra. Ter primum modum:lic- dum +ut fi quaeratur, virum ignis &igncita$ differunt ?appli- concreti +tentur ad bonitatem & magnitudinem, &c. cum corrc- +iltiuis coru,& apparebit diiFcrentia inter ablha&um & +concretum. Per fecundum tvtruminret quantitatem & +quantum (indifferentia? applicetur bouitas accidentalis * + +per abllra$um, & bonum morale concretum quod eft +quantum. Pcrtertium,vtrumincorCalidiratera&:cali- +dura fit differentia? Ad hoc applicetur bonitas lubftan- +rialis ad calidumj& applicetur bonum accidentalircr.Pet +quartum» vtrunj inter albsdinem Scalbum fit diffcrctia? + +Applicetur bonitas accidctalis ad albedihem, & bonum + +fubftantiale adalbum : ficilt ad hominem album quielt +fiibfian tia. Et vade ad decimam partem ad rubricam (U- +prafiguatam. + + +ito + + +V^IdeGimA pAUS + + +I) e efua- +fittntbtu +Apphca- +iionu pri +toUfigU- +'rd. + + +T>e quaflionilus applicationis pitrhafiguri, + +VTriira de DeO polii c fieri probatio feparat£ apros +batione propter quid per aequ'iparabtlata,&quia vt +cum dicitur: vttum id Deo bonitas & magnitudo cttrt- +uertan tut ? Ad iftam quxftiotfetn applicentur aeternitas^ +pOteftas, 8cc. cum fu is diffinitionibus & cum fuiscorrcla- +tiuis earum per regulam C. figuificatis, vt fiat circulatio +fubic&i & prxdrcati, & vade ad applicatiofietti primi +figurae. + + +t)e quafliltnibtis applicationis fecun- +d • + +Occtur ad primam columna: & quaeracurper regulam +fc. Quid eft adfos infinicus:& quid eftin bonitate per Jat>Pi,ea_ +diffinitionem bonitatis :& quid eft in magnitudine per +diffinitionem magnitudinis:& quid eft in aeternitate per +diffinitionem zternitatis?Et hoc per tertiam fpeciem te- +gulae C. fignificatum eft: poft concludi tur fecundum hoc +quodliteraefignificatit. Etficdealiis. Er vade ad appli- +cationem tabular. • + +• * * , .. * + +De quaftionibus applicationis & euacud - + +tionisuj. figura. . + +APplicatio cuacutionis tertiae figurae fit ifto modo, fttonsk ut +videlicet quod fi in quaftione bonitas cftvnus ter- upplicu- +minus, & magnitudo alius terminus , aut fi bonitas eft v- funis +hus terminus & concordantia cftalius terminus, &fic dc euueuu- +iliis:appliccturquaeftioadcameraB.C.&euicuetur;ifta tiomis tij: +Camera fecundum modum datum incuacuationc tertiae figura. + + +be qua- + + +V N t> Efc I M A PARS + +figurae: & applicemur qu* hauriuntur ab ipla camera att +propofitum :•& vade ad applica tioucru cuacuacionis ter- +tia: figurx. + +Dequaftiomhu applicationis & multiplica- +tionis quarta figura* + +f~\ Vsritur.per quem modum ad vnam & eadem coii» + + +jentant clufioncm fcir homo inuenixe «.rationes. Quaeri* +mppltca tur, quomodo inuenitur medium inter fubicdh! &prx- +uanit dicatum ad faciendum fillogiiinuimQuomodo maior flt +multtplt- minor propofitiones fillogiiini probantur? Quomodo +cmttonn foiuumur fallacia: per iflam arterb ? Quomodo ali* fci- +ufuurta enti* per iftam artem facilitcrjaddifci pofiunt?Et vade a4 +fyura. applicationem quartx figurae. + +Dequafiionibus applicationis & mixtionis +principiorum & regularum* + +be j*a- ✓"'v Vxritur, quomodo principium cum principio mi- +fitombu* fcetur ad foluendas qua ftioncs?quo principia icrc- + +gal* mifccnturad folucndum qua-ftionesiquamru^pc* +Itonit £9 quem modum principia implicata applicantur ad pnn- +mtxttonu cipjaexpiicata:ficutcentum formar,autali*form* pere- +prtnctpf- grin*? Vade ad applicationem mixtionis principiorum +.tu & re- & regularum. + +guUium. De applicationis ttouem fub- + +filViL . „ tectorum + +Applica- Vxritur, fi qtiarftto ett de Deo , aut deangeloj aut d« + +ttonii no. V<£ coelo , aut de homine, aut dcimaginatma *aut de +vem fui rcnfitiua,autdevcgetatiua,aut elcmentatiua.autde me- +ieflorum ralibus,ad qu*loca videlicet recurrere, & folutionem in- +jjetjuq ucnire? Vadeadapplicationemnoucmfubiedoium. + +fitontbui De quaflioritbus applicationis centumformarum, + +applica- ^ & prm20 fo entitate. + +ttonis te. 1 + +informa- VxritUr, quid eftentitas? Quaeritur, quid eftcoti- +tu:($pri V^cretu entitaris?QuxeftdifFerentiaimercntitatcra +me de en- &ens?&rcfpondcndura eft per fecundam Ipcciem. regu- +tttate. 1* C.cum quafuntconcrcta.Hocidcm dici poteft per fc- + +eundam + + +'t> i Qjt ^StlONIB vi. ^ + +^tth^amfpecicrn regulij D.&per prima E.Et vade ad cen- +tum forni as ad primum cdpitulum «nitaris. + +• .* . . ' c + +i ... 'beJfutflion bus ejfentU, + +XTTrum edtitas&eflcnriaconiiertantarYfit rcfpon- +V dendum eftiquod fic?alioqumc-fl*r-&ens non con- fi1™** +Vcrterehrur.Vtruin mr«-r <><£•» ri-.m m, ..er.. . effinti*. + + +i r-'m «vmilllllCOIl. . - + +Jerterentur.Vtr uui unet cflcnriara & dfc $rdiftw«*dtia* +Vade »d centum foimas & ad capitulum dc efflentia. + +Detjut/hentbiu bonitatis. + + +•/'“Syaeritiir)quid rltvmus?Quareiftfe bonitas eftvna? Pe jtie- +%v^_Q^reiftamagoitudocfi vna?mum in cieatisbo- (iZibm + + +taitas , tnagnuudo.&c. differunt? Etfidifferan^quari-Wr*/*, +tUr^quarc differant? Ad quod refpoudendumeft, vt vni. + +*un^a tnultis vnitanbus rficut differentia muli is +differentibustmmero Qujdeft concretum vnfknis?&fi +yicattfr^numcflcPquactOjCjuarecftfuum concretum -Re- v~ + +ipondeo,vtynitas habeat fubie&um in quo ftrfubften- +tata,& vt differentia potlj: /ic intrare inter vilitatem &r- + +«numfficut inter cfTcntiam fcvadead ternum ca- + +fpitulutn^quod eft dc vriitare. + +Detftujhombits pluralitatis. + +Varitur.qmd eftp>ralita.s?Qmd eftfonspluralita be*£ +>*^tts?quid eft caufa differentia- boni tata & maoni t u fiS.L» s + +tum + + +capuulum.-quodcftde pluralitate. \ 'tatis + +Ve quiftionibus natur st, +rS VWHtor, quid cft natura? VtruaHquaprineipia^uV. -n.mtlar + +Vef ftamialiafint natui aha?&rcipondendumdt, quod a • + +ficiyt patet per fecundam fpecifrcgul* c. quod dW + + +: patet per fecundam fpccif regul* C. qnod effTon +tretum natura? Natura cum qurb. ctt muta? Vade ad v. • + +'eapinrium>quod cft defia tuta. + +.r\ T + +Dequafliombtugtneth. + + +V*^nur,^uideftgcnus?Genus quibus principiis «ft Dtm**. + +V^applicabilc. Vtrumbonuabfolutumfir gcnusi&fic fl.ltihim +de magno, 8cc. Vtru bonitas fit magis generalis fubftatia- ,, +litet q accidctaiitet ? & rdpondendum eft q> fic. Bonitas * +«nmajper fubftanriam cftp nus^craccidesaifre poftcuua^ + + +K t /V if . + +7r + + +H«i + + +a/» + + +-jgpz., + +SE. ■ + + +VNDECIMA PARS. + +Vtrum genus fic ens reale extra animam ?& refpbndeita +dum cft quod fic: nam aliter anima crearet differentiati! +intei fpcciem & fpecicm, quod eft impoffibilc. Veru bru- +tum animal poffitimagiuari genus?&rcfpohdcndumcft +q*-iod non : aliter enim faceret fidentiam. Adhuc etiam +quia imaginatio non attingit obic&um abftraftii cum li- +nea, figura,colore, & ficdealiisimagirtationibus/cdipft +concretum attingit , fedipfum concretum at tingiteum +ipfis: & vade ad vj. capitulum, quod cftdc genere. + +Dequajlionibue Jpeciei. + +&e qua- V«ritur,quideftlpecies? Species ad qua: loca huius +fltonibut artis cft appiicafbilis?Fotma pet quem modum agit +ftccici. perluam fpecicm? Vtrumfptcies fit ens reale extra ani- +mam?Vtrum genus finefpecie poflic participare cum in- +diuiduo? Qujd eft concretum fpccic ? quxell differentia +inter fpeciem naturalem & moralem ? qux funt Ipecies +virtutum & vitiorum? vade ad vij. capitulum quod cft dd +fpecie. , ' + +De quajiionibus inditu duitati». + +DetfUA. Vxritur, quid cft indiuiduitas?quomodo indiuiduia + +fttombu4 V*£tas cft diffinibilis? Qiue funt ccrrelatiuaindiuidui- +indtui- tatisPquarc indiuiduum citindiuifibile? Vtrum indiui- +duitatit. duum eflct cxcra animam:pofito quod Ipecies non effiet +extra animam?quare corrclatiuaindiuiduitatis non funt +fenfibilia ? qflid eft concretum indiuiduitatis : ex eo quii +indiuiduitas habet concreta indiuifibilia?Vadc ad viij.cas +pitulum quodeffdeindiuiduitate. + +De quajiionibus proprietati». + +Vxritur,quid eft proprietas ? Proprietas per queffi +V^/niodum cft principium implicitum in hacartc:Di& +finitio proprietatis ad quam regulam eft applicabilis! +Qaare proprietas cftratio propno:cum ipfum producat +proprium. V rrum proprietas fit caufa appropna ndi:fic- +nt differentia differedi. Concretum proprietatis ex qui- +bus cft? Proprietas quomodo fe habet in naturalibus & +moralibus ? Proprietas per quem modum eft caufa fcien. + +• ti*rum?Et fic dc mechanicis, vado ad nonum capitulum* +quod eft dc proprietate. + + +D» + + +* 1 + + +PE Q.V jESTIONIBVS. 4«; + +* De quajlionibus /implicitatis . + +QVxritur, quid eft fimplicitas? Simplicitas cuius eft De qu^ +caula? Simplicitas quibus cft applicabilis?Qux funt /Itontb m +fottelatiuafimphcitatis? Vade ad x.capiculum ,qupd eft Jtmfitcf- +dcfimplicitatc. sati*. + + +De quajlionibus compofetionis. i + +QVxritur, qux cft compofttio? Compofitio quatum Dequa- +eft applicabilis?Quacritur,vnde oritur compofitio? funde* +qux liuucorrelatiuacompofita? Verum compofitio pof- cempoji- +fttefie incompofitQipofitoquodfuaprincipiaftmpiicia t,tH +non ftne in fubicdo elfentialitcr?& refpondendumeft +quod non:eo quia cpmpoficura non haberet aliquid ex +quo e(Tct:& cortclatiua compofttionis & fecunda fpecies +D. & prima E in mundo qon cflcnt:& vade ad xi. capitu- +lum quodeftdecompofttione. + +De quaftionibusform t. + +QVxritur, quid cft forma? Forma qqibus principiis Dequa - +eftapplicabilis?Quxeftdiffercciaintcrformacrea- flioaibue +fara «cincrcatam?Vttum forma habeat corrclatiu3?qua- forma. +rc adtioeftdc ratione formx?vtrum forma poflit agere + ftombue +reiat1ua?Vtrum omnis fubftantia creata fit compofitaex fHbfi*n- +forqaa & materia?quod cft concitum lubftantix ? quare t*a. + +t Hh | + + +quantitatis*. + + +i9H V N DICI MA PAftt + +iubfiantia cft pei fe exiflcns? Et rcfpondcndum cft ex eo*, +per formam -ft agens : &; per materiam cft patiens: + +_ rconiun&tonem carum eft compotita j quare (ub- +itantia fiihllar accidemibtisexcoquod fine ipfisefle.noa. +potel^n^qi agk-(e?.Vrrum lubftanti.i (it lenlibtlis: fctdici-. +mu» quod noo?nam Irnfus ncnpouft tanrum obiciflar» +Cum accident tb.us , quantum lublhiatia eft, + +^inj. capitulum dcquafttonibuslubftaniiz. + +De quali Ionibus acadentis » + + +-r - v~~-. V ;pri[i\r quid tftaccidens? Accidens vbieftappltca- + +ff/ont w bilis?Vtrun>accidcns fe habeat ad futim fipem prin- + +4eaditu. c^a.Trer auc ad aliunj?Atcideu> a quo oritur? Quod eftt’ +conctetum accidenti* ? Qu.rricur, virum duplexut acci* +oens, videlicet vnum iimjoltcum : aliud^xcrinlecuroJV** +trnrn.lenfus attingat accidens intrinfecuni? Vtrum ima- +ginatio poilic imaginari accidens iiminfecnm ab(q; ac* +cidciuc exttiplecp liuc lenfibili? Vtrum. intclleftus lina- +accidente intrinfeco & cxttialcco pedit facere fcientiam;- +ttvadeadxv. capitulum , quod cft + +De quafhonibut + +„ , Vxritur.quid cft quantitas v.aae aa qim.nmoqem, + +>tn>‘ m 's'^bonitatis, & diffinias quantitatem fecundum mo- + + + +DB QViESTIONIBVS. + +De qusftionibus relationu: + +QVseritur, relatio quibus terminis eft applicabitis, vt Deju*- +homo fciatipfam diffinirc?Quidefttciacus> Vyura ft,o»,bm +cpcraiftio fit principium relationis? V trum principiu fine rektn* +correlatiuis poiTctefle principium} vade adxviij. capilli* ni*. + +' lum, quod eft de relacione. + +De quafliombusattionis. + +A etio quibus eft applicabilis , vt fit terminus explica- De f *+• +XA. tus? Verum aftio fi: ratione cuius agens agit agibi fttombuM + +le? Vtrum concretum aftionis fit atfionatum? Coacte- a fonti. t + +tum adionis cum quibus eft defignatum & declaratum? +vade ad i;.capitulum,quod eft de a&ioue. + +. r + +De qudftiombus ptfionis. + +T)Alfio quibus principiis eft applicabilis, vt diffiniatur? + +Jl Vtrum generabiliras fit fons paffionis ? Vtruro paflio j}ton,lu» +fttens a quo oritur paffus?V trum palliis fitcocrerum paf fgtjStgH*. +fionis? Paffio per quem modum eft accidens? Vade ad r +lQ.capitulum,quod cft de paffionc. + +\ De qudftionibtu habitus. + +H Abitus per quem modum cft applicabilis ad princi- Df +pia huius artis,vt cum ipfis diffiniatur?Per que mo- +du habitus naturalis & moralis differunt ? Quid cft con- haiumt +cretum habitus & quid habituet cum ? Habitus a quo o- +titur ? Vtrum fit dare habitum intrinfecum & extrinfe- +«umfvadc ad xt.capitulum, quod eft de habitu. + +De qudtftiottibus fitus. + +Situs quibus principiis huius artis eft applicabilis?cum + +quo poteft diffiniri?Vtrum fitus fit accidens?inquo J , _ +correlatiua entium allituacur^Qttid eft concretum fitus.' +fitus a quo qritur \ Sc vbi eftjvadc ad ix. capitulum, quod / + +«ft dc fitu. ^ + +HI» 4 + +^ V + + +4 '*-* + + +r + + +488 + +*! •> + + +De que. + +fttontbut + +temporii. + + +Dew- + +ftiontlta + +loci. + + +Deque- + +fhontbue + +met me. + + +Deque- + +JllOmbut +immobi- +li t ut it. + + +De que- +fliombus +inflmilue +nature. + + +YN DSC IMA PARS + +De quaflmtbus temporis. + +rT"Empus quid eft? Quzritur, tempus quibus princf- +A piiscft applicabile ? Tempus cum quo cftmulplica- +tum ? V trum motus fit lignum temporis ? Quid eft con- +cretum temporis? Vade ad ly capitulum quod cfi de +tempore. + +De qutjlionibus loti. + +T Ocus quid eft? Locus ad quae principia explicata eft +JL_»appIicabilis?Vtrum locus fit mobilis?Locusa quibus +oriuir?quod eft cpcrctum Ioci?Vtrum collocabile & mo- +bile fiat ligna loci? &rcfpondcndum|cftquodfic? Vade +ad i4.capitulum,quod eft de loco. ’ • + +De quafiionibus motus. + +MOtus ad quae principia eft applicabitis? Correlatiua +motus a quibus corrclatiuis oriuntur? Vtrum na- +tiscorrelatiuis motus nafcarur motus? Vtrum motus ab- +folutusfir innatus? Vtrum motus innatus fit Icn fi bilis? +Vtrum mobilefitdilpofitio motus ? vtrum in curfu mo- +tus fit moucns:& mptus ? vtrum appetitus fit caula mo- +tus?vtrum caelum mediante motu habeat correlatiua i +quod eft concretum motus?Vtrum coelum quielcaeih +motu aut io mobili ? Vade ad ty capitulum;,quod eft de +motu. + +De quajlionibus immobilitatis. +TMmabilitasquideft?immobilitas quibus priqcipiis el^ +Xapplicabilis?Quodcft inconcrctu immobilitatis?Qux +funt correlatiua immobilitatis ? imqiobile quare eft im- +mobile? quaeritur , per quem modum aliquid mobilq +eft immobile? vade ad zs.capitulum, quod eft dp immo- +bilitate. + +De quajlionibus injlinttus natura, + +INftin&us naturalis quid eft ? Inftindus naturalis quib. + +principiis eft applicabilis?Quod concretum inftindtus +naturalis? quatritur, quid eft generalis fons, per quem +quzlibct forma agit fecundam fuam fpccicm?vadc ad 37. +capitulum,quodcftdciaftindu naturx. + +v • JH + + +pp QV/ESTIONIBVS. + +De qutjltoritbus appetitus naturalis. + +APpetitus naturalis per quem modum diffiniri poteft? 1*** +Appetitus naturalis quibus principiis applicari po +feft? Quare principia generalia praecedunt appetitum ? *ppe,,t uf +«S* lilnt caufse concreti appetitus ? Vtrum appetitus n*tMr*rf. +quicfcit extra appetibile ? Appetitus ex quo durat ? Appe. +titus exquo crelcit ? Vtrum appetitus lit moueps & mo. +ius? vadcadzB. capitulum, quod elide appetitu naturali + +De qiujhonihtu attrafttonu . + +QVatritur, diffinitio attradiqnis quomodo fieri po- De •• + + +- **ry? + + +4» + + +DE Q^V vESTIOfcflBVS. + +|bam digcftionis ? verum fpccies potenti arma ffigeranc & +digeruntur Et ytrutti per eundem modum digeruntur io +fcofuiua: ficutin vcgetjtiua&imagnjauua: iicutinfcn- +ficiua & irrationatiua : Gcut m imaginatiua ? vade ad j4. +quodcft de Jigeifionc. + +Ds quAjlionibw expuljionv. + +EXpulfieqn.id efl ? Etinquibuspriacipiis fua diffinitio De- fu+% +cliapplicabitis?Qiia;(unt6gnacx^ii’fionis?&inqiii- fiumbuf, +busfubie&is ipGtfigna>.anfiftuui? Verum vnum phanuC. txpxijtjtr +ma expellit aliud phauiafma : ficui m vcgctatiua folium, r.u. +Qjouum expedit foburo vetus ? Vtrum a&us vaius habitus +expellit alium a(him aliu>babuus ? Quod efl concretum, +cxpullionis J V uum peccatum expellatur agratia diurna? + +Et refpondendum effiquod uon ;qu’Anun.quamfuit ini- +pfa : fed expellitur a peccatore per ipfaqnu V ade ad }£.capi- +Sijlum,quod cft de cxpulfione. + +qtujliombus figtvficMionit*. + +Significatio quideft?&fua diffinitio quibus principiis De c/us-, +eil applicabitis > Vtrum bonus fu lignum bonitatis:& fhoiubuA +econucrfo * Occultatio quid cfl 1 tk fua diffinicio quibus (igntficAn +principiisefl applicabitis 3 Vtrum occultu* fitfigoumoc- +eultationisj&ecoouet Io? Vtrum efle fit fignum cllcntia» + +& econucrfo 1 Vtrum accidens fit fignum fubftantiae & c- +Cooucrlo ? Vtrum magnitudo bouicatis fit fignum bonii +tatis, & econucrfo. V itum vnum contrarium fit figuutn +fui contrarii, & econucrfo. Vtrum imaginatio fine ligno +poffic imaginari :& tntcilcdfus fine figuo poffic ia ccllige» +cc 3 Vtrum a dius fit figoum potentiae? Vtrum affatus fit , + +lignum mentisiVtrum fenfibile fic fignum fenfus? Vtrum +fubic&um fit fignum praedicati, &econuetfo \ vade ad jd« +Capitulum, quod cft dc fignificatione. + +De qtuflionibut pulchritudini ». + +PVlchrimdo quid cft? & fua diffinitio quibus prinei- De Quar fiunt primiriuz caufiar quantitatis continuat & iintd. +ditcre^z ? Potito qufcd lihoa non fit ex punitis : vtrum lpfia +fitdiuIfibilisJQuzeft caufia longitudinis? Quzcft caula + +iatitudinis?Superfici« aquo cauiatui?Profunditasaqui- + +bus oritur ? Quz autem eft in generatione, aut rotundi- +tas.autlongitudo, aut latitudo, aut profunditas? Qiye +funt principia primitiuacorporis? Quare circumferentia + +eftaltior figura ? vade ad 44. capitulum , quod eft dc linea; + + +Dequafltonibtu trianguli , + +'Riangulus quid eft? &vbi eft triangulus naturalis ? De que. +^ . Per quem raodutn vnus angulus trianguli regnat fu- ftiottibui +per aliis. Per quem modum triangulus eft aifituatus ih ttianguii . +generatione & corruptione? Quzrnur, angulus trianguli +ex quibus eft compotitus in dementaro? quot triaiiguli +fime affituati? Corpus ex quibus eft plenum : vtrum alii'' + + +>; t +< + + +jf + + +t>e que + +jhcmibui + +quuelrAit + +gvlu + + +tot que- +Jiiontbus +•arcuit. + + +v rvucV-IMA + + +Suidfir in irit.-llcdu quod nunquam fuerit in (enfutVfe +cad44 capitulum 'quod eft dc triangulo. + +Dtqiujlmulm quadrati gti%, + +S^grangulusquideft^ Quidranguluseftdiuifibili» + +n quatuor angulos .-equules. Quidrangulus nata<- +abec qnacuot angulos tedos. l\ r quemnrodum ia +■dementatis fit multiplicatio «aturatis. 5 Quare in nata- +rdibus prima multiplicatio fic per lineam :&l«:unda per +angulum acutum : «crema per angulum redum: & viri», +rnaper circulum ? Vtrumtn naturalibus,pundus& cir- +culus fint extremitates JQua-caufacfuntrcditudinum» +obliquitatum 1 Vade ad 45. capitulum, quod cft de qua- +drangulo. + +De tfUdjliorribus (trudi. + + +Circulus quid eit ? Quare circulus eft vlrhna figura* +quare circulus criminet in fc omnes alias figurasex- +tehfiu^iionecortuerloJ Qur Ium partes primitiuar clr^ +Culi?Circulusquare eft m.>ior figura , quxcfiepoteft? V- +trum circulus fit fignum infinitati»? vtrum motus circBr + +laris (itfignu operis infiniti?vadcad 44. capitulum, quod + +eftdccirculo. J . •. + + +De (jusjltonibut torporis. , + +tot que- Orptis quid eft ? Que funt partes corporis difFercil- +Jhintbus V^tcs fpecic ? Vtrum corpus lit ex pluribus fpceiebu# +ttrftrtt. conftitutum?Qgarc corpus agit perfuarti Ipcciemfvtrum +1 ' aliqua Ipeciesiucx pluribus fpecirbusconftituta ? Quart +corpus cautum modo diuifibile fi 1 1 Et quajj» corpus ha- +#> betq.ianiitattfin continuam & Jifcretaiu ? Quate vnutA + +corpus terminatur in alio corpore ? Corpus exquibus eft +conipofitwmrQuareodaua Ipharranoncft in loco?Quo- +modo corpus confifttt in tcmporC, loco & motu ?quar« + +■ ‘ 1 omne corpus eft finitum , vtrum I11 corpore fit motus in- + +trinfecus Sc extriniecus? vade ad 47. capitulum , quod eft +de corpore. 1 + +De f»a- De quajltonibii' figura. + +Jhontbm "Tlgura quid eft? Figura per quem modum eft diuerfi- +• £***'. oxode fcnfibilisfc ujiaginabilis i Figura exquibus eft J + +y. Virum + + +&*%%% t**' ■ "V T» + + +b t Q^y iESTlONlBVS. 4?j + +Vtrurti figuta fit obiedum formae, vel fignum fubiediua: +materiae ?Figura cui fcnlui eft maius obiedum ?Vttum a- +nima retineat fenlibilitates per figuram poft mortem} +Vadead 48. capitulum, quod eft de figura, &c» + +De qUafiwntbus generalium rtttttudintm. + + +OVarcfuntfexredhudtnesJ&quatc funtfer,&non +edures. neaue pauciores ? Ouac (unt centri caucrnx? ” + + +V^jplurcs, neque pauciores ? Qiiar (unt centri cauernat? + +Et vtrum motus efiet pofUbihs line fex reditudinibus ? &*neri* + +1.1. _ itum »‘j + + +Vtrum reditudftiesfcxfintpartescoefientialesipfiusmo l,um '** + + +6tnudt~ + + +tus? Vrrum linea dumietralis fit vnareditudofeptem re- +ditudinum ? Cura odaua fpharra fit corpus ; quare non + + +habet leptera reditudines ,ex eo quia figura odaua non +habet in fua edentia lineam dinmetralem ? Vade ad 4?. ca- +pitulum,quod eft de leptem reditudintbus. + + +De quajlionibus monJlruofttatU ; + + +\ yfOnftruofiras quideft? Vtrum monftruofitas fitdi- De tjn& +iViuinatio motus in n + + +1 naturalibus? Vtrum monftruofi- fitontbt*» +tas confidat in medio habitus po(itiui&priimiui?Vtruin +pollit dari generalis monftruofitas, a qua defcendunt +monftruofiraccs particulares? Vtrum monftruofitas fit +extra correlatiuos naturales ? vade ad 5o.capitulum,quod +eftdcmonftruofitare. Adhuc quseritur, vtrum monftruo- +fitasfitaconting<*ntibus?dicendumcft,quod(ic:coquia i +ipfa non habet redum infiindum & appetitum» + +De quajlionibui derkathnis » + +DEriuatio quid eft ? vtrum deriuatio contineat in fe DequiL +cortclatiua ? Qme funt caufae deriuationis? qm funt +effedus deriuauoms ? Vtrum motus fit pofli bilis fine de deriuAtie +riuationc ? vtrum ex difpofitione & proportione liquatur +deriuatio? Aquo&quomododeriuantur fcientiatj&fic +quaeratur de mechanicis: & vadead ji. capitulum, quod + +eftdcdcriuatione. + + +De quajlionibtu vmbra. + + +De jhs* + + +'17 Mbraquid ertlvtru vmbra fithabit» priuatluus?Qu? fttombm +V eft caula vmbr$?Color cuius eft?acfigur$ vmbrq cums + + +T + + +4,6 VNDEjCIMA PARS + +eft ? Vmbra quomodo cft ? v t rum fit vna vmbra generalis +kquadcfccndant omnes vmbrx particulares; Cum eri* +/talius fic diaphanus : quare cft vmbrofus? Cum fol & luo/ +fine corpora diapharia : quare luna cft corpus vmbrofumj +ied fol non ? Cum fpeculum fu diaphanumiquare cft vm- +brofum. vtriim monftruofitas iit vmbra natur* 1 Virum + + +ignorantia fit vmbra intcllciftus? virum peccatu iit vm- +bra virtutis ? vade ad jz. capitulum, quod eft de vmbra. + + +m + + +'Dequi' + +jhentbu* + +jpcculi. + + +i De •[•**- +fitontbu* +io io tu +ctltrutt. + + +Dequdtfttombtu Jpsculi . + +SPeculum quid cft ? Quare fpeculum recipit figuras: A: +vitrum (impliciter non. vmbra fpeculiaquoeft? Quae +fune principia vmbra? Ipcculi ? quare fpeculum integrum +caufat vnam vmbram : & quandoelt diuifum, plurcs eiu£ +dem fpecici:&rcfpondendum eft per hoc quod fuaquan- +titasjcft continua ficdiuifa. vade ad jj. capit uliim, quod cft +defpeculai. + +De quaflionibus coleris & colorati. + +/'"'Olor quid eft? Color quid eft in fupradido ? Corr®- +V_>latiua coloris, de quibus correlatiuis funt habicusV +Color ex quibus eft ? Vtrurn poilit dari vnus color, fubi +quo fune plura colorabilia ? verum color coloret acrcn/ +per fuam fpeciem? Color quomodo eft propria pallio Sc +appropriaca? Quare vifus non poteftattingeiecolorera +abfque figura ?lJcr quem modum vnus habicus eftiuprsi +alium? Quare non fiunt mule* albedines differentes fpe- +eie ? Et rcipwndendura eft ex eo , quod color cft genus gc- +neraliftimuni : & vade ad j4.capitulu, quod eft de colore.' + + +U + + +Detfut- + +fiiombttt +froportto- +> tu & pro +porttoma- + + +U. + + +De quafiiombus proportionis & proportionati. + +PRbportio quid eft?& fua diffinitio ad quxjprincipi* +cftapplicabilis ? Principia proportionis qu* lunt: V- +ttum proportio line difpohtionc &condiuonceiTe poilit? +verum piopbrnone lit mouftruolicas ? Quare infinitum +& finitum non porportionantur ? Polito quod infinitum +non haberet correlaciuum : verum finitum ellct ei pro* +poriioaaium?Vaiimnouuaspropoi;uonctuixtcrDitati!r + +Ft + + +t)E QV^Stl 0 N iBVl 4,7 + +Et Vtrum in infinitate polfit efle proportio? Vade ad jj. +capitulum, quod cft de proportione & proportiouato. + +be qUtjliotiibus dijpofitionii & dijpcjitt. + +Dllpofitio quidcft? Qu.steftdilpbliriofubAa0tia1is,& De juti +quas accidentalis ? Vtruln lapis fit tantum dipolitus, ftiontbm +quod fit fenfatus , quantum lenius efidilpofitUs ad (enti, dtjpofiti* +te. Vtrum fenfus fit tantum dilpofitus, quod fit imagina- +tas.quantumimaginatioeftdifpolitaadimaginandum ? j fyofitt. +Vtrum irtiagihatio iit tantum dilpofita, quod fit intcile- +&a, quantum intellcdus ad intelligcrc? Vtrum Deus fit +tnagis difpofitUsquodfitintcllcftus,quam intellcdtushil + +manus adintclligcre? Vtrum intcllcdus fit magis difpo- +fi tus ad credere in Deum,quaiti adintelligcndumipfum i ' + +Et refpondendura cftquod fic. -mediante tamen fide. V- +trum Deus fit magis dilpofitus recoli, quam memoria re* + +Colere ipfum ? & relpondcndum eft quod fic: alioquiri ' +fruAraeflet fpes. Vtrum Deus fit magis dilpofitus amati + +3uam voluntas humana ad diligendum ipfum) & rcfptm- +eudum cft quod fic: alioquin frufira clfet charitas. V* + +trum Deus fit magis dilpofitus ad creare mundum,q(lam + +mundus ad efle creatus ? & refpondendum eft quod noni +tffcdus enim non tantum eft capax per fuarupafiionera +quantum caula per luam a&ioncm. Aliter enim coelum +dictita capax ad eflendum magnum cxtcnfiuc&infinite* +ficut ad eircndum creatum ab «terno; quod eftim polii* +bile: propter quod intcllcdus ccguofcit quod impolli- +bile eft ccclum efle ab aetcrno,& de hac cognitione volun* +tas valde betatur. Vadead 56. capitulum, quod eft de diC. +pofitionc. Adhuc quaericur:vtrum Deus fit tantum difpo- +fitusad agendum infinite per filam infinitatem &®terni- +tatem, quatum ad intclligendum & volendum per fuum +intellcdnm & voluntatem ?& refpondendum efi quod +non : nam in Deo non efi prius neque pofierius. Vtrum +Deus fit magis difpofitus ad creandum maiorem crcacu- +tam quam minorem? Ad quod dicendum c fi quod fic i (. ' 'f +ficut maior efficiens efi magis difpofitus ad facicnduni +Aaius quam minus. Omnibus ifiis fic confidcratis, intek +ledus St voluntas funt valde difpofiti ad lst tan d um. + +- H + + +V* + +VV- + + +De que- +fiiombue +fr*defit- +■nMttcrus. + + +'V N D E C I M A 1* A R $ + +D e qutjlioritbits creationis & creati. + +De que- /^Rcatio quid cft; Quare cft creatio in creatore +fliontbu* creato; Creatio per quem modum traivfitdcldcara +eredfio- Idearum ? vade ad 57. capitulum , quodeft dc creatione* + +nis&cre - creato. . . . . + +Dequffttombw prtaejlmatiom. + +TjRxdcftinatio quid cft? vtruin prxdcftinatio firjldeaV +|f Quare in prxdcftinationc Idea prrccedit Idcatu crea- +tum ? Prxdeftmacus per quein medum conliftit in prxdc- +ftinationc; Prxdcftinatio per quem modum cftdiuerfi- +mode? Per quem modum prxdcftinatro & liberum arbi. +trium fe habent in fubie&o in quo funt? Polito quod prae* +deftinatio corrumperet liberum arbitrium : vtrum mun- +dus cfletcrcabilisi&iufticia Deifuum a&umin ipfoha*. +bcre pollet ; vade ad jl. capitulum , quodeft de prsdcfti* + +natione. . + +Ve qiufttonwus mtfirtcotdt*. + +Mlfcricordia quid eft ? V rrum nufericordia fit in xtef- +nitateidea? Vtrum aliqua mifericordia lit Deus? +Vtram Deus fit magis difpofitus ad parcendum, quam +peccator ad peccandum ? Vtrum prxdcftinatio & miferi-: +cordia in fubic&o nouoeonueniant? ficut inxeernitate* +Verum prxdcftinatio poflit impedire aduro mifericordi$ +& iufticix? & lcfpondendum eft quod non. Bt vade ad +capitulum, quod eftdernifcricordi-s. + +Ve qutflmilw necef itatis & pccefiitJth + +• De *«*. XTEccfl’ta; + + +iHOrtunaquidhaber? Vbieftfubic&urn fortunx? QaSr De qtie- +'*-fhnt principia fortuhx? Vtrum fortuna 'habeat plus fttooibtie +de eflcper faum efFe&um quam per iemetipfam ? vtrum fortuna +fortuna fortunet fortunatum: aut fortunatus fortunet & forti*. +icipium cum fortuna: liiucfciensqui facicfcfcientccum nati. +intelle&u ? & relpondendum eft quod non: quia fciens +•faci t fc feien reni cum intclligere: fortunatus autem facie +fc fortunatum cum ignorantia Fortuna quomodo cft? + +'vade ad 61. capitulum, quod cft de’ fortuna. + +De qiuflionibus ordinat mi» & ordinati. + +^VRdinaiio quideft ? Ordinatio vbi incipit : 8c vbd qUi- De jue- +V-/e(cit ?qux funt principia pnmitiua ordinationis ? v- Jitcmbue +erum pr^deftinario &cdc!umpofTiacdeftmcrc ordinatio- ordinati* +nem hominis, &plamarnm,& animalium, & elemento- 'nu&or- +*mn ? vade ad 61. capitulum,quod cft de ordinatione. dotati. + +Dequajlionibm confilii&confulti. + +sjOOiifilium qpidcfl ? Confilium ad quse principia eft De que-. +V^>applicabile? vtrum confi lium habeat principia gene- fttontbtie +Talia, cum quibus fit generale? vtrum «jonfilium ditcur- tbfilu Qf +fum.perprincipia & regulas fir formatum :& non difeui- confnltt. +fum.pcr ipfas fit difFormatum ? Vtrum conlilium dilcur- +fum per prinripia ®dlas fit afTertinum r & non difeur- +fumper iplas Indubitabile & pci iculofum ? vtrum c&rtfi- +lium de contingentibus fit. pcriculofum? Quare confi. +lium confidit magis per priusquam per pofterius? virum +ignorantia & peccatum fint inimiezeonfilii ? vade ad'6j. +capitulum. + +De quetflmtbut gratia & guttati. + +^^Ratiaquid cft? Gratia cum quibus-pribcipiiscogno* 'De que* +vJfcitur ? vtrum gratia polfit cilein iubicdo in dilpoli- fiiombue +to?vtrtfm gratia polfit elleabfquc charuarc ?vtrum lpes oratu f4 +cum gratia iit formata ? vtrum fides fine gratia ficfruftra ? gratiam +'Qax virtutes requirunt maiorem difpolitione ad recipi-* * + +endumgratiainraut cardinalcsauttheologicales. Gratia •* + +quate cft:&dtiquocft:&quata cft? £tvtru propria palfio? + +i- ‘fi li 1 + + +ai + + +v < £ ■( * m V- . *< fi + + +• Vc.V. ». + + +joO VNDECtKiA PAR$, + +Gratia quomodo eft ? & vbi eft ? & cum quo eft ? & Vadi +ad 64. capitulum. + +Dequaftionibus ptrfeftionu & perfert. + + +PErfe&io quid eft? Perfe&io a quo deriuatur? Perfo- +dio cum quibus quiefeit : & in quo quiefcir? vtrum +ftrfcflto • fumma perfcftio fcit perficere perferum de pcrfc&o ? v- + + +Deque- + +fltonibm + + +4*r + + +nu&pcn- ttum perfedum poflit perficere perfedum de imperfe +feSt, do ? vtrum pot£tia fihc adu lic perfeda ? virum vlcimuS +finis fit de genere perfectionis ? vtrum perfedio moralis + +fit lignum perfeCtionis naturalis ? vade ad 6j capitulum. + +• •! >' + +Dequafitonibus declarationi s & declarati. + +2>e que- T-\Eclaratio quid eft 5 Intelledusvbi declarat dubiural +fltontbus J / Declaratio per quem modum oritur.tanquam habi- + +ter/*/-*- tus ? quid cft materia declarationis io hac arte. vade ad 06. +ttonu & capitulum. » + +declarat/ ^ qutftionibus tranjfubfiantiat tonis } & + +tranjfubjlantiati , + +toequa- '-p,Ranfiub Itantia tio q> + +fltontbus A CIO fit in fieri aut in fado effe. Tranflubftatiatio qua- +tranffub- rc • Tranflubftantiatio quomodo fit ? Cum quo fit +flantia tranfiubftatltiatio ? Tranflubftantiatio ex quocft?Tranf- +t ion is, & fubftan tiatio quomodo confiftit in tepore & loco ? vade +tranjfub. ad 67. capitulum. + +ftannatt . Df quafiionibus alter attenti * + +De que- A Lteratio quid cft? Altcratio naturalis &'alteratio +fltontbus /x moralis per quem modum differunt ? V rrutti altera* +altcratio tio naturalis conliftir per potentiam innatam : & mori- +lisper natam? Altcratio ex quo cft ?& quare cft ? fic quo* +modo cft ?& vbi eft? &cu quo eft? vade ad 68. capitulunli + +DequafliOnibus infinitatis & infinitati. + + +'RanfTubftantiatio quid eft? vtrum tranflubftanthU + + +nu. + + +De que- + + +1 + + +fltontbus TNfinitas quid eft ? Vtrum infinitSs habet corrclatiUos +infinita- Afibicoeffentialcs & naturales? Infinitas cum quibus eft + + +tu & tn- condiponata. Vtrum infinitas poflit impediri. Vtrum ent +fimtatt . infinito competant magis infinite quam finito finire + +Vtrum, + + +d: + + +T>& QVAS T IO NIB V S. + +Vtrum potentia quam habet ignis ad comburendum in- +finita ligna, fi haberet illa/it fignura infinitatis diuinaeSe, +infinirediuini ? Vtrum virtus qmm habet inrelle&us h«- +tttanus durans in «ternum, & haberet fufficientiam ob- +iedtorum , & multiplicaret numerum infinitum intelli- +gendo, & lit de voluntate diligendo , fit fignum infinita- +tis & fui infinire. Polito quod coelum haberet memoriam +innatam* & motum in «ternum numeraret & recoleret +dies iufini ros : quaeritur, vtrum ifta memoria efiet fignum +infinitatis & aeternitatis «caduum carum, fcilicet in finire +& aeternare ?& refpondcndum eft quod lic; vt per locum +a minori patet :®ulaB. hoc negare non poieftjSc vsr- +dc ad 6y. capitulum. + +De quajhonibus deceptionis & decepti. + +>Eceptio quid eft? habirus pofitiui & priaatiui pef Det,ue- +quem modum differunt in deceptione? Vtrum deci a' l +piens decipiat fcipfum: S( fic de decepto? Deceptio exj*'**' +quo ficr^c quomodo fit :& quomodo cognofciiurific cum ‘"bJj’ +quo fit: &cu quo cognofcatur ? & vade ad ;o. capitulum. + +De quaflionibus bonork cr honorati. +rOnor quid eft ?QijLare honorans eft per prius: &ho- _ +Inoratus perpoftcrius? Quare vituperans eft magis +peratus quam ille cui infertur vituperatio? Qu:T re V '°n ■ +petens fibi honorem no poreftabipfofaturari ? & refpon- - + +dendum cftex eo, quia foli Deo debetur honotabomni- ™ • *" +bus. Quaeritur, vtrum petes magis honorem pro fc quam r-W' +pro Deo, peccet plus quam alius qui peccat per auart- +ciam? aut per aliud peccatum? V trum Deus requirat aliud +ab hominibus, nifi honore fibi? Quod eft magis fignum +honoris Dei,authonor honorantis, aut honor honorati? +vade ad 71. capitulum, ' + +De qua ftionibtu capacitatis &incapacitatis, + +Apaeitas quid eft?Capacitas & incapacicas in quo dif ***?' + +ferunt ? Quid eft caufa ruditatis intelleftus ? Quare ' tombm +intelleiftus eft magis capaxad numerandum vnitates in- +finitas in numero: polito quod fufficere? ei obic&a quam ** ™ +ignis ad comburendum omnia corpora, fi de lignis habe- cat*(tt*' + +li | • + + +1 + + +foi VNDECtMA PARS- + +rctfufHciemiam. Verum intclleClusde felit magis capa* +adintelligendum quam, ad ignorandum ? vade ad 7J.CAr- +pitulum. • f + +Deqtufiionibus txtflent'u& agenti*. + +Bcque- "p Xiftcntia q.uid eft? Agentia quid eft? vtrum aliqua. +fliantbu* JLlcxiftentia pedit tantam agemiam in fe continere,. +exifiettj. quanca ipfaeft? Vtrum principia primae figura; poflinte*-. +& *ien- iilevein aliqua edentia fine agentia? vtrum intellcCtus fe- +**• paratus podit tantum inteiligerequantu cxiftercJ^truir» +principia podim cfle in fubic&oabfqucpolTepotjeftaiis?? +vade ad 73.capitulum, quod cft de exiftentia. + +De quafimiibus comprthenfionU &apprabenfibnis* + +~pe que- >-> Ompra:henfio quid cft ? Sc apprshenfio quid eft ? in* +pontkut V_>tcl!cftus pcc quem modum eft comprehendens 5c +comprs - apptafhendens ? Quare lcnfus nou poteft tantum com- +henlioHU prehendere fien(ibilefenucndo,quam intellcCtus intelli- +^’*A/’r*-.gendo? vtrum intelleClus podtr magis compradiendcrc +kfnfiaait. inteliigibilia quam ignis ignibilia? Quare potentiaura* +pediunturper apprathenfionem & non per comprxhcnr +fionem ?. Vtrum coelum moucns io aeternum coprihen- +derct plu.es dies quam ignis plura ligna ad comburendu? +Ad quod dicendum eft quod fic : eo quia coslum ca ufaret +dies in fila edentia: ignis autem non cautaretiu fc, neque +in alio ligna. Vtrum percomptaehenfiooem &appra-hen- +fionem intelicdus, cotium & ignis fint fimilia ligna infi- +nitatis Dei creationis mundi 3 Vadead capitulum 74. + +Di qusfimibus inuentionu & inuenti. + +Deque- TNuentio quideft 2Quid eft inuentum? Intelle&us vbi +fltorubu* linuenit inuentum? V trum inuentio fic habitus innatus? +ptuentto- Vtrum intellectus podeimuenire inuentum extra fuam +af* & ia- ellcntiam 3 Intelle&us quomodo &cum quo inuenitia- +ue*tt. ucncum?Vtrum inuentum fitfubie&um fcientiae ?Vtrum +imaginatio inueniac imaginature extra fuam cflenriam ? +Et vtrum lcnfus inueniat fimfibilc extra luamelTen tiam? +Vade ad 73. capitulum. + +- '•* -it-. .. .. .• „ . . . ( + +■ r - Tkqtum + + +L1 + + +D E QT T I O N I B V S. *of + +De quaflionibns fimi lit udinis & fimilati . + +Similitudo quid eft? Similitudo a quibus oritur? Simi- f**"1 +litudo cx quibus cft ? Agens & patiens in quibus funt /"*'***• +fimilcs ? Quxritur, quomodo diuerla funtfimilia? Quare +fimi litudo iinc concordantia efle non poteft?Qtue fiunt Ww +fimilitudines fuperiores & inferiores ? Prius & pofterius Jsmtlatt, +in quibus fune iimilia? Vtrum Deus habeat fibi fimile? + +Vtrura vnafimilitudo,moueataliam? Vtrum vnum fimi» +Icfitdcaltero fimili? Vtrum intellcdhis habeat confinai- + +lia?Vcruraplurcsfintfimilituduiesquam.diilimilitudi* + +«LCS?Vade ad 76. capitulum. 1 + +Dequafiionibus antecedentis & conferentis. + +A Nteccdensq-uid cft? Et confequens quid cft? Verum De qu* +jTVinter antecedentem & confequentcm firdare mc- ftttntbu» +dium ncceflarium?V trum antecedens & confequens poft nntece • +funt elfe abfque correlatiuis principiorum ? Vtrum vici A™tK ££ +mus finis fii antecedens aut confequens ? Vade ad 77. ra eonfequa +pitulum. Adhuc quxritur.curahomoficinfcrius.&ani +mal fupetius : quare horao eft antecedens \ animal autem +confequens i Quare antecedens cltpriusrconfequcnsau- +tem pofterius ? folutiones in prxdidlo capitulo. + +De qua/honibus potentia, obiefti& aftns. + +POtentia, obiedtum & a&us qui fune? Vtrura a&us. De que-, +confift.it in medio potentiae & obiecli ? Virum a£lus fiiontbtu +fit moucns& motus? Vtrum poteutia fit mouens& tno potenti x, +ta?Vtrum potentia moueat fe cura obiecto aut obic&um tbitftt , +fimplicitcr moueat potentiam ? Vtrum mobilitas obie- +fti fit per prius aueper pofterius?Vtrum fit dareobiedlum >* + +intrinfecum &cxtr»nfccutnai +e ad 44 capitulum quod eft de triangulo. + +Deqiujttumlnts quadrjngutu + +De que /''^NVagrangulus quid eft? Quadrangulus eftdiuifibilii +Jh anibus V,^in quatuor angulos *qu.tles. Quidrangulusnatm- +qu*tlr*n rs iis habet quatuot angulos re&os. Per quem modum ia +gulu dementatis fit multiplicatio naturalis. 1 Quare in nata- +raiikms prima multi plicat io fi; per lineam :&iccunda per +angulum acutum :& ratia per angulum rectum : & vitii +jna per circulum ? Vtrum in naturalibus, pun&us& cir- +culus fint extremitates ?Qurcaufiefuntreditudinum 8t +■ - • obliquitatum ? Vade ad 4j. capitulum, quod cftde qua- + +drangulo. + +De qudtfttonibus (tradi . + +£>e que- y^lfculus quid elt ? Quare circulus eft vlthna figura? +jiiombus v_>quarccirculus connnrr in fc omnes alias figurasex- +virctth. tenfiu^sjiion ecortuerio ! Qux funt partts primuiuar cip- + +culi ?Circuius quare eft m .nor figura, quateflepoteft? V- +V’ trum circulus fit fignum infinitati»? vtrum motus circQr + +laris fit fignu operis infiniti? vade ad 44. capitulum, quod +eftdecitculo. + +De qusfltonibm m potis. . + +De q**- Orpus quid eft ? Que funt partes corporis differen- +Jhambus V_>icfigur$vmbr5cuuu + + +:^aa- + + +i • + + +L + + +49« VND E|C IMA PARS + +eft ? Vmbra quomodo cft ? v trum fu vna vmbra generalis +uadclccndant omnes vmbrx particulares; Cum eri- +ftallus fu dtaphanus : quare cft vmbrofus? Cum fol & luna +fint corpora diaphana : quare luna cft corpus vmbrofumj +led fol non? Cum fpeculum fit diaphanum:quare cft vm- +brofum. vtnim monftruofitas fu vmbra naturae 1 Vcruna + + +ignorantia fitvmbraintclle&us? virum peccatu fit vrn- +bra virtutis ? vade ad 5 1. capi culum , quod eft dc vmbra. + + +Ve qui- +jhontbtu +jpecult. + + +hratt'.*- + + +* , • %H 1 1 + +D cqudtjhombut Jpeculi . + +SPeculum quid eft ? Quare fpeculum recipit figuras: & +vitrum (impliciter non. vmbra fpeculiaquoeft? Quae +funt principia vmbrx fpeculi ? quare fpeculum integrum +caufac vnam vmbram : & quando eft diuifum , plures eiut +dem fpcciei.&rcfpoudendum cft per hoc quod luaquari- +titas]cft continua ficdiuifa. vade ad jj.capituliim, quod eft +defpeculo. + +De quaftionibus coloris & colorati. + + +i + + +,De qux- +fitombu* +io io tu +ctUrat/. + + +/^Olor quid eft ? Color quid eft in fupradi&o ? Corr®- +v_>latiua coloris, de quibus corrclatiuis funt habitusV +Color ex quibus cft ? Verum poffit dari vnus color ,fub +quo funt plura colorabilia ? verum color coloret acrend +per fuam fpcciem? Color quomodo eft propria paffioSe +appropriata ? Quare vifus non poteft attingere colorem + + +abfquc figura ?lJcr quem modum vnus habitus eftfuprai +altum? Quare non lunt multae albedines differentes fpe- + + +. • - + + +cie ? Et rclpwndcndura eft ex eo , quod color eft genus ge- +ncraliffimum : & vadead j^capitulu, quod eft de colote.' + + +De quaflionibus proportionis &proportionati. + + +De quo ■ + +Jltontbus +profortto- +uu & pro +perttoHu- + + +u. + + +T)Roportio quid eft?& fua diffinitio ad qua: {principia' +X eft applicabilis ? Principia proportionis qux funt: V* +trum proportio fiiie difpoiitione &condiuonccffie poffit? +verum proportione iit moufttuoiuas? Quate infinitum +& finitum non potportionantur ? Polito quod infinitum +non haberet correlaciuum : vtrum finitum effiet cipro-, +poniooaium? Virum nouuaspropoiuoncturxtcrnitatif + + +ti + + +DE b N IBV$. 4,7 + +Et Vtrum in infinitate poffit effe proportio ? Vade a djj. +capitulum, quod cft dc proportione & proportiouato. + +bcqUtfliottibus dtjpojitionti & dijpcjiti. + + +Dllpofitio quid cft ? Qust eft dilpofitio fubftantia1is,& be quii +qua* accidentalis? Vrrutn lapis fit tantum dipofitus, fihtutm +' quod fitfcnfatus , quantum lenius eftdiipofitUs ad fcnti- dkfpofitis + +J *e. Vrrunifcnfus fit tantum difpoficus, quod fit imagina- +‘ tus, quantum imaginatio cftdifpolita ad imaginandum ? J fyofitt. + +Vtrum iitiagihatio fit tantum dilpofita, quod fit intelie- +da, quantum intelledus ad intelligere ? Vrrum Deus fit + +tnagis difpofitus quodfitinrcllc£tus,quamlntclle6tushu + +manus adintclligcre ? Vtrum intdledus fit magis difpo- +fitus ad credere in Deum, quam adintelligendumipfum i •' + +Et refpondendum eftquod fie.-mcdiantc tamen fide. V- +trum Deus fit magis difpofitils recoli, quatn memoria te- +tolcre ipfum > & rclpondendum £ft quod fic: alioquirt ' +fruftraeflecfpcs. Vtrum Deus fit magis difpofitus amati + +Suam voluntas humana ad diligendum ipfum ? & remon- +endum cft quod fic: alioquin fruftra eflet charitas. V- +trum Deus fit magis dilpofitus ad creare mundum,qdam +mundus ad efle crc&tus ?& refpondendum eft quod noni +fcffedus enim non tantum eft capax jper fuam paflionem +quantum caufa per fuam adionem. Aliter enim ecdura +efiet ita capax ad cfiendum magnum cxtenfiue &infini te< +ficut ad eirendum creatum ab a; terno; quod eft iro polii* +bile: propter quod intellcdus ccgnofcit quod impolli- +bile cft coelum cfle ab reterno,& de nac coguitione volun - +tas valde laetatur. Vadcad capitulum , quod eft de difi. +politione. Adhuc quaeritunvtrum Deus fit tantum difpo- +fitusadagenduminfinite perfuaminfinitatcm&arterni- +tateni, quatura ad intclligendum & volendum per fuum +[ • intclledum & voluntatem ? & refpondendum eft quod ' } + +tton : nam in Deo non eft prius neque pofterius. Vtrum +Deus fic magis difpofitus ad creandum maiorem creatu- +ram quam minorem 1 Ad quod dicendum cft quod fic i j +ficut maior efficiens eft magis difpofitus adfacicnduni +maius quam minus. Omnibus iftis fic confideratis, intel- +lectus 8t voluntas funt valde dilpofui ad laetandum. + + +De qu*- +jhombm +fr*d.efh- +xiMticnis. + + +#1 VNDEClMA 1* A fe. $ + +De quajiwnibus creationis & tnatt. + +Detjud- /^Reatio quid cft? Quare cft creatio in ctcatore&ifc +JUontbttt v_ycreato? Creatio per quem modum trairfitdcldcam +ttedue- Idearum i vade ad 57. capitulum , quodeft dc creatione® +nis&ere - creato. + +«ti. De qutftiombw prxdejlinati ovis. + +PRxdcftinatio quid eft? vtruin prrtdeftinatio fitldea> +Qiuireinpr«cdcftinaiioneldea pr recedit Ideatu crea- +tum ? Prsdeftiuatus perquem medum coniiftitin pratde- +ftinationc? Prxdcftinatio perquem modum eftdiuerfi- +mode? Per quem modum pratdcftinatio & liberum arbi- +trium (e habent in fubic&o in quo funt?Pofito quod prse- +dcftinacio corrumperet liberum arbitrium : verum mun- +dus effer creabilis :&iufticia Deifuum aftrnn in lpfoha- +fcere poflct ? vade ad 5*. capitulum , quod cft de j>rsdcfti* +natione. + +De qudfiionibus miferhotdkt. + +\ /f Ifcriccrdia quideft?Vrrum mifericordia fit in artetf- +iVinitate idea? Vtrum aliqua mifericordia fit Deus? +Vtrdm Dcusfit magis difpofitus ad parcendum, quam +peccator ad peccandum ? Vtrum prxdcftinatio & miferi- +cordia in fubie 1 JE S TJI O ■Nt 'B V S. ^ + +■DeqHAjltombtufortur.i&foJtundti. + +FOrruna quid habet ? Vbieftfubicdhim fortunat? QuS De qtie- +funt principia fortuiia:? Vtrum fortuna habeat plus fttombitt +de efle-per fuum efFc&um quam per lemetipfam ? vtrum Jeuune +fortuna fortuner fortunatum: aut fortunatus fortunet &fort»- +fcipfumcumfortuna: feucfciensqui facit fefeiente cura »<•//. +'intellectu ? & refpondendum eft quod non : quia fciens +•facitfc (cientem cum intilligerc: fortunatus autem facie +lc fortunatum cum ignorantia. Fortuna quomodo eft? + +'vade ad 61: capitulum, quod eft de' fortuna. + +Deqtuftionibus ordinationi* & ordinati, + +Rdinatio quid eft ? Ordinatio vbi incipit : & vbi qtfi- De que- +V_/efcic? qua: funt principia prunitiua ordinationis ? v- ftnmbu* +trum pr^deftinaiio&ccielumpolTinrdeftrucre ordinario- ordieutife +nem hominis, &plantarnm,& animalium, & elemento- nis & or- +vum ) rade ad 61. capitulum, quod eft de ordinatione. dtnuti, + +Dequaftionibtts confilii&eon fulti. + +;i)O Oflfilium quid eft ? Confilium ad quat principia eft Deque- +V_>ipplicabilc?vtrumcohfiliumhabcatprincipiagcne- fiientbm +talia, cum quibus fit generale? vtrum confiliumdilcur- cofiltt Qf +ifum pcrprincipia®ulasfit formatum :&nonaifcux- canjnltt. +fomper ipfas fit difformatum ? vtrum confilium dilcur- +Tum per principia Sc regiflas fi t aflertinum r& non dilcur- +'fum per iplas titdubitabile & peiiculofuro ? vtrum confi- +lium dc contingentibus fit .pcriculofum ? Quare corifi- +lium confiftit magis per prius qiiam per poftcrius ? vxrum +ignorantia & peccatum finr iniaiicxtronfilii ? vade ad’ tfj. +'capitulum. + +De qudtjlionibuf gratia &gratiati. + +Ratia6 VNDECtKiA PAfc$> + +Gratia quomodo eft? & vbt eft ? & cum quo cft ? & vadt +ad 64. capitulum. + +Deqtujrionibut ptrftftionu &perfe8i. + +De que- T)Erfedio quid cft? Pcrfedio a quo deriuatur? Perfe- +Jhonibsss JL dio cum quibus quiefcit: & in quo quiefcit? vtrum +ferfeflio- fumma periedio Icirpetficereperfedumde perfcdo?v- +nu&fer- erum perfedum poflir periiccrc perfedum de imperfe* +fc3t. do ? vtrum pot£tra fihc adu fic perfeda ? vtrum vltimus +finis fit de genere perfe&ionis ? vtrum pcrfedio moralis +fit fignuin perfedionis naturalis ? rade ad 65 capitulum. + +De quafitonibut declarationis & declarati . + +De que - ITVEclaratio quideft5Intclledusvbideclaratdubium> +fitombus J \_J Declaratio per quem modum onturtanquam habi- +dtclura tu$ » quid eft materia declarationis in hac arte. vade ad +ttonu& capitulum. , + +De quaflienibus tranjjubftantiationu, & +tranjfubjlantiatik + +De qua- f I 'Ranflubftantiatio quid eft ? vtrum tranflubftahtbU +fiionibus tro fit in fieri aut ln fado efle. T ranffubftatiatio qua- + +tranjfub- ce c^. • T ranflubftantiatio quomodo fit ? Cum quo fit +fiuntm tranfl iibftart tiatio ? Trattflubftantiatro cx quo eft? T ranf- + +t ion is, & fubftan tiatio quomodo confiftit in tepore & loco? vade +trumjfub. ad 67. capitulum. + +Jianttatt. De quafiionibus alteratienis. + +De que- A LtCratio quid eft? Altcratio naturalis &'alteratid + +Jitombui >*V moralis per quem modum differunt ? V trulb altera- +ultersuio tio naturalis conliftir per potentiam innatam : & raorl* +nu. lis per natam ? A Iteratio ex quo eft ? & quare eft ? fit quo- +modo cft ? & vbi eft ? & cu quo eft ? vade ad «8. capitulum. + + +De que- De quafiionibus infinitatis & infinitati . + +Jitorubut TNfinitas quid eft ? Vtrum infinitas habet corrclatitios +tnfimta- lfibicocflentialcs & naturales ?Infinitas cum quibus cft +tu & tn- condirionata.Vtruminfinitaspoflitimpcdiri.Vuum ent +Jimtats, infinito competant magis infinite quam finito finire + +Vtrum, + + +* •« * + +' V- + + +K, V' f + +1. v. + + +D£ QViESTIONlBVS. J« +Verum potentia quam habet ignis ad comburendum in- +finita ligna, fi haberet ilia, fit fignura infinitatis diuinx& +^nfinirediuini ? Ytrum virtus quam habet intellcdus hu- +manus durans in aeternum, & haberet fufficienciam ob- +icdorurn , & multiplicaret numerum infinitum intelle- +gendo, Se fit de voluntate diligendo , fit fignum infinita- +tis & fui infinire. Polito quod coelum haberet memoriam +innatam, & motum in «ternum numeraret & recoleret +dias tufinitos : quxritur, vtrum ifta memoria cflet fignum +infinitatis &xtcrnitatis&a ferunt ? Quid cft caufa ruditatis intcllcftus ?Quare JUon,bm +intellcdus cft magis capaxad numerandum vnitatesin- “t*"**' +finitas in numero: polito quod fufficeret ei obic +inter antecedentem & confequentem (u dare mc- fittntbm +dium neceflarium?V trum antecedens & conkqucns poP MHUCf' +funt etfe abfquc correlatiuis principiorum ? Vtrum viti slentu& +mus tinis fu antecedens, aut confequens ?Vadc ad 77. ea "nfeqm +pitulum. Adhuc quxritut.cumhomofitinfcrius.&am tu. +mal fuperius : quate homoeft antecedens i animal autem +confequens l Quare antecedens eftprius:con.fequcnsau- +tem pofterius ? folutiones in prxdtfto capitulo. + +De qua/lionibus potentia, obietti& afttts. + +POtentia , obie&utn & a&us qui funt? Vtrum a&us De que-, +confiftat in medio potentias & obiccti? Vttum a&us. fiiombu* +fit moucns& motus? Vtrum potentia fit mouens & mo potenti +ta?Vtrum potentia moueat fe cura obie&o aut obic&um obttch , +fimpliciter moueat potentiam ? Vtrum nobilitas obie- & oMua. _ / +fti (it per prius aur per po(lerius?V trum fit dare obiedtum -• % + +intrinfecum&cxtrinfccutna&uiquodobic&ucft prius: + +aut intrin(ccura aut extrinfecum ? Vadead78 capitulum. + +DC 4MA— + +Dc quaflionibus gener -vietiis, & corruptionis, p,0»1bus \ + +c 'rpriuationit . generatio + +✓'■>En«ratioquidcft?Corruptioquideft?Priuattoquid nis,£*cor * +VJell?Vtru generatio & corruptio &priuatio fint timui ruptionis», + +&fcmcl in fuUclphxra, fiue alius (itsnikut +mundus fiue aliud calum ftcllatumPCum folnonfit ca- afion*. +lidus,quare calefacit aerem? Multxalixqiixftiones pofc mm> +ient fieri dealtronomia: quarum (olutiones (unt impli- +cat* in tertio fubic<$o,quod eft de calo. Sicut fi quxra- +tur: polito quod «flet alia fphxra; vtrum eflcntdiftantiai + +Ii J + + +jo 6 VNDECIMA PARS + +& propinquitates inter ipfas in a&u aut in potentia ? va- +de ad Uptxiij capitulum. ^ . + +v De qtujhoritbtu arithmetica. + + +De Hctoricaquid eft? Quare rhetoricacft? Qux funt +fiunthm i\ principia rhetoricx:Rhcxoricus quomodo cum vno +rhetori- principio colorat Sc ornat aliud ? Quomodo fubiecium +e4. otnatur cum prxdicato? Quomodo fubie&um ornatur +cum fuis corrdatiuis?Quomodo vnum tclatiuum orna- +tur cum alio? Per quem modum fubie&a ornamur cum +diffinitionibus? Quomodo rhetoricus ornatproporcio- +nem cum naturali medio fubie&i & przdicatt ? Rhetor + +ticus + + +D E QJf & S T I O N I B T S. *•? + +ticus quomodo oinat propofitioncm cum inedia acci- +dcocali. Cuin quibus vocibus fignificatiuis colorat fua +verba. Quare vox figuificas turpe fignificaium non eft de ' +rationetlmoricae. Quare fcncdus,mors,odobcr & no- +ucmber&huiufraodi, funrfigna turpium figmficatoru? +Quomodo rhetoricus cum pulchris verbis laudat amir. +cum,& vituperat inimicum? Quomodo rhetoricus cum +pulchris verbb lecudum ofticium ornat fua verba? Cum +quot gradibus rhetoricus ornat fua verba.? Quomodo +rhetoricus ornat fubftatuiuum cum adiedliuo? Quo»- +modo rhetoricus ornat & colorat formam cum materia +&cconuecfo ? Rhetoricus cum quo medio colorat prin- +cipium & finem ? Quare rhetoricus ornat magis fua ver- +ba cum principiis lubftantialibus quam cum accidenta- +libus? Quomodo rhetoricus colorat fua verba cumpof- ■ +fibilr & impoflibili ? Quomodo rhetoricus colorat fua +vcrbacumprouerbiis fiue exemplis, Vade adlxxxvj.capi- +tulum. + + +; ,v Ve qu£ftonibus togicd. + +LOgica quid eft? Logicus cum quo condudir necc£ +farie? Quomodo logicus inuelhgat & inquirit me- +diu inter fubu&um & prardicarum ? Quomodo logicus +tradat dc quinque praedicabilibus# de decem praedica- +mentis: Logica quibus principiis huius artiseftappiica- +bilis ? Quare logicus non poteft ftare contra naturalem? +Per quem modum cognolcitui;, quod hxc ars eft gene- +ralis & logica particularis ? Quare logica eft labilis & in- +fariabilisrfcd haec ars ncquaquam?Quare logica non firf- +ficit adinueniendum veram legem ?Haec autem ars fic? +quomodo arsifta & logica differunt? Cum fcientiaifta +contineatinfe logicam: quare eft magis facilis adaddU +fcendu & magis permanens quam logica?vadeadlxxxvij. +capitulum. + +De qiujliombus grammatica + +G'Rammaticaquid eft? Grammatica in quotmodos +^diuidirur? Quomodo grammatica applicatur >ad +hanc artem ? Nomina grammaticae quibus principiis + + +De que» +Jiiontbu* +logtcA. + + +t>tque» + +ftitmbtee + +erumnub + +ticAx + + +je» VNDECIMA PARS +funtapplicabilia ? Pronomen quibus principiis eft appli. +cabilc? Verbum quibus locis huius artis eft applicabilel +Participium in arte ifta vbi implicatur ? Coniundtio vbi +implicata eft in hac arte? Aduerbtum vbiimplicatur:Prq- +pofitio vbi implicatur? Interie ftio vbi eft implicata? No- +sninatiuus cafus vbi implicatur? Genctiuus cafus vbi im- +plicatur? Datiuus cafus vbi applicabitis? Accufatius ca- +fus vbi eft implicatus? Vocatiuus cafus vbi eft implicatus? +Ablatiuus cafus vbi eft applicandus ? Declinatio vbi eft +applicabilis?Coniugatio vbi eft applicanda?Genus vbi eft +applicandum ? Regimen vbi implicatur? Conftrudio vbi +eft applicanda? Orthographia vbi eft applicanda? Figura +▼bi eft implicanda ? Qusritur , vbi eft fons grammaticas +in hac arte ? Vade ad Ixxxviij.capitulum, + +D equtftionibus morahtAtis. + + +r tju*. \ A Oralitasquid eft? Quxritur, vbi funt loca raoraljU +mtbm iVjItatuminhac artc?Quomodo virtus multiplicaturi + + +t*tn. + + +Ve + +Jl iambi* t MM . .. ... t . ... + +morali, quomodo vitium muitiplicatut ? quomodo per tertiam +figuram homines virtutibus bene vtuntur,& per illam vi- +tia corrumpuntur?Quomodo virtutes & vitia funtinue- +ftigabiles per quarta hgurara quomodo virtus & vitium +inueniuntur? per quem modum homo lucratur virtutes +aut peccata ? Et quod eft fubic&um dc iftis? Quarruuc +per quem modum homo poteft clfc altus in oratione $c +contemplatione ? Vade ad Ixxxix. capitulum, + +_ Deqiufoonibuspolitite , + + +Deijus- + +fiornbm + +politica. + + +T)Oliticaquidcft?Politica vnde oritur? Vtrum politica +X fit tra&abilis cum nouo fubicdo? Publica vtiiitas +quomodo traftabilis eft. Politica cum quibus corrclaci- +uiscognofciturJQuomodo politicaeft ordo in fenfitiuis? +Vtrum politica contineat in le bene efie ? V trum politica +defeendata rhetorica? Quxfuntconditioncspoliticx? +Quas eft forma generalis politicx,&quxcft particularis? +Politica cum quibus habitibus eft (ana: & cura quibus +eftiafuma?Politicaex quibus viuitj& cum quibus mori- +iur?vade ad xc.capitulum. + + +f + + +t>E Q^ViESTiONIBVS. $09 + +De qtutftionibtu turis. + +IVs quid eft? quot funt principia primitiua imis ? quod +cftfubicftum iuris ? lusdiuinum quibus principiis tur^ +tribuitur?lus genciam quibus principiis attribuitur ? Ius +batutalc quibus principiis attribuitur?lus pofitiuum qui- +bus principiis attribuitur. Ius per quem modum confi- +ftitinalio? Quid habet ius in alio? Ius vbi habet fuatn +formam &fuara materiam? Iusex quo eft? Ius quare eft? + +Ius quomodo fe habet in iudicio?V trum iuftitia fit forma +iuris, &vtrum fit fubieiftum iuris ?Per quem modum iu- +ftitiapotcft effe foritta iuris & fubieftura cius? Iuftitia +tum quibus principiis eft difcurfiua & inuenta ? Iuftitia +per quem modum tranfit de neceffitatcad contingen- +tiam? Per quem raodum cognofcitur ius feriptum efle +veTumJquod eft ius difformarum, (iuc fictum, fiuc phan- +tafticum?Queritur, per que modumjius eft rerum & ius +ncceflarium ? Per quem modum ius pofitiuum adius re- +rum &neccflarium reduci poteft ? Vtrumios pofitiuum +quod non poceft reduci ad ius neccftariuin,fitius ? Ius +qfio eft centabilc & cognofcibilc? Ius per quem modum +probatur, &fottificatur,& declaratur? Quiri rur, vtrum +iusfit,fcicntia? Vtrum iusfetiptum fit magis per credere +qnarn perintelligerc?Pcrquem modum iuraintclligibi- +lia & credibilia differunt? Confcicntia per qua: iura ccm- +fiftit magis aut per iura Credibilia , autper iura intelligi- +bilia? Vtrum fanitasiurisconfiftatperintclligere:&in* +firmitas fua confiftat per credere ? Quare ius feriptum +conftat magis per memoriam quam per intellc&um? +quarcius feriptum tantum prolixum ? Vtrum credere 8C +recolere finteaufae prolixitatisiuris?lus feriptum perquS +modum eft afiituatum in potentiis animae? Vtrum cfiet +bonu tratislatarc ittsde credere adintclligerc?Perquem +modum inucniuUturforma& materia iuris? Vtrum iu- +riftx faciant iniuttam iuri?Et fi faciaut per quem modum +ipfam faciuut ? vade ad xci. capitulum. Multae aliae quae- +ftiones poftent fieri: quaru in paragraphis fupradidis fo- +lutiones funt implicatae. Sed miratur intellc&us, qua- +te maiores domini non seducunt ius ad ipfurn cx co + + +1 V’ + + +'y * + + +T>e i QV^STIOttlEVS. + + +5« + + +fconfiliarium qut hoc fciar cognolcere ? Vrrutn princeps +indigeat cognitione hominis:&fi ipfam no habcr,Quae- +ritut, verum debear habere hominem cognofcentcm il- +lum per quartum fubiedum ? Vtrum principi competat +habere cognitionem imaginationis per quintum liibie- +dum? Vtrnm principi competat lubcre notitiam Tex- +ti fubiedi ? Per quem modum regimen principum ad +artem reduci poteft ? Vtrum princeps teneatur docere +filium Tuum regimen artificialiter? Vade ad xciij. capi- +tulum. ' + + +V + + +De qutftionibus militi». + +Militia quid eft? Vtrum vidoria fit fubiedum mi- ^ # . + +litix ? Quare eft militia? Vtrum miles teneatur +- fcire quid eft iuftitia ? Vtrnm miles debeat habere Ptu* +dentiam ? Vtrum miles debeat habere fortitudinem? + +Qux funt altiores armatura: militum , vt fint vincentes +non deuidi? Vtrum militia ad artem liberalem reduci +pofler?Vtrum nobilitasfit habitus militix? Vtrum militi +competatimaginatiodifcuifapcrj.fubiedum ?& fenfi- +tiua per 6 Quare aliquando pauci milites dcuincunt +multos?Et vade ad 94 capitulum. / + + +De qiujlionibus mercatur». + +MErcatura quid eft? Emens & vendens cum quibus j^gaugC +principiis habere Te debent? Quod cftfubicdum +mercaturx? Vtrum acquirere maiuspro minori fitfubie „,erCAtttt +dummcrcatutx? Per quem modum mercator Te debet r4 +habere Cupra fubiedum mercaturx cuin natura poten- +tiarumanimx? Vtrum vnilsmercatorfitmclior merca- +tor quam alter: perhoc quia iftefcitmeliusvti potentiis +inferioribus & fiipcrioribus quam alter ? Per quem rao- • +dum vnus mercator fcir vti melius potentiisinfcrioribus +&fuperioribus quam alter? Vtrum mercatura pofitiua +poftit reduci ad artem iftam ? Per quem modum vnus +mercator multiplicatmagis pecunia quam alter? Vtrum +mercator cu fubicdo E.Iciat feprolftgarca cotingentia. + +Per quemodu mercatordcber vti teporc,loco &pfonis? + +Cum quo mercator fciat vti proprio appvopri&io ltt mci> + + +■*»r* v> + + +»'»' ♦■■Sii + + +/> + + +Jaj ■*- • -, + + +i**- + + +VNDECIMA PARS + + +J + + +E? + + +catura? Mercatura cum quo cognofcitur, quod ipfa eft + +% a * _ » — — D« — — » aa aJ aM • — » % X F jk ®S + + +tAlUia . iftwiwaiuiawuiu ^uw vv^««w»v.*—j -f + +habitus perfectus ementis & reudentis? Vade ad ic?. ca- +pitulum. + +D equtflionilus ruuigdtionis. + +De t/ud- 'v TAuigatio quid cft ? Nauigatio a quibus artibus dd- +fltombus J]\ fcenditJQupd e fi fubie&ura nauigandifQux figu- +n.iutoA. a: Vrmm imacrafiue hfiUtafit + + +i ‘V w +**> + +■ *’j + + +■ ' + + +14 + + +1 V + + +■lia + + +V' V + + +w + + +f + +rl + +1*1, + + +»<***'£*- racftimago nauigationis? Vtrum imagnfiuebgurafit +uon*. fubicdum nauigationis? Quaeritur per quem modum +miliaria caufanturfic multiplicantur per reftarn lineam +& obliquam. Si quatuor miliaria caufant tria, inde quae- +ritur quare bis quatuor caufant fex ? Per quem modum + +* 1 . a. H^nirMrinhp) OinM + + +liiui uuaiv uu\jw«»«w. — - x + +differunt theorica & pratlica in nauigationc? Quate + +•• * A + + +quatuor miliaria caufant tria miliaria ? Item quaeritur, +quare o&o penes meridiem & tria cum dimidio de L. +«fque ad M. caufant 6.miliaria minus quarta? Per quem +modum cognofcitur motus compofitus ex lineis redis +& obliquis?per quem modum nautae cognofcunt,in quo +loco maris eft nauis? perquam artem nautae cognofcunc + +longitudines & propinquitates motium? per quem mo- +dum vnus ventus habet maiorem inhxrentiaro ad vnum +■ventu qua aliu?Quomodo nautae cognofcunt qualitates +▼entorum? Quomodo nautx cognofcunt longitudines +& propinquitates ventorum? Quomodo cognofcitut +qualitas pluuix? Quomodo per colores nubium cogno- +fcuntur venti ? Quomodo pluuia fignificat talem veu- +tum & non alium ? Fauonius quos ventos fignificat ? Fi- +uonius quomodo eft aflituatus ? Et rade ad xcvj. capi- +tulum. + + +De qtufliombut confiientu. + +Pe qud- Onfcientia quid cft? Confcientia per querti modum +flunibut V^eft affituataiuanima? Virum per nouum fubieiftum +tonfatn- fitdifpofitio confcicntixrQux efteaufa confcicntix ma- +gna?Qux eft caufa confcicntix parux ? Subie£tura con- +icientix temperatx cum quibus eft? Confcientia vnde +oritur? & vnde non? Confcientia quibus diffinitionibus +principiorum cft tra&abilisf Confcientia cum quibus +cognofcitur?Qui funt effattus confcicntix ? V ttam cfter + +Ciw» + + +Ud. + + +DE Q.V1ST10NIBVS. ji* + +dfusconfciemix fint figna?confcicntia vbi cft cum amo- +te, & vbi cum timore ? Per quem modum confcicntia +tonfiftitin tempore. Confcicntia cum quibus viuif.Sc +cum quibus moritur? Confcicntia cum quo fortifica» +tur?Confcicntia quomodo crefcit?Confcicntia cum qui- +bus ligat, & cum quibus diiloluit ? Cofeientia quare non +dormit? Quomodo in cellctftus artificialiter cognofcit» +fle attingit cofeientia artificiali ter?vadc ad 57.capitulun>. + +De qtutjlmibtu pradicattonis. + +PRxdicatio quid eft ? Qgid cft fubie&ura praedicatio- De quiu +nis?Quxeftraagnamatcm prxdicationis ?' Verum fhomim +|>rxdieatio fine artiflciofit magna? V trum prxdicatio fi pradtem» +Be arte fit a contingentibus? Per quem modum praedica- ttonit* +kio eft facilis & laudabilis? Prxdicatio per quem modum +eft frudluofa aut periculofa? Queritur , perquemmo- +dum pr^dicaror debet ordinare & coaequare intellectum +fuum &voluntatem?vtrum in fermone memoria fine ar- +tificio fit ociefa? Per quem modum rana gloria poreft ef- +fe quandoque in fermone? Vnumintcllcquoraodo fit bona oratio) +Quomodo fit maxima, altiffima Icdulciffima ora- +' tio? Quomodo contemplator alccnditad orandum et +Tcntiam Dei cu principiis & regulis primx figurae? Quo- +modo contcmplatoralccndit ad orandum Deum & Tuas +dignitates cum Fecunda figura -Quomodo orator afeen- +dit ad orandum Deum per columnas fiueper tabulam 2 +Quomodo contemplator alcendit ad orandum Deum +perdium modu per quem ipTe eft difeurfus per primum +lubiedum ? Quomodo contemplator alcendit ad oran- +dum Deum per y.fiibicifta lignata per C D.E.F.G.H.I.K. +Quomodo oratio eft Formata aut diftormata , fru&uola +aut damnoTa? Quomodo per iuftitiam fit oratio?Qup- +modo fit oratio credendo huc per fidem? Quomodo fit +oratio pcrc6fcicmia?Quornodo fit oratio cum prolpe» +ritatibus &aduerfitatibus? Quomodo fit oratio per fen- +lum & imaginationem rQtiomodo fit oratio per intelle- +ctum, memoriam & voluntatem ? Quomodo fit oratio +per centum formas? Quomodo contemplator orat pro +communi &prolpeciali?vadc ad 99. capitulum. + +De quaftionibus memoria. + +\ /Emoria quid eft ? Per quem modum memoria pet» +lVJfeiftecognoFcitur? Quat eft cauTa qua memoria fit +diTpolita, vt ipTa Tu bona moraliter. Vtrum memoria ha- +bear ira magna recolibiliaificutintelledlus im elligibilia. +It voluntas amabilia. Quomodo memoria efteonditio- +nata a prxtcritis ? Quomodo memor ia poteft per pote- +flatem? Quomodo memoria eft conditionay perinrel- +JeCium aut voluntatem ? Quomodo memoria fejiabec +cum viitutc fiuccum vitio ?Pcr quem modum memoria + +eft + + +I + + +iucc^^: + + +bE QjfASTIONlBVS. 5(j + +'tft veradtie falf»?Per quem habitum mem-oria caufat de- +ledarioncaur triftuiam - Verum memoria habtatdiffc- +‘rentiam rccolendo,ficutintelledus intdligendo?Vcrutfi +memoria habeat fua concordabilia, (icut tntclledus Sc +VoliuuaSjhcbcnj fua?Qu.aie memoria conrradicicintd- — +ledui & voluntati : C^uomodo memoria fc habet cum +principiorVrrum memoria habeat medium {iuecoelTerr. +tiale? QuiscftSnismemoriae? Quomodo memoria eft +habitaspriuariuus ? Vtrum vnanvcmoriaficmatoralia? + +Vtram cflcnria memoriae augeatur aut diminuatur? V- +trum memoria litacqualitercorrumuiis inrelledui & vo- +luntattfQuomodo memoria Te habet cum intclIigereSC 1 +'credere, cum veilc& odirerMemoriaquomodo eftha- +feiruspriaatiuu$?Vade ad centcfiinum capitulum. , + +De quaflionibus n emori* per regulas, + +QVaetitur, vtrum memoria citius recipiat fpccies ab pe u +intelledu quam a voluntate? Cum tam (itquaefi- ^ +tum quidelt memoria? Modo qua:rit™, quid habet iu (e rr,t„lorli +memoria ertcntialucr ? Memoria quid cfl m (cientia? V- +1 rrum memoria habeat adumin fnbiedo& obiedo? V- ^ re£"* +truiti memoria iic fcx feipla? Vrrtim meritoria agat per +fuam fpecicm ? Mcmoriacuius eft? Vtrnm memoria fic, +cx materia & forma? Memoria quotendit? Quare me- +moria eft indiuifibilis ? Verum memoria ablquc quan- +titate dilcreta polfit habere corrclatiuos ? quae eft pro- +pria aut appropriata padto memoriae? Memoria quo- +modo conliftitin tempore ? Quare memoria eft fortior +in praeteritis quam in futuris? Memoria vbi conferuat +fuasfpecics? Quomodo memotia difponitur ad obie- % + +'dum? Memoria cum quo obliuilcitur? Vade ad rubri- +cam, in qua eft memoria dilcuriaper rcgu!as:Didiim eft: +dcquaeftionibns vndecimae partis huius libri: & data eft +dodrina per quam artifta (ciat facete quzftioncs & ad +iocatraidmitteie: &in(oluendoquaeftioncs +confidit maxime pradica hu- +ius artis. + + +Kk i + + +fDuoderi- +■mapxrs +'fnnctpA- +Its hui tu +epetts +'*jU* tff + +•de habi. +‘tuunene. + + +lierim*, +terti* +f*rt prin +s*p*bs +huius o- +perts tju* +eri de do - +ilnn*. + + +51 6 DVODECIMA PARS + +DVODECIMA PARS PRIN- + +CIPALIS HVIVS OPERIS, + +qud eft de lubituatioue. + +TT^Ecparserft dchabituationcliuiusartisr&diaidimt +1 i in tres partes. Quarum prima cft de j partibus, »n +quas hxc ars diuiditur.Et illas amita huius artis habi- +tuare debet ,vt ipfc icint applicare quxflioncm ad illum +locum : fiuc loca quxftioni difpofitum ? liue difpofita fe- +cundum conditionem materiar quallionis Secunda pars +eft, videlicet quod habituet modum & procdlum huius +artis tanendo modum textus ari piobandum Stfoluen- +dum quartiones peregrinas ifto modo, per quem funt ex- +plicata- in textu: licut vnum exemplum quod per aliud +eft rxc plifica tum & declaratum.T crtia pars eft , videlicet +quodiplc habeat modum multiplicandi quseftioncs & +folutioncs ad vnam &eandem conclufionem , vt per ter- +ti*fn& quartam^uram fignificatum cft.Et haec de ha*. +bi tuationc fufficiant caula breuicatis. + +DECIMATERTIA PARS + +PRINCIPALIS HVI^VS OPE- + +ris,qu + +Fortitudinis qu^ftiones per +principiak regulas 45 1 +Fortunae & fortunati quae- +ftiones 4 99 + +Forma quid cft 330 + +Formae quaeftiones 485 + +' G. + +GRamatica quid fit 373 +Grammaticae quaeftio- +nes J<>7 + +Genus quid fit + + +Generis quaeftiones 4*1 + +Geometriaquidfit 36» + +Geometris quxftiones joj +Generatio&corruprio quid +fint 35^1 + +Generationis & corruptio* +nis & priuationis quae* +ftiones $oj_ + +Gloria per regulas deduda + +»55 . . . . . + +Gloria per principia dedu- +da 117 + +Gula per principia deduda +*94 + +Gula per regulas deduda + +Gul* quaeftiones per regu- +las + +Gratiae &_gratiati quaeftio- + + +nes + + +4 99 + + +H, + +T T Abitus qu^ftiones 487 +1 1 Habitus quid fit 334 +Habuuatio quid fit 416 +Homo per regulas dcdu« +dus ajt + +Homo cum minoritate pa- +tientiae cft in piculo 18* +Honor quid fit, & de hono- +rante khonoraro 35* +Honoris & honorati quae- +ftiones jo» + +I;_ + +TDez quaeftiones 491, +JJndiuiduitas quid fit +Indiuiduitatis qftion«S484 +Infinitas diuinaruronu 181 +Infinitas aduu diuinarum. +rationum l8i + +In fini- + + +I N E + +Ipfinitatis quxAiones joo + +Imaginatio quid lic 135 +Irnaginatioper regulas de- +duda JJ7 + +Immobilitas quid fit 337 +luAitix quqfiioncs per priu +cipia&i^gulas 447 +Inuidiapci pimcipiadcdu- +da 30J + +Inuidia per tegulas deduda +306 + +Inuidix qu$ Aiones perprin +cipia 47* + +JnconAamia per priucipia +deduda 3U + +InconAantia per regulas +deduda 3:3 + +IncoiiAantix quxAiones +per priucipia & regulas +477 + +Ira per principia 3c3 +Ira per regulas deduda ibi. +Jrxquxftiones per princi- +pia & regulas 474 +Inucutio quid iit, & de in* +uento 358 + +I nuent io mediorum 87 +lnuentionis & inueti quje- +Aiones 501 + +InAiqdus quid fit 337 +InAindus naturx quxAio- +ues 4.88^ + +Inue Aigatio diuinarum di- +gnitatum 179 + +Ius quid fit J7 9 + +luris quxAiones 509 +ludi titia per principia de- +duda 161 + +Iu Ait ia per regulas deduda + +•*4_ + + +Jk X, + +’ + +L. + +T Ocus quid fit + +33« + +X^Loci quxAiones + +Logica quid fit + +37* + +"Logic* quxAiones + +507 + +Line* quxAiones + +49J + +Luxuria per principia dedu- + +da 197 + + +Luxuria per regulas dedu- +da 198^ + +Luxutix quxAiones per re- +gulas 461 + +M. + + +Magnitudo deduda per + + +principia + +106 + +Maiomas deduda per + +prm + +cipia. + +n» + +Maioritas per regulas de- + +duda + +17* + +Maioritas per priucipia de- + +duda + +119 + +Minoritas per regulas de- n + +duda + +17« + +Matcriaquidcft + +33» + +Materi* quxAiones + +48y + +Mercantia quid fit + +3 »5 + +Mercatur* quxAiones 511 + +Medicina quid fit + +38* + +Medicinx quxAiones + +JIO + +Medium dedudu perprin* + +cipia + +u£_ + +Medium per regulas dedu- + + +dum 167 + +Memoria per regulas dedu- +da 400 + +Militia quid iit 384 +Militi* quxAioues ju +Mifcricordis q Aiones 49I + + +INDEX. + + +Mixtio principiorum & re- +gularum 104 + +Modus probandi 90 +Modus dicendi 101. + +Monftruofitatis quxftio- +nes 42J_ + +Moralitas quid fit 376 +Moralitatis quxftiones 508 +Motusquidfit 33 6 + +Motus immobilitatis qux- +ftiones 488 + +Mundus an fit xtemus& de +xternitate mundi 42_ +Multiplicatio quarcxfigu- +rx 26 + +Multiplicatio plurium ra- +tionum. ibid. + +Mutica quid fit 368 + +Muficx quxftiones joo + +N. + +'KTAtura quid fit 3 16 +NaturxquxftiocS48| +Nauigatioquidfit 387 +Nauigationis quxftiones +311 + +Neceflitatis & neceflitati +_ quxftiones 498 + +Nonum fubicdum quod +cft de inftrumentalitate +quid eft : &_quot fpecies +habet idi_ + +Nouitatis quxftiones 4 91 +Nouem fubic&orum qux- +ftiones 419 + +O. + +/■'VBic&um quid fit 359 +Vy Oratio quid fit 394 +Orationis quxftiones 514 +Ordinationis ordinati + + +quxftiones 49* + +, P. + +PAticntia per principia +dedu&a 487 + +Patientix quxftiones pec +principia & regulas 46» +Pallio quia fic 334 + +Patfionis quxftiones 487 +Plenitudinisquxftidcs 490 +Prxdicatio quid fit 39» +Prxd i cat ionis' - q uxft ione« +4h + +Prxdtftinationis qnxftio- +nes 49* + +Perfc&ionis & perfedi qu$ +ftiones joo + +Per explicitu & implicitum +quxftiones 479_ + +Pcrabftradum & concre- +tum quxftiones ibid. +Pietas per principia dedti- +da 189 + +Pietas per regulas deducta +ibid. + +Pietatis quxftiones per prin +cipia &_regulas 461 + +Philofophia quid fit 3 6i + +Philofophix quxftiones +J04 + +Principium per principia +dedudum U4 + +Principium per regulas de- +dudum ij_7_ + +Principia per regulasdedu- +da iji_ + +Politica quid fit 378 + +Politicx quxftiones j©8 + +Proprietas quid fit 484 + +Prophetatis quxftiones ibi. + +Pote- + + +I N D + +Potcftas per regulas dedu- + +Pluralitatis quaftiones 483 + +Q Valitas quid fit 433 +Qualitatis quaftiones +4 bis + +Quantitas quid fit 3?x +Quiritatis quaftiones 486 +Quqftio odtaua de loco pet +l.Ji gnata. x-j_ + +Quaftiones de angelo per +regulas 433 + +Quacltiones de Deo per re- +gulas fa£tx 43* + +Quaftiones dc homine per +regulas 436 + +Quiftior.es primflt colum- +na B.CD.T. 403 + +Quaftiores iecundx colu- +mna C.D.E.T. 407 +Quaftirnes tertix colum- +na D.EF.T. 410 + +Quaftiones qoartx colu* + + +E X. + +mnxE.F.(LT\_ 4Q_ + +Quaftiones quinta figurae + +F. G H.T. 4I*_ + +Quaftiones fext^column? + +G. H.I.T. 4*4 + +Quaftiones fcptimx colu- +mna H.I.K.T. 4*x + +Quaftiones euocationis +tertia figura 4x +